متولیان تاریخ شفاهی و زمان از دست‌رفته

«وقت» اگر برای دیگران طلا باشد، بی‌تردید برای اشخاصی که با موضوعات مختلف و متنوع «تاریخ شفاهی» کار می‌کنند حکم اکسیژن را دارد. چرا که بی‌طلا می‌شود زندگی کرد؛ اما بی‌‌اکسیژن هرگز؛و چون تاریخ شفاهی با یاد و خاطره‌ها سروکار دارد، زمان را به چشم آفتاب تموز می‌بیند که ساعت‌به‌ساعت تندوتیز‌تر می‌تابد.

مهری فلاحی از «فرشتگان زمینی» می‌نویسد

با مهری فلاحی یکی از پرستارانی که در هشت سال دفاع مقدس خدمات ارزنده‌ای در حیطه کاری خود برای مجروحین و مصدومین انجام داده دیدار کردیم و این افتخار را به ما دادند تا مصاحبه‌ای با ایشان انجام داده و از خاطراتشان برایمان بگویند.

بهار 1359 به روایت جلسه هفتاد و ششم تاریخ شفاهی

سردار سرلشکر پاسدار سید یحیی رحیم صفوی با حضور در جلسه هفتاد و ششم تدقیق اطلاعات و احصای تاریخ شفاهی شمالغرب که در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد، درباره روند حضور خود در جبهه‌های غرب و آزادسازی شهر سنندج توضیح داد.

گفتگو با مهدی بشارت؛ کاردار پیشین ایران در بغداد

ناگفته‌های ۴۰ ماه حصر در سفارت

بخش اول

صبح یک روز تعطیل! ‌ساده و بی‌آلایش و با لهجه غلیظ یزدی از تیم گزارش تدبیر آینده استقبال می‌کند! مهدی بشارت که تقدیر روزگار او را از کلاس ادبی دبیرستان ایرانشهر به دنیای دیپلماسی کشانده، ماجرایی جالب و خواندنی دارد؛ ماجرایی که خود پرده‌ای از پرده‌های ناگفته انقلاب و جنگ تحمیلی است.

بررسی چشم‌انداز جامعه شناختی تاریخ شفاهی در سومین همایش بین‌المللی تاریخ

سومین همایش بین‌المللی تاریخ، سال 2016 در استانبول در مورخ 6-7 ماه می 2016 برگزار می‌گردد. این همایش از سوی DAKAM (مرکز تحقیقات دانشگاهی شرق مدیترانه) برگزار شده و تمرکز آن بر نمایندگی گذشته: تاریخ‌نگاری خواهد بود.

فراخوان نوشتن و گفتن از چالش‌های تاریخ مردمی

فراخوان مقالات برای همایش 2106 فدراسیون بین‌المللی تاریخ مردمی منتشر شد. سومین همایش سالانه فدراسیون بین‌المللی تاریخ مردمی، بوگوتا، کلمبیا، 7،8 و 9 ژوئیۀ 2016 برگزار می‌شود و مهلت برای ارسال مقالات پیشنهادی 19 اکتبر 2015 (27 مهر 1394) است.

هنر گوش کردن

مصاحبه ‏ها همیشه فرآیند جدیدی از اکتشاف هستند

وبلاگ مجله تاریخ شفاهی وابسته به انجمن تاریخ شفاهی آمریکا از مخاطبان خود که عموماً فعالان تاریخ شفاهی هستند خواست از کاری که انجام‏ می‏دهند، بنویسند. پاسخ‏های بیشماری دریافت شد. بازتاب‏ها، داستان‏ها و نیز مشکلات مورخان شفاهی از این طریق منتشر شد. در مطلب زیر یکی از واکنش‏ها را‏ می‏خوانید که به موضوع طرح چند رسانه‏ای مارک لارسن توجه دارد.

