شماره 87    |    5 مهر 1391

   


 

میلیون‌ها بدن خاطره از جنگ


کتاب «خاطرات ایران»؛ از زبان یک زن رونمایی شد


جلد اول «همه چيز درباره جنگ» به چاپ هشتم رسید


نغمه های عشق و صلح


هفدهمین همایش بین المللی تاریخ شفاهی برگزار شد


ادبیات جنگ و دست‌های پنهان


خاطرات دفاع مقدس در «ایران ورجاوند3»


علم تاریخ شفاهی را دانشگاهی کنیم


صدام و رویای تجزیه ایران


انتقال احوال، احساسات و روحیات از گفتار به نوشتار (2)


دکتر احمد توکلی: دفاع‌مقدس «ارتش ژورنالیسم» نداشت


تاریخ‌شفاهی و غنی‏سازی تاریخ‏نگاری فتح خرمشهر


تحریف تاریخ جنگ؛ دغدغه‌ی راویان


تاریخ شفاهی، حافظه تاریخی و زندگي روزمره


راهنمای تاریخ شفاهی نیروی زمینی آمریکا(6)


 



پیش خوان شماره 87

- «جانبازی که عکسش در زمان جنگ و پس از آن، سوژه شد» در روزنامه قدس معرفی شد. «سید رضا موسوی‏فر» گفته است: «در منطقه ایلام برای یک عملیات آماده بودیم دو تا لوله بزرگ در آنجا بود، نیروها داخل لوله پناه گرفته بودند منتظر دستور حمله بودند من بیرون از لوله ایستاده بودم هنگام غروب آفتاب بود که خبرنگاری که عینک هم داشت به سمت من آمد و کمی‌چهره‏ام را این ور و آن ور کرد و یک عکس از من گرفت. زینبیه اهواز بودیم. برای گرفتن ناهار به صف ایستاده بودیم که بچه ها یک بسته آوردند باز کردم و دیدم عکس من روی جلد مجله «امید انقلاب» چاپ شده است.»
این جانباز 45 درصد به یاد می‌آورد که: «آنچه برای خودم جالب و باور نکردنی بود هواپیمایی بود که من توانستم آن را با دوشکا بزنم و شمار فراوانی از بچه ها نجات پیدا کردند .عملیات بدر در لشگر 5 نصر گردان «نازعات» در «هورالهویزه» بودیم. «محمود علیزاده» فرمانده مان بود. من روی قایق پشت «دوشکا» بودم که یک هواپیمای عراقی از سمت نیزارها دیده شد که به سمت ما می‌آمد ما هم با سه چهار تا قایق پر از نیرو که هر قایق بیست نفررزمنده می‌برد، روبه‌رو با هواپیما در حرکت بودیم. قایق اولی ما بودیم. فرمانده داد زد سید هواپیما را بزن اگر یک قایق را هم بزند بیست نفر از بچه‌ها شهید می‌شوند. من آیه «و ما رمیت اذ رمیت و لکن الله رمی...» را خواندم و شروع به تیراندازی با دوشکا کردم ناگهان دیدیم بال راست هواپیما همین طور که به طرف ما می‌آید آتش گرفته و در یک آن، همه نیروها صدای تکبیرشان بلند شد.»


