ایجاد مرز شفافتری میان خاطرات و تاریخ شفاهی
گلعلی بابایی، مدیر سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس از برگزاری جلسه شورای سیاستگذاری کارگروه خاطرهنویسی در این سازمان و در روز 21 دی ماه 1392خبر داد و گفت: «در این نشست نویسندگانی چون معصومه رامهرمزی، محمدقاسم فروغی، محسن شاهرضایی، مسعود امیرخانی و سید رضا میر بابا حضور داشتند. در این جلسه مقرر شد، از این پس در تولیدات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس مرز شفافتری میان خاطرات و تاریخ شفاهی قائل شویم، چرا که برخی آثار منتشر شده در این حوزه بیشتر خاطرات هستند و سندیت تاریخ شفاهی را ندارند، انتشار این گونه آثار در حوزه تاریخ شفاهی موجب ضربه خوردن این آثار میشود. از طرف دیگر بنیاد حفظ آثار در شهرستانها نیروهای خود را در حوزه تاریخ شفاهی بسیج کرده تا از ظرفیت موجود دفاع مقدس بیشترین استفاده را کنند، بنابراین این نیروها نیز مصاحبهها با صاحبان خاطرات دفاع مقدس را آغاز کردهاند، این تصمیم ما نیز در راستای تدوین منظم این خاطرات است. بنابراین از این پس تصمیم گرفته شده روند انتشار خاطرات و تاریخ شفاهی در دو بخش تقسیم شود، بخش نخست به انجام مصاحبه و گرفتن اطلاعات اولیه اختصاص دارد و بخش دوم به نگارش این اطلاعات اختصاص دارد، در بخش نخست از کارشناسان استانی استفاده خواهیم کرد و در بخش دوم از نویسندگان ادبیات داستانی و ادبیات مستند بهره خواهیم گرفت تا اثر در مرحله نهایی اثر آبرومندانهای باشد. امروز دیگر آثاری که در قالب پرسش و پاسخ آن هم به صورت کلیشه و تکراری منتشر میشوند، جوابگوی نیاز مخاطب نیست، باید به خاطرات و تاریخ شفاهی جذابیت داستانی بخشید و بر اصالت متن افزود. در حقیقت ما در شورا طرح بازنگری نسبت به تولید آثار خاطرهنویسی و تاریخ شفاهی را آغاز خواهیم کرد.» سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس، همچنین هفت کارگاه استانی را به منظور نقد و بررسی آثار منتشر شده در حوزه خاطرات و تاریخ شفاهی در استانهای اصفهان، قم، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی برگزار میکند.
کارگاه تاریخ شفاهی و فن مصاحبه در ایلام
محمدعلی قاسمی، مدیر حوزه هنری استان ایلام 28 دی ماه 1392 در حاشیه اتمام کارگاه تاریخ شفاهی گفت: «کارگاه تاریخ شفاهی و فن مصاحبه از سوی واحد ادبیات پایداری حوزه هنری ایلام برپا شد و تفاوت تاریخ شفاهی با خاطره، ویژگیهای یک مصاحبهگر، عناصر فن مصاحبه و مستندسازی در دفاع مقدس، از جمله مباحث مطرح شده در این کارگاه بود.»
تاریخ شفاهی نقش زنان زنجان و قزوین در انقلاب و جنگ
موسی متوسلین، مدیرکل ثبت احوال استان زنجان گفت که کتاب تاریخ شفاهی نخستین راهپیمایی زنان زنجانی چاپ میشود. وی افزود: «ثبت احوال استان زنجان آماده همراهی و همکاری برای ثبت تاریخچه حضور بانوان زنجانی در نخستین راهپیمایی دوران انقلاب است.» سعید حسینی، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان زنجان هم بر لزوم برجستهسازی راهپیمایی برگزار شده توسط بانوان زنجانی در زمان انقلاب تاکید و تصریح کرد: «این موضوع میتواند با استفاده از ظرفیت رسانهها به یک نماد برای استان زنجان تبدیل شود.» لیلا رضایی، مسئول بسیج جامعه زنان استان قزوین هم از نگارش کتاب نقش زنان این استان در دفاع مقدس خبر داد. وی گفت: «برای این کتاب به صورت تاریخ شفاهی و مصاحبه محور با 100 نفر مصاحبه شده است.»
تکمیل تاریخ شفاهی کاخ گلستان تا سه سال آینده
ابوالحسن میرعمادی، مدیر پروژه تهیه تاریخ شفاهی کاخ گلستان گفت: «در برنامهریزیای که از حدود پنج ماه پیش انجام شد، با کارشناسانی مانند اسکندر مختاری، محمدحسن طالبیان و پرویز طلایی، کار تهیه تاریخ شفاهی کاخ گلستان را آغاز کردیم. تاکنون موفق شدهایم تعدادی از مرمتگران سالهای گذشته کاخ گلستان را مانند علیاکبر سعیدی و هاشمی شناسایی کنیم و با آنها گفتوگوهایی در این زمینه انجام دهیم. بهعنوان مثال، مشخص شد آقای سعیدی پس از انقلاب در سال 1357 اقدامات مرمتی در این کاخ انجام داده، همچنین مهندس هاشمی از دوستان مرحوم آیتاللهزاده شیرازی بوده که در سالهای 1353 و 1354 بخشهایی از شمسالعماره را مرمت کرده است. براساس برنامهریزی انجامشده تلاش میکنیم تا سه سال آینده، این پروژه را که به پیشنهاد انجمن مفاخر معماری ایران آغاز شده است، به پایان برسانیم.»
