ـ در نیمه نخست سال جاری، بیش از هفده هزار برگ سند تاریخی در مدیریت امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، ارزش یابی و دارای شناسنامه تفصیلی شدند. در این مدّت، همچنین بیش از 34 هزار صفحه سند و681 عکس، نمایه سازی شدند و در بخش تاریخ شفاهی نیز 535 مورد مصاحبه به مدّت 48 هزار و 420 دقیقه به صورت فایل صوتی و تصویری ضبط شد. ايجاد بانك اطلاعات اسناد موقوفات، اسناد انقلاب اسلامي و اسناد مطالعات خانداني، جداسازي و آماده سازي اسناد دوره صفوي و دوره افشار براي انتقال به قلعه كتاب، برگزاري دو آزمون غير حضوري نگهداري اسناد و تاريخ شفاهي از سایر اقدامات مدیریت امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی بوده است.
ـ علی اکبر ولایتی، عضوشورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی و رییس مرکز تحقیقات استراتژیک، مدخل «آیتالله خامنهای» را برای دایره المعارف بزرگ اسلامی نوشت. این مدخل که از مهمترین مدخلهای دایره المعارف است، در 280 صفحه نوشته شده است. مدخل مورد نظر، زندگی مقام معظم رهبری را از تولد تا هنگامی که ایشان به مقام رهبری انقلاب رسیدند مورد توجه قرار داده است.
ـ کتاب «روزنوشت: یادداشتهای روزانه شهید حسن باقری» با تدوین احمد دهقان به زودی از سوی مرکز نشر آثار شهید حسن باقری منتشر میشود. این کتاب در بردارنده یادداشتهای روزانه شهید در سالهای 1357 تا 1361 است. این یادداشتها به موضوعهای متنوعی میپردازد و موضوعهای با اهمیت جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، رویدادهای اجتماعی، خانوادگی و حتی تحلیلهای نویسنده آنها از مسایل جاری آن روزگار کشور را شامل میشود.
ـ حوزه هنری استان یزد با همکاری دفتر ادبیات پایداری حوزه هنری، خاطرات آیت الله ناصری، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه یزد را ثبت و منتشر میکند. حجتالاسلام سعید فخرزاده، مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری نیز بر تسریع در ثبت خاطرات آیتالله محمدرضا ناصری يزدی، از یاران نزدیک حضرت امام خمینی(ره) که در رویدادهای انقلاب حضور داشته، تأکید کرده و گفته است که تلاش میکنیم این خاطرات را در کمتر از سه سال تدوین و منتشر کنیم.
ـ ششمین شماره از فصلنامه اینترنتی 15 خرداد 42، ویژه بررسی احزاب فعال در سالهای آغازین دهه 1340 از سوی پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 42 (http://15khordad42.ir) منتشر شد. نهضت آزادی و پانزده خرداد، حزب زحمتکشان در مواجهه با نهضت اسلامی، انجمن سّری یازده نفره از آغاز تا پایان، مواجهه جبهه ملی با نهضت اسلامی، حزب پان ایرانیست، همگامی هیاتهای موتلفه با نهضت اسلامی، روزهای خوش دوستی (گفتوگو با دوست دوره دبیرستان مرحوم حاج سید احمد خمینی) و خاطرات آیتالله سید محمد خامنهای، عناوین مطالب ششمین شماره از فصلنامه اینترنتی 15 خرداد 42 است.
ـ «سهتکه ابر، سه برادر» عنوان کتاب جشنواره خاطرهنویسی استان همدان است که به زودی منتشر میشود. این کتاب 82 خاطره برتر را که از سوی بهناز ضرابیزاده، رضا نعیمیان، مهدی الماسی و خلیل الهیتبار گزینش شدهاند در بر دارد و از سوی اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان همدان به چاپ میرسد. همچنین، مهلت ارسال آثار برای چهارمین جشنواره خاطرهنویسی استان همدان نیز تا 12 بهمن 92 اعلام شد. برای این جشنواره، پنج هزار برگه ویژه چاپ شدهاست که نویسندگان خاطرات میتوانند از مرکز حفظ آثار همدان دریافت و آثارشان را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. علاوه بر این، نویسندگان علاقهمند میتوانند خاطرات خود را به دبیرخانه جشنواره واقع در همدان، خیابان چهارباغ بعثت، بین خیابانهای هنرستان و شکریه، شماره 302 یا به نشانی اینترنتی sajed.hamedan@gmail.com ارسال کنند.