نگاهی مجدد به هرودوت و تاریخ شفاهی (3)

در 6 هفته مقاله «تاریخ شفاهی و هرودوت» به قلم آزوین ماری ( -1937) استاد بازنشسته بالیول کالج دانشگاه آکسفورد و از متخصصین تاریخ هلنی و یونانی از نظرتان گذشت. همان طور که وعده کرده بودیم از دو هفته پیش مقاله دوم او در این حوزه را با عنوان «نگاهی مجدد به هرودوت و تاریخ شفاهی» تقدیم حضورتان کردیم. اینک سومین و آخرین بخش این مقاله ارایه می شود. همان طور که پیشتر نیز ذکر شد انتشار این مقاله به توصیه نویسنده و پس از اطلاع او از انتشار مقاله «تاریخ شفاهی و هرودوت» در ایران، صورت می‌گیرد.

وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

نظریه تاریخ شفاهی (50)

نویسنده: لین آبرامز
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی

 

البته بعضی از مورخان شفاهی، صحت محتوا را مانند پورتلی فدای اصل نقل ماجرا نمی‌کنند. مثلاً به اعتقاد پال تامسون: چون ما می‌دانیم که تکیة صد در صد به خاطرة فردی انسان‌ها از یک رویداد امکان‌پذیر نیست (برخلاف خاطرة افراد از تجربه‌های شخصی‌شان) لذا مورخ همچنان باید صحت و سقم گفته‌های راوی را اثبات کند «و حتی پس از این اقدام نیز بر شکاکیت خود باقی بمانَد».[1]اما لازم هم نیست که مثل تامسون همیشه نگران بی‌ثباتی خاطره باشیم. آلیس هافمن[2]مورخ شفاهی با استفاده از اسناد تأئیدکننده[3] کوشید تا اتکاءپذیری خاطرات شوهرش هاوارد از عملیات‌های نظامی جنگ جهانی دوم را محک بزند زیرا می‌خواست از اعتبار و صحت یادآمده‌های او اطمینان یابد. وی دریافت که هر چند شوهرش تاریخ وقوع بعضی حوادث یا سایر جزئیات را دقیقاً به یاد نمی‌آورد، اما قادر بود تجربیاتش را به نحوی قابل اتکاء به یاد آورده و بازسازی کند «و بر استحکام اسناد مکتوب موجود بیفزاید».[4]آنان بدین نتیجه رسیدند که بعضی از خاطرات هیچ‌گاه از ذهن انسان‌ها پاک نمی‌شوند و در برابر زوال مقاومت می‌کنند لذا نام «خاطرات آرشیوی»[5]را برای آنها برگزیدند. خاطراتِ این نوع رویدادها برای صاحبش در زمان وقوع بسیار مهم تلقی می‌شده و در طول زمان بارها مرور و تثبیت می‌شوند تا همیشه آمادة یادآوری باشند.[6]پس رویدادها و تجربیاتی که در زمان وقوع‌شان مهم تلقی می‌شوند در قیاس با سایر خاطرات با صحت و دقت بیشتری به یاد انسان می‌آیند.

امروزه مورخان شفاهی دیگر مانند گذشته در برابر ماهیت منحصر به فرد منبع خودشان در موضع دفاعی نیستند و با اعتماد به نفس از آن سخن می‌گویند. هنوز هم پیش می‌آید که مورخان شفاهی مجبور باشند کاربرد منابع خاطره‌ای را به همکاران ناآشنا با تاریخ شفاهی یا مشکوک به آن توضیح دهند. اما در چنین مواقعی نیز پژوهشگران می‌توانند مدعی شوند که منبعِ خاطره‌محورِ تاریخ شفاهی دست انسان را می‌گیرد و به ژرفای تعامل بین «خود» و جامعه، گذشته و حال، تجربه‌های فردی و گزارش‌های تعمیم‌یافته از آن تجربیات رهنمون می‌سازد؛ضمن آنکه از محتوای عاطفی نیز برخوردار است در حالی که روایت مکتوب از همان ماجرا فاقد چنین محتوایی است. برای بسیاری از موضوعات و عناوین پژوهشی در تاریخ قرن بیستم، استخراج تاریخ شفاهی بر مبنای خاطرات شخصی انسان‌ها جزءِ ارکان شناخت ما خواهد بود...