«رادیو روزگار» هر هفته به تاریخ شفاهی می‌پردازد
برنامه «رادیو روزگار» این برنامه با تهیه کنندگی و سردبیری محسن سوهانی و محمود بابایی جمعه‌ها ساعت 22 از شبکه رادیویی کتاب در موج FM ردیف 5/95 مگاهرتز به روی آنتن می‌رود. گفته شده است که برای نخستین بار است که برنامه‌ای در این مدت زمان با رویکرد تخصصی تاریخ شفاهی تولید می‌شود. زمان این برنامه 80 دقیقه و دارای 6 بخش است و در ردیف برنامه‌های ترکیبی قرار می‌گیرد. بخش‌های این برنامه از این قرار است: 1ـ صدای تاریخ (پرونده ویژه): پرونده‌ای ویژه با موضوعات چالش برانگیز تاریخی در قالب مناظره با حضور کارشناسان، اساتید و چهره‌های شاخص تاریخی، 2ـ طرفه‌های تاریخ: بیان خاطرات و داستان‌های کوتاه و شنیدنی از انقلاب و دفاع مقدس و فرازی از زندگی شهدای نیم قرن گذشته در قالب نمایشنامه‌های رادیویی. 3ـ تاریخ سازان: گفت‌وگوی صمیمانه با بزرگان و چهره‌های شاخصی که طی سه دهه اخیر در روند شکل‌گیری تاریخ کشور نقش داشته‌اند. 4- تاریخ نگاران: شرح تاریخ شفاهی آثار و خاطرات هنرمندان، تاریخ نگاران، اهالی قلم، اهالی رسانه و تمامی افرادی که در ثبت و اشاعه تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، نقش داشته‌اند از زبان خودشان. 5- دیده‌بان تاریخ: نگاهی تحلیلی به تازه‌ترین اخبار تاریخ شفاهی و رویدادهای عرصه فرهنگی و تاریخی انقلاب و دفاع مقدس. 6- قلمستان: آموزش تخصصی تاریخ‌نگاری و خاطره نویسی تاریخی توسط نویسندگان و تاریخ نویسان صاحب سبک کشور. پخش برنامه «رادیو روزگار» از جمعه 17مردادماه 1393 آغاز شده است.
انتشار «تاریخ شفاهی کمیته استقبال از امام (ره)»
نهصد‌ونوزدهمین کتاب مرکز اسناد انقلاب اسلامی و سی‌وهفتمین کتاب این مرکز در قالب تاریخ شفاهی با عنوان «تاریخ شفاهی کمیته استقبال از امام خمینی (ره)» و با تألیف اكبر قاسملو و معصومه آقاجان‌پور منتشر شد. این اثر با هدف گردآوری و تدوین خاطرات افرادی كه در كمیته استقبال از امام نقش داشتند تدوین شده است و به دنبال چرایی و چگونگی تشكیل كمیته، عملكرد اعضا و چگونگی ورود امام به ایران و پیروزی انقلاب اسلامی است.
تاریخ شفاهی مبارزات آیت‌الله انواری کتاب می‌شود
مجتبی سلطانی احمدی، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور جوانان گفت: «پس از چاپ دو کتاب «تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات شهید مهدی عراقی» و «تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات شهید صادق امانی» با همیاری آقای امین عزیزی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اینک طی انعقاد قراردادی با این مرکز نگارش «تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیت‌االله انواری» را بر عهده گرفتم. او در تربیت و آموزش فکری و عقیدتی نیروهای مبارز مسلمان و مبارزه با عقاید جریان‌های انحرافی نقش مؤثر و راهبردی داشت.» مرحوم آیت‌الله محمدباقر محی‌الدین انواری با آنکه یکی از روحانیان مبارز با تحمل حدود 13 سال حبس در مبارزه با حکومت پهلوی بود، اما یکی از شخصیت‌هایی است که بسیار به ندرت حاضر به گفت‌وگو درباره سوابق خود شد. او 23 مهر 1391 در سن ۸۶ سالگی دار فانی را وداع گفت.
