بخش نخست و دوم را در شماره های پیش خواندیم. بخش سوم و پایانی درادامه می آید:
غلطگیری
نتایج کلی: بررسی فرایند غلطگیری |
نتایج خاص
انتظار میرود که دانشآموزان نتایج زیر را کسب کنند. |
شاخصهای موفقیت
مجموعه شاخصهای زیر برای تعیین اینکه آیا دانشآموز به نتایج خاص مشابه رسیده است یا خیر، به کار میرود. |
ترسیم طرح کلیِ فرآیند غلطگیری |
• غلطگیری با استفاده از نسخة چاپی.
• پیشنویس را با صدای بلند بخوانید.
• فهرستی از علائم غلطگیری تهیه و از آنها متابعت کنید.
• بررسی درستبودن شمارة صفحات و پانوشتها.
• ویرایش محتوای مصاحبه ـ چه کسی، چهچیزی، کجا، کی، چرا و چگونه.
• بار اول، سند را بخوانید و روی زبان تمرکز کنید.
• بار دوم، قالب سند و پیوستگی اعداد و حروف اختصاری را بررسی کنید. |
تمرکز روی زبان |
• بررسی املای واژهها، حروف بزرگ، نقطهگذاری و دستور زبان.
• استفاده از فرهنگ لغات برای املای صحیح واژهها و بهکارگیری حروف بزرگ.
• بررسی املای واژهها و دستور زبان.
• بررسی واژههای همشکل (همآوا یا هماملا) (به طور مثال، خوار، خار و ...).
• تمرکز بر جریان منطقی جملهها. |
تمرکز روی قالب و پیوستگی شمارهها |
• مشخصکردن عنوانها، سرفصلها، جدولها و شرح زیر تصویرها.
• بررسی اندازة فونت و اطمینان از یکدستی آن در تمام متن.
• مشخصکردن بخشهایی از متن که دربارة آنها تردید دارید و بررسی دوبارة اندازه و نوع فونت آنها.
• بررسی حاشیهها و تورفتگیها.
• بررسی واژهها یا عبارتهای افتاده ـ میتوانید با فشردنِ همزمان کلیدهای Ctrl + F و تایپ واژه یا عبارت مدنظرتان، آن را در کل متن بیابید و اصلاح کنید. |
مصاحبههای میدانی
نتایج کلی: اجرای مصاحبهها |
نتایج خاص
انتظار میرود که دانشآموزان نتایج زیر را کسب کنند. |
شاخصهای موفقیت
مجموعه شاخصهای زیر برای تعیین اینکه آیا دانشآموز به نتایج خاص مشابه رسیده است یا خیر، به کار میرود. |
اجرای مصاحبههای میدانی |
• انتخاب بزرگان، پیران یا افرادی سرشناس برای مصاحبه در جامعه.
• تعیینکنید چه پرسشهایی مناسب خواهند بود.
• تعیین قالب مصاحبه.
• تعیین مدت زمان مصاحبه و اعلام آن به مصاحبهشونده.
• بیان نام خودتان، نام مصاحبهشونده و تاریخ و محل اجرای مصاحبه.
• آگاهساختن مصاحبهشونده از هدف مصاحبه، چگونگی اجرای آن، زمان انتشار آن و مکان حفظ و ذخیرة آن.
• بحث دربارة مراحل مربوط به اجرای مصاحبه و دنبالکردن آنها.
• زودتر از زمان شروع مصاحبه به مکان مدنظر برسید تا مطمئن شوید تجهیزات ضبط بهدرستی کار میکنند.
• مطمئن شوید که همکارتان در تمام مدت مصاحبه بهعنوان شاهد همراه شما هست.
• مطمئن شوید اتاق مصاحبه راحت و بدون سروصدای محیط بیرون و مزاحمت است. |
انجامدادن مراحل پس از مصاحبه. |
• پس از مصاحبه، بمانید و با مصاحبهشونده گفتوگو کنید، شاید بخواهد داستان دیگری را با شما درمیان بگذارد.
• از مصاحبهشونده بپرسید که آیا مایل است این اطلاعات اضافی ثبت شوند یا خیر.
• به محض اتمام مصاحبه، پیادهسازی آن را آغاز کنید.
• روی هر چیزی را که بهکار میبرید، مانند نوار صوتی، یادداشت و ... برچسب بزنید و تاریخ روز را بنویسید.
• اختیاری: استفاده از رمزگذاری بهعنوان روشی برای حفظ بعضی از اطلاعات بهصورت محرمانه.