ـ احمد محمودزاده، مدیرکل آموزش و پرورش استان اردبیل گفت: «در گرامیداشت هفته پژوهش کتاب دو جلدی تاریخ آموزش و پرورش استان اردبیل رونمایی میشود. استان اردبیل فاقد کتاب تاریخچه آموزش و پرورش بود که با حمایت مسئولان استانی و تلاش چندین ماهه محققان اسناد و مطالب آن تا سال 92 جمعآوری و تدوین شد.»
ـ سرهنگ محمدعلی عباسی، مسئول پیشین راویان سپاه پاسداران استان کرمانشاه گفت: «همواره در اردوهای راهیان نور دو نوع راوی وجود دارد. یک نوع از راویان افرادی هستند که به صورت ثابت در نقاط یادمانی مستقر هستند و به همه مباحث مربوط منطقه محل استقرار به صورت تخصصی آگاهی دارند. نوع دیگر راویان، روایتگرانی هستند که اصطلاحا به آنها «اتوبوسی» میگوییم، چرا که همراه کاروان از آغاز حرکت به سوی مناطق عملیاتی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تا پایان همراه گروه هستند. این راویان معمولا دامنه روایتگریشان وسیعتر و نقشی که ایفا میکنند تأثیرگذارتر خواهد بود، چرا که مدت زمان بیشتری را همراه نوجوانان دانشآموز هستند. شاخصه اصلی یکی راوی، مخاطبشناسی است. در صورتی که راوی این ویژگی را نداشته باشد به سختی میتواند مطلب و مفاهیم مورد نظرش را به دانشآموزان منتقل کند. از سوی دیگر ممکن است دانشآموزان برداشت سطحی از وقایع جنگ داشته باشند بنابراین یک راوی باید از فن بیان خوبی نیز برخوردار باشد تا بتواند ذهن دانشآموزان را هنگام روایتگری اقناع کند. نباید برای برانگیختن احساسات دانشآموزان مطالب غیرواقعی را بیان کنیم. این کار نوعی آسیب است و موجب تحریف تاریخ هشت سال دفاع مقدس خواهد شد.»
ـ حجتالاسلام حسن ذاکری، قائم مقام حزب موتلفه اسلامی در قم درباره جزئیات دیدار این تشکل و ستاد برگزاری مراسم چهلمین روز درگذشت مرحوم حبیبالله عسگراولادی با مراجع عظام تقلید، گفت: «مراجع و علما در این دیدار بر جمعآوری خاطرات و آثار آن مرحوم به عنوان گنجینه انقلاب اسلامی، توسط حزب مؤتلفه تأکید کردند.» وی در همین زمینه به تأسیس مجموعهای برای نشر آثار عسگراولادی از دو سال قبل و برای جمعآوری خاطرات وی اشاره کرد و یادآور شد: «دوستان در زمان حیات آن مرحوم هر هفته شنبهها خدمت او رسیده و خاطراتش را میگرفتند.» ذاکری با اشاره به آثار مکتوب مرحوم عسکراولادی از جمله ترجمه قرآن، تصریح کرد: «محققان قرآنی در حال حاضر به دنبال تحقیق و بررسی روی این ترجمه هستند و بعد از تأیید علما چاپ خواهد شد.» حبیبالله عسگراولادی، از مبارزان انقلاب اسلامی 14 آبان 1392 درگذشت.
ـ مجید مرادی، نویسنده کتاب «شبهای ساسان: روایتی کوتاه از دردهایی زیبا» شامل خاطرات بستری شدن او در بیمارستان ساسان تهران از سال 1385 تا 1389 و چاپ انتشارات برکت کوثر گفت: «نگارش ادامه و جلد دوم این کتاب را در بیمارستان ساسان با عنوان «ما آمدیم سیزده به در...» آغاز کردهام.» این عکاس دفاع مقدس و جانباز شیمیایی افزود: «مشکلات جانبازان با بالا رفتن سنشان زیادتر شده، البته جانبازان عادت به گلهگذاری در میان مردم ندارند، اما به دلیل مشکلات فراوان در جمع خودمان حرفهای بسیاری را از مشکلاتشان مطرح میکنند. ما برای آنکه روحیه جدیدی به جانبازان بدهیم اصطلاح «سیزده به در» را در میان آنها رایج کردیم و گفتیم آمدهایم اینجا و در این بیمارستان برای سیزده به در. این اصطلاح را به جراحی و کارهای سخت درمانی میدهیم که هر کدام از جانبازان باید آنها را در روال درمان خود بگذرانند. مثلا میگوییم فلانی چند تا سیزده به در داری؟ و جواب میدهد پنج تا که دو تایش در شده و سه تا هنوز باقی مانده است. یعنی پنج جراحی دارد که هنوز سه تای آنها باقی مانده است. این اصطلاح دهان به دهان چرخیده و خود، ایجاد روحیهای در بخش جانبازان شیمیایی کرده است. حتی خانواده جانبازان نیز از این اصطلاح استقبال کردهاند.»