تلاش برای عملیاتی شدن فعالیتهای مجموعه تاریخی و اسنادی «مهتاب»
سید رضا صالحی امیری، رئیس کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگویی گفت: «اینجانب به همراه برخی هم فکران صاحب نظر و فرهیخته برنامه‌ای استراتژیک جهت توسعه و ارتقای جایگاه کتابخانه و مرکز اسناد ملی داریم.» وی به تلاش برای عملیاتی شدن پروژه‌ای به نام «مهتاب» ـ مجمع هماهنگی تاریخ‌پژوهی، اسنادی و بانک‌های اطلاعاتی ـ اشاره کرد و گفت: «قرار است در این پروژه که متشکل از 13 مرکز بزرگ اسنادی است، با همکاری نهادهای مختلفی از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همکاری‌هایی داشته باشیم.»
نگارش کتاب نیروی مسلح دفاع مقدس
امیر سرتیپ دوم خلبان بازنشسته سیاوش مشیری، فرمانده اسبق پایگاه ششم شکاری شهید یاسینی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر جلوگیری از تحریف و حفظ ارزش‌های دفاع مقدس گفت: «زیر نظر امیرحسنی سعدی تدوین کتاب جنگ تحمیلی و تحلیل این کتاب و همین اقدام زیر نظر سردار رشید در سپاه در حال انجام است که در نهایت تلفیق و کتاب نیروی مسلح دفاع مقدس نگاشته خواهد شد که توسط مقام معظم رهبری لحظه به لحظه دنبال می‌شود.»
خاطرات زندانیان سیاسی قبل از انقلاب در دو کتاب
حوزه هنری آذربایجان غربی، کتاب خاطرات زندانیان سیاسی قبل از انقلاب از این استان را منتشر می‌کند.علیرضا نوروزی، رئیس این مجموعه گفت: «رویکرد حوزه هنری امسال بیشتر بر تولید اثر، به ویژه کتاب معطوف شده است و چون جشنواره تولیدات مراکز استانی در فروردین 94 در اصفهان برگزار می‌شود ما در تلاش هستیم که با نهایت توان در این جشنواره شرکت کرده و بتوانیم مقام خوبی کسب کنیم. دو کتاب برای اخذ مجوز ارسال شده که از جمله آنها کتاب خاطرات 9 نفر از زندانیان سیاسی پیش از انقلاب آذربایجان غربی است. این زندانیان سیاسی عبدالعلی غفاری، علی خادم العلما، محمد اسدی خانشان، محمد فائزی، علیرضا محدودی زمان، علیرضا قلیزاده، سیدبهرام آذرافروز، هوشنگ اکبری سردرودیان و رحیم یلعبی هستند. در همین زمینه کتاب خاطرات مهدی یوسف‌زاده اهل ارومیه و از زندانیان سیاسی، هم در دست تهیه است وی در زمان انقلاب اسلامی خاطراتش را به صورت کامل جمع آوری می‌کرد، لذا در این باره مصاحبه‌ای مفصل با یوسف‌زاده انجام شد و آن را تبدیل به یک کتاب اختصاصی کردیم.»
اعلام زمان ارسال اثر برای انتخاب کتاب سال دفاع مقدس
پانزدهم شهریور ماه 1393 آخرین زمان ارسال اثر برای شرکت در شانزدهمین دوره جایزه ادبی کتاب سال دفاع مقدس اعلام شد. ناشران می‌توانند آثار منتشر شده خود با موضوع دفاع مقدس را که در سال‌های 1390 تا پایان 1392 منتشر شده است برای داوری در این جایزه ادبی به نشانی تهران صندوق پستی 1159-15815 ارسال کنند. بر اساس اعلام دبیرخانه این جایزه ادبی تاکنون 2160 عنوان اثر برای شرکت در این جشنواره شناسایی شده است که فهرستی از آنها در پایگاه اینترنتی جشنواره به نشانی www.nashraward.ir منتشر شده است. ناشران می‌توانند با مراجعه به این لیست و در صورت نبودن آثار منتشر شده خود نسبت به ارسال آنها به دبیرخانه برای داوری اقدام کنند. شانزدهمین دوره جایزه ادبی کتاب سال دفاع مقدس در زمستان سال جاری برگزیدگان خود را خواهد شناخت.در این دوره که با همکاری کتابخانه جنگ حوزه هنری برگزار می شود در ذیل پنج بخش کلی شامل ادبیات و هنر، ادبیات مستند، تحقیق و پژوهش، کودک و نوجوان و گردآوری و مجموعه‌سازی به داوری آثار پرداخته خواهد شد. در بخش ادبیات مستند موضوع خاطره در اقسام مختلف آن، زندگینامه مستند و زندگینامه داستانی داوری خواهد شد. در بخش جنبی این دوره هم کتاب‌های منتشر شده در سه سال اخیر با موضوع درگیری با عناصر ضد‌انقلاب در مناطق جنگی و نیز آثار ترجمه شده با موضوع دفاع مقدس از زبان فارسی به دیگر زبان‌ها بررسی می‌شود.
