آغاز دسترسی پژوهشگران به مجموعه تاریخ شفاهی ایران دوران پهلوی دوّم
حسین دهباشی، مشاور سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در حوزه تاریخ شفاهی، در صفحه‌های خود در شبکه‌های اجتماعی از رونمایی و آغاز دسترسی آزاد پژوهشگران به اسناد و یافته‌های مجموعه پژوهشی تاریخ شفاهی و تصویری ایران در عصر پهلوی دوّم (از کودتای مرداد ۱۳۳۲ تا انقلاب اسلامی بهمن ۱۳۵۷) خبر داده است. این برنامه در مرکز همایش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و به همراه نکوداشت پیشکسوتان عرصه تاریخ شفاهی ایران و رونمایی از چهار عنوان کتاب تازه انتشار یافته از ساعت ۸ تا ۱۲ سه‌شنبه ۲۵ آذرماه ۱۳۹۳ برگزار می‌شود. مجموعه پژوهشی تاریخ شفاهی و تصویری ایران در عصر پهلوی دوّم شامل مصاحبه‌هایی از رجال مطرح دوران پهلوی است که در سال‌های 87، 88، 89 در قالب 527 ساعت ضبط تلویزیونی و 1257 ساعت به صورت صوتی ثبت شده است. این مصاحبه‌ها به 50 جلد کتاب تبدیل می‌شوند.
امضای تفاهم‌نامه تدوین تاریخ شفاهی قوه قضاییه
تفاهم‌نامه همكاری بین سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران و معاونت فرهنگی قوه قضاییه 18 آذر 1393 در نشستی در محل این سازمان، منعقد شد. در جلسه انعقاد این تفاهم‌نامه همکاری بیان شد که نگهداری از اسناد و مدارك قوه قضاییه كه نیاز به حفاظت در شرایط ویژه دارند، همكاری در تدوین و تولید منابع مكتوب مرتبط با قوه قضاییه، اجرای پروژه‌های پژوهشی، تاریخ شفاهی قوه قضاییه از عمده ترین موارد همكاری سازمان اسناد و كتابخانه ملی با معاونت فرهنگی قوه قضاییه است. در پایان این نشست تفاهم نامه‌ای مشتمل بر 6 ماده با محور استفاده از اسناد و مدارك در جهت ارتقای فرهنگ حقوقی، اجرای برنامه‌های پژوهشی و مطالعاتی، تدوین تاریخ شفاهی قوه قضاییه، تاسیس و راه‌اندازی كتابخانه‌های عمومی و برنامه‌های فرهنگی جهت ترویج و گسترش فرهنگ حقوقی و قضایی به امضا رسید.
موافقت با فعالیت پژوهشکده و دوفصلنامه تاریخ شفاهی
رضا صالحی‌امیری، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در حاشیه پنجمین همایش مدیران اسناد کشور به راه‌اندازی پژوهشکده تاریخ شفاهی توسط این مجموعه اشاره کرد و ادامه داد: «موافقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره راه‌اندازی این پژوهشکده کسب شده و به زودی فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.» وی بایگانی، نگهداری، بهره‌وری و انتقال اسناد راکد به مراکز مربوطه و چگونگی استفاده از اسناد را از مهم‌ترین وظایف پژوهشکده تاریخ شفاهی برشمرد. همچنین هیأت نظارت بر مطبوعات، در جلسه ۱۰ آذر 1393 این هیأت مجوز انتشار «دوفصلنامه تاریخ شفاهی» را به صاحب امتیازی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و مدیرمسئولی محمدجواد مرادی‌نیا صادر کرد.
