سخن آخر

نزدیک به پنج سال پیش وقتی از شماره هفدهم هفته نامه تاریخ شفاهی ایران، تصدی آن را پس از استعفای محسن کاظمی بر عهده گرفتم کمتر کسی باور داشت که شماره بیست این نشریه روزی منتشر شود. اما امروز که آن را ترک می‌گویم شماره 237 آن را پیش روی دارید. در این دویست و اندی هفته که پشت سر گذاشتیم بیش از پنج هزار عنوان مطلب اعم از خبر، مقاله، مصاحبه، یادداشت و ... در قالب سایت تاریخ شفاهی ایران و در چهار زبان منتشر شده‌اند.

تغییر در روز برگزاری دهمین نشست تاریخ شفاهی ایران

به اطلاع کلیه استادان، تاریخ‌پژوهان و علاقه‌مندان به حوزه تاریخ شفاهی می‌رساند، با توجه به بروز مشکلات پیش‌بینی‌نشده، برگزاری دهمین همایش تاریخ شفاهی با موضوع «تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی» با یک روز تأخیر در 6 بهمن 1394 (روز سه‌شنبه) برگزار خواهد شد. مستدعی است به نکات زیر توجه فرمائید:

ششمین نشست نقد و بررسی آثار تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی برگزار شد

تاریخ شفاهی کمیته استقبال از امام خمینی(ره)

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، ششمین نشست نقد و بررسی آثار تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی با حضور، دکتر داوود قاسم‌پور، نویسنده و پژوهشگر، به عنوان منتقد اثر و معصومه آقاجان‌پور، یکی از دو مؤلف کتاب «تاریخ شفاهی کمیته استقبال از امام خمینی (ره)» روز یکشنبه، 27 دی 1394 در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزارشد.

از نگاه حکومتی به 28 مرداد تا ارتباط اصلاحات ارضی با آمریکا

مروری بر کتاب خاطرات اردشیر زاهدی

در تاریخ دوره پهلوی، نام خانوادگی زاهدی، ما را به یاد دو شخصیت می‌اندازد؛ فضل‌الله و اردشیر. پدر و پسری که در دوره زمامداری پهلوی‌ها هر کدام عهده‌دار نقش سیاسی برجسته‌ای بودند. فضل‌الله زاهدی که ریاست شهربانی و ژاندارمری، سناتوری مجلس سنا، وزارت کشور، نخست‌وزیری و نمایندگی دائم ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل را در کارنامه دارد، شاید بیش از همه به دلیل نقش‌آفرینی‌اش در ماجرای کودتای 28 مرداد و بازگرداندن محمدرضا به سلطنت شهره باشد.

در مراسم بزرگداشت شصتمین سالگرد شهادت نواب صفوی و یارانش

مجموعه چهار جلدی «فدائیان اسلام در آئینه اسناد» رونمایی شد

در مراسم بزرگداشت شصتمین سالگرد شهادت نواب صفوی و یارانش از مجموعه چهار جلدی اسناد قیام فدائیان اسلام که به همت محمدامین گلسرخی جمع آوری و از سوی مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران منتشر شده و همچنین تمبر یادبود شصتمین سالگرد شهادت نواب و یارانش رونمایی شد.

بانک توسعه‌ی صنعتی و معدنی ایران (2)

به روایت علی زیرک‌نژاد

در ابتدای زمانی که من وارد بانک شدم، کارآموز و نصف روز بودم و بقیه روز هم دانشکده می‌رفتم و آن موقع سال 1346 بانک توسعه‌ی صنعتی و معدنی در کل حدود 75تا 85 نفر پرسنل داشت. این تعداد نزدیک به وقوع انقلاب حدود 250 نفرشده بودند.

جنبش دانشجویی اصفهان(7)

در گفت‌وگو با محمدعلی حاجی منیری

محمد فدایی‌، از آن‌هایی بود که از دانشگاه اخراج شدند. براساس اتهام وارده به محمد فدایی، به او در سال اول دانشگاه حکمی دادند که برای همیشه اخراج شد. علی عنایت‌زاده و عبدالرضا ابولحسن چوبدار حکم یکسال‌ محرومیت از تحصیل گرفتند.

چهل ماه در سرزمین طلایی

کتاب 626 صفحه‌ای «چهل ماه در سرزمین طلایی»، خاطرات محسن پاک آئین سفیر سابق ایران در تایلند، حاوی تجربیات دیپلماتیک و مشاهدات شخصی وی از مأموریت در این کشور جنوب شرقی آسیا در سال‌های 1383 الی 1386 است. وی قبل از عزیمت به این کشور قصد داشته است نکات جالب و خواندنی این سفر را به عنوان مجموعه‌ای از خاطرات به نگارش درآورد.

تاریخ شفاهی در قرن 21: مباحث و نظریه‌های بنیادی (2)

تاریخ‌دان فرانسوی، فرناند برودل، بیشتر بر روی دوره‌‌های تاریخی بزرگ مطالعه کرده است. به همین دلیل و از طریق کتاب‌‌هایش، جنبه‌‌های معمول در زندگی جوامع مورد تحقیق را با جزئیات توصیف می‌کند.