• آگاه باشید که بعضی از اطلاعاتی که میخواهید به اشتراک بگذارید، ممکن است اخلاقی نباشند. |
اخذ بازخورد از مصاحبهشوندگان |
• پیادهسازی مصاحبه در اسرع وقت پس از مصاحبه.
• ملاقات دوبارة مصاحبهشونده پس از مصاحبه برای روشنسازی و بررسی صحت رونوشتها.
• اگر خواندن رونوشتها برای مصاحبهشونده دشوار است یا وی دچار اختلال بینایی است، رونوشتها را برای او بخوانید.
• از مصاحبهشونده بپرسید که آیا رونوشتها نیاز به ویرایش دارند یا خیر.
• مطمئن شوید ویرایشهایی که مصاحبهشونده مایل است، انجام شدهاند و رونوشت را برای اطمینان از درستی آن دوباره بخوانید و بررسی کنید. |
انتشار
نتایج کلی: شناسایی روشهای انتشار |
نتایج خاص
انتظار میرود که دانشآموزان نتایج زیر را کسب کنند. |
شاخصهای موفقیت
مجموعه شاخصهای زیر برای تعیین اینکه آیا دانشآموز به نتایج خاص مشابه رسیده است یا خیر، به کار میرود. |
تعیین سه روش انتشار |
پاسخ به پرسشهای زیر:
• قالب رونوشتها چیست؟
• چه اطلاعاتی منتشر خواهند شد؟
• چه اطلاعاتی را با مصاحبهشونده به اشتراک خواهید گذاشت؟
• آیا مصاحبهشونده از کار انجامشده رضایت دارد؟ |
تعیین محل مدارک تکمیلی و عکسها. |
• مطمئن شوید مصاحبهشونده از عکسها رضایت دارد.
o آیا مصاحبهشونده اجازه چاپ عکسها را به شما میدهد؟
o آیا خودتان عکس گرفتهاید یا مصاحبهشونده عکسهایی را در اختیار شما گذاشته است؟
• تعیین مدت عمر عکس.
• مطمئن شوید برای استفاده از عکس مجوز دارید.
• مطمئن شوید که عکس به مصاحبهشونده برگردانده شود. |
جشن انتشار نهایی. |
• مطمئن شوید مصاحبهشونده نسخهای از ویرایش نهایی مصاحبه را دریافت خواهد کرد.
• مطمئن شوید یادداشت قدردانی شما از مصاحبهشونده، به نسخة وی الصاق شده است.
• میزبان گردهمایی یا جشن ثبت داستانها در کتاب باشید و در جمع، کتاب را به مصاحبهشونده اهدا کنید.
• در جشن یا گردهمایی، بخش از مصاحبه را از روی کتاب بخوانید. |
راهبردهای ارزیابی
ارزیابی بهعنوان ابزاری آموزشی برای گسترش آموزش بهکار میرود و پرسشهایی باید در آن گنجانده شود، زیرا بخشی ضروری در ارزیابی هستند. راهبردهای ارزیابی عبارتاند از:
• مشاهده
• مباحثه
• مصاحبة ساختدار با دانشآموزان
• نوشتن خاطرات روزانه یا سفرنامه
• ارزیابی همسالان و خودارزیابی
• آموزش مبتنی بر پروژه
مشاهده، اطلاعاتی غنی و باارزش دربارة نگرش دانشآموز به پروژة انجامشده ارائه میدهد. مباحثه و مصاحبة ساختدار با دانشآموزان این فرصت را برای معلم و دانشآموز فراهم میآورد که ایدههای خود را با یکدیگر درمیان بگذارند و به دلایل پشت این ایدهها اشاره کنند. نوشتن خاطرات روزانه این فرصت را در اختیار دانشآموز قرار میدهد که افکار، احساسات ، تأملات، نظرات شخصی و آرزوها یا ترسهای خود دربارة تجربة آموزشی را ثبت کند. ارزیابی همسالان شامل دانشآموزانی میشود که عملکرد سایر دانشآموزان را ارزیابی میکنند. خودارزیابی، دانشآموزان را وامیدارد تا دربارة یادگیری خود و موفقیتشان در شناخت و بهکارگیری مفاهیم و روشها تأمل کنند. یادگیری مبتنی بر پروژه، روشی آموزشی است که در آن دانشآموزان مشکلاتی را بررسی میکنند که منتهی به تولیدات معتبر میشوند. تواناییهای دانشآموزان برای کسب درک و فهم تازه هنگامی ارتقاء مییابند که با فعالیتهای حل مسئلة معنادار مرتبط شوند.