- خبرگزاری مهر گزارش داده، ایران در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران شاهد از دست دادن 221 هزار و 682 نفر از جوانان و فرماندهان خود بود. همچنین جنگ 554 هزار و 858 رزمنده جانباز به یادگار گذاشت، به‌طوری که از این تعداد 60 درصد جانباز زیر 25 درصد و 40 درصد باقی مانده جانبار 25 درصد و بالاتر هستند. البته در این میان آزادگان کشور (اسرای جنگ تحمیلی) که آمار آنها 42 هزار و 41 نفر است هم نقش مهمی در تاریخ جنگ ایفا کرده‌اند. سردار محمد باقر نیکخواه، فرمانده پدافند شیمیایی دوران جنگ هم می‏گوید تنها 250 هزار رزمنده در معرض گازهای شیمیایی بوده‏اند که با این آمار می‏توان گفت که تعداد جانبازان جنگ تحمیلی عددی بیش از 800 هزار جانباز است.
در این میان هیچ گاه آمار رسمی از تلفات نیروهای عراقی در دوران دفاع مقدس اعلام نشد. ولی برای نخستین بار یاسین المعموری، رئیس جمعیت هلال احمر عراق اعلام کرد جنگ هشت ساله‏ای که عراق علیه ایران داشت بیش از دو میلیون کشته و زخمی برای دولت بعث به همراه داشت. این شهروند عراقی که امروز بر صندلی هلال احمر عراق تکیه زده است، می‌گوید: «در این جنگ تعداد یک میلیون مجروح  و یک میلیون کشته عراقی به جای مانده است.»


- مرتضي سرهنگي، مدير مرکز مطالعات و تحقيقات فرهنگ و ادب پايداری مدیر در گفت‌وگو با خبرنگار  باشگاه خبرنگاران با اشاره به آن كه خاطره‏نويسي با كتاب «دا» به استانداردهاي جهاني نزديك شده، افزود: كتاب «دا» به روايت سيده زهرا حسيني گامي بلند در جهت نزديكي خاطره‏نويسي در حوزه ادبيات دفاع مقدس به استاندارهاي جهاني به حساب مي‌آيد.»
وي گفت: «البته ادبيات دفاع مقدس گستردگي به وسعت حوزه‌هاي ادبي شعر و خاطره‏نويسي اسراي جنگي دارد.»
اين نويسنده اظهار داشت: «ادبيات دفاع مقدس بر مبناي دسته بندي‌هاي خود در هر كدام از بخش‏ها با درجات كيفي خوب و متوسط به استانداردهاي جهاني نزديك شده است.»


- مدير دفتر مطالعات و ادبيات پايداري استان‌هاي حوزه هنري از برگزاري شب خاطره ویژه شهيد امان‌اللهي در تالار اندیشه خبر داد و گفت:  «اين دفتر در نظر دارد تا كتابي جامع درباره زندگي اين شهيد تدوين كند. اكنون رحيم مخدومي به سفارش بنياد شهيد و امور ايثارگران استان تهران در حال نگارش كتابي درباره شهيد است.»
حسين زنجاني افزود: «دويست‌وبيست‌و‌هشتمين جلسه شب خاطره در ششم مهر 91 به امير شهيد، محمود امان‌اللهي از شهداي كردستان اختصاص دارد. او فارغ‌التحصيل دانشكده افسري بود و سال 1359در حادثه تسخير خرمشهر توسط نيرو‌هاي بعثي ارتش صدام به اسارت درآمد و در سال 1361 به دليل جراحات ناشی از جنگ به همراه 19 نفر ديگر به عنوان نخستين گروه اسراي مبادله شده به كشور بازگشت. پس از آن با لباس‌ ژاندارمري به جبهه‌های دفاع مقدس رفت و در عمليات‌هاي مختلف شركت کرد و در سال 1376 به دليل عوارض به جاي مانده از مجروحیت در جنگ از دنيا رفت. اين شهيد وصيت كرده بود كه اعضاي قابل استفاده او را اهدا كنند و به همين دلیل سه عضو او به سه بیمار اهدا شدند.»
شب خاطره ویژه شهيد امان‌اللهي باحضور اعضاي خانواده، دوستان و همرزمان وي پنجشنبه ششم مهر ماه از ساعت 17 در تالار انديشه حوزه هنري با همكاري دفتر مطالعات و ادبيات پايداري استان‌های حوزه هنري و دفتر شب خاطره برگزار مي‌شود.