گفت‌وگوهایی درباره وقایع مرداد 1342 تا فروردین 1343
هفته نامه «حریم امام(ره)» شماره 128 خود را به موضوع حصر 9 ماهه امام خمینی(ره) از مرداد 1342 تا فروردین 1343 اختصاص داده و اعلام شده، در گفت‌وگوهایی با آیت الله محمد علی گرامی، حجت الاسلام امام جمارانی، عبدالمجید معادیخواه و سید محمد رضا لواسانی نکاتی را منتشر ساخته که شاید تاکنون کمتر یا هیچ گاه گفته نشده بودند. هر شماره هفته نامه «حریم امام(ره)» پس از انتشار در نشانی www.jamaran.ir در دسترس قرار می‌گیرد.
راه‌اندازی سایت گردآوری خاطرات کشف حجاب و واقعه گوهرشاد
مهدی کریمی، مدیر گروه فرهنگ، تاریخ و هنر شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی ایران درباره جمع‌آوری خاطرات کشف حجاب در دوره رضاخان و واقعه گوهرشاد با همکاری دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی گفت: «نزدیک به 80 سال از جنایت مسجد گوهرشاد توسط رضاخان می گذرد. جنایتی که یکی از بیشمار وقایعی است که در طول 6 سال تعقیب و گریز حکومت رضاخانی برجسته شده است. در این دوره از تاریخ معاصر ایران 6 سال زنان محجبه ایرانی با ترس از خانه بیرون می آمدند و مردان از گزند ماموران حکومت لباس غربی به تن می کردند. از چنین واقعه ای با این سطح از گستردگی و درگیری، خاطرات اندک و انگشت شماری ثبت شده است و بسیاری از کسانی که آن وقایع را درک کرده‌اند یا از دنیا رفته‌اند و یا در سنین بالا هستند، بنابراین ثبت و ضبط از این مستندات تاریخی ضروری به نظر می رسد. بنابراین جمع آوری خاطرات مردم کوچه و بازار از آن برهه مهم و حساس تاریخ معاصر ایران تنها با نهضتی خودجوش و مردمی امکان‌پذیر است. در همین راستا سایت گوهرشاد تلاش می‌کند تا با فراهم کردن امکان ارسال خاطرات بستر این حرکت خودجوش مردمی را فراهم کند. دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی هم دست به ابتکاری زده است و سایت http://goharshad.net را برای جمع آوری خاطرات این روزها راه اندازی کرده است. اندک افرادی که از آن برهه زمانی خاطره مستقیم دارند، کسانی که با یک واسطه مثل پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ و ... خاطرات آن دوره را در ذهن دارند، می‌توانند سوژه‌های مناسبی برای مصاحبه و ثبت خاطرات باشند. متون مکتوب، صداهای ضبط شده و مصاحبه تصویری قابل ارایه در این طرح فراگیر هستند.»