خلاصه
از طریق کاوش سنتهای شفاهی و بررسی اسناد تاریخی، دانشآموزان در معرض عناصر فرهنگ و تغییرات فرهنگیای میشوند که در طول تاریخ ثبت شدهاند. دانشآموزان آگاه خواهند شد جوامع همواره در حال تغییر هستند و این تغییرات شتاب بیشتری خواهند داشت، وقتی با گروههای جدید، ایدههای تازه یا واقعیتهای اجتماعی امروزی ارتباطی وجود دارد. بهکارگیری تاریخ شفاهی به افراد کمک میکند تا درک کنند و اذعان دارند که باورهای فرهنگی بر تعامل افراد با زمینههای فرهنگی مختلف اثر میگذارند. استفاده از تاریخ شفاهی در نظام آموزشی به نسلهای حال و آینده کمک می کند تا چگونگی شکلگیری رویداهای گذشته توسط نیاکانشان را تصدیق کنند و به آنها احترام بگذارند. تاریخ شفاهی این امکان را فراهم میآورد تا افراد ایدهها و داستانهایشان را با واژگان خودشان با یکدیگر درمیان بگذراند. مصاحبههای ضبطشده، شاهدان گذشته را به زمان حال و آینده میآورند تا بتوانند نسلهای آینده را آموزش بدهند، الهامبخش آنها باشند و آنها را آگاه سازند.
منابع
ـ انجمن بومیان کبک و لابرادور، (۲۰۰۵)، آداب پژوهش دربارة بومیان کبک و لابرادور؛ بازیابیشده از:
http://www.cdrhpnq.qc.ca/afnql_research_protocol/ summary/ protocol_ synth_en.pdf
ـ جی بیولیو (G. Beaulieu)، ۱۹۹۶، بومیان انیشینیبَک (Anishinabek) خلیج سندی: بزرگان داستانهای خود را بازگو میکنند؛ بومیان خلیج سندی، MB: بنیاد آموزش خلیج سندی.
ـ مؤسسههای کانادایی پژوهش سلامت و بهداشت، علوم طبیعی و شورای تحقیقات مهندسی کانادا، و شورای تحقیقات علوم اجتماعی و علوم انسانی کانادا، (۲۰۱۰)، بیانیة سیاست شورای سهجانبه: رفتار اخلاقی در پژوهشهایی دربارة انسانها؛ بازیابیشده از:
http://www.pre.ethics.gc.ca/pdf/eng/tcps2/TCPS_2_FINAL_Web.pdf
ـ ادارة مالکیت معنوی کانادا، (۲۰۱۲)، هیأت مدیرة سیاست حق انحصاری اثر و مالکیت معنوی بینالمللی، بازیابیشده از:
http://www.ic.gc.ca/eic/site/ippd-dppi.nsf/eng/home
ـ دی. جی. جروایز (D. J. Gervais) و ای. اف. جاج (E. F. Judge)، (۲۰۱۱)، قانون مالکیت معنوی در کانادا، تورنتو، ON: کارزوِل (Carswel).
ـ دولت کانادا، (۲۰۱۱)، دورة آموزشی TCPS 2دربارة اخلاق در پژوهش؛ بازیابیشده از:
http://www.pre.ethics.gc.ca/eng/education/tutorial-didacticiel/
ـ جی. جیکوبز (G. Jacobs)، (۲۰۰۴)، نظریهها، اصول و روشهای یادگیری گروهی؛ بازیابی شده از:
academia.edu
ـ مرکز آموزش و پرورش بومیان مانیتوبا، (۲۰۱۱)، اسناد تاریخهای شفاهی، [جزوهها]. وینیپگ، MB: نویسنده.
ـ اُ. مکلِوُر (O. McIvor)، (۲۰۱۱)، برنامة آموزشی پردازش تفکر: چارچوب نتایج برای مهدکودکها تا کلاس دوازدهم، براندون، MB: دانشگاه براندون.