شناختنامه احمد محمود، تاریخ شفاهی هم دارد
کیوان باژن، نویسنده و محقق و گردآورنده شناختنامه احمد محمود، داستاننویس، گفت: «سال 1386 فعالیت در مجموعه تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران را شروع کردم که در نتیجه آن کتابهای مربوط به شمس لنگرودی، مهدی غبرایی و عمران صلاحی توسط نشر ثالث به چاپ رسید. اثر دیگری که در این زمینه به چاپ رسید، کتاب مربوط به صمد بهرنگی بود که توسط انتشارات روزنگار به چاپ رسید. بعد از این آثار بود که کار روی شناختنامه احمد محمود را آغاز کردم. این شناختنامه هم مصاحبه با اطرافیان و خانواده محمود را شامل میشود و هم گفتوگو با اهل قلم را. برای گفتوگو با آشنایان این نویسنده به اهواز سفر کردم و نامههای او را هم جمعآوری کردم. آن قسمتهایی که مصاحبه و گفتوگو هستند، تاریخ شفاهیاند، اما خواستم درباره این نویسنده به صورت وسیع و جامعالاطراف کار کنم.» به گفته وی، این شناختنامه 700 صفحه دارد و برای اخذ مجوز انتشار به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستاده میشود. احمد اعطا با نام ادبی احمد محمود 4 دی ماه 1310 در اهواز متولد شد و 12 مهر 1381 در تهران درگذشت.
رونمایی از «تاریخ شفاهی بانک مرکزی ایران»
آیین رونمایی از مجموعه چهارجلدی «تاریخ شفاهی بانک مرکزی ایران» 16 دی ماه 92 در حاشیه سومین همایش «بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت» با حضور ولیالله سیف، رییسکل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، فرهاد نیلی، رییس پژوهشکده پولی و بانکی، اعضای هیاتعامل بانک مرکزی، مدیران عامل بانکها و موسسات اعتباری کشور و اعضای شورای راهبردی و دستاندرکاران تالیف این مجموعه، در برج میلاد برگزار شد. در این مجموعه کتاب با 39 نفر از مسوولان بازنشسته بانک مرکزی گفتوگو شدهاست. محمدحسین دانایی، مولف سه جلد از مجموعه چهارجلدی «تاریخ شفاهی بانک مرکزی» در مراسم رونمایی از این آثار گفت: «پس از آمادهکردن مراحل اجرای طرح، به همت پژوهشکده پولی و بانکی، اعضای دخیل در پروژه انتخاب و از شش ماهه دوم سال 1382، اجرای این طرح کلید خورد. البته همزمان با اجرای پروژه با هدف ارتقای سطح کیفی طرح، محتوا چندبار بازبینی و اصلاح شد.»
ثبت تاریخ و خاطرات شفاهی جنگ با 100 تیم پژوهشگر
سردار سیدمحمدتقی شاهچراغی، فرمانده سپاه 25 کربلا از استان مازندران گفت: «پژوهش آثار شهدا گام نخست ستاد برگزاری کنگره سرداران و 10 هزار شهید مازندران بود که در بخش عمومی این پژوهش بیش از هزار تیم در تمام استان، یک میلیون و 305 سند ازشهدای مازندران را جمع آوری کردهاند. در بخش پژوهش تخصصی حدود 100 تیم پژوهشگر و محقق پیگیری حوزههایی مانند تاریخ شفاهی و خاطرات شفاهی را در دستور کار قرار دادهاند. تلاش شد تا چشماندازی واقع بینانه از کارنامه استان در عملیاتهای دفاع مقدس ترسیم شود و زمینه تحقق این مهم، انجام دو هزار ساعت مصاحبه و حاصل آن 20هزار و 400 صفحه اطلاعات است. 80 عنوان کتاب با موضوعاتی چون خاطرات شفاهی منتشر شده است و مراحل نگارش 70 اثر دیگر در سرفصلهای مختلف مرتبط با حوزه دفاع مقدس رو به پایان است.40 کتاب خاطرات شفاهی هم در مراحل مختلف تحقیق، تدوین و نگارش قرار دارند.
10 هزار ساعت مصاحبه با خراسانیها
مرکز اسناد آستان قدس رضوی، اولین نشست تخصصی تاریخ نگاری محلی خراسان را 25 دی ماه 1392 در محل بنیاد پژوهشهای اسلامی استان قدس رضوی برگزار کرد. در این جلسه که با حضور استادان تاریخ دانشگاه اصفهان، استادان ادبیات و تاریخ دانشگاه فردوسی و دانشگاه آزاد اسلامی مشهد برگزار شد، محمدهادی زاهدی، رئیس سازمان کتابخانهها، موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به معرفی دستاوردهای مرکز اسناد آستان قدس در زمینه معرفی خراسان پرداخت که جمعآوری 40 هزار قطعه عکس مربوط به منطقه خراسان، اسناد خاندانی و اسناد باقی مانده از دوره صفویه و پیش از آن، از جمله این عملکرد است. وی همچنین10 هزار ساعت مصاحبه با بزرگان و خراسانیهایی از اصناف مختلف شغلی و حوزههای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی را به عنوان فعالیتهایی در زمینه تاریخ شفاهی این مرکز عنوان کرد که با پویایی به کار خود ادامه میدهد. مرکز اسناد آستان قدس رضوی با دارا بودن 13 میلیون برگ سند درباره خراسان، جامعترین مرکز اسناد محلی کشور به حساب میآید.
