ـ گروه تاریخ شفاهی مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، کارگاه آموزشی تدوین مصاحبه را در زمستان ۱۳۹۱ در سه جلسه برگزار کرد. در این کارگاه که تاریخ پژوهان، روزنامه‌نگاران و اعضای گروه تاریخ شفاهی مؤسسه شرکت داشتند، حمید قزوینی، روزنامه نگار و پژوهشگر در تاریخ معاصر و مسئول گروه تاریخ شفاهی مؤسسه به بیان ویژگی‌های تاریخ شفاهی و کارکرد آن و چگونگی استفاده از اطلاعات به دست آمده در این روند پرداخت. قزوینی در طول این دوره همچنین دربارۀ تکنیک‌‌ها و ویژگی‌های تدوین مصاحبه در تاریخ شفاهی و تفاوت آن با دیگر مصاحبه‌‌ها سخن گفت. در پایان جلسۀ دوم کارگاه، شرکت کنندگان مصاحبه‌هایی را برای تدوین دریافت کردند و در جلسۀ سوم کارگاه، کارهای عملی شرکت کنندگان بررسی و تحلیل شد و مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، گواهی گذراندن این دوره را به شرکت‌کنندگان در آن اعطا خواهد کرد. گروه تاریخ شفاهی مؤسسه امام موسی صدر، با هدف ثبت و ضبط خاطرات نزدیکان و دوستان و همکاران و مرتبطان با امام موسی صدر از اردیبهشت سال ۱۳۸۹ آغاز به کار کرده و تاکنون با بیش از دویست نفر از این افراد مصاحبه کرده است.
ـ مهدی رمضانی، معاون انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی با اشاره به تولید کتاب‌های صوتی برای برخی کتاب‌های منتشر شده مرکز اسناد انقلاب اسلامی با موضوع خاطرات مربوط به مبارزات انقلاب اسلامی گفت: در این طرح کتاب‌های پرمخاطب انتخاب می‌شوند و روایت حوادث با صدای راوی عرضه می‌شود. تاکنون کتاب صوتی خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین ناطق نوری و حسین سلیمانی یکی از محافظان امام خمینی (ره) منتشر شده است. در بیست‌و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران چاپ دوم خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین ناطق نوری به همراه کتاب صوتی آن عرضه خواهد شد و در سال آینده کتاب صوتی خاطرات آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، رییس مجلس خبرگان رهبری هم به همراه کتاب خاطرات ایشان منتشر می‌شود.
ـ سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع‌مقدس سپاه مازندران نگارش كتاب تاريخ‌شفاهي از زندگی علماي مبارز اين استان را در دستور كار قرار است. تاريخ‌شفاهي آيت‌الله سيد صابر جباري، نخستين كتاب از اين مجموعه است و پس از آن نگارش كتاب درباره آيت‌الله عبدالله جوادي آملي و آيت‌الله حسن حسن‌زاده آملي آغاز خواهد شد.
ـ حمیدرضا اسماعیلی، سرپرست حوزه هنری استان زنجان از ثبت خاطرات دفاع مقدس در این مركز خبر داد و گفت: بر همین اساس یك كمیته همكار شامل 6 فعال عرصه فرهنگ و ایثار با همكاری حوزه هنری خاطرات را در قالب مصاحبه با رزمندگان، جانبازان و آزادگان استان جمع آوری می‌كنند. این كمیته تاكنون موفق به جمع آوری نزدیك به 250 ساعت مصاحبه در قالب 150 جلسه شده است. برای فاز اول این برنامه 500 ساعت مصاحبه در نظر گرفته شده است.
ـ سیدهدایت بنی‌فاطمه، مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد گفت: تاکنون با 760 نفر از فرماندهان و رزمندگان استان یزد 1455 ساعت مصاحبه در قالب «تاریخ شفاهی» انجام شده است.
