دکتر علی ططری از نتایج برگزاری نشست‌های تخصصی تاریخ شفاهی گفت

تعمیم تاریخ شفاهی به عنوان روش علمی

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، دکتر علی ططری، مدیر مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی، عضو انجمن تاریخ شفاهی ایران و یکی از مدیران اجرایی دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران با عنوان «تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران (1357-۱۳۴۲)» گفت: «می‌خواهیم این حوزه را در همه بخش‌ها و مراکز، هم به لحاظ جغرافیایی و هم علمی تعمیم دهیم.» متن گفت‌وگو با وی که در حاشیه دهمین نشست انجام شد، در ادامه می‌آید.

گفت‌وگو با ولی‌الله احمدی

امام خمینی(ره) را در زندان پهلوی دیدم

ولی‌الله احمدی 72 را رد کرده است. صدای سنگین و خس‌خسِ سینه‌اش، حکایت از کوله‌باری حرف دارد. با عصا راه می‌رود و خنده از لب‌هایش دور نمی‌شود. برای من مشکل بود، بپذیرم به نوعی با فدائیان اسلام ارتباط داشته است، امام خمینی(ره) را در زندان دیده است، اولین تئاترهای انقلابی را در اراک برپا کرده و با آیت‌الله مشکینی رفت‌وآمد داشته است. اما آنچه در پی می‌آید، گوشه‌ای از زندگی پر ماجرای اوست.

انتشار نخستین شماره نشریه تخصصی تاریخ شفاهی در ایران

توجه به تاریخ شفاهی، کم‌توجهی به تکنیک‌های مطبوعاتی

ز آن گروه نشریاتی است که تا آن را در دست می‌گیری، سریع پی می‌بری، یک نشریه کاملاً تخصصی است. چینش مطالب در کنار یکدیگر، نحوه بیان آن‌ها و حتی تعداد صفحاتی که به هر موضوع اختصاص یافته، به خوبی این موضوع را به نمایش می‌گذارد. نشریه علمی تخصصی «تاریخ شفاهی»* که نخستین شماره از آن با تاریخ انتشار بهار و تابستان 1394 منتشر شده، در واقع دو فصلنامه‌ای با موضوع تاریخ شفاهی است، اما باید دید مطالب آن چه‌قدر به تاریخ شفاهی ارتباط دارد.

روایتی از مبارزات مردمی در اردستان و زواره

کتاب و اعلامیه و اخبار جدید

آن سال‌ها چنان خفقان بود که حتی در خانه، نمی‌توانستیم رساله امام خمینی(ره) را نگه داریم. صفحه اول رساله را که نام امام روی آن بود از رساله جدا کرده و اسم یکی دیگر از مراجع را با ماژیک نوشته بودیم که رد گم کنیم. مجبور بودیم کتاب‌ها و نوارهای مذهبی خود را در دخمه‌ای یا چاهی فرو بریم و در آن را بپوشانیم...

کتاب خاطرات فتاح محمدی رونمایی شد

خاطره‌نویسی با رویکرد تاریخ شفاهی

میترا رفیعی در حاشیه برنامه رونمایی کتاب خود، در گفت‌وگو با خبرنگار سایت تاریخ شفاهی ایران، روش به کار گرفته شده در کتاب «فتاح» را تاریخ ‌شفاهی می‌داند و تاکید می‌کند که در ابتدا مصاحبه‌ها به صورت مستند انجام شد و بعد از اتمام این مرحله، فعالیت پژوهشی، گویاسازی و حتی مصاحبه با دوستان و همرزمان راوی در دستور کار قرار گرفت.

جنبش دانشجویی اصفهان در گفت‌وگو با محمدعلی حاجی منیری(10)

ماجرای اعتراض به عبدالمجید مجیدی در دانشگاه

دادگاه به بخش اتهام، دفاع و بازجویی رسیدگی کرد؛ دادگاه حکمی‌صادر نکرد؛ حکم اخراج را کمیته انضباطی دانشگاه صادر کرد. از آنجا که برگشتیم دانشگاه، چند روز بعد حکم اخراج را به دست ما دادند و ما را بیرون کردند؛ یعنی نگذاشتند در خوابگاه هم بمانیم. به ما اجازه نمی‌دادند امتحان پایان ترم هم بدهیم.