ـ گروه روششناسی و تاریخ نگاری پژوهشکده تاریخ اسلام، کارگاه «تاریخ و تحلیل روایت در مطالعات تاریخی» را با حضور دکتر احمد پاکتچی برگزار میکند و در چند جلسه به مباحث ساختار روایی و روند رخدادها، کانونی شدگی و موقعیت روایی، کنش ـ تحلیل داستان و گزارش تاریخی، شخصیت پردازی در روایت و رویکرد گفتمانی به روایت پرداخته میشود. نخستین جلسه سه شنبه 19 آذر 92 از ساعت 15 تا 19 برگزار شده و زمان جلسههای بعدی شنبه 23 آذر 92، ساعت 18 تا 20 و شنبه 30 آذر 92، ساعت 16 تا 18 است.
ـ با گذشت حدود دو ماه از رونمایی فروشگاه اینترنتی شهرکتاب (http://www.shahreketabonline.com) لیست پرفروشهای این فروشگاه اعلام شد. در این فهرست، ۱۰۰ عنوان کتاب درج شده و کتابهای خاطرات «برای تاریخ میگویم» نوشته سعید علامیان، «پایی که جا ماند» نوشته ناصر حسینیپور و «خاطرات ایران» نوشته شیوا سجادی از انتشارات سوره مهر در آن دیده میشود.
ـ محمد بداقی در کتابی با عنوان «آشخور» به یکصد خاطره از چهار سرباز دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، مهدی خطیب، عباس و یوسف آقازاده و مهدی احسانی پرداخته است. این کتاب به زودی از سوی نشر روزآساره زندگی و با حمایت معنوی ستاد نذر فرهنگی شهرداری تهران و هیات کهنه سربازان دفاع مقدس منتشر میشود. بداقي گفت: «نگارش بخش دوم کتاب «آشخور» را با موضوع عمليات والفجر هشت در دست تالیف دارم.»
ـ دبیرخانه علمی پنجمین نشست تخصصی تاریخ مجلس آغاز به کار کرد. این نشست به بررسی ساختار و کارکرد مجالس دوره نوزدهم و بیستم مجلس شورای ملی میپردازد. دوره بیستم عمر چندانی نداشته و افتتاحیه آن 2 اسفند ماه سال 1339 و اختتامیه آن در تاریخ 19 اردیبهشت ماه سال 1340 بوده است که به دستور محمدرضا پهلوی منحل شد. اما دوره نوزدهم برای نخستین بار در طول تاریخ مجلس، چهار سال و از تاریخ 10 خرداد ماه 1335 تا 29 خرداد 1339 پابرجا بود و از این دوره است که ادوار مجلس چهار ساله شده است. به زودی هیات علمی و محورهای پنجمین نشست تخصصی تاریخ مجلس و تاریخ ارسال چکیده و اصل مقالات به دبیرخانه اعلام خواهد شد.
ـ کتاب «موسیقار تبریز» نوشته فرهود صفرزاده و درباره زندگی غلامحسین بیگجهخانی از سوی موسسه فرهنگی، هنری ماهور منتشر شد. مهمترین منابع برای نگارش این کتاب فایلهای صوتی مصاحبههایی بوده که برخی فعالان رسانهای با او داشتهاند و بسیاری از اسناد مربوط به بیگجهخانی که در زمره تاریخ شفاهی موسیقی ایران به شمار میآیند، در آن گرد آمده است.
