شماره 90    |    26 مهر 1391

   


 

گزارشی از هفدهمین همایش بین‏المللی تاریخ شفاهی


پنج گفتار درباره تاریخ فرهنگی و تاریخ فرهنگی جنگ عراق و ایران


موضوعات همایش مقاومت و مقابله با سلطه انگلیس در ایران


سهم من از چشمان او، مقدمه نحوه شکل‌گیری ندارد


هنگامه‌ی انسان‌سازی


حضور محمد علی رجایی نخست وزیر ایران در نشست شورای امنیت


24 مهر 59، خونین‏شهر


تاریخ شفاهی ایرانیان در قصه‌ها متبلور شده است


فتاحی: رنج تدوین‌گر تاریخ شفاهی از روایت‌گری آن بیشتر است


بایدها و نباید‏های تدوین در تاریخ شفاهی


نگاهی به کتاب بر سمند خاطره


 



پیش خوان شماره 90

- واحد آرشیو شفاهی سازمان اسناد و كتابخانه ملی استان یزد از تمامی آگاهان ومفاخر استان جهت برای حضور در استودیو آرشیو شفاهی استقبال می‌کند تا منبع ذی قیمتی از مردم شناسی و جامعه شناسی را به مخاطبان خود عرضه کند. پس از انجام مصاحبه و ضبط آن، متن مصاحبه پیاده سازی و به همراه مدارك شخصی ارائه شده از سوی مصاحبه شوندگان در گنجینه آرشیو شفاهی سازمان نگهداری می‌شود. واحد آرشیو شفاهی سازمان تاكنون موفق شده بیش از بیست هزار دقیقه مصاحبه با فرهیختگان و آگاهان پیش كسوت استان ترتیب دهد. روند مصاحبه با این افراد همچنان ادامه دارد و اخیراً در تعامل با ادارات استان، تعدادی از بازنشستگان و كاركنان باتجربه ارگان ها و سازمان های استان به این سازمان معرفی شده‌اند كه مصاحبه با این افراد در حال انجام است.


- اولین كارگاه تاریخ شفاهی با موضوعات انقلاب‌، دفاع‌مقدس و ادبیات‌پایداری در روزهای 20 و 21 مهرماه در سالن هم‌اندیشی حوزه هنری كرمان با شركت جمعی از دانشجویان رشته ادبیات ‌پایداری دانشگاه شهید‌ باهنر كرمان، رزمندگان هشت سال دفاع‌مقدس، نویسندگان‌، پژوهشگران و هنرمندان مرتبط و فعال در زمینه نشر و تولید آثار ادبی برگزار شد. در این کارگاه شیوه‌های مصاحبه و نحوه ثبت و ضبط خاطرات به صورت عملی و كارگاهی توسط شركت‌كنندگان (به عنوان پرسشگر ) و با حضور یكی از رزمندگان دفاع‌مقدس (به عنوان مصاحبه‌ شونده) انجام شد كه در پایان نوع فعالیت اعضای كارگاه توسط اساتید حاضر مورد نقد و بررسی قرار گرفت.


- آیت‌الله محمدباقر محی‌الدین انواری در سن ۸۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. او به سال ۱۳۰۵ شمسی در شهر قم متولد شد و از علمای مبارزی بود که در اسفند سال ۱۳۴۳ دستگیر و در اواسط بهمن ماه ۱۳۵۵ آزاد شد. این یکی از طولانی‌ترین دوران زندانی است که یک روحانی به صورت مداوم تحمل کرده است. آیت‌الله انواری به دلیل حمایت از جمعیت مؤتلفه اسلامی محکوم شده بود.


- جلال قربانی، مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان زنجان از تهیه کتاب‌های تاریخ شفاهی سرگذشت مهندس احمد پیری از فرماندهان گردان‌های رزمی جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس و امیرعلی احمدی از فرماندهان گردان‌های رزمندگان  خبر داد.


- کتاب «شهید مطهری در حدیث دیگران: تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیت‌الله شهید مرتضی مطهری» با تدوین رضا مختاری اصفهانی به همت مؤسسه فرهنگی، هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد. همچنین کتاب «گنج خاطره» شامل خاطراتی از استاد شهید آیت الله مطهری توسط انتشارات صدرا منتشر شده است. این مجموعه‌ای است از خاطرات دوستان، یاران، همدرسان، شاگردان و اعضای خانواده و سایر مرتبطان با استاد شهید مطهری که از منابع مختلف جمع‌آوری شده است را در بر دارد. در این کتاب خاطرات، به ترتیب تاریخ مرتب شده و در نتیجه این مجموعه می‌تواند به نوعی یک زندگینامه براساس تاریخ شفاهی از شهید مطهری تلقی شود.



- موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران هشت کتاب تازه منتشر می‌کند. «تحلیلی بر مواضع سیاسی علمای شیعه از عدالت‌خانه تا کودتای رضاخان» به‌قلم فرزاد جهان‌بین، «اندیشه تحریم و خودباوری» نوشته موسی نجفی، «واقعیت و پندار در تاریخ‌نگاری ایران معاصر: نقد و نظری بر کتاب ما چگونه ما شدیم؟» اثری از سید مصطفی تقوی‌مقدم و پنج جلد کتاب از مجموعه گفت‌وگوهای مرتضی رسولی‌پور از بخش تاریخ شفاهی این موسسه با نام‌های «علی دهقان»، «محمدعبدالله گرجی»،‌ «حسین خطیبی»،‌ «علی‌اکبر کوثری» و «عبدالحسین نوایی»  به‌زودی منتشر می‌شوند.


- حاج رضا سلطان‌شیرازی که تاکنون 42 بار به حج تمتع مشرف شده و سال‌های پیش، مسئولیت امور اجرایی کاروان حج ایران را برعهده داشته است، امسال نیز به عنوان مشاور در موسم حج حضور دارد و تجربیات خود را در همراهی با مسؤولان و مدیران حج کشورمان به‌کار می‌گیرد. نخستین سفر حاج رضا سلطان‌شیرازی برای انجام اعمال و مناسک حج، در سال 1346 خورشیدی انجام شده است که در دوران جوانی برای انجام حج واجب مشرف شد. او که نیت کرده بود این سفر را تکرار کند، در سال 1350 به دلیل برخی فعالیت‌های سیاسی، از کشور ممنوع الخروج شد. پس از توسل به حضرت امام رضا (ع) به عنوان مترجم همراه به حج دعوت و مشکل ممنوع‌الخروج بودنش نیز حل شد. از همان سال تاکنون، هر سال به سفر حج عازم شده، غیر از سال‌هایی که حج به دلیل مشکلات سیاسی تحریم شد. حاج رضا خاطرات بسیاری از دورانی دارد که از هتل و آشپزخانه مکانیزه خبری نبود و مدیران کاروان‌ها باید برای اسکان زائران، خانه‌های بزرگ مکه و مدینه را مدتی کرایه می‌کردند و غذا را هم باید خودشان می‌پختند. وی بیش از 13 سال و در محدوده‌ سال‌های 1367 تا 1380 به عنوان کارگزار مأمور، همراه با خانواده در شهر مکه زندگی کرده است. او اکنون به مخزن تاریخ شفاهی حج ایران تبدیل شده است.



- سيد رضا صائمي در روزنامه اطلاعات سه‌شنبه 25 مهر 1391 و در ذیل عنوان «تاريخ تصويري يا تصوير تاريخي» نوشته است: هيچ شکي نيست که اگر بخواهيم ردّ پاي تاريخ را در آثار سينمايي ايران پيدا کنيم، از هر راهي که برويم، در نهايت به سينماي علي حاتمي برمي‌خوريم که تاريخ ــ به ويژه تاريخ معاصر- در آثار او بيش از هر موضوع و سوژه ديگري مورد توجه قرار گرفته و برجسته شده است. ‏اين توجه صرفاً به طرح کليات يک دوره تاريخي ختم نمي‌شد و تا بازنمايي جزئيات تاريخي نيز پيش مي‌رفت. او سعي مي‌کرد نگاه حداکثري به تاريخ داشته باشد و در به تصوير کشيدن آن به نحوه لباس پوشيدن، آداب و رسوم، ادبيات گفتاري و نوشتاري و حتي ثبت اشياء و لوازم يک دوره تاريخي توجه داشت که مظهر اين تاريخ گرايي و اهتمام به آن را مي‌توان در پايه ريزي شهرک سينمايي غزالي جست وجو کرد. شهرکي که اثر ارزشمند هزاردستان در آن به ثبت رسيد و در حافظه هنري مخاطبان باقي ماند و خود به يک تاريخ مجسم بدل شد.‏
وی افزوده است: بايد توجه داشت تاريخ شفاهي بيش از تاريخ مکتوب در جامعه ما اهميت داشته و متناسب با فرهنگ ايراني بوده است. بنابراين بسياري از روايت‌هاي تاريخي علي حاتمي با ارجاع به اين منابع صورت گرفته است. ضمن اين که بايد پذيرفت بنا بر فلسفه تاريخ اين روايت‌هاي تاريخي است که تاريخ را مي‌سازد، نه خود وقايع و حوادث. اين نگرش سوژه به اين وقايع و رخدادهاست که ابژه تاريخ را مي‌سازد.



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.
counter UPDATE error: 1054, Unknown column 'count' in 'field list'