خراسان شمالی، یکی از پنج استان فعال در تولیدات تاریخ شفاهی
کارگاه تاریخ شفاهی و دوره مصاحبه مقدماتی و پیشرفته با حضور محمد قاسمی‌پور، مدیر دفتر مطالعات و فرهنگ پایداري امور استان‌های حوزه هنری کشور به مدت دو روز در حوزه هنری استان خراسان شمالی برگزار شد. قاسمی‌پور در این کارگاه گفت: «پایه و رکن اصلی تاریخ شفاهی مصاحبه است و بدون مصاحبه هیچ چیزی برای گفتن و نوشتن نداریم. تاریخ شفاهی یک ابزار و روش برای بیان خاطرات است و زمان، مکان، موضوع و رابطه راوی با موضوع، چهار رکن اصلی خاطره نویسی است. تاریخ شفاهی و خاطره نویسی فرق چندانی با هم ندارند و تنها فرق آنها در نقش مصاحبه کننده است.» وی ارتباط گیری، موضوع مصاحبه، نوشت افزار، تجهیزات، کسب اطلاعات، خلق و خو و گاهی اوقات در نظر گرفتن هدیه را از اقدامات قبل از مصاحبه عنوان کرد و با اشاره به لزوم استفاده از حواس پنج گانه در مصاحبه، خاطر نشان کرد: «مصاحبه کننده خوب کسی است که با بیش از دو حس خود در مصاحبه حضور داشته باشد. گاهي اوقات در مصاحبه لازم است علاوه بر شنيدن و گفتن، از ديگر حواس همچون زبانِ بدن، حس لامسه و ... نيز استفاده شود. در تاریخ شفاهی فایل اولیه سند است زیرا باید همانند سند مطلب پیاده شود.» مدیر دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری امور استان‌های حوزه هنری همچنین گفت: «حوزه هنری خراسان شمالی در زمره 5 استان فعال و شاخص در تولیدات تاریخ شفاهی است. زیرا در حوزه خاطرات هشت سال دفاع مقدس و انقلاب طرح و ایده‌های خوبی دارد که دیگر استان‌ها باید از تجربه‌های موفق این استان استفاده کنند. ساماندهی نحوه شناسایی سوژه ، انتخاب موضوع و آرشیو مناسب، از برنامه‌های خوبی است که حوزه هنری خراسان شمالی انجام داده است تا محققین با فراغ بال سوژه‌های مورد نظر را انتخاب کنند.» وی سرمایه گذاری آموزشی در استان‌های کشور را یکی از برنامه‌های دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری حوزه هنری عنوان کرد و افزود: «هر استانی باید متکی به نیروهای بومی خود به خاطرات دوران دفاع مقدس و انقلاب بپردازد و اعتماد به نفس را در نیروهای بومی ایجاد کند. در 3 سال اخیر ظرفیت زیادی در حوزه آموزش ایجاد شده است و در قالب کارگاه‌های یک روزه و دو روزه، تاکنون در 22 استان کشور کارگاه‌های تاریخ شفاهی برگزار شده که ناگفته نماند برخی از استان‌ها بیش از چند کارگاه داشته‌اند.» قاسمی‌پور همچنین از برگزاری جشنواره تولیدات مراکز استانی در حوزه تاریخ شفاهی با هدف گزارش کار و عملکرد این حوزه در سال آینده خبر داد.
پژوهشگاه علوم انسانی، کارگاه یک روزه تاریخ شفاهی برگزار می‌کند
کارگاه «مبانی نظری و عملی تاریخ شفاهی» با سرفصل‌های معنا و مفهوم تاریخ شفاهی، ضرورت و اهمیت تاریخ شفاهی، پیشینه تاریخ شفاهی، روش شناسی تاریخ شفاهی، مصاحبه (ماهیت، اهداف، مراحل، انواع، ریخت شناسی، فنون، نوع شناسی سؤالات)، نقش زبان بدن در تاریخ شفاهی، تاریخ نگاری تاریخ شفاهی، مراحل تدوین وگزارش نویسی تاریخ شفاهی، اعتبار و سندیت تاریخ شفاهی، دوشنبه ۲۲ دی ماه ۱۳۹۳، از ساعت ۱۰:۳۰ الی ۱۷ در تهران، بزرگراه کردستان، نبش خیابان ۶۴ غربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، طبقه سوم، سالن اندیشه برپا می‌شود. متقاضیان حضور، جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند با شماره تلفن ۰۹۱۲۲۱۱۴۳۱۶ تماس حاصل کنند.
