شماره 82    |    18 مرداد 1391

   


 



پیش خوان شماره 82

_سیدمحمود قادری گلابدره‌ای، نویسنده کتاب «لحظه‌های انقلاب» دار فانی را وداع گفت. وی سال 1318 درگلابدره شمیران به دنیا آمد و شامگاه 15 مرداد 1391 از دنیا رفت.
مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی معتقد است: کتاب «لحظه‌های انقلاب»، اثر ارزشمندی است که حوادث انقلاب را در همان لحظه‌های وقوع به تصویر کشیده و شاید اولین اثری باشد که به این شیوایی درباره انقلاب اسلامی نوشته شده است.
هدایت‌الله بهبودی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر یادآوری کرد: چندی پیش این کتاب را برای تجدیدچاپ به حوزه هنری آوردند و آن را برای کارشناسی به من دادند. آن را با اشتیاق برای تجدید چاپ به سوره مهر پیشنهاد دادم و فکر می‌کنم که تجدید چاپ کتاب «لحظه‌های انقلاب» به عنوان اثری ارزشمند در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی ضروری است تا مردم به راحتی به آن دسترسی داشته باشند.
مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری در ادامه کتاب «لحظه‌های انقلاب» را اثری حسی خواند و تصریح کرد: به نظرم این کتاب، کرنولوژی (گاه‌نگاری) انقلاب اسلامی و حوادث و وقایع آن است. گرچه زنده یاد سید محمود گلابدره‌ای، انقلاب را از دید شخصی خود نشان داده، اما قلم شیوای او باعث ماندگاری کتاب «لحظه‌های انقلاب» شده است.
علیرضا کمری هم گلابدره‌ای را یکی از پیشگامان ادبیات انقلاب خواند و ادامه داد: گرچه در سال‌های اخیر، توجه به ادبیات انقلاب اسلامی بیشتر شده، ولی کتاب «لحظه‌های انقلاب» همچنان در زمره آثار ارزنده، قوی با بار ادبی بالا محسوب می‌شود. این کتاب، تلفیقی از خاطره‌نگاری در قالب و ساختار رمان است.
این نویسنده و پژوهشگر تاریخ و ادبیات یادآوری کرد: زاویه دید و پرداخت قوی زنده‌یاد سید محمود گلابدره‌ای، کتاب  «لحظه‌های انقلاب» را جزو اولین آثار شاخص ادبیات انقلاب اسلامی قرار داده است.


_حجت‌الاسلام والمسلمین محمد محمدى ری شهری، هم اكنون تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) را برعهده دارد و عمده وقت خود را به اشتغالات علمی و فقهی اختصاص داده است، اما سابقه فعالیت‌های او به ویژه در دهه اول انقلاب اسلامی و وزارت او بر وزارتخانه حساس اطلاعات، وی را به یك چهره نام آشنا تبدیل كرده است. ری شهری شاید یكی از بهترین كسانی باشد كه از نزدیك محضر آیت‌الله مشكینی را به ‌واسطه انتساب خانوادگی درك كرده و در عین حال، با مواضع سیاسی و انقلابی پدر همسر خود نیز آشنایی كامل داشته است. وی در پاسخ به این سوال که «ظاهراً برای سال آینده برنامه مفصلی به منظور تجلیل از مقام علمی، مبارزاتی و اخلاقی آیت‌الله مشكینی دارید؟» گفت:بله، همایش بزرگداشتی برای آیت الله مشكینی احتمالا برای نیمه رجب سال آینده برگزار می‏شود كه برای آن همایش كار سنگینی در حال انجام است. یك بخش از كار، تنظیم مجموعه آثار ایشان است، چند اثر هم سفارش دادیم كه یكی تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیت الله مشكینی است، دیگری آیت الله مشكینی در جامعه مدرسین است كه نامه‌ها، سخنرانی‏ها، بیانیه‌های آن مرحوم در جامعه مدرسین است. كتاب‌های «آیت الله مشكینی در مجلس خبرگان»، «آیت الله مشكینی به روایت اسناد ساواك» و «آیت الله مشكینی از نگاه دیگران» هم اكنون چاپ شده است. مجموعه مقالات هم هست كه هم اكنون فراخوان كردیم و در زمان بزرگداشت كار خواهد شد. همچنین نوارهای سخنرانی ایشان در درس‏های اخلاق و نماز جمعه در حال پیاده‌سازی و تنظیم است.