ادامه تالیف «انقلاب دوم در دو حرکت»
حسن بهشتیپور از ادامه تالیف «انقلاب دوم در دو حرکت» که به موضوع تسخیر لانه جاسوسی (سفارت آمریکا در تهران) در سال 1358 اختصاص دارد، خبر داد و گفت: «خواننده ایرانی با مطالعه این اثر قرار است روایت را از زبان هر دو طرف بشنود تا بداند اصل ماجرا چه بوده است. روایت 444 روز در این اثر بیان میشود، چرا که اتفاقات بسیاری رخ داده است، تجاوز امریکا به طبس، اسنادی که از این سفارتخانه یا لانه جاسوسی کشف شده که خوشبختانه منتشر هم شده و البته تاثیرات انتشار این اسناد در جریانات سیاسی آن دوران هم مورد تحلیل قرار میگیرد. بنده به عنوان مولف وسواس بسیار داشتم تا کتاب مستند باشد و اثری نباشد که بر اساس تخیلات نویسنده شکل گیرد، بلکه بر اساس آنچه که راویان مطرح کردهاند، نوشته شود.» وی افزود: «حدود 400 دانشجو این موضوع و حرکت را انجام دادند. این تعداد دانشجو از دانشگاههای مختلف بودهاند و برای وحدت نام خود را دانشجویان پیرو خط امام نهادند و شورایی متشکل از 15 نفر تشکیل دادند که امور اصلی را انجام میدادند. در این اثر با این افراد مصاحبههایی صورت گرفت و پیاده شده و موضوعاتی که به سیر کتاب مربوط میشود مورد استفاده قرار میگیرد، البته نه با 400 نفر اما با حدود 100 نفر و با هماهنگی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی مصاحبههایی شد. از مصاحبهها و خاطرات مسئولانی که در آن دوران مسئولیت داشتند هم استفاده شد. البته موضع گیریهای امام خمینی(ره) هم دقیقا در یک فصل مورد بررسی قرار گرفته است.» بهشتی پور «انقلاب دوم در دو حرکت» را حدود 800 صفحه دانست و گفت: «حجم وسیعی برای این کتاب فیش برداری شده و در حال تدوین هستیم، اما به دلیل پیچیدگیها باید آرام پیش رفت. این اثر توسط واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری منتشر میشود.»
نگارش اثری درباره شهیدان گروه مخابرات 401 ارتش
محمد بداقی اثری درباره 16 شهید گروه مخابرات 401 ارتش، به سفارش امیر سرتیپ دوم محمدتقی عباسی، فرمانده این گروه در دست نگارش دارد. وی در این اثر به نقش سرلشکر شهید پرویز خوشرو نیز خواهد پرداخت. وی با بیان اینکه شهید پرویز خوشرو، شاخصترین فرمانده این گروه در دوران دفاع مقدس است که در کتاب اشاره ویژهای به اقدامهای وی خواهم داشت، درباره این فرمانده شهید به جمله «شماها که در مخابرات هستید، به منزله اعصاب ارتش هستید» از امام خمینی(ره) اشاره کرد و افزود: «ایشان این جمله را در هنگام استقرار در شهر قم و زمانی که شهید خوشرو و تیم مخابرات به دیدارشان رفته بودند، درباره مخابرات فرمودند.» به گفته وی شهید پرویز خوشرو دوره مخابرات را در کانادا سپری کرد و در دوران دفاع مقدس مسوولیتهای بیسیم و باسیم صحرایی، گروههای عملیات بیسیم، معاونت اداری بیسیم و فرماندهی گروه را برعهده داشت که در سیام تیرماه سال 1363 به شهادت رسید.»
انتشار 37 نامه در کتاب زندگینامه آیتالله اشراقی
مؤسسه چاپ و نشر عروج مجموعه دو جلدی «زندگینامه آیتالله شهابالدین اشراقی» تألیف محمد حنیف را منتشرکرد. این مجموعه دربردارنده سه فصل با عناوینی همچون «از تولد آیتالله شهابالدین اشراقی تا پیروزی انقلاب»، «از پیروزی انقلاب اسلامی تا وفات آیتالله اشراقی» و «آثار، نامهها، دیدگاهها و ویژگیهای علمی ـ اخلاقی آیتالله اشراقی» است. جلد دوم کتاب «زندگینامه آیتالله شهابالدین اشراقی» دارای سیوهفت نامه از امام خمینی(ره)، خانم خدیجه ثقفی، آیتالله سیدمصطفی خمینی، حجتالاسلاموالمسلمین سیداحمد خمینی، آیتالله شهابالدین مرعشی نجفی و... است.
مجله صوتی ویژه شهید محمد منتظری
بیستودومین شماره مجلات صوتی نشر الکترونیکی شاهد، ویژه شهید حجتالاسلام محمد منتظری منتشر شد. این اثر گویا نمایی شده ویژهنامه مجله شاهد یاران درباره این شهید در 20 قسمت و به مدت 260 دقیقه است. محمد منتظری در سال 1323 در نجف آباد متولد شد و هفتم تیر ماه سال 1360 در حادثه انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به شهادت رسید.
بررسی انقلاب اسلامی ایران و مقایسه با دیگر انقلابها
حسین سبطی تهیه کننده برنامه تلویزیونی «سراج» درباره این مجموعه که تاکنون حدود 49 قسمت از آن با موضوع تاریخ انقلاب اسلامی روی آنتن شبکه یک رفته است، گفت: «میتوانیم این مجموعه را به عنوان تاریخ مصور انقلاب اسلامی به شمار آوریم زیرا در تهیه آن از اسناد مکتوب، تصاویر و اسناد صوتی استفاده شده است.» وی از ساخت مجموعه جدید 10 قسمتی «سراج» با موضوع بررسی انقلاب اسلامی ایران و مقایسه با دیگر انقلابهای مهم جهان مانند انقلاب فرانسه و اکتبر روسیه خبر داد و افزود: «در این مجموعه سعی کردیم اتفاقات بعد از وقوع انقلابها را بررسی کنیم و در این برنامه با کسانی که در انقلاب و نهضت اسلامی نقش داشتند و آن را از نزدیک درک و حس کردند، گفتگو کردهایم. آیت الله مهدوی کنی، جلالالدین فارسی، منوچهر محمدی، علی اکبر ولایتی، حجتالاسلام معادیخواه، سید کاظم اکرمی و ... از جمله این افرادند.» به گفته سبطی ساخت ویژهبرنامه مستند از زندگی حاج سید احمد خمینی از دیگر برنامهها در قالب مستند «سراج» است که قرار است به مناسبت سالگرد وفات فرزند بنیانگذار انقلاب اسلامی تهیه و پخش شود.