زندگینامه انتقادی مفاخر معاصر در مجموعه «یاد»
کتاب زندگینامه و شرح آرا و افکار امیرحسین جهانبگلو با تحقیق، پژوهش و نگارش محمد میلانی انتشار خواهد يافت. این کتاب یکی از مجلدات مجموعه «یاد» شامل زندگینامه انتقادی مفاخر معاصر است که با دبیری جواد عاطفه در انتشارات ایده منتشر می‌شود. امیرحسین جهانبگلو، روشنفکر و پژوهشگر حوزه‌های فلسفه و اقتصاد، درگذشته به سال 1370 است. در این کتاب به‌جز شرح زندگی جهانبگلو، تاثیر او بر جریان‌های فکری معاصر و همچنین ارتباطش با دیگر اندیشمندان نیز تحلیل می‌شود. برای سندیت هرچه بیشتر مطالب کتاب، با خانواده او، همسر و رامین جهانبگلو فرزندش، مصاحبه شده است. امیرحسین جهانبگلو در دهه‌های 30 و 40 در منزل شخصی خود جلساتی را با محوریت سید احمد فردید و با حضور برخی چهره‌های مهم فلسفه ایران مانند داریوش شایگان و داریوش آشوری برپا کرد. این جلسات در تاریخ تفکر معاصر با عنوان «فردیدیه» ثبت شده است.
ناصر تكميل‌همايون و محله كليميان تهران
ناصر تكميل‌همايون از کتاب‌هایی که در دست نگارش دارد خبر داد و گفت: «مجموعه تهران‌شناسي، محله كليميان تهران، مجموعه 10 جلدي قاجاريه و بررسي زندگي سياسي و فكري دكتر محمد مصدق کتاب‌هایی است که در دست نگارش دارم. در مجموعه تهران‌شناسی سعي بر آن است تا تهران به معناي جامعه‌شناسي شهري مورد تحليل و بررسي قرار گیرند. تهراني كه قبل از ناصرالدين‌شاه و از زمان آقا محمدخان قاجار به وجود آمد. كاري كه من در حال انجام آن هستم اين است كه هر يك از محله‌ها را در يك كتاب مورد بررسي قرار دهم. تا به حال يك كتاب از اين مجموعه به نام «عودلاجان» منتشر شده و در آن مولفه‌هايي چون محيط زيست، انسان‌ها، مشاغل، مدارس، قوميت‌ها و مسايلي از اين دست در تهران آن زمان بررسی شده است. در تحقيقاتي كه در اين مجموعه داشتم، متوجه مهم‌بودن يهود‌ی‌ها در تهران شدم. از اين‌رو بر آن شدم در كتاب بعدي خود با عنوان «محله كليميان تهران» كه در دل عودلاجان بوده، اين مساله را مورد بررسي قرار دهم. در این کتاب اين‌كه يهودي‌ها چگونه وارد تهران شدند، چه مشاغلي داشتند، روابط آنها با مسلمانان چگونه بوده است را بررسي کردم. همچنين در طي قراردادي كه با پژوهشگاه علوم انساني داشتم، قرار شده است تا مجموعه‌اي 10 جلدي را درباره قاجاريه و سلطنت‌هاي قاجار در ايران داشته باشم. در جلد نخست و دوم آن كه زير چاپ است، به ترتيب خاستگاه تاريخي ايل قاجار و فرمانروایی قاجار مورد بررسي قرار گرفته است كه در مجلدهاي بعدي نيز سلطنت‌هاي قاجاريه در ايران مورد واكاوي قرار خواهند گرفت. كار ديگري كه در دست دارم، بررسي زندگي سياسي و فكري دكتر محمد مصدق است كه پيش از اين در مجله بخارا در 23 شماره در سال‌هاي اخير به چاپ رسيده و ادامه دارد كه اين‌ها در قالب مقالاتي هستند كه قرار است در قالب سه جلد كتاب مورد بازبيني و گردآوري قرار گيرد.»
خاطرات سالمندان خوانسار و دامغان مستند می‌شود
سری جدید مجموعه مستند ترکیبی «مثبت هفتاد» که به انعکاس خاطرات سالمندان در ارتباط با گذشته می‌پردازد، در شبکه مستند سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید می‌شود. محمدعلی بهبهانی، تهیه کننده این مجموعه گفت: «سری جدید برنامه «مثبت هفتاد» که در حال حاضر مرحله پیش تولید را پشت سر می‌گذارد به سراغ دو شهرستان خوانسار و دامغان می‌رود و در گفت‌وگو با سالمندان شهرها و روستاهای این خطه سعی دارد تا نوع آداب و رسوم این ناحیه را به خصوص در حیطه فرهنگ و اقتصاد مقاومتی به تصویر بکشد. سعی داریم این بار نوع خاطره گویی ما در این برنامه، به سمتی برود که سبک زندگی مردم این ناحیه‌ها نیز به نمایش دربیاید.» «مثبت هفتاد» هر شب ساعت 20:45 از شبکه مستند سیما پخش می‌شود.