_ویژه‌نامه تصویری علمای مشروطه خواه اصفهان منتشر شد. همزمان با سالروز صدور فرمان مشروطیت، بنیاد فرهنگی تاریخی خانه مشروطه اصفهان با همکاری پایگاه اینترنتی نگارخانه تخصصی عالمان تشیع اقدام به انتشار ویژه‌نامه تصویری علمای مشروطه خواه اصفهان در فضای مجازی و پایگاه اینترنتی نگارخانه تخصصی عالمان تشیع (وارثون) به نشانی http://www.varesoon.ir  کرده است.


_طرح پژوهشی «تاریخ شفاهی تئاتر ایران پس از انقلاب اسلامی» به همت پژوهشکده هنر و رسانه در پژوهشگاه‏ فرهنگ هنر و ارتباطات در حال اجراست. این کوشش برای بررسی تاریخ شفاهی تئاتر ایران با تمرکز بر گفت‏گوهای پژوهشی و نظام‏‌مند و ترسیم وضعیت تئاتر ایران از سال 1357 تا 1390 در 5 مقطع پیروزی انقلاب اسلامی تا تثبیت آن: 1357 تا 1360، دفاع مقدس و بازسازی فضای فرهنگی کشور پس از انقلاب: 1360 تا 1368، دگردیسی جامعه مدرن ایران در سال‏های پس از دفاع مقدس: 1368 تا 1376، گفتمان توسعه فرهنگی و حضور چهره‏های جدید در هنر ایران: 1376 تا 1383و رشد نیروی انسانی هنرآفرین؛ چالش‏ها و فرصت‏ها: 1383 تا1390 شکل گرفته است. امین عظیمی، مجری این طرح، کارشناس ارشد سینما و منتقد و پژوهشگر حوزه تئاتر است.


_نخستین جلد کتاب «زنان شهیده در آذربایجان غربی» مهرماه سال جاری منتشر می شود. مریم دهقانی، مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری آذربایجان غربی، 9مرداد 91 گفت: گروه‌های همروایی برای اخذ خاطرات و زندگینامه‌ها به صورت مستند راه اندازی شده است که می تواند در تسریع فعالیت‌ها در راستای ثبت خاطرات زندگی شهیدان گام موثری باشد.
همچنین نخستین یادواره شهدای زن شهرستان پاكدشت 11 مرداد 91 در حسینه بنی هاشم(ع) پاكدشت برگزار شد. در پایان این یادواره یاد و خاطره شهیدان فهیمه سیاری، محبوبه دانش آشتیانی، فاطمه جعفریان، زهرا اسدی افرایی، فوزیه شیردل، خدیجه جمشیدی، منوركفایی زاده، پروانه شماعی‌زاده و ناهید فاتحی گرامی داشته شد.


_گزیده‌ای از فیلم‌های آرشیو تاریخ شفاهی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در این نشانی قرار دارد: http://nlai.ir/Default.aspx?tabid=2621