استان‌های سمنان و فارس، میزبان كارگاه‌های تاریخ شفاهی
محمد قاسمی‌پور، مدیر دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری امور استان‌های حوزه هنری درباره برنامه‌های آتی این دفتر، با اشاره به برگزاری كارگاه‌های مختلف تاریخ شفاهی در استان‌ها گفت كه در دی ماه امسال، استان‌های سمنان و فارس میزبان كارگاه‌های تاریخ شفاهی در دو سطح عمومی و تخصصی خواهند بود كه در آن محققان و علاقه‌مندان با مقولات تاریخ شفاهی، خاطره‌نگاری و تدوین خاطرات آشنا می شوند. وی افزود که 19 آذرماه 1393، دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری میزبان محققان و نویسندگان فرهنگ پایداری و تاریخ شفاهی استان گیلان خواهد بود كه در این برنامه از موزه عبرت، كتابخانه شاهد و كتابخانه تخصصی جنگ بازدید به عمل خواهد آمد.
فراخوان کمیته تاریخ شفاهی همایش ملی نقش آذربایجان
کمیته تاریخ شفاهیِ «همایش ملی نقش آذربایجان در انقلاب اسلامی» فراخوان نهضت تاریخ نگاری عمومی برای انقلاب اسلامی را منتشر کرد. بنابر اعلام دبیرخانه همایش پوستر فراخوان با شعار «تاریخ انقلاب را نجات دهیم»، ۱۰ آذرماه 1393 در محل موسسه تاریخ و فرهنگ ایران واقع در ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه تبریز با حضور اعضای کمیته علمی و داوران این همایش رونمایی شد. در فراخوان کمیته تاریخ شفاهیِ «همایش ملی نقش آذربایجان در انقلاب اسلامی» از عموم مردم آذربایجان دعوت شده تا به نهضت خاطره نگاری از مبارزات انقلابی این منطقه بپیوندند. در مقدمه فراخوان که با عنوان «تاریخ انقلاب را نجات دهیم» منتشر شده است، آمده است: «امروز، تاریخ انقلاب اسلامی، در گوشه گوشه این سرزمین خاک می‌خورد و هزاران حکایت از این دفتر سراسرِ شور و شعور ناشنیده و ناگفته مانده است. عزم جهادی و همت انقلابی می‌طلبد تا این حکایت‌ها را از زبانِ دل توده‌های مردم بشنویم و در منظومه بی‌مثال انقلاب شکوهمند اسلامی ثبت نماییم.» کمیته تاریخ شفاهی این همایش، متون به دست آمده از خاطرات مردم را بهترین منبع برای پژوهش‌های علمی و تاریخی عنوان کرده است. شعرا، شعارسازان، شعارنویسان، خطاطان، نقاشان و طراحان، عکاسان، فیلمبرداران، فیلمسازان، گرافیست‌ها، روحانیون، سخنرانان، خطبا و وعاظ، مسجدی‌ها، هیاتی‌ها، نظامی‌ها، بازاری‌ها، معلمان و دانش آموزان، اعضای گروه‌های سرود، اعضای گروه‌های نمایش و... از جمله سوژه‌هایی هستند که می‌توانند بازگوکننده خاطرات و تجربیات خود از سال‌های مبارزه باشند. بر اساس اعلام این کمیته، که در مجموعه دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی مستقر است، مردم می‌توانند سوژه‌های موردنظر خود را با ذکر نام و نام‌خانوادگی، زمینه فعالیت و شماره تماس از این راه‌ها معرفی کنند: تماس با شماره تلفن 04135410316، ارسال به ایمیل tabrizjebeh@gmail.com، ارتباط با سایتtabrizjebhe.com و مراجعه به نشانی تبریز، خیابان حافظ، نرسیده به چهارراه حافظ، کوچه شهید فاضلی، شماره26.