ترجمه خاطرات رولان بارت، زندان نوشته‌های بابی ساندز و گفت‌وگوهای تارکوفسکی
خاطرات رولان بارت، فیلسوف و نشانه شناس فرانسوی با عنوان «خاطرات سوگواری» با ترجمه محمدحسین واقف از سوی انتشارات حرفه هنرمند منتشر می‌شود. این کتاب برای نخستین بار در سال 2009 یعنی 29 سال پس از مرگ این فیلسوف توسط دوستانش منتشر شد. «خاطرات سوگواری» یادداشت‌هایی است که بارت پس از مرگ مادرش نوشت و حال روحی خود را وصف کرد. همچنین «زندان نوشته‌های بابی ساندز»، مبارز ايرلندی با ترجمه حميد جعفری و چهار مقدمه از نسرين ستوده، فريدون مجلسي، مجيد تفرشي و سرگه بارسقيان از سوی نشر قطره منتشر شد. نشر شورآفرین هم در قالب کتابی با عنوان «گفت‌وگو با آندره تارکوفسکی» مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای منتشرشده با این کارگردان صاحب سبک سینما را که به انتخاب جان جیانویتو گردآوری شده، با ترجمه آرمان صالحی منتشر کرده است. نکته قابل توجه درباره این اثر ذکر این نکته است که تارکوفسکی علاقه چندانی به مصاحبه نداشته است چرا که به اعتقاد وی در هنگام پاسخ دادن به سوالات خبرنگاران، آنها بیش از آنکه ولع شنیدن پاسخ‌های وی را داشته باشند به دنبال نوشتن و ثبت حرف‌های او هستند!
تحقیق دانشجویان در غنا
دو تن از دانشجویان دانشگاه پلیتکنیک کوانتلن کانادا Kwantlen Polytechnic University (KPU) تابستان خود را برای مطالعه تاریخ بردهداری در غرب آفریقا بسر میبرند. اِما کلیوند و عایشه خان کسانی هستند که کارشناسی جامعهشناسی و روانشناسی میخوانند و در کشور غنا در برنامه تابستانی دانشگاه هاروارد بمدت 8 هفته، موضوع تجارت برده و پیشینه بردهداری را در کارائیب و غرب آفریقا بررسی خواهند کرد.
کلیوند و خان در ضمن سفرشان، قلعههای ساحلی اروپایی و فضاهایی که از حمله بردهها در امان بوده را بازدید میکنند. همچنین آنها روی زمینهای زراعی تجاری دانمارکیها کارهای عملی باستانشناسی انجام میدهند و از مکانهای قدیمی بردهداری بازدید میکنند.
واحد مطالعاتی دانشگاه در خارج از کشور برای این دانشجویان متشکل از دروس تاریخ شفاهی، فیلم، سفرهای میدانی، بازدید از موزه و جشنوارههای فرهنگی همراه با فعالیتهای فشرده است. این دانشجویان را امانوئل ک. آکیامپونگ Emmanuel K. Akyeampong، استاد تاریخ آفریقا و مطالعات آفریقاییتباران آمریکا در دانشگاه هاروارد و بنجامین و. کانکپیانگ Benjamin W. Kankpeyeng استادیار باستانشناسی در دانشگاه غنا سرپرستی و هدایت میکنند.
این دو دانشجو برای هزینه های سفر خود از پژوهانه (بورسیه) یک جهان اروینگ ک. باربر Irving K. Barber بهره می برند.
جهت اطلاعات بیشتر درباره اداره دانشجویان و استادان بینالمللی دانشگاه پلیتکنیک کوانتلن به سایت: kpu.ca/international مراجعه کنید.
