در آستانه برگزاری نشست تخصصی تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی

ضرورت بازشناسی و نقد رویکردها و روش‌ها

در حوزه‌ی رویدادشناسی و گذشته‌پژوهیِ رخداد انقلاب اسلامی حجم انبوهی از تولید اطلاعات منحصر یا معطوف به خاطره‌گفته‌ها (خاطرات شفاهی)، خاطره‌نوشته‌ها (خاطرات مکتوب) و تاریخ شفاهی است.

مؤلفه‌های تأثیرگزار بر تدوین آثار تاریخ شفاهی ایران

تدوین در تاریخ شفاهی به عنوان یکی از مهمترین راه‌های انتشار مصاحبه‌ها و انتشار اطلاعات به شمار می‌رود. بررسی کتاب‌های نگارش یافته در زمینه تاریخ شفاهی نشان می‌دهد تاکنون آثار زیادی دربارۀ چگونگی انجام تاریخ شفاهی و استانداردهای کاری آن در دنیا تألیف شده است،

برگزاری چهارمین نشست نقد و بررسی آثار تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی

نقدکتاب« سال‌های خاکستری»

نشست نقد خاطرات دکتر هوشنگ منتصری با عنوان سال‌های خاکستری و تدوین علی امیری، نشرفرهنگ ایلیا، در قالب چهارمین نشست نقد و بررسی آثار تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی، 24 آبان 1394 در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.

عملیات محرم در گفت‌وگو با مهرعلی ابراهیم نژاد(1)

من رزمنده بودم

پنجم آبان ما به دیدار مهرعلی ابراهیم‌نژاد رفتیم در منزلش رفتیم تا با او درباره عملیات محرم (دهم تا شانزدم آبان 1361) به گفتگو بنشینیم. ابراهیم‌نژاد که اکنون پنجاه و یک بهار را پشت سر نهاده در آن هنگام دانش آموز سال اول دبیرستان بوده و هنوز هم سطح تحصیلات او اول دبیرستان است.

مستخدمان و مستشاران بیگانه در مشهد

مطالعات مشهدپژوهی در یک دهه اخیر با تمرکز بر تاریخ معاصر توانسته است پاسخ مناسبی برای پژوهشگران این عرصه فراهم کند. اغلب پژوهش‌های تاریخ محلی با رویکرد به موضوعات جدید و استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی، موجب شده‌اند، تا منابع تولیدشده بخش عمده‌ای از نیاز دانشجویان و محققان را برآورده نمایند.

برزیل‌نامه (3)

پس از چند دهه زندگی در این دنیا (منظورم کره‌ی زمین است)، سرانجام یاد گرفته‌ام زود قضاوت نکنم، و با یک یا چند مورد، چیزی را تعمیم ندهم؛ خوب «با یک گل بهار نمی‌‌شود».

توصیه‌های انجمن تاریخی شفاهی یونان

چگونه مصاحبه کنیم

انجمن تاریخ شفاهی یونان مانند سایر انجمن‌های تاریخ شفاهی جهان برای آموزش اعضای خود و دیگر علاقمندان در معرفی شیوه‌های انجام مصاحبه توصیه‌هایی دارد که کمابیش همانند دیگر انجمن‌هاست اما به شکلی بسیار خلاصه همه موارد کلیدی که در یک مصاحبه تاریخ شفاهی باید صورت گیرد در آن آمده است.

توکومانازو و فعالان آن ـ 1969 تا 1972 (5)

خاطرات متناقض؛ اظهارات فردی و خاطرات جمعی

مسأله دیگری که هنگام مطالعه گذشته متأخر از طریق داده‌های شفاهی لازم است به آن دقت شود، پیچیدگی برخی اظهارات است. باید در نظر داشت که موقع صحبت از توکومانازو در واقع از سه دوره در یک جنبش صحبت می‌شود که هر کدام با یک وقفه حداقل یک ساله بین یکدیگر اتفاق افتاده‌اند.