در «المأثورات الشعبیه» بررسی شد

مفهوم تاریخ شفاهی در فرهنگ عامه و منابع تاریخی

وزارت فرهنگ، میراث و هنر قطر هشتاد و نهمین شماره‌ المأثورات الشعبیه، مجله ویژه آداب و رسوم کهن و فرهنگ عامه را منتشر کرد. از اساتید، تاریخ‌دانان و جامعه‌شناسان، مقاله‌های پژوهشی در موضوع‌های متنوع در این شماره منتشر شده‌اند.

مجموعه نکته‌های آموزشی

پرسش‌ها و پاسخ‌های کلیدی درباره تاریخ شفاهی

در این یادداشت، ریشه‌های تاریخ شفاهی مدرن، نحوه‌ استفاده از تاریخ شفاهی، ارزش تاریخ شفاهی و اینکه در کجا می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره تاریخ شفاهی کسب کنید بیان می‌شوند.

وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

نظریه تاریخ شفاهی (77)

نویسنده: لین آبرامز
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی
________________________

لانگلیه و پیترسون به اعتبار نظر فوق گفته‌اند که حتی شیوه‌های ارتباطی روزمره ما نیز اجراگرانه هستند زیرا افعال گفتاری و ارتباط بدنی/مجسم را به هم می‌آمیزند. فعل یا عمل قصه‌گویی در میان دوستان یا در بستر خانواده یک اجرای روایی است که در سخنگو تجسم می‌یابد و به وسیله رابطه ایجادشده بین سخنگو و مخاطب شکل می‌گیرد. به قول لانگلیه و پیترسون:

«جمله ساده «بذارین براتون یه قصه بگم» ارتباطی را به وجود می‌آورد که سخنگو را در جایگاه قصه‌گو و شنوندگان را در جایگاه مخاطب می‌نشاند. به عبارت دیگر، پاره‌گفتارِ «بذارین براتون یه قصه بگم» پدیده‌ای اجراگرانه است زیرا آنچه را که می‌گوید انجام نیز می‌دهد. وقتی قصه‌گویی را به اطلاع دیگران می‌رساند آن را اجرا می‌کند. عبارت «بذارین یه قصه براتون بگم» بستر یک داستان را نیز می‌گستراند، یعنی «چیزی که اتفاق افتاده» و قصه‌گو آن را از نو بازی می‌کند، می‌خوانَد یا معرفی می‌کند. تعریف کردن قصه نیز نوعی اجرای نمایش‌گونه است. اجرای روایت در واقع یک رویه ارتباطی انسانی مرکب از «انجام» اجراگرانه قصه‌گویی و چیزی است که در اجرای داستان «انجام» می‌شود.»[1]

تلاش نویسندگان تا بدانجا پیش می‌رود که به ما نشان دهند یکی از اهداف اجرای روایی در موقعیت‌های عادی زندگی-مانند جمع دوستان و گپ و گفت‌های خانواده-تحکیم هویت‌های گروهی، خلق جوامع خیالی و تولید مفهوم خانواده است. مثلاً می‌گویند که در نتیجه گفت و بازگفت داستان‌های «قدیمی» خانوادگی-«یادت می‌یاد اون وقتا رو ...؟»-دعواهایی که بر سر معانی رویدادهای خاص درگرفته است پایان می‌یابد. خانواده‌ها در حین قصه‌گویی‌های‌شان، بر سر هویت و معنای خانواده در میان اعضای خود از نو به توافق می‌رسند. «خانواده از طریق اجرای روایت، خودش را روایت می‌کند».[2]در بستری فراگیرتر، اجرای نمایش‌گونه روایت‌های شخصی، نوعی تمرین عُلقه‌های اجتماعی است زیرا به ما امکان می‌دهد همزمان درباره خود سخن بگوییم و در بستر جامعه-دوستان، خانواده، همسایگان و هموطنان-جای خود را پیدا کنیم.

فهم نظریه اجراگری بسیار دشوار است به همین دلیل مورخان شفاهی اعتنای چندانی به آن نکرده‌اند. اما تحولات نظری جدید در این حوزه نویدبخش اندیشه‌های جدید برای اهل فن است. شاید هم اصحاب تاریخ شفاهی موفق به کشف کاربردهایی برای نظریه اجراگری در مصاحبه تاریخ شفاهی بشوند.