- کتاب «سفر به حلبچه» با گزارش هدایت‌الله بهبودی از بمباران شیمیایی شهر حلبچه در سال 1366 توسط انتشارات سوره مهر به چاپ چهارم رسید. هدایت‌الله بهبودی در این باره گفت:««سفر به حلبچه» یکی از گزارش‌های کتاب «سفر به قله‌ها» است. این اثر با 5 گزارش از مرتضی سرهنگی، سید یاسر هشترودی و من درباره مناطق جنگی، در سال 1368 برای نخستین ‌بار منتشر شد و 2 سال بعد به چاپ دوم رسید.»
وی درباره دلیل انتشار گزارش «سفر به حلبچه» در قالب کتاب مجزا گفت: «مبنای اصلی این اثر عملیات والفجر 10 است. اما با توجه به اهمیت حادثه حلبچه، این گزارش در قالب کتاب «سفر به جلبچه» منتشر شد.»
 بهبودی درباره حادثه بمباران شیمیایی حلبچه تصریح کرد: «در عملیات والفجر 10، شرق حلبچه در دست نیروهای ایرانی قرار گرفت. بر همین اساس صدام برای انتقام‌گیری این شهر را بمباران شیمیایی و در این بمباران برای نخستین ‌بار از گاز اعصاب استفاده کرد.»
 این نویسنده در ادامه گفت: «پس از بمباران شیمیایی، سرهنگی، هشترودی و من، اولین شاهدان این حادثه بودیم. همچنین سعید صادقی و احمد ناطقی بلافاصله از حادثه حلبچه عکس گرفتند که تعدادی از آن‌ ها در کتاب «سفر به حلبچه» منتشر شده ‌اند.»


- اولين همايش «يادياران» شامگاه دوم مهر 1391 در سالن شهيد اصغرزاده مجتمع فرهنگي هنري امام رضا(ع) با حضور فعالان عرصه تبليغات و فرهنگ و هنر دفاع مقدس و همچنين پيشکسوتان اين عرصه برگزار شد. اين همايش با هدف اعلام آغاز فعاليت ستاد بزرگداشت يادواره شهداي هنرمند خراسان رضوي برگزار شد. حدود ۲۹۰ شهيد عرصه فرهنگ و هنر در خراسان رضوي شناسایی شده‌اند. در اين همايش سردار بهروز اثباتي، معاون فرهنگي اجتماعي سازمان بسيج مستضعفين کشور گفت: «آينده را فردي مي سازد که گذشته‏اش را به خوبي بشناسد؛ ما نسبت به تاريخ تبليغات انقلاب اسلامي ظلم کرده‏ايم؛ من با تبليغات سپاه خراسان از سال ۱۳۵۹ ارتباط دارم و از ظرفيت‏ها و توانايي‏هاي آن آگاه هستم بنابراين مي‏دانم اگر سپاه خراسان حرکت کند، ايران حرکت مي‏کند، خراسان بنيه فرهنگي نظام جمهوري اسلامي ايران است و بايد تلاش فراواني در عرصه هاي فرهنگي به خصوص تاريخ شفاهي تبليغات اسلامي در ۳۰ سال گذشته کند.»


- مجموعه اسناد شهداي انقلاب اسلامي و شهداي دفاع مقدس با همكاري سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوری اسلامی ایران و كميته ملي حافظه جهاني يونسكو ثبت ملي شد. سردار محسن انصاري، قائم مقام بنياد شهید و سرپرست معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگي بنياد شهيد با اعلام اين خبر در مورد وضعيت فعلي مركز اسناد ايثارگران اعلام كرد: «تاكنون براي حدود 270 هزار ايثارگر پرونده فرهنگي، حاوي وصيتنامه، مناجاتنامه، دستخط، يادداشت، نامه، كتاب، مقاله، شعر، عكس و ساير اسناد مكتوب تشكيل شده است كه اين پرونده‌ها بيش از هشت ميليون برگ سند را در خود جاي داده‌اند و در مركز اسناد ايثارگران به شيوه‌هاي علمي، ساماندهي، بازسازي، مرمت و براي بهره‌برداري‌هاي بعدي آماده مي‌شوند‌.»