بازنگری خاطرات یک سرباز استرالیایی جنگ جهانی اول:

آسیب‌ها، خاطرات و تاریخ شفاهی (3)

در دهه بعد، با معاینات منظم و در پاسخ به درخواست‌های مکرر برای افزایش حقوق و مزایا، "ریپت" فهرست شکایت‌های "فرد" را پذیرفت، اما اعلام کرد نتوانسته شواهد عینی دال بر عوارض جدی جنگ پیدا کند.

معرفی کوتاه از منابع

تاریخ شفاهی کامرون

جمهوری کامرون، یکی از کشورهای فرانسه زبان آفریقای مرکزی است که در همسایگی کشورهایی چاد، نیجریه و جمهوری کنگو قرار دارد. پس از جنگ جهانی اول تحت سلطۀ استعماری آلمان، فرانسه و انگلستان در آمد.

وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

نظریه تاریخ شفاهی (66)

نویسنده: لین آبرامز
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی

________________________

-:پدرتون عادت داشت به قهوه‌خونه یا تفریحگاه‌های شبونه بره؟

-:نه، اون اصلاً اهل مشروب نبود، سیگار هم نمی‌کشید.

-:مادرتون چطور؟

-:اون هم اهل مشروب نبود.

-:پدرتون قبل از مریضی‌اش، ورزش می‌کرد یا علاقه‌ای به تماشای مسابقه‌های ورزشی داشت؟

-:نه، نه، اهل ورزش هم نبود.

-:یعنی هیچوقت شب‌ها با هم برای تفریح بیرون نمی‌رفتن؟

-:نمی‌دونم، چون خیلی کوچیک بودم و این چیزا رو نمی‌فهمیدم.

-:وقتی بزرگ‌تر شدین چی؟

-:نه بابا، هیچ‌وقت با هم بیرون نمی‌ر‌فتن. هر کدوم مشغله‌های خودشون رو داشتن. زندگی و کار و تفریح‌شون همین‌جوری بود.

-:تو صندوق‌های پس‌انداز حساب نداشتن؟

-:خبر ندارم.

-:گفتین دوست و رفیق داشتن، مشتری‌هایی که به‌شون سر می‌زدن.

-:بله.

-:دوستایی هم داشتن که ربطی به شغل‌شون نداشته باشه؟

-:نه، همه‌شون مشتری بودن، چند تا شون هم همسایه‌ها.

-:مشتری‌‌هاشون که می‌اومدن، با چیزی مثلاً چایی ازشون پذیرایی می‌کردن؟

-:معلومه که پذیرایی می‌کردن.

-:یعنی می‌نشستن و با هم چایی می‌خوردن؟

-:همین‌طوره.

-:که اینطور. داشتم فکر می‌کردم معاشرت‌هاتون چجوری بود.

-:این جور کارها تو محیط کار و تجارت البته طبیعیه، می‌دونین که؟[1]

مصاحبة فوق به روایتی تبدیل شده که به دست پرسشگر یا طراح پرسشنامه شکل گرفته است و مشکل درست در همین جا خودنمایی می‌کند. این روزها مصاحبه‌گران ترجیح می‌دهند بیشترین فضای ممکن را برای مصاحبه‌شونده فراهم کنند تا روایت نهایی آنها محصول خودشان باشد نه مصاحبه‌گر. میل از تاریخ شفاهی پرسشنامه‌ای به تاریخ شفاهی روایی در واقع تحولی در رویة پژوهشی این رشته است که بازتابش را در گسترش کاربرد لفظ «راوی» به جای «مصاحبه‌شونده» یا «پاسخگو» می‌توان مشاهده کرد و نشان از علاقة پژوهشگر به دریافت پاسخ‌های روایی از مصاحبه‌شونده‌اش دارد زیرا تحلیل روایی فایل صوتی و تصویری یا متن پیاده‌شدة مصاحبه بدین شیوه امکان‌پذیر می‌شود. تحلیل‌های روایی در ماهیت خود نوعی تفسیر هستند که از پوسته کلام شفاهی به بطن آن راه می‌یابند یا دست کم تلاش می‌کنند که به چنین هدفی نائل شوند.