معرفي تبعيدگاههاي رژيم پهلوي
جديدترين كتاب موزه عبرت ايران با عنوان «انارك: تبعيدگاه مدافعان دين و ولايت» اثر يعقوب لطفي به زودي منتشر ميشود. این موزه برای معرفي تبعيدگاههاي رژيم پهلوي مجموعه كتابهايي را با عنوان «مبارزه در تبعيد» در دست تأليف دارد كه جديدترين آنها «انارك» است. اين كتاب در سه فصل به توصيف شهرستان انارك، خاطرات تبعيديها و بازتابهاي تبعيد مبارزان به اين شهر پرداخته است. از جمله تبعيدشدگان به انارك ميتوان به حضرات آيات مرحوم مرتضي پسنديده، برادر حضرت امام خمینی(ره) و مكارم شيرازي اشاره كرد.
«پنجرههای تشنه» و «جای پای جلال»
مهدی قزلی گفت: «اثری به اسم «جای پای جلال» را زیر چاپ دارم که مجموعهای از هشت سفرنامه از تمام شهرهایی است که جلال آلاحمد قبلاً و در حدود 50 تا 70 سال پیش رفته بود. من یک بار دیگر به همه آن شهرها رفتم. این کتاب را انتشارات سوره مهر چاپ خواهد کرد.» وی درباره کتاب تازه منتشر شدهاش هم عنوان کرد: «کتاب «پنجرههای تشنه» سفرنامه انتقال ضریح امام حسین(ع) از قم به کربلاست که آن را هم انتشارات سوره مهر منتشر کرده است. البته صاحب کتاب «پنجرههای تشنه» هیات امنای ساخت ضریح امام حسین(ع) است و صاحب کتاب «جای پای جلال» هم خبرگزاری مهر. در واقع من با توافق با خبرگزاری مهر آن سفرها را رفتم و این کار را انجام دادم و خبرگزاری مهر و انتشارات سوره مهر با هم توافق کردند که این کتاب در انتشارات سوره مهر منتشر شود.»
آمادهسازی جلد دوم «خاطرات آیتالله سیدمحمد خامنهای»
جواد کاموربخشایش در حال آمادهسازی جلد دوم کتاب «خاطرات آیتالله سیدمحمد خامنهای» است. جلد نخست این کتاب اردیبهشت ماه امسال توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد. کاموربخشایش گفت: «خاطرات جلد دوم را میتوان به دو قسمت تقسیم کرد؛ بخش نخست به فعالیتهای سیاسی راوی در سالهای پیش از انقلاب و اوایل انقلاب و قسمتی از آن به موضوع انتخاب رهبر، پس از رحلت امام خمینی(ره) بازمیگردد. بخش دیگر خاطرات این جلد به کنارهگیری راوی از حوزه سیاست و روی آوردن به مباحث علمی اختصاص دارد.»
برگزاری همایشی با حضور بانوان مبارز
همایش نقش زنان در پنجاهمین سال نهضت امام خمینی(ره) 15 بهمنماه 1392 از سوی انجمن زنان مبارز مسلمان و با هدف تبیین نقش زنان در قیام 15 خرداد 1342 و پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس در دانشگاه تهران برگزار میشود. در این همایش 14 مقاله برتر ارائه خواهد شد و بانوان مبارزی مانند اختر رودباری، رضوان دباغ، فاطمه حسینی، حمیده نانکلی در آن حضور خواهند داشت. مرضیه حدیدچی (دباغ)، رئیس هیات مدیره انجمن زنان مبارز مسلمان است. این انجمن در سال 1387 از سوی وزارت کشور به ثبت رسیده است و طی این مدت توانسته است 517 زن شکنجه شده در دورههای پهلوی اول و دوم را شناسایی و از مقاومتهای آنان قدردانی کند. انجمن زنان مبارز مسلمان 100 عضو رسمی دارد که 60 نفر آنها از زنان مبارز در راه انقلاب هستند.
«فرهنگ اصطلاحات طلاب» منتشر شد
کتاب «فرهنگ اصطلاحات طلاب» به قلم حجتالاسلام مهدی سایلی با هدف معرفی اصطلاحات اختصاصی مورد استفاده در حوزههای علمیه کتاب از سوی انتشارات آرما منتشر شده است.
نقش ارتش و شهید صیاد شیرازی در عملیات مرصاد
«منافقین در کمینگاه صیاد» عنوان کتابی به قلم محمدمسعود بهمنی است که انتشارات ایران سبز به تازگی منتشر کرده است. این کتاب درباره نقش ارتش جمهوری اسلامی ایران و شهید صیاد شیرازی در عملیات مرصاد در چهار فصل تاریخچه و وضعیت منافقین، عملیات مرصاد یا به اصطلاح منافقان فروغ جاویدان، نقش صیاد در عملیات مرصاد و ارزیابی، تجزیه، تحلیل و نکات آموزشی عملیات مرصاد تدوین و برای آن، با فرماندهان، مسوولان و رزمندگان حاضر در عملیات گفتوگو شده است.