وی افزود:از ابتدای سال 91 تاکنون 1978 وصیت‌نامه،9000 قطعه عکس ، 137 مورد دست‌نوشته و 35 کارنامه تحصیلی را از خانواده‌های شهدا جمع‌آوری و ساماندهی کرده‌ایم. استان یزد در طول دفاع‌مقدس 4000 شهید را تقدیم نظام مقدس جمهوری اسلامی کرده است و در این راستا از ابتدای فعالیت بنیاد حفظ آثار استان 1953 زندگینامه، 204 خاطره از شهدا و 176 هزار و 157 قطعه عکس از رزمندگان، جانبازان و شهدا جمع‌آوری شده است.
بنی‌فاطمه مجموع کل آثار جمع‌آوری شده را 46 هزار و 832 برگ سند اعلام کرد.
ـ نشست مسئول دفتر مطالعات و ادبیات پایداری استان‌های حوزه هنری كشور با هنرمندان دفتر ادبیات و پایداری حوزه هنری چهارمحال وبختیاری برگزار شد. حسین نصرالله زنجانی در این نشست گفت: دفترمطالعات و ادبیات پایداری سال‌هاست كه در حوزه هنری كشور شكل گرفته اما دفاتر استانی این دفتر حدود دو سال است كه در استان‌های كشور راه اندازی شده و تاكنون بیش از 60 اثر به حوزه ادبیات پایداری كشور ارائه شده است.
به گفته وی بیش از 100 پروژه با موضوع‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی در سراسر كشور از سوی دفاتر استانی دفتر ادبیات پایداری حوزه هنری در حال انجام است.
زنجانی در دومین کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی در حوزه هنری استان فارس هم با اشاره به برگزاری 18 دوره آموزشی تاریخ شفاهی در سطح کشور که خروجی آنها فعالیت بیش از 150 محقق در زمینه تاریخ شفاهی بوده است، گفت: هم اکنون 120 پروژه در زمینه تاریخ شفاهی در سطح کشور وجود دارد و در سال 1391 نیز بیش از 70 جلد کتاب در این زمینه چاپ شده و 50 کتاب نیز در مرحله تحقیق و پژوهش است.
ـ «درد دل: تحریر نوین نفثةالمصدور» نوشته شهاب‌الدین محمد منشی نسوی با تحلیل و توضیح و تعلیق منصور ثروت در 360 صفحه نگاشته شده و انتشارات علمی این کتاب را منتشر کرده است. «نفثةالمصدور» اثری از منشی سلطان جلال‌الدّین خوارزمشاه و یکی از نویسندگان نیمه اول قرن هفتم هجری است. ظاهراً «نفثةالمصدور» به سال 632 تألیف شده است و خاطرات، گله‌نامه، شکایت‌نامه یا شکوه‌نامه نامیده شده است.
ـ جلد ششم کتاب «اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم» با 115 سند در باره قتل، تعدی و تجاوز، مداخله در امور داخلی، مداخله در امور نظامی، تصرف اماکن، به کوشش رضا مختاری اصفهانی و زیر نظر محمد شیخان و شهریار مرادی دهقی و با همکاری مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری و خانه کتاب منتشر شد.
ـ کتاب «اسرای عراقی یا میهمان» نوشته محمدحسن حبیبیان و شاداب عسگری از سوی سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ارتش منتشر شد. تأثیر پیروزی انقلاب اسلامی بر ساختار امنیتی منطقه، مخاصمات داخلی، آغاز جنگ عراق علیه ایران، اسرای عراقی قبل از شروع جنگ، تشکیل کمیسیون اداره اسرای جنگی، تهیه و تنظیم لیست اسرا و مفقودان ایرانی و ارائه آن به صلیب سرخ برای پیگیری ثبت‌نام، دریافت گزارشات صلیب سرخ در مورد ثبت‌نام و بازدید از اردوگاه عراقی، رسیدگی به مسائل و مشکلات خانواده‌های اسرا و مفقودان، تشکیل کمیته اسرا و مفقودان، اعضای تشکیل دهنده کمیسیون نگهداری اسرای جنگی، حفاظت و نگهداری اسیران جنگی، اسرای عراقی یا میهمان، موقعیت اردوگاه‌های اسیران، کمیسیون اداره اسرای جنگی، اهم اقدام‌های انجام شده توسط کمیته فرهنگی، اهم تولیدات اسراء (میهمانان) در کمیته کار اردوگاه‌ها، اهم اقدام و خدمات انجام شده توسط کمیته بهداشت و درمان، اهم اقدامات انجام شده توسط کمیته تبلیغات و روابط عمومی، ایجاد وضعیت در اردوگاه گرگان، عراقی‌هایی که به رزمندگان اسلام پیوستند، ملاقات خانواده‌های اسرای عراقی با فرزندانشان، آزادی مزدوران یا اسیران غیر عراقی و جدول آمار اسرای دشمن در سالیان دفاع مقدس، عنوان‌های موجود در این کتاب است.