_«مریم شیخی» در گزارشی نوشته است: سرگذشت جانبازان و قربانیان جنگ شیمیایی را  در موزه صلح تهران، از زبان راویان اصلی دفاع مقدس بشنوید... از در که وارد می‌شوم اولین چیزی که به چشم می‌خورد سربازی است که ماسک بر صورت زده است... این موزه به عنوان محلی برای برنامه‌های آموزشی و پژوهشی است که مخاطب آن عموم مردم هستند و با برپایی نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های آموزشی می‌کوشد فرهنگ صلح را در چنین مکانی به وجود آورد... موزه صلح تهران در پارک شهر واقع شده است. این موزه دارای یک سالن اصلی برای نشان دادن پیامدهای جنگ‌ها در دنیا و نیز عواقب کاربرد سلاح‌های شیمیایی و اتمی است.
در این بخش اسناد و اشیاء منحصر به فردی از جنگ شیمیایی علیه مردم ایران به نمایش گذاشته شده است. در بخش دیگر موزه صلح فرهنگ دینی و ملی ایرانیان و راه‌های مشارکت هر فرد در جهت ترویج صلح و دوستی مورد تاکید قرار گرفته است... در کتابخانه موزه صلح تاریخ شفاهی جانبازان شیمیایی که شامل اسناد و مدارک مربوط به آن است ثبت و ضبط می‌شود. تاریخ شفاهی جانبازان شیمیایی در سه بعد است، نحوه مجروحیت، درمان و اثراتی که بر زندگی جانبازان گذاشته است.
کتابخانه صلح در موزه دارای منابع گوناگونی از آثار مرتبط با حقوق بین المللی تا برقراری صلح و تاریخ شفاهی سربازان و قربانیان جنگ است... وارد اتاق هنر برای صلح می‌شوم در این مکان نمایشگاه‌هایی در باره صلح و دوستی و نقاشی‌های مرتبط با این موضوع و ساخت نمادین «درنا» نماد صلح و دوستی در ژاپن وجود دارد. با مدیر مجموعه به گفت‌وگو می‌نشینم. کونی کو یامامورا، بانوی مسلمان ژاپنی که بیش از 70 سال سن دارد و 53 سال است که مسلمان شده است. وی مادر شهید محمد بابایی است و افتخار می‌کند که در راه اسلام  شهیدی را پیشکش حق تعالی کرده است. وی از سن 22 سالگی به همراه همسر خود به ایران مهاجرت کرده و مسلمان شده و مدت‌هاست که عضو انجمن حمایت از قربانیان سلاح‌های شیمیایی است.
وی با بیان این که هفت سال پیش همکاری‌اش را  با  انجمن حمایت  از قربانیان سلاح‌های شیمیایی در تهران آغاز کرده است گفت: موزه صلح توسط جانبازان اداره می‌شود.
یامامورا به انگیزه همکاری با این انجمن اشاره کرد و گفت: 7 ساله  بودم که جنگ جهانی  دوم شروع شد و بمباران اتمی هیروشیما به وقوع پیوست...


_سعید باباوند، طراح گرافیک و منتقد هنری در پاسخ به این سوال که انتشار کتاب‌های خاطرات و زندگینامه هنرمندان چه فایده‌هایی ممکن است دربرداشته باشد، گفت: چند سالی است مجموعه‌هایی با عنوان تاریخ شفاهی و یا عنوان‌های دهن‌پرکنی از این دست منتشر می‌‌شوند، به عنوان مثال مجموعه‌ای که در آن با آقای شمس لنگرودی، خانم لیلی گلستان و کسان دیگری گفت‌وگو گرفته بودند. من هیچوقت رغبتی به خواندن این‌گونه کتاب‌ها نداشتم. تا آنجایی که اینجور کتاب‌ها را دیده‌ام تاریخ شفاهی و حتی زندگینامه - به معنای اصیل کلمه - نیستند و در حد نقل خاطرات باقی مانده‌اند. متن‌ آن ها هم غالبا به قول اهل ادب اطناب ممل دارد. مثلا مطالبی از این دست که، هنرمندی پدرش روحانی بوده، اما خودش کت و شلوار می‌پوشیده، به درد کی می‌خورد؟ این کتاب‌ها باید تصویر هنرمند و روزگارش را شفاف کند و به غیر از این هرچه باشد قصه‌های خاله زنکی است.
باباوند در ادامه با ذکر یک مثال از کتاب‌های زندگینامه‌ای مناسب، گفت: چندی پیش کتاب حالات و مقامات م.امید را خواندم. این کتاب را آقای دکتر شفیعی کدکنی درباره مهدی اخوان‌ثالث نوشته است. ایشان با یک توالی زمانی مخفی در لایه‌های کتاب، قصه‌ها، حکایت‌ها، روایت‌ها و تعاملاتش را با اخوان ثالث طرح کرده و ما وقتی آن‌را می‌خوانیم با تصویر زندگی یک هنرمندی روبه‌رو می‌شویم که می‌توانیم با جهان زندگی او آشنا شویم و در ادامه هنر او را نقد و تحلیل کنیم. تنها کتاب‌هایی از جنس این کتاب است که یک شناخت راهبردی از زندگی هنرمند به دست می‌دهد و مخاطب می‌تواند بر اساس آن از اوضاع معاصر آن هنرمند آگاهی پیدا کند و ترسیمی از آن داشته باشد و این نکته را هم فراموش نکنیم که این کتاب درباره بزرگمردی چون اخوان ثالث است. کتاب‌های خاطرات و زندگینامه اگر از هنرمندان بزرگ و پیشکسوت باشد، کارکرد آموزشی خواهد داشت و الا هر کسی می‌تواند نام خود را هنرمند بگذارد و از این کتاب‌های به اصطلاح تاریخ شفاهی منتشر کند.
سعید باباوند کتاب زندگینامه و خاطرات «آیدین آغداشلو» را براساس مصاحبه‌ای با وی در دست نگارش دارد.