اختصاص شماره سوم فصلنامه «پلاک هشت» به موضوع «مصاحبه در خاطرات شفاهی»
سومین شماره فصلنامه هنر و ادبیات پایداری با عنوان «پلاک هشت» ویژه مصاحبه در خاطرات شفاهی از سوی سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس منتشر شد. این شماره فصلنامه به موضوع «مصاحبه در خاطرات شفاهی» اختصاص دارد. گزارشی از سومین نشست خاطره‌نویسی دفاع مقدس که در استان آذربایجان شرقی با موضوع مصاحبه در خاطرات شفاهی برگزار شده است، بیشترین بخش از این فصلنامه را به خود اختصاص داده است. در این نشست گلعلی بابایی، معصومه رامهرمزی، محسن کاظمی، حسین غفاری و برخی از نویسندگان استانی حضور داشته و نظرات خود را ارائه کرده‌اند. نقد و بررسی کتاب «با تو می‌مانم» شامل خاطرات سردار جمشید نظمی از دیگر بخش‌های این فصلنامه است. این کتاب توسط مسعود امیرخانی، مهدی کاموس، معصومه سپهری و... نقد شده است. «جنگ ما را نویسنده کرد» هم عنوان گفت‌وگویی است با رضا قلی‌زاده علیار درباره کتاب «با تو می‌مانم» و شیوه نگارش و روند آغاز تا اتمام کتاب. همچنین نقدهایی بر این کتاب از نویسندگان حوزه خاطرات شفاهی در بخش‌های بعدی این فصلنامه منتشر شده است. پایان بخش این شماره فصلنامه «پلاک هشت» نیز معرفی آثاری است که در حوزه دفاع مقدس در استان آذربایجان شرقی منتشر شده است.
فراخوان خاطرات شفاهی از وقایع جنگ جهانی اول
دبیرخانه همایش ملی «به شهادت سکوت؛ اشغال ایران و کشتار مردم در جنگ جهانی اول» در نظر دارد در راستای تحقیقات انجام شده در موضوع همایش به جمع آوری خاطرات شفاهی افراد از وقایع جنگ جهانی اول بپردازد. این خاطرات می‌تواند توسط خود افراد و یا به نقل از نزدیکانشان بیان شده و به آدرس دبیرخانه واقع در تهران، دانشگاه تهران، خیابان 16 آذر، ساختمان مرکزی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران، طبقه دوم، واحد دبیرخانه و یا نشانی الکترونیکی http://shahadatehsokout.ir ارسال گردد. خاطرات ارسالی می‌تواند در قالب‌های فیلم، صوت و مکتوب باشد. لازم به ذکر است آثار ارسالی باید شامل اطلاعات صاحب خاطره و راوی در این موارد باشد: نام، نام خانوادگی، محل تولد، سال تولد، شماره تماس، آدرس محل سکونت.
نشانی:
تاریخ شفاهی به صلح جهانی کمک می‌کند
http://www.honaronline.ir/Pages/News-51064.aspx
ثبت تاریخ شفاهی نهادها الزامی است
http://www.ibna.ir/fa/doc/report/212106
مراجعت به جنگ از منظر اكنون
http://www.hhnews.ir/fa/news/16618
مروری بر کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر»
http://www.mehrnews.com/news/2431315
خاطرات بازیگری که 28 بار به شهادت رسید
http://www.mehrnews.com/news/2430765
پیکر شهید جنگ در ۴۳ کیلومتری شهر بغداد شناسایی شد
http://www.mehrnews.com/news/2434096
سخنرانی مجید تفرشی در نشست «جزایر سه‌گانه خلیج فارس: 43 سال پس از اعاده حاکمیت ایران»
http://www.ibna.ir/fa/doc/report/212085
درباره کتاب «سید محمدباقر امامی و کروژک‌های مارکسیتی او»
http://www.ibna.ir/fa/doc/book/211723
در تحلیل جامعه مدرن ایرانی از تاریخ‌نگاری صرف پرهیز کنیم
http://www.ibna.ir/fa/doc/report/212252
درباره جلد سوم کتاب «تاریخچه مبارزات اسلامی دانشجویان ایرانی در خارج از کشور؛ اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا(1360-1344)»
http://ibna.ir/fa/doc/book/208259
ناگفته‌هایی از خاطرات خصوصی هنرمندان سینمای ایران در یک کتاب
http://ibna.ir/fa/doc/longint/212522
سفرنامه ایران و ورارود
http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=19550
خاطره نویسی در فضای مجازی
https://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=289705