يازده خاطره از يك اسير عراقي در آستانه چاپ پانزدهم
چاپ پانزدهم كتاب «مدال و مرخصي» که شامل يازده خاطره از يك اسير عراقي است و به كوشش هدايتالله بهبودي گردآوری و نوشته شده به زودی توسط انتشارات سوره مهر منتشر میشود. بهبودي در آغاز کتاب چنين آورده است: «خيلي از اسراي عراقي [جنگ تحمیلی عراق علیه ایران] براي دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطره ، داستان و ... نوشتند. اما گاهي استثناهايي هم پيدا ميشد. مثل نويسنده اين كتاب. يك بار بيشتر او را نديديم و همان يك بار كافي بود تا او به درخواست ما براي نوشتن اين يازده خاطره زيبا جواب مثبت بدهد. نام «مدال و مرخصي» را ازميان عناوين مطالب اين كتاب انتخاب كردهايم. ما هنوز هم معتقديم كه مشاهدات اسراي عراقي همپاي خاطرات رزمندگان ما ميتواند تصوير كاملتري از دفاع پرشكوه ملت ما را روي پرده تاريخ بيندازد.»
یادداشتهای محرمانه کنسولگری انگلستان در سیستان
کتاب «یادداشتهای محرمانه کنسولگری انگلستان در سیستان و قاینات» که به کوشش محمود فاضلیبیرجندی ترجمه و آماده انتشار توسط نش هیرمند شده، اطلاعاتی درباره منطقه شرق ایران در سالهای جنگ جهانی اول در اختیار مخاطبان قرار میدهد و شامل گزارشهای هفتگی کنسولگری انگلیس است؛ از خبرهایی درباره رخدادهای ساده محلی، آب و هوا و اوضاع جوی گرفته تا اوضاع سیاسی و حکومت، همچنین وضعیت قشون خارجی مستقر در محل، رقابتها و رابطههای سیاسی و نظامی آنها با قشون دیگر کشورها و مناسبات آنها با حکومت محلی. فاضلیبیرجندی درباره چگونگی دسترسی به این گزارشها توضیح داد: «این مجموعه از اسناد محرمانه وزارت امور خارجه انگلستان است که مطابق قوانین آن کشور از طبقهبندی خارج شده و در اختیار عموم قرار گرفتهاند. این اسناد پیشتر در اختیار کاوه بیات بود و آنها را برای ترجمه به من سپرد.»
خاطراتی از مشهد، بازار تهران و هیات صادقیه
مركز اسناد انقلاب اسلامی كتاب «خاطرات فضلالله فرخ» را با تدوین حسین كاوشی منتشر کرد. خاطرات فضلالله فرّخ، اطلاعاتی از وضعیت مشهد در شروع نهضت اسلامی امام خمینی(ره)، فعالیت بازار تهران به عنوان یکی از كانونهای فعال انقلابیون، هیاتهای مذهبی مانند هیات صادقیه و فعالیت راوی در حزب جمهوری اسلامی، حزب مؤتلفه اسلامی و ستاد اقامه نماز جمعه تهران دارد.
آشنایی با 200 پزشک شهید
سومین یادواره شهدای جامعه پزشکی تهران بزرگ 18 دیماه 1392 در مرکز همایشهای بینالمللی رازی تهران برگزار شد. در این یادواره اعلام شد که تاکنون 200 پزشک شهید شناسایی شدهاند که در سایت shohada.bmtehran.ir اطلاعاتی درباره شهیدان گردآوری شده است. همچنین کتابهای خاطرات شهیدان که در سالهای برگزاری یادوارهها تدوین شده نیز در این سایت قابل دسترسی است.
گردآوری 700 قطعه عکس از وقایع انقلاب اسلامی
سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان آرشیو تصویری حضور مردم این استان را در جریان انقلاب اسلامی، به صورت کتاب منتشرخواهد کرد. این کار بر اساس فراخوانی که از سوی این سازمان صورت گرفت محقق شد. در این فراخوان آمده بود که هر کس تصاویری از راهپیمایی و جنب و جوش مردم گیلان در انقلاب دارد ارایه کند و تاکنون 700 قطعه عکس از سوی مجموعه داران گیلانی تحویل داده شده است.
13 سال جمعآوری و انتشار خاطرات نوجوانان
فریبا خانی از آمادهسازی کتاب تازه خود با عنوان «خاطرات نوجوانی» خبر داد که به گفته وی حاصل گردآوری خاطرات نوجوانی آدمهایی است که در موقعیتهای مختلف با آنها مواجه شده است. وی گفت: «خاطرات نقل شده در این کتاب واقعی و حقیقی هستند و هیچ نوع قصهپردازی در ویرایش و تدوین آنها به کار نرفته است. من 13 سال است که در نشریه «دوچرخه» به جمعآوری و انتشار این دست خاطرات مشغولم و جدای از آن در نشستها، مصاحبهها و مواردی از این دست با خاطراتی از افراد برخورد کردهام که همه به متن کتاب اضافه شده است. نشر پیدایش در تدارک انتشار این کتاب است و در حال حاضر در مرحله تصویرگری قرار دارد.» این نویسنده در ادامه از گردآوری مجموعهای از داستانکهای خود در قالب کتابی با عنوان «واگن زنان» خبر داد و گفت: «این کتاب شامل داستانکهایی است که در مترو سوژه آنها را دیدهام و در رفت و آمدهایم در مترو و در واگن ویژه بانوان با آنها برخورد کردهام. این کتاب در حال حاضر در دست بازنویسی است.»