ـ جی. مویر (Moyer J.)، راهنمای گامبهگام تاریخ شفاهی، (چاپ اصلاحشده، ۱۹۹۹)، بازیابیشده از:
http://dohistory.org/on_your_own/toolkit/oralHistory.html
ـ سازمان جهانی مالکیت معنوی، مالکیت معنوی و تعابیر فرهنگی سنتی/ فرهنگ عامه، بازیابیشده از:
http://www.wipo.int /freepublications/en/tk/913/wipo_pub_913.pdf
ـ سازمان جهانی مالکیت معنوی، مالکیت معنوی و دانش سنتی، بازیابیشده از :
http://www.wipo.int/freepublications/en/tk/920/wipo_pub_920.pdf
پیوست ۱
هبهنامه
پروژة تاریخ شفاهی، مطالعه ...........
بدینوسیله اینجانب.......، به آقا/خانم ............ اجازه میدهم که از مصاحبههای انجامشده با من در زمینة........، برای کاربرد علمی و آموزشی استفاده کنند و تمام حقوق خود، از جمله تمام حقوق مالکیت معنوی را در زمینة ضبط مصاحبه به ......... اعطا میکنم.
اینجانب آگاه هستم که ....... مجوزی غیرانحصاری به من اعطا کرده است که براساس آن موافقت میکنم هرگونه تغییری را که در محتوای این مصاحبهها مایل هستم، اعمال کنند و آن......، با درخواست اینجانب، نسخهای از مصاحبة ضبطشده را برای چنین کاربردی در اختیار من قرار میدهند.
اگر مایل باشم که در متن مصاحبه یا در ارجاع به هرگونه اطلاعاتی در مصاحبه، ناشناس باقی بمانم، این محدودیت را در بند بعدی تعیین خواهم کرد.
هبهنامة فوق و نیز اعطای حقوق، منوط به محدودیتهای زیر است :
........................................................................................
این توافقنامه با امضا و رضایت طرفین، قابل تجدیدنظر یا اصلاحپذیر است.
امضای مصاحبهکننده : تاریخ:
امضای مصاحبهشونده: تاریخ:
نشانی و تلفن مصاحبهشونده:
پیوست ۲
رضایتنامه
پروژة تاریخ شفاهی، مطالعة................
برگة رضایتنامه |
عنوان پروژه: |
|
نام مصاحبهشونده: |
|
نام مصاحبهکننده: |
|
مکان: |
|
اینجانب (لطفاً چاپ شود)....... موافقت خود را برای شرکت در مصاحبهای مرتبط با پروژة تاریخ شفاهی تحت عنوان...................، اعلام میدارم.
اینجانب آگاه هستم که مصاحبه ضبط خواهد شد (صوتی، تصویری یا بهصورت عکس) و اطلاعات موجود در آن برای ............. پروژة تاریخ شفاهی استفاده خواهد شد و من این حق را دارم که پیش از امضای هبهنامه، نوار یا متن مصاحبه را بررسی کنم.
اینجانب مطلع هستم که این مصاحبه حدود........ ساعت طول خواهد کشید و میتوانم پیش از امضای هبهنامه، بدون اینکه در وضع موجود تغییری حاصل شود، از ادامة مصاحبه منصرف شوم. اگر از مصاحبه منصرف شوم، همة مصاحبههای ضبطشده یا عکسها به من اهدا خواهند شد یا از بین خواهند رفت و هیچگونه رونوشتی از مصاحبه تهیه نخواهد شد.
پس از اتمام مصاحبه، نوار و محتوای مصاحبه به ................. پروژة تاریخ شفاهی تعلق خواهد داشت.
اینجانب با توجه به شرایط فوق، توافق خود را برای استفاده از اطلاعات اعلام میدارم.
امضای مصاحبهکننده: تاریخ:
امضای مصاحبهشونده: تاریخ:
پیوست ۳
جدول پیگیری مشاهدات
پروژة تاریخ شفاهی، مطالعة............
نام: ............................................... ، تاریخ: ............................
محیط |
ساختمانهای واقعی و نوع محیط.
آنها شبیه چه بودند و چه کاربردی داشتند؟ |
مشاهدات |
افراد |
مصاحبهشونده کیست؟
فهرست کسانی که در مصاحبه حضور دارند و نقش آنها. |
|
گفتوگو |
چه کسی صحبت میکند؟ |
|
رویدادهای خاص |
جشنها؟ |
|
مزاحمتها |
سروصداها؟ |
|
فعالیتها |
فعالیتهای عادی روزانه |
|
تأملات شخصی |
چه مشاهده کردید؟ |
|
نکته: تعین نمایید که آیا مشاهدات را هنگام رویدادن ضبط میکنید یا در انتهای کار.
پایان
ترجمه: زهرا حسینیان