کتابخانه‌های کرواسی در محاصره 1995-1991 (2)

ما در این پژوهش می‌خواهیم روند زندگی و کار کتابخانه‌ها، کتابدارها، و حامیان این نهادها در شرایط محاصره در خلال جنگ میهنی کرواسی را مورد کنکاش قرار دهیم. گردآوری و تدوین یادآمده‌ها و تأملات کتابدارها دربارة فعالیت‌های‌شان در زمان محاصره، توصیف مراجعان و شرح استفاده از کتابخانه‌ها در شرایط جنگی، و ارائة مستندات و شواهد دربارة نقش و ارزش اجتماعی کتابخانه‌ها در این پروژه بیان شده است.

وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

نظریه تاریخ شفاهی (74)

نویسنده: لین آبرامز
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی

________________________

فصل 7

هنر اجراء

مقدمه

در مدتی که رونالد بلایز[1]برای تهیه مطالب کتاب معروفش، آکِنفیلد، به تحقیق اشتغال داشت روزی از یک مرد روستایی دربارة آواز خواندن روستائیان حین دروی ذرت چنین پرسید:«راستی دِیوی! اون آوازی که می‌خونین چی بود؟» مرد پاسخ داد:«چی کار به آواز داری؟ برای ما خوندن مهم بود».[2] ما بنا داریم در این فصل وارد مقولة «اجرا» توسط راوی در مصاحبة تاریخ شفاهی بشویم-چنین می‌پنداریم که روایت تاریخ شفاهی در وهلة نخست و بیش از هر چیز اجرای نمایش‌گونة کلمات است. این هم شیوه‌ای برای سخن گفتن است که البته شباهت چندانی به سخن گفتن با کلمات ندارد و بر نوعی عمل یا فعل گفتاری اطلاق می‌شود که در موقعیت متنی خاصی برای مخاطبان به اجرا درمی‌آید.

تغییر زاویة نگاه از «چه گفتن» به «چگونه گفتن» اجماعی را حول این نظر شکل داده که تاریخ شفاهی در واقع اجرای نمایش‌گونة راوی برای مخاطبان است، پس هوشیاری نسبت به شکل و قالب اجرای روایت‌های شفاهی را نیز الزامی می‌سازد. علاوه بر این، باید قبول کنیم که هیچ روایتی را نمی‌توان جدای از فرم یا قالب یعنی اجرای آن فرض نمود. اجرای نمایش‌گونة فعل گفتاری نیز از ارکان تاریخ شفاهی به شمار می‌آید. سخن مذکور بدین معناست که ما علاوه بر محتوای روایت شفاهی باید به ویژگی‌های اجرای آن نیز توجه کنیم. شاخک‌های مورخ شفاهی باید به شفاهیت یا سخنوری بسیار حساس باشد.[3]

 

آغاز تاریخ شفاهی و بحثی به نام اجراء

نخستین مورخان شفاهی همان اندازه که مشتاق اطلاعات ارائه‌شده از سوی راویان بودند به نحوة سخن گفتن و شکل و قالب داستان‌های آنها نیز توجه ویژه‌ای نشان می‌دادند. جرج ایوارت ایوانز، بنیانگذار تاریخ شفاهی بریتانیای عصر مدرن، گفته است:«سال‌های اقامت طولانی‌ام در بلاکس‌هال از روستاهای سوفولک و اشتغالم به گردآوری اسناد و مدارک تاریخی منطقه به اتفاق شگفت‌انگیزی منجر شد که مرا نسبت به عمر جامعة مذکور به شدت کنجکاو و البته بیدار نمود تا حدی که تدریجاً فهمیدم گویش یا گونة کلامی این منطقه محمل مناسبی برای هدایت تاریخ اقوام آنگلیای شرقی به سمت یک ترکیب بدیع است. بله، همان‌طور که حدس زدید جلب توجه من به شیوة گفتار مردم آن روستا همان اتفاق شگفت‌انگیز بود.[4]گویش مردم بلاکس‌هال لباس زیبا و ماندگاری بر قامت تاریخ شفاهی می‌پوشاند».[5]شاید بهتر از این نمی‌شد اهمیت اذعان به نحوة گفتار مردم را مورد تأکید قرار داد. الفاظی که آنها انتخاب می‌کنند، فراز و فرود و شدت گفتار، سخن گفتن به گویش خاص منطقه یا پرهیز از این کار، ضرباهنگ روایت، فراموش نکردن ادا و اطوار بدنی، حالات صورت و حرکات فیزیکی همگی از عناصر اساسی ارتباط به شمار می‌آیند و در تفسیر کلمات راوی و معنای آنها به شنونده یاری می‌رسانند.

در فصول پیشین ثابت کردیم که روایت‌های تاریخ شفاهی به قول روث فینگان:«محصول شخصیِ ساختارمند و حاوی ویژگی‌های زیبایی‌شناختی در زمان حال بوده و صرفاً شاهدی بر گذشته محسوب نمی‌شوند».