ـ کتابهای «هنرهای ماندگار» و «روزهای به یاد ماندنی» از سوی نشر شاهد منتشر میشوند. کتاب «هنرهای ماندگار» که توسط سمیه اسلامی نوشته شده، 51 خاطره درباره شهیدان هنرمند در عرصه تبلیغات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و واحد تبلیغات لشکر 25 کربلا و همچنین شهیدان حجتالاسلامم سیدعبدالکریم هاشمینژاد، احمد کشوری و محمدعلی منصوری در بر دارد. کتاب «روزهای به یاد ماندنی» را محمد طالبی بر اساس زندگی و فعالیتهای تبلیغی شهید حسن شوپایی نوشته و شیوههایی که این شهید لشکر 25 کربلا در حوزه تبلیغات به کار گرفته، ارایه شده است.
ـ در چهل و سومین شماره ماهنامه «مدیریت ارتباطات» با تاریخ انتشار آذر 1392 پروندهای با عنوان «خبرنگاران در جنگ، خبرنگاران در صلح » تدوین شده که این عناوین را در بر دارد: روزنامه نگاري در جنگ/ فريدون مجلسي، خبرنگاران قبل از حضور در جنگ آموزش جنگ رواني و نظامي ببينند؛ گفتوگو با دكتر داود زارعيان در مورد «خبرنگاران در جنگ»/ الهه رمضاني، روزنامه نگاري صلح شاخه گلي در گلوي تفنگ/ آرزو نوري، عراق پايبند به هيچ معاهده بينالمللي درباره خبرنگاران نبود؛ جنگ ايران و عراق در گفت و گو با رحيم حسيني، خبرنگار جنگ/ هدي احمدي، گفتوگو با پوريا عسكري، رئيس دپارتمان ارتباطات و مشاور حقوقي كميته بين المللي صليب سرخ: خبر در جنگ، كسب و كار روزنامه نگاران است/ منوچهر دين پرست.
ـ کتاب «گفتوگو با زمان: مجموعه گفتوگوهای توران میرهادی» با تدوین مسعود میرعلایی، از سوی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و با همکاری و حمایت شورای کتاب کودک و فرهنگنامه کودکان و نوجوانان منتشر شد. بخشهای این کتاب من کیستم، کودک کیست و مفهوم کودکی چیست، درباره شورای کتاب کودک، درباره ادبیات کودکان، درباره کتاب و کتابداری، درباره فرهنگنامه، درباره آموزش و پرورش و درباره هنر و اجتماع نام گرفتهاند.
ـ احمد مهرنیا، نویسنده جلد نخست کتاب «ستارههای نبرد هوایی: زندگینامه، خاطرات و تصاويری از خلبانان سالهای دفاع مقدس» گفت: «دومین و سومین جلد از این کتاب به انتشارات سوره مهر تحویل داده شده و جلد دوم احتمالا تا 19 بهمن ماه 1392، روز نیروی هوایی منتشر خواهد شد. در دومین مجلد هم شرح زندگی و خاطرات 50 خلبان شناخته شده و گمنام دوران دفاع مقدس ارتش جمهوری اسلامی ایران آورده شده است.» قرار است نخستين جلد مجموعه «ستارههاي نبرد هوايي» هم از سوي انتشارات سوره مهر به چاپ دوم برسد.
ـ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کتاب «دانشگاه آذرآبادگان به روایت اسناد» نوشته ناهید عابدینی را در 328 صفحه منتشر کرد. این اثر به اسنادی از فعالیتهای دانشجویان دانشگاه تبریز برای پیروزی انقلاب اسلامی میپردازد.
ـ کتاب «تاریخ شفاهی ایل شاهسون بغدادی» تالیف هرمز محیط با گردآوری اسناد، عکسها و مدارک تاریخی ایل شاهسون و تطبیق آن با روایت فتحالسلطان(آخرین گنجینه ایل شاهسون بغدادی) به مستندسازی این تاریخ شفاهی پرداخته است. این کتاب در سه فصل با عناوین «تاریخ شفاهی ایل شاهسون بغدادی به روایت فتحالسلطان»، «ساختار اجتماعی و فرهنگی ایل شاهسون بغدادی» و «گفتوگو، شعر و مقاله درباره ایل شاهسون بغدادی» و بخشهایی مانند «شاهسون بغدادی در دوران مشروطه» و «شاهسون بغدادی در دوران رضاخان» از سوی نشر نگارینه روانه بازار کتاب شد.
ـ رضا پورحسین، مجری مناظرههای انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 1388 درباره کتاب خاطراتش از این مناظرهها، گفت: «نگارش این کتاب که کار بسیار سختی است، تا آخر سال جاری به پایان میرسد.»