خاطره و داستان مانند پدر و فرزندند
دومین نشست ادبی «خط انار» با حضور مجید قیصری از نویسندگان دفاع مقدس، نهم دی ماه 92 در در خانه هنرمندان اصفهان برگزار شد. در این نشست، مجید قیصری به بیان تفاوتهای خاطره و داستان پرداخت و داستان را فرزند خاطره دانست. وی تاكید كرد: «قبل از شكلگیری داستان، خاطره وجود داشته است. خاطره و داستان مانند پدر و فرزند هستند؛ در غرب داستان حكم فرزندی را دارد كه پدركُشی كرده یعنی خاطره از یاد رفته است اما در فرهنگ شرقی به دلیل اهمیت دادن به واقعیت هرگز خاطره فدای داستان نمیشود و جایگاه خود را دارد.» این نویسنده خاطر نشان كرد: «میتوان خاطرهای داشت كه دارای زاویه دید باشد. متن به خواننده میگوید با داستان و یا با خاطره روبهروست و پس ازتشخیص متن، سطح توقع ما تعیین میشود.» مجید قیصری با اشاره به این كه در توصیف خاطره میتوان تصرف كرد، افزود: «در شخصیت و نگاه نمیتوان تصرف نمود و در همین راستا دیگرنوشتهایی كه به زندگی نامه داستانی تبدیل شده اند، ازنظر تاریخی قابل رجوع نیستند.»
مصاحبه منتشر نشده حاجیبخشی در «قربانگاه زائران»
مقداد رحیمی حاجیآبادی، مستندساز، با چهار فیلم «نیمه دوم»، «قربانگاه زائران»، «زاینده رود تشنه است» و «دو طرف یک جاده» در چهارمین جشنواره فیلم عمار شرکت کرد. وی درباره موضوع فیلم مستند «قربانگاه زائران» گفت: «سال 1366 در مراسم حج، مردم بیگناهی که برای مراسم برائت از مشرکان در مکه گرد هم آمده بودند، هدف تیراندازی آل سعود قرار گرفته و به شهادت رسیدند. این مستند به روایت صحنههای دردناک این ماجرا از زبان حاضران و افرادی که درگیر با مسئله بودهاند، میپردازد. یکی از کسانی که خاطرات او در این مستند آورده شده، مرحوم حاجی ذبیحالله بخشی است که مصاحبه او تاکنون منتشر نشده است.» محمدحجت احمدیزر هم فیلم مستند «به نام خلق قهرمان ایران» را به چهارمین جشنواره فیلم عمار ارایه کرد. وی گفت: «ما یک مجموعه 26 قسمتی به نام «کوچههای خورشید» درباره تاریخ انقلاب در مشهد، یعنی از سال 1356 تا سال 1360 را تولید و چند موضوع از این مجموعه مستند را برای جشنواره عمار ارسال کردیم. «به نام خلق قهرمان ایران» در حقیقت موضوع شروع فعالیت سازمان مجاهدین خلق (منافقین) است. تحقیقات اولیه این پروژه از سال 1391 آغاز شد و یک سال به طول انجامید. این مستند، مستند تاریخ شفاهی است و آدمها فقط جلوی دوربین صحبت میکنند و بازسازی و بازیگری در این مجموعه نداریم. در واقع شاهدان عینی درباره تاریخ شکلگیری و فعالیت سازمان مجاهدین خلق صحبت میکنند.»
نمایش فیلمهای مستند چهار کتاب خاطره
چهار فیلم مستند «کوچه نقاشها»، «سالهای بیقرار»، «ستارههای نبرد هوایی» و «پایی که جا ماند»، درباره کتابهای خاطراتی از انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با همین نامها و چاپ شده توسط انتشارات سوره مهر، در چهارمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار نمایش داده شدند. این فیلمها توسط کارگاه مستند سوره تهیه شدهاند. اختتامیه چهارمین جشنواره مردمی فیلم عمار 21 دی ماه 1392 در سالن شماره یک سینما فلسطین تهران برگزار شد.
پایان مصاحبههای جلد دوم «برای تاریخ میگویم»
سعید علامیان، نویسنده خاطرات محسن رفیقدوست با اشاره به این كه در مراحل پایانی مصاحبههای جلد دوم كتاب «برای تاریخ می گویم» به سر میبرد، عنوان كرد: «سه، چهار جلسه دیگر مصاحبهها به اتمام میرسد و كار تدوین پس از اتمام مصاحبهها آغاز میشود. جلد دوم خاطرات محسن رفیقدوست از سال 1368 آغاز میشود و تا سال 1378 كه ماموریت او در بنیاد مستضعفان به پایان میرسد ادامه دارد.» وی خاطر نشان كرد: «سختی نگارش و چاپ خاطرات دهه دوم فعالیتهای رفیقدوست در سالهای پس از پیروزی انقلاب، این است كه به تاریخ روز خیلی نزدیك است و نزدیكی وقایع به زمان انتشار کتاب از پیچیدگیهای كار است و خیلی از افرادی كه دربارهشان صحبت میشود در قید حیات هستند و آنها هم زاویه نگاه خود را دارند.» جلد اول کتاب خاطرات رفیقدوست با نام «برای تاریخ میگویم: خاطرات محسن رفیقدوست (۱۳۶۸ - ۱۳۵۷)» و به عنوان سیوسومین کتاب خاطرات تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی توسط سعید علامیان نوشته و تدوین و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.
«رنگ، رنگ، جنگ» با مقدمهای از علیرضا کمری
«رنگ، رنگ، جنگ» عنوان اثری از محسن حساممظاهری است که نشر آرما منتشر میکند. این کتاب با زیر عنوان «روایتهایی از کودکی یکی از بچههای نسل جنگ» شامل نقاشیهای دوران کودکی نویسنده است که در آن جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را از زاویه این نقاشیها نگریسته است. متنهایی این نقاشیها را همراهی میکنند که نشاندهنده حضور جنگ در زندگی کودکان آن دوران است. کتاب «رنگ، رنگ، جنگ» با مقدمهای از علیرضا کمری، پژوهشگر پیشکسوت تاریخ و ادبیات دفاع مقدس آغاز میشود.