- شش میلیون و 764 هزار و 779 صفحه از منابع مختلف اطلاعاتی در کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بارگذاری شده و اطلاع رسانی می‌شود. این کتابخانه با توجه به ماموریت سازمان اسناد و کتابخانه ملی در گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب و غیرمکتوب از سال‌های گذشته طراحی و به اجرا درآمده و هم اکنون در برگیرنده 562 هزار و 348 صفحه دیجیتالی شده نسخه چاپی، خطی، سنگی و سربی قدیمی است. 920 هزار و 964 صفحه از پایان‏نامه‌های فارغ‏التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه‌ها و موسسات کشور، 71 هزار و 869 صفحه سند، 91 هزار و 857 صفحه عکس، 54 هزار و 31 صفحه اعلامیه و روزنامه بخش دیگری از موجودی کتابخانه دیجیتال را شامل می‌شود که تا کنون بارگذاری شده است.


- سرهنگ غلامرضا شرفی، فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سپاه کازرون دریک نشست خبری گفت: «کار تدوین کتاب دانشنامه دفاع مقدس با عنوان «نقش کازرون در دفاع مقدس» آغاز خواهد شد. ظرف مدت یک سال ، تمام خاطرات رزمندگان در عملیات های مختلف همراه با عکس شهدای هشت سال دفاع مقدس شهرستان کازرون به عنوان سندی از آن دوران دراین کتاب گردآوری و به چاپ خواهد رسید.»


- عليرضا قانعي، مسوول کتابخانه‌هاي تخصصي «تاريخ انقلاب اسلامي»، «افغانستان شناسي»، «تاريخ مجلس» و «مطالعات زنان» مجلس شوراي اسلامي گفت: «هم‌اکنون کتابخانه، موزه و مرکز اسناد کتابخانه مجلس شوراي اسلامي داراي چهار کتابخانه تخصصي است که در اين بين، کتابخانه تخصصي تاريخ انقلاب اسلامي با دارابودن بيش از دوازده هزار عنوان کتاب، هفتاد مجله، هفته‌نامه، ماهنامه و سالنامه در ميان ديگر کتابخانه‌هاي مجلس ازنظر منابع، پيشتاز است. کتابخانه افغانستان‌شناسي، بيش از سه هزار عنوان کتاب و سي روزنامه، هفته‌نامه و سالنامه و کتابخانه تاريخ مجلس، بيش از پانصد عنوان کتاب دارد. همچنين بيش از دو هزار عنوان کتاب به همراه تعداد زيادي مجله و روزنامه نيز در کتابخانه تخصصي مطالعات زنان مجلس شوراي اسلامي موجود است.»
وی کتابخانه تخصصي تاريخ انقلاب اسلامي را اولين کتابخانه تخصصي کتابخانه مجلس دانست و افزود: «اين کتابخانه بيشترين تعداد مراجعان را به خود اختصاص داده و در ميان مراجعان از معروفيت بيشتري برخوردار است و منابع افزون‌تري نسبت به ساير کتابخانه‌هاي تخصصي مجلس را داراست. تنها مشکل ما در حال حاضر محدوديت فضاست. مخزن کتابخانه انقلاب اسلامي ديگر گنجايشي براي کتاب‌هاي جديد ندارد و ما اميدواريم با ساخت مجموعه جديد کتابخانه اين مشکل نيز حل شود.»


