شماره 140    |    6 آذر 1392

   


 



پیش خوان شماره 140

ـ برنامه «یادنامه» به تهیه‌کنندگی اکبر نیک‌آیین در سه مجموعه به ضبط تاریخ شفاهی رادیو اختصاص دارد و با قدیمی‌ها و اولین‌های رادیو گفت‌وگو می‌کند. این برنامه سراغ اکبر نکوگر اولین صدابردار رادیو، بیژن پیرنیا اولین مجری برنامه کودک رادیو، رضا سجادی اولین گوینده رادیو، ناصر زرآبادی اولین نوازنده در رادیو، رضا سکاکی اولین مجری ورزش، مسعود نریمان نوازنده عود، مرتضی احمدی و ناهید تاج‌نیا و شاپور میرزایی تهیه‌کننده قدیمی، همسر بنان و قاسم رفعتی خواننده رادیو رفته و با آنها گفت‌وگو کرده است. مهدی دهقان‌نیری، مدیر رادیو نمایش درباره تولید برنامه «یادنامه» گفت: «استودیو ۸» رادیو به ‌عنوان قدیمی‌ترین استودیو رادیو شناخته شده و ما تصمیم گرفتیم تاریخ شفاهی رادیو را از زمان تاسیس این رسانه ضبط کنیم. فریبرز گلبن و شاهرخ نادری که خودشان از قدیمی‌های رادیو هستند با پیشکسوتان رادیو صحبت می‌کنند. در این برنامه با قدیمی‌ها و اولین‌های رادیو از رضا سیاه، پیک موتوری گرفته تا بقیه گفت‌وگو می‌شود. رضا سیاه نامه‌رسان رادیو بوده و با موتورش برنامه‌هایی که نیاز به اصلاح داشت به در خانه تهیه‌کنندگان می‌برد و دیگر کارها را انجام می‌داد.» مدیر رادیو نمایش گفت‌وگو با قدیمی‌های رادیو از جمله پرویز بهرام و حمید منوچهری را به‌عنوان گوینده قدیمی رادیو از ویژگی‌های برنامه «یادنامه» دانست و اشاره کرد: «در این برنامه با قدیمی‌ها از زمان تاسیس رادیو تا زمان انقلاب گفت‌وگو گرفته شده و در بیش از ۵۰ قسمت ضبط شده است. این برنامه هر روز به ‌مدت ۵۵ دقیقه از رادیو نمایش پخش خواهد شد. سری اول این برنامه ضبط شده است. سری دوم این برنامه اختصاص به‌قدیمی‌های دوره انقلاب اسلامی دارد. در سری دوم سراغ کسانی می‌رویم که زمان انقلاب وارد رادیو شدند و این مجموعه را برای دهه فجر آماده می‌کنیم. در این سری با گزارشگران انقلاب صحبت کرده‌ایم. همچنین سراغ کسانی رفتیم که لحظه ورود حضرت امام خمینی(ره) به ایران را ضبط کردند. در سری سوم سراغ اولین‌های دفاع مقدس خواهیم رفت و این‌که رادیو جبهه چگونه شکل گرفت و گزارشگران رادیو چگونه راهی جبهه‌های نبرد می‌شدند؟»


-سازمان اسناد آستان قدس رضوی اولین نشست تخصصی در زمینه تاریخ محلی مشهد را برگزار می کند. محورهای نشست عبارتند از: موضوع شناسی و منبع شناسی تاریخ محلی مشهد، اسناد، تاریخ شفاهی، روزنامه های محلی، نسخ خطی، مفاهیم و مبانی نظری تاریخ نگاری محلی مشهد، عوامل موثر بر نگارش تاریخ های محلی مشهد در دوره های مختلف تاریخی، عوامل موثر بر هویت تاریخی مشهد، آسیب شناسی تاریخ نگاری مشهد، مطالعات مقایسه ای تاریخ نگاری محلی مشهد با دیگر مناطق کشور، رجال محلی نگار در مشهد، مولفه های تاریخ نگاری مشهد در دوره معاصر . زمان برگزاری: 25 دی 1392، در حرم مطهر، ضلع شرقی، بست طبرسی، ساختمان بنیاد پژوهش های اسلامی.



ـ دور دوم كارگاه‌های آموزش تاریخ شفاهی برای تولید اثر در حوزه‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس از روز پنجشنبه 30 آبان 92 ماه به همت واحد مطالعات و فرهنگ پایداری حوزه هنری استان خراسان شمالی شروع و با حضور علاقمندان در محل سالن اجتماعات سوره در شهر بجنورد برگزار شد. این دوره آموزشی با هدایت مهدی الهی‌فرد، آموزش‌های لازم برای برقراری ارتباط مؤثر با موضوع‌ها و سوژه‌های تاریخ شفاهی و توانایی لازم برای گرد‌آوری اطلاعات و مطرح كردن آنها و سرفصل‌هایی شامل سوژه شناسی، اقدامات لازم پیش، حین و پس از مصاحبه، چگونگی پرداختن به مبحث تاریخ شفاهی، پیاده سازی و گویا‌سازی مستندات، تدوین و نویسندگی را در بر دارد. جلسات آموزش تاریخ شفاهی پنج شنبه هر هفته ساعت 10 الی 12 صبح در محل سالن اجتماعات سوره در حوزه هنری خراسان شمالی برگزار می‌شود.