_محمد کارگر شورکی که «فرهنگ‌نامه شورک(شهیدیه)» را به رشته تحریر درآورده، تلاش کرده است این اثر، فرهنگ کاملی از ادبیات شفاهی، کتاب‌شناسی و تاریخ منطقه شورک باشد. شورک یکی از پرجمعیت‌ترین منطقه‌های واقع در شرق شهرستان میبد است که جمعیتی حدود 12 هزار نفر دارد. این منطقه در دهه 1360 به علت تعداد بسیار زیاد شهید در دوران دفاع مقدس، به «شهیدیه» تغییر نام داد. ساختمان مسجد جامع شورک از آثار تاریخی دوران صفوی است.



 
_ احسان رجبی درباره ساخت مستندی با نام «حاج کاظم» به خبرگزاری فارس گفت: موضوع مستند درباره زندگی حاج کاظم دارابی متهم ایرانی دادگاه غیرقانونی میکونوس است که 16 سال به دلایل واهی در آلمان زندان بود. دارابی در آن سال‌ها در آلمان تحصیل می‌کرد و عضو انجمن اسلامی دانشگاه‌ها در اروپا بود و یک عنصر فرهنگی به تمام معنا به حساب می‌آمد. اولین کسی بود که راهپیمایی‌ها علیه سلمان رشدی را در آلمان سازماندهی کرد و فضایی را برای دفاع از حکم حضرت امام (ره) ایجاد نمود و وی از جمله کارهایی که در آن زمان انجام داد برگزاری میتنیگ و سخنرانی علیه اقدام شیمیایی عراق در حلبچه بود که کشور آلمان در آن نقش مستقیمی داشت. راهپیمایی‌های روز قدس، جشن انقلاب اسلامی و مراسم‌های پیروزی انقلاب از جمله اقدامات فرهنگی کاظم دارابی بود که همیشه مورد توجه ایرانیان مقیم آلمان و دوستداران نظام قرار می‌گرفت. دارابی اقدامات فرهنگی خود را در زندان هم ادامه داد به شکلی که بعضی فعالیت‌های فرهنگی در آلمان را از درون همین زندان سازماندهی می‌کرد. دارابی هم اینک 4 سال است که از زندان آزاد شده و هنوز هم با همان روحیه سابق در فضاهای فرهنگی مشغول به کار است و برنامه‌های مختلفی را در ایران و لبنان به سرانجام رسانده و در حال پیگیری است. کمک به بعضی فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها درباره مقاومت از جمله اقدامات دارابی در لبنان است که یکی از برجسته‌ترین این کارها مستند 1559 درباره تحولات سیاسی لبنان بعد از ترور حریری است. وی مدیرتولید لبنان این مستند بوده است.
رجبی درباره مستند «حاج کاظم» افزود: ما در این مستند سعی داریم اتفاقات دادگاه، مسایل زندان، نحوه کارهای فرهنگی وی در آلمان و بعدا در لبنان و ایران و مواردی را که در زندان پیگیری می‌کرده از جمله برگزاری مراسم ماه رمضان را نشان بدهیم. محور این مستند خانواده دارابی است چرا که همسر لبنانی وی علی‌رغم حکم دادگاه آلمان مبنی بر 3 بار حبس ابد و علی‌رغم توصیه برخی‌ها مبنی بر ترک وی سال‌ها منتظر دارابی ماند. در این مستند 70 دقیقه‌ای درباره دادگاه غیرقانونی میکونوس و ناگفته‌هایی از آن و نحوه فشارهای وی در زندان مانند تحمل 5 سال سلول انفرادی گفته خواهد شد. از حدود 3 سال پیش این ایده در ذهن من وجود داشت و جسته و گریخته آن را پیگیری می‌کردم ولی ملاحظه ما این بود که کتابی که از خاطرات وی در حال تدوین بود به اتمام برسد تا کار مستند تداخلی با کار کتاب نداشته باشد. این کتاب با تدوین محسن کاظمی و نشر انتشارات سوره مهر قرار است تا دهه فجر منتشر شود.