ـ نخستین جشنواره خاطرات فرهنگی تربیتی جامعه ورزش در هتل المپیک تهران برگزار و در این مراسم از 14 نفر برگزیدگان این جشنواره با اهدای لوح تقدیر شد. 400 خاطره فرهنگی از ورزشکاران سراسر کشور به دبیرخانه این همایش ارسال شده بود و50 اثر برگزیده در کتابی با عنوان « راز ماندگاری» به چاپ رسید.
ـ تدوین مستند «سیدالشهدا(ع)» با موضوع بررسی واقعه عاشورا با محوریت مسیر حرکت کاروان امام حسین (ع) از مدینه تا شام پس از یک سال تصویربرداری آغاز شد. علاء قبیسی مجری طرح لبنانی این مستند گفت: حوادث و اتفاقاتی که بر سر راه کاروان حضرت سیدالشهدا(ع) از مدینه تا مکه و از مکه تا کربلا و نهایتا در سرزمین شام رخ داده است و همچنین وضعیت امروزی منازل و کاروانسراهای مختلف در مسیر 4000 کیلومتری حرکت کاروان از مدینه تا شام در کشورهای عربستان، عراق، سوریه و لبنان در این مستند روایت می‌شود. این مستند از طریق گفت‌وگو با بزرگان و علماى جهان نگاه جامع به واقعه عاشورا و تحلیل آن خواهد داشت. تحقیقات برای این مستند که در 27 قسمت 52 دقیقه ای پیش بینی شده است، نزدیک به یک سال در موسسه فرهنگی رسانه‌ای عاشورا طول کشید و با بیش از 50 پژوهشگر و محقق جهانی در حوزه عاشورا پژوهی گفت‌وگوهایی انجام شد. گروه اصلی سازنده، همگی لبنانی هستند اما گروه‌های متعدد با ملیت‌های مختلف، کار تصویربرداری این مستند را بر عهده داشتند.
مستند «سیدالشهدا(ع)» به سفارش سازمان هنری رسانه‌ای اوج تهیه شده است.
ـ ابوالحسن کبیری، دبیر کمیته تدوین و پژوهش کنگره 3000 شهید استان قزوین گفت: تاریخ روزانه هشت سال دفاع مقدس و بررسی نقش قزوین در آن توسط این کمیته مستندسازی می‌شود. تمام اقداماتی که در کمیته تدوین و پژوهش باید انجام شود در قالب 170موضوع و در سه گروه انجام می‌شود و بخشی از این اقدامات تاریخ شفاهی و خاطرات کسانی است که بعد از دفاع مقدس حضور دارند، مانند آزادگان، جانبازان و خانواده‌های شهدا.
ـ شماره نوروزی و 22 ماهنامه همشهری داستان به همراه لوح فشرده داستان‌خوانی نویسندگان ایرانی از آثار خودشان منتشر شد. این نشریه با 10 روایت از کیانوش عیاری، پرویز کردوانی، مهدی محسنیان راد، زویا پیرزاد، نغمه ثمینی، حبیبه جعفریان، اورهان پاموک، پولاد تالیس، ارنست همینگوی و نورا افرون آغاز می‌شود. این ماهنامه در بخش «روایت‌های مستند» خود به سراغ خاطرات روزنامه‌نگاران مختلف از سفر با قطار رفته است و در کنار آن روایت پیروز کلانتری از مستند «پیرها اگر نباشند» را با حاشیه‌ها و آدم‌هایش منتشر کرده است.