احزاب و شخصيتهاي سياسي ایران از 1890 تا 2013
کتاب «ایران، احزاب و شخصيتهاي سياسي (1890- 2013)» به قلم شاکر کسرایی و به زبان عربی از سوی انتشارات لبنانی رياض نجيب الريس به تازگی در بيروت منتشر شده است. اين كتاب تحقيقي در دو قسمت تدوين شده است. در قسمت نخست این کتاب، تاريخچه احزاب سياسي ايران در قبل از مشروطه و زمان پهلوي اول و دوم و همچنین قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده، قسمت دوم کتاب خود را به معرفی شخصیتهای سیاسی و مذهبي ایران در قبل و بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی اختصاص داده و زندگینامه بیش از 100 شخصیت سیاسی و مذهبی ایران و نقش آنها در جریان انقلاب اسلامی و بعد از آن مورد بررسی قرار گرفته است.
«من عزتم، بچه سنگلج» با 100 خاطره
کتاب «من عزتم، بچه سنگلج» با بيش از 100 خاطره به روايت عزتالله انتظامي، بازیگر مشهور سینمای ایران و با تدوین غزاله سلطاني، در قالب كتابي مصور و رنگي توسط انتشارات سخن منتشر شد. سلطاني، كارگرداني فيلم مستندي از زندگي انتظامي به نام «… و آسمان آبي» با آهنگسازي مجيد انتظامي را به عهده داشت که این فیلم هم به همراه كتاب عرضه ميشود. 27 دی ماه 1392 کتاب «من عزتم، بچه سنگلج» با حضور جمعی از هنرمندان در هتل هما رونمایی شد.
چاپ و بازنشر چندین کتاب خاطرات
كتاب «حمله هوايي به الوليد» با روايت خلبان احمد مهرنیا از بزرگترین عملیات نيروي هوايي ارتش جمهوری اسلامی ایران علیه پايگاههاي هوايي ارتش صدام در سالهای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از سوی انتشارات سوره مهر به چاپ هفتم میرسد. این انتشارات کتاب «پرواز روی خاک» شامل خاطرات خلبان منوچهر شیرآقایی به قلم سید قاسم یاحسینی را هم به چاپ دوم میرساند. کتاب «جهنم تکریت» با خاطرات اسارات سرگرد مجتبی جعفری نیز توسط انتشارات سوره مهر به چاپ نهم میرسد. از سوی دیگر کتاب «گلوینه» با هفت خاطره از حضور زنان ایلامی در هشتسال دفاع مقدس، از سوی نشر روزگار و با همکاری کنگره ملی شهدای زن و کنگره سرداران و سههزار شهید استان ایلام منتشر شد. این خاطرات را صغری مرادی تدوین کرده است. کتاب «به جان مادرم...» که به کوشش علیاکبر مزدآبادی تدوین شده نیز به یادداشتها و دستنوشتههای شهید سیدمحمدرضا ناصریان میپردازد. این اثر به عنوان دومین کتاب از مجموعه «یادداشتهای خاکی» از سوی انتشارات یا زهرا(س) منتشر شده است. همچنین خاطراتی درباره جانباز شهید محمدامین امینی را فاطمه علیپور در قالب کتاب «فقط خدا...» تدوین کرده تا از سوی انتشارات دارخوین منتشر شود. امینی از جانبازان 70 درصد جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود که پس از سالها تحمل رنج جراحت ترکشهای جنگ در سال 1390 به شهادت رسید.
انتشار خاطرات شفاهی همسر دوم رضاخان
انتشارات نیلوفر متن مصاحبه شفاهی با تاجالملوک - همسر دوم رضاشاه و مادر محمدرضا پهلوی - که توسط بنیاد تاریخ شفاهی ایران در لندن انجام شده بوده را به کوشش مصطفی اسلامیه در قالب کتابی با عنوان «تاج الملوک» منتشر کرده است. تاجالملوک در خانواده پهلوی هم زن بوده و هم همسر و هم مادر و همین مساله خاطراتش را چند وجهی میکند. این گفتوگو پس از حدود سی سال در ایران منتشر شده و نکاتی از دوران پنجاه و هفت ساله حاکمیت پهلوی دارد.
بررسی تماميت ارضي ايران در اسناد ساواک
جلد دوم كتاب «تماميت ارضي ايران در دوران پهلوي» نوشته محمدعلی بهمنیقاجار كه به جزاير ایرانی ابوموسي، تنب بزرگ و كوچك اختصاص دارد، به همت موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي منتشر شد. چهار هزار برگ از اسناد ساواک منبع اصلی این تحقیق است. جلد اول این مجموعه به سیری در تاریخ مرزهای ایران با توجه به دوره حکومت رضاشاه اختصاص دارد.
«سند پژوهی بهارستان» و حزب توده و جنبش کارگری
اولین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «سند پژوهی بهارستان» از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشر شد. مقالات اولین شماره این فصلنامه به این شرح است: مسئله بحرین در مذاکرات دیپلماتیک ایران و بریتانیا (1311-1307ه.ش)/ حسین آبادیان، سیاستهای رسمی دولت عصر پهلوی اول در قبال رسانه کتاب/ محمدعلی اکبری، بازخوانی نامههای میرزا حسین خان سپهسالار در پرتو چشمداشتهای هفتگانه از سیاست خارجی/ محسن خلیلی، چرخه تعامل اتاق بازرگانی ایران با دولت در دوره پهلوی/ علیاصغر سعیدی، حزب توده و جنبش کارگری اصفهانی (1325-1320ه ش/ 1946-1941م)/ مرتضی نورایی، عبدالمهدی رجایی، سیاست انگلیس در قبال سلب قدرت از سران ایلات و عشایر از دیدگاه رئالیسم سیاسی (دوره پهلوی اول)/ نفیسه واعظ. «سند پژوهی بهارستان» به صاحب امتیازی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، مدیر مسئولی محمد رجبی، سردبیری رضا شعبانی صمغآبادی، معاون سردبیری علی ططری و دبیراجرایی و سرویراستاری روحالله طهمورثی منتشر میشود.