_كتاب عكس دست‌ساخته‌های آزادگان استان یزد در دوران اسارت منتشر شد. این كتاب اولین دفتر از مجموعه كتاب عكس «میراث حماسه» است و در آن 76 عكس با توضیح مختصری درباره هر اثر به دو زبان فارسی و انگلیسی موجود است. گردآوری این آثار توسط محمدرضا كلانتری سرچشمه صورت گرفته و محسن خیرخواه كار عكاسی از آثار و محمدهادی دهقان طراحی و صفحه آرایی این كتاب را بر عهده داشته اند.


_مجموعه مقالات «روش‏های تحقیق کیفی در پژوهش‎های اجتماعی» از سوی پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام در 425 صفحه منتشر شده است. «تاریخ شفاهی؛ روش یا ابزار تحقیق کیفی» نوشته مریم یارمحمد توسکی یکی از مقالات این اثر است.


_جلدهای دوم و سوم «تاریخ شفاهی بانك مركزی» نوشته محمد حسین دانایی توسط انتشارات پژوهشكده پولی و بانكی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در دست چاپ قرار دارد.


_ تفاهم‌نامه ضبط، گردآوری، تدوین و نمایش تاریخ شفاهی از پیشکسوتان ورزش گیلان توسط اداره کل ورزش و جوانان استان و مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان امضا شد. در تفاهم‌نامه مذکور هشت بند پیش‌بینی شده و استخراج فهرست قهرمانان قدیم و جدید در تمام رشته‌ها، انتخاب پایلوت دو رشته ورزشی کشتی و باستانی و گردآوری پوستر، عکس، حکم قهرمانی، مدال و... از این حوزه مورد تاکید قرار گرفته است.


_مدیر دفتر مطالعات و ادبیات پایداری مراکز استانی حوزه هنری از برپایی 9 کارگاه آموزش تاریخ شفاهی برای نویسندگان انقلاب و دفاع مقدس خبر داد. حسین زنجانی گفت: در نیمسال دوم سال جاری، به سراغ نویسندگان اصفهان، خوزستان، خراسان جنوبی، مازندران، گیلان و احتمالاً استان تهران خواهیم رفت.


_مدیركل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس خوزستان گفت: تاریخ شفاهی 10 نفر از پیشكسوتان دفاع مقدس در قالب 260 ساعت مصاحبه صوتی ـ تصویری، ضبط و پیاده‌سازی شده است. همچنین مصاحبه با 10 پیشكسوت دیگر انجام شده و در مرحله پیاده‌سازی قرار دارد و مصاحبه با تعدادی دیگر نیز در حال انجام است.
وی در زمینه عملكرد این اداره كل در رابطه با تدوین كتاب نیز توضیح داد: تاریخ شفاهی «حاج علیرضا معینیان» فرمانده «گردان كربلا» در دفاع‌مقدس و تاریخ شفاهی «حاج محمد حاجی خلف» از رزمندگان «لشكر7 ولی‌عصر(عج)» و آزاده هشت سال جنگ تحمیلی به همت پژوهشگاه علوم و معارف دفاع‌مقدس در حال تدوین است.



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.
counter UPDATE error: 1054, Unknown column 'count' in 'field list'