ـ به همت گنجينه شهدای آستان هلال بن علی(ع) نخستين سالنامه تخصصی دفاع مقدس آران و بيدگل منتشر شد. اين سالنامه در مدت دو سال توسط جمعی از رزمندگان اين شهرستان تهيه و تدوين شده و شهدای اين شهرستان در آن معرفی شده‌اند. گنجينه انقلاب اسلامی، شهدا و دفاع مقدس حرم حضرت محمد هلال بن علی(ع) به همت هيات رزمندگان ثارالله در مهر ماه سال 1383 تأسيس شده و با نگهداری از 4 هزار قطعه اثر از شهدای شهرستان آران و بيدگل و 15 شهر و روستای تابعه اين شهرستان، در ضلع شرقی اين آستان مقدس واقع شده است.
ـ همزمان با برگزاری یادواره شهدای عملیات‌های بدر و خیبر از هشت عنوان کتاب چاپ شده در زمینه دفاع مقدس در ارومیه رونمایی شد. «روزشمار رویدادهای دفاع مقدس آذربایجان غربی» و «طرح جامع راهیان نور» از جمله این آثار بود.
ـ محمدرضا دهشیری، معاون آموزشی و پژوهشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از اجرای طرح تالیف گزارش پایان ماموریت رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و تهیه مجموعه‌ای با عنوان دانستنی‌های یک رایزن و تدوین تاریخ شفاهی رایزنان فرهنگی خبر داد و افزود: در سال 1389 مقرر شد خاطرات و تجربیات رایزنان فرهنگی پیشین در قالب مصاحبه‌ای صوتی و تصویری تهیه و به صورت مجموعه‌ای چاپ و منتشر شود که این کار اکنون به ثمر نشسته است.
فرهاد پالیزدار، رییس مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هم گفت: تا پیش از این رایزنان فرهنگی فعالیت‌هایی که در دوران ماموریت خود انجام می‌دادند را به صورت گزارش عملکرد ارایه میکردند. ما بنا داریم با تدوین کتاب تاریخ شفاهی رایزنان، تجربیات آنان را به صورت مکتوب چاپ کرده و در اختیار سایر رایزنان قرار دهیم. تاکنون با 30 رایزن سابق فرهنگی ایران در خارج از کشور مصاحبه کرده‌ایم و در حال تالیف و ویرایش مطالب هستیم.
وی با بیان اینکه از دیگر کارهایی که در سال 1391 جدی‌تر دنبال شد تهیه گزارش پایان ماموریت نمایندگی‌های فرهنگی خارج از کشور است، یادآورشد: پیش از این نمایندگان بعد از بازگشت از ماموریت به مدت دو ماه در مرکز مطالعات فرهنگی و بین‌المللی سازمان فرصت داشتند تا گزارش ماموریت خود را به نگارش درآورند. در سال 1391 پنج گزارش پایان ماموریت نوشته شده و بیش از پنج گزارش نیز در دست تدوین است که قرار است پس از نقد و بررسی در اختیار رایزنان فرهنگی که قصد عزیمت به کشورهای مختلف را دارند، گذاشته شود.
ـ محمود استادمحمد، نمایشنامه‌نویس و کارگردان با سابقه تئاتر قصد دارد در سال 1392 نمایشنامه‌ای را برگرفته از خاطرات زندان‌هایی که دیگر وجود ندارند به صحنه ببرد. وی گفت: خیلی وقت پیش نمایشی را با عنوان «قصص القصر» نوشتم که نه آن را چاپ و نه اجرا کردم. به تازگی نمایشنامه‌ای را بر اساس خاطرات زندان نوشتم. این اثر به خاطرات زندان‌هایی مانند زندان قصر که دیگر وجود ندارند و تبدیل به خاطره شده‌اند، بازمی‌گردد. هنوز نامی برای این نمایشنامه انتخاب نکرده‌ام و در نامگذاری آن مردد هستم. شاید از بین دو نام «قصص القصر» و «چهره‌ام پوشیده بهتر» یکی را برای این اثر انتخاب کنم.