خاطرات یک وزیر در جنگ
رابرت گیتس، وزیر دفاع سابق ایالات متحده آمریکا در آستانه انتشار کتاب خاطراتش با عنوان «وظیفه: خاطرات یک وزیر در جنگ» در سطح بینالمللی خبرساز شده است. گفته میشود که کتاب گیتس پر از نقد به رییس جمهور آمریکا، باراک اوباما است. با این حال، این انتقادهای او نسبت به انتقادهایش از اعضای کنگره آمریکا هیچ محسوب میشود. گیتس در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش نیز وزیر دفاع آمریکا بوده است.
مردی که به هیتلر شلیک نکرد!
دیوید جانسون، در تازهترین کتاب خود که با عنوان «مردی که به هیتلر شلیک نکرد» منتشر شده، ماجرای سربازی انگلیسی را در جنگ اول جهانی روایت میکند که میتوانست نقش تعیین کنندهای در تاریخ داشته باشد. هنری تاندی، سرباز انگلیسی در سپتامبر 1918 در شمال فرانسه ناگهان با آدولف هیتلر که در آن زمان سرجوخه بود، مواجه میشود. هیتلر زخمی شده بود و حتی نتوانست اسلحه خود را به طرف تاندی نشانه بگیرد. تاندی اجازه میدهد هیتلر برود. هیتلر از او تشکر میکند و به سرعت از آن نقطه دور میشود. این رویارویی بعدها سبب شد این سرباز سالهای باقیمانده از زندگی خود را با ناراحتی پشت سر بگذارد. در این کتاب به نقل از هنری تاندی آمده است: «من به سمت هیچ فرد زخمی شلیک نمیکردم. ای کاش آن زمان میدانستم که این سرجوخه تبدیل به چه انسانی میشود. ای کاش در آن زمان از آینده خبر داشتم...» در حالی که سالها از مرگ تاندی میگذرد، تاریخ از او به عنوان مردی یاد میکند که میتوانست نقش سرنوشتسازی در مسیر بشریت داشته باشد و زندگی میلیونها نفر را تغییر دهد، اما این کار را نکرد. کتاب «مردی که به هیتلر شلیک نکرد» در انتشارات انگلیسی هیستوری پرس به قیمت 9.99 پوند منتشر شده است.
نشانیها:
شماره پاییز 1392 فصلنامه «صدا، جُنگ خبري تاريخ شفاهي»
http://www.nlai.ir/Default.aspx?tabid=2824
گفتوگو با با چند پژوهشگر درباره تاریخ شفاهی جنگ
http://shahrara.com/page,1392,10,15,7,00.html
تاریخ شفاهی جامعه نیازمند ثبت واقعه با سند است
http://ibna.ir/vdccpxqsm2bqo18.ala2.html
گوشهای از تاريخ شفاهي دانشگاه فردوسی مشهد به روايت تصوير
http://news.um.ac.ir/news-8544.html
و http://news.um.ac.ir/news-8551.html
و http://news.um.ac.ir/news-8562.html
و http://news.um.ac.ir/index.php?name=News&file=article&sid=8578
و http://news.um.ac.ir/index.php?name=News&file=article&sid=8582
سامانه ثبتنام دوره آموزش تخصصی مصاحبه و ثبت تاریخ شفاهی دفاع مقدس
http://yasesorkh.ir
«تاریخ شفاهی» اندرونی بانک مرکزی را نشان میدهد
http://www.ibna.ir/vdcjtvevauqehvz.fsfu.html
مصاحبه با نوش آفرین انصاری درباره آرشیو تاریخ شفاهی
http://video.wikipg.com/show/6262_6261/12523
نشست «نقد کارنامه تاریخنگاری دکتر منصوره اتحادیه»
http://www.ibna.ir/vdch6znzz23nwvd.tft2.html
درباره کتاب «سفر به روایت سرفهها»
http://www.ido.ir/pages/?id=28860
انتقاد شدید راوی «دا» از یک کتاب
http://isna.ir/fa/news/92102312977
پرونده «تختی» در راهآهن تهران
http://www.tarikhirani.ir/fa/news/All/bodyView/3929/index.html
خاطرات مصطفی آذرمی
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921022000509
متن مذاکره با «سایروس ونس» پس از 34 سال منتشر شد
http://sharghdaily.ir/Default.aspx?News_Id=29960
فراخوان خاطره و مقاله درباره مرحوم مهندس رجبعلی طاهري
http://www.salmanpress.ir/fa/news/2756
کتاب گویای «لشکر خوبان»
http://www.iranseda.ir/FullAudioBook/?g=1135675&s
شماره 99 ماهنامه «شاهد یاران» با گفتوگوهایی درباره شهيد سيدحسين علمالهدي
http://www.magiran.com/magtoc.asp?mgID=5237&Number=99&Appendix=0
روزنوشت های تاریخی در کوله پشتی یک شهید شمالی
http://www.razmandeshomal.ir/showpost.asp?id=12931
ماجراي خواستگاري شهيد ستاري از همسرش
http://www.mehrnews.com/detail/News/2208921
اعتراف «اوباما» به نقش آمريكا در «براندازي» مصدق
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2887872