ـ «جبهه سوم» اثر در دست چاپ انتشارات شهیدین است. علینقی صادقی کوهستانی، نویسنده این اثر گفت: «این کتاب به فعالیتهای گروهکهای ضد انقلاب در جنگلهای شمال ایران میپردازد. این گروهکها در دهه 1360 در جنگلهای استانهای گیلان، مازندران و گلستان فعالیت میکردند و با اعمال خرابکارانه باعث شهادت دستکم 250 نفر از اهالی این مناطق شدند.»
ـ کتاب «از جامعه ایرانی تا میهن ترکی: زندگینامه فکری و سیاسی احمد آقایف، 1869-1939» در پنج فصل «ایرانی که یک جوان قرهباغی در پاریس ساخت»، «قلم تیغی است بس آخته»، «وقتی راه مدرنیته از توران میگذرد»، «آرزوهای شیرین، حقیقتهای تلخ» و «از کعبه آنکارا تا غربت استانبول» تدوین شده است. وی در زمره روشنفکرانی به شمار میرود که فعالیتهای سیاسی و مطبوعاتی در زادگاهش قفقاز، ترکیه و ایران داشته است. چاپ نخست «از جامعه ایرانی تا میهن ترکی» از سوی نشر و پژوهش شیرازه کتاب با همکاری پردیس دانش راهی بازار کتاب شده است.
ـ دفترچه یادداشتهای مربوط به سفر آمریکای جنوبی الکساندر فون هومبولت، پژوهشگر آلمانی در کشورش باقی میمانند. بنیاد میراث فرهنگی پروس با دریافت کمکهای مالی اشخاص و موسسات خصوصی و همگانی توانست این نوشتهها را از الریخ فون هاینتس، مالک پیشن این اثر که از بازماندگان خانواده هومبولت به شمار میرود خریداری کند. این دفترجه یادداشتها جزو مهمترین اسناد علمی قرن 19 به شمار میروند که اکنون برای استفاده در مرکز مطالعات آلمان استفاده خواهند شد. الکساندر فون هومبولت از سال 1769 تا 1859 میزیست. او در دفترچههای یادداشت خود در 400 صفحه به ترسیم سفر پنج ساله خود به آمریکای جنوبی میپردازد. «کشف دوباره آمریکا» عنوانی است که به سفر تحقیقاتی هومبولت به آمریکای میانه و آمریکای مرکزی که در فاصله سالهای 1799 تا 1804 انجام گرفت اطلاق میشود. محل نگهداری این دفترچه یادداشتها در کتابخانه دولتی شهر برلین است.
نشانیها:
سومین قسمت مجموعه خاطرات رهبر انقلاب از امام خمینی (ره)
http://farsi.khamenei.ir/page?id=24556
رهبر انقلاب به مسئله تاریخنگاری چگونه مینگرند؟
http://borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=6099
ارديبهشت 57 كازرون و ابتكار مهندس طاهري
http://www.salmanpress.ir/fa/news/2764
برخي سران اصناف و نقش آفرينی در دنياي سياست
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2860494
پنج کتاب برتر نلسون ماندلا
http://www.mehrnews.com/detail/News/2192669
اسناد نهضت جنگل و ميرزا كوچكخان جنگلي
http://nlai.ir/tabid/2598/mid/5853/ctl/asnad/Default.aspx?Subjectmid=5850&SubjectID=12785
نمايشگاه مجازي اسنادی درباره آيتالله مدرس
http://nlai.ir/tabid/2598/mid/5853/ctl/asnad/Default.aspx?Subjectmid=5850&SubjectID=12788
جنگل و قلم و قدم و قنداق تفنگ
http://www.cgie.org.ir/fa/news/7133
خاطراتی از مؤسس بنیاد بینالمللی نهجالبلاغه
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920911001116
بررسی پیوند طنز و تاریخ
http://www.hhnews.ir/fa/news/12008
صفحه ویژهای برای نلسون ماندلا
http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/3809
نگاهی به زندگی روزمره مردم ایران در اواخر عصر قاجار
http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=15210
ويژگيهاي تاريخنگاري نو
http://iichs.org/index.asp?id=1966&doc_cat=1
تاریخ شفاهی تئاتر از زبان داود رشیدی
http://www.theater.ir/fa/basic/conversation.php?id=37394
قحطي بزرگ سال هاي 1919-1917
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2863111