- نود و چهارمین شماره فصلنامه «نگاه نو» به مناسبت پنجاهمین سال بنیادگذاری شورای کتاب کودک، با تصویری از نوش‏آفرین انصاری رئیس هیئت مدیره این شورا روی جلد منتشر شد. یکی از مطالب این شماره، مقاله‌ای است به قلم حورا یاوری و با عنوان «سیمین دانشور و جلال آل‌احمد و ما» که حاصل پژوهشی است در نامه‌هایی که این دو به یکدیگر نوشته‌اند. «نگاه نو» همچنین گفت‌وگوی مفصلی دارد با نوش آفرین انصاری که در آن وی درباره زندگینامه خود، سال‌هایی که مشغول به تحصیل در رشته کتابداری بوده، به عنوان کتابدار فعالیت  واین رشته را تدریس کرده و نیز درباره شورای کتاب کودک و فرهنگنامه کودکان و نوجوانان که برنامه‌ریزی و پژوهش و تدوین و انتشار آن از سال 58 در این شورا آغاز شده و همچنان ادامه دارد، توضیح داده است.


- رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها ومرکزاسناد آستان قدس رضوی از وجود 5029 عنوان کتاب، حدود دوهزارقطعه عکس و هزاران برگ سند مکتوب واسناد دیداری وشنیداری با موضوع دفاع مقدس دراین سازمان خبرداد. محمدهادی زاهدی افزود: «منابع اطلاعاتی مرتبط با دفاع مقدس درکتابخانه مرکزی شامل 4200 عنوان کتاب با موضوعات جنگ ایران وعراق، تاریخ جنگ تحمیلی، شهرهای جنگ زده، اسرا وآزادگان، عملیات‌ها، خاطرات، ادبیات دفاع مقدس، 300عنوان با موضوع شهید وشهادت، 310 عنوان جهاد و مقابله با دشمن، 44 عنوان دفاع ملی، 60 عنوان اسلام و جنگ، 66 عنوان استراتژی نظامی، 23  عنوان ایثارگری، 16 عنوان تسلیحات و10 عنوان ریشه‌های تاریخی جنگ است.»
وی همچنین به آرشیو حدود2000 قطعه عکس از دوران جنگ تحمیلی با موضوعات حضور مقامات ومسئولان مملکتی درمناطق جنگی، اعزام نیرو به جبهه‌های، حضور رزمندگان درمناطق جنگی، دوران اسارت آزادگان دراردوگاه‌های رژیم بعثی عراق و تشییع پیکر شهدای جنگ تحمیلی در شهرهای مختلف در آرشیو این سازمان اشاره کرد و افزود: «258 ساعت مصاحبه صوتی وتصویری با رزمندگان، آزادگان، جانبازان و وابستگان شهدای جنگ تحمیلی و بیش از 300 هزار برگ سند مکتوب با موضوع بازسازی کامل هویزه توسط آستان قدس رضوی دردوران جنگ تحمیلی (طی سال‌های 1361 تا 1364) و نیز اسناد دیگری مربوط به وصیت نامه‌ها، خاطرات، دست‏نوشته‌های رزمندگان وشهدای دفاع مقدس در آرشیو مرکزاسناد این سازمان در دسترس محققان وپژوهشگران قرار دارد.»


- این کتاب‌ها به تازگی منتشر شده‌اند:

سه صف آخر (مجموعه خاطرات سربازي)/ نويسنده: عظيم چابك‌گله‌دوني/ ناشر: نقش‌گستران بهار
تقويم تاريخ دفاع مقدس: آزادسازي نوسود (حوادث و رويدادهاي تيرماه 1360)/ نويسنده: سعيد پورداراب/ ناشر: آفرينه، توسعه قلم
يادداشت‌هاي بصري معماري جنگ/ نويسنده: محمد رحيمي/ ناشر: نقش معمار
صحيفه عمر: زندگينامه خودنوشت/ نويسنده: اسماعيل خوشروان/ ناشر: فخرآذر
تقويم تاريخ دفاع مقدس: فتح بزرگ/ نويسندگان: سعيد پورداراب، نبي‌الله كريمي/ ناشر: مركز اسناد انقلاب اسلامي
جنگ و قطعنامه‌هاي سازمان ملل متحد/ نويسنده: احمد سوداگر/ ناشر: موسسه فرهنگي ولاء منتظر(عج)



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.
counter UPDATE error: 1054, Unknown column 'count' in 'field list'