ـ حجت‌الاسلام علی بنایی، رئیس بنیاد قم پژوهی با اشاره به این که این بنیاد تاریخ شفاهی قم را احیا می‌کند،‌ گفت: «قریب به دو سال از فعالیت بنیاد قم پژوهی در حوزه تاریخ و فرهنگ قم می‌گذرد و تاکنون این بنیاد 20 جلد کتاب در9 عنوان چاپ نموده و بیست جلد دیگر نیز آماده انتشار دارد. جلسات هفتگی بنیاد قم پژوهی به صورت خودجوش و با حضور کسانی که به فرهنگ و رسوم قم علاقه‌مندند تشکیل می‌شود و به نوعی تاریخ شفاهی قم در این جلسات رقم می‌خورد. کتابخانه تخصصی قم پژوهی حدود چهارصد جلد کتاب را گردآوری کرده وآماده است تا خدماتش را به علاقه‌مندان این حوزه ارائه دهد.



ـ موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی «خاطرات آیت‌الله عبدالله محمدی» را با تدوین محمدرضا احمدی منتشر کرد. وی پس از معرفي خود در فصل نخست، در فصل دوم به سال‌هاي حضور در نجف اشرف اشاره مي‌کند. اين سال‌ها مصادف با تبعيد امام خمینی (ره) به نجف بوده است. مطالب فصل سوم کتاب به اوج‌گيري نهضت امام خمینی (ره) مي‌پردازد. راوي در فصل چهارم، از خاطرات دستگيري و زندان خود و پسرش عباس محمدي در ایام مبارزات ياد مي‌کند. در فصل پنجم، وقايع پس از پيروزي انقلاب به‌ويژه در خرمشهر و اوضاع حساس آن مورد کاوش قرار مي‌گيرد. مطالب فصل ششم به دفاع مقدس و شرايط خرمشهر از ابتداي جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تا سقوط و سپس آزادسازي آن اختصاص دارد. راوي در فصل پاياني از حضورش در ايلام به عنوان امام جمعه و شرايط اين شهر در روزهاي جنگ و پس از آن سخن مي‌گويد. موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، همچنین کتاب «مجاهد بصیر: سیری در زندگی و مبارزات شهید محمد منتظری)» تالیف راشد جعفرپورکلوری را به عنوان هشتصدوهفتادوسومین کتاب این مجموعه و یکصدوشانزدهمین اثر دوره‌ای از آثار مکتوب خود با عنوان دانستنی‌های انقلاب اسلامی برای جوانان منتشر کرده است. حجت‌الاسلام محمد منتظری با نوشتن اعلامیه‌، مبارزات خود علیه رژیم پهلوی آغاز کرد و بارها دستگیر و زندانی شد. به کشورهای مختلفی از جمله پاکستان، افغانستان، عراق و همچنین کشورهای اروپایی مسافرت و در خارج از کشور پیام‌ها و اعلامیه‌ها انقلاب اسلامی را ترجمه می‌کرد و پیام انقلاب را به کشورهای مختلف می‌رساند. مرکز اسناد انقلاب اسلامی پیش از این در سال 1387 کتابی به نام «شهید محمد منتظری به روایت اسناد ساواک» با تدوین شهربانو رجبی و حجت‌الله طاهری منتشر کرده است.



ـ کتاب « زنی ازتبارالوند: گذری برسفر مرضیه حدیدچی (دباغ) به شوروی سابق و ابلاغ پیام حضرت امام (ره)» نوشته مونا اسکندری همزمان با آغاز به کار هشتمین نمایشگاه سراسری کتاب همدان در 28 آذر 92 رونمایی شد. این کتاب بر اساس خاطراتی از مرضیه حدیدچی (دباغ) در 172 صفحه توسط انتشارات چنار به چاپ رسیده است.



ـ موسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي نسخه الكترونيكی کتاب‌های «از قاجار به پهلوی ۱۳۰۹-۱۲۹۸: بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا» نوشته محمدقلی مجد ترجمه علی‌اكبر رنجبركرمانی، مصطفی امیری، «ایران و اسراییل در دوران سلطنت پهلوی» نوشته م‍ح‍م‍دتقی‌ تقی‌پ‍ور، «پ‍س‌ پ‍رده‌ ه‍ول‍وک‍اس‍ت»‌ نوشته م‍ح‍م‍دتقی‌ تقی‌پ‍ور، «تاریخ سیاسی ایران معاصر: بسترهای تاسیس سلطنت پهلوی» ‌نوشته حسین آبادیان، «تمامیت ارضی ایران: سیری در تاریخ مرزهای ایران» نوشته محمدعلی بهمنی‌قاجار، «حزب پان‌ایرانیست(۱۳۸۸-۱۳۳۰ش)» به کوشش مظفر شاهدی، «روزشمار تاریخ معاصر ایران: جلدهای سوم و چهارم» به کوشش هدایت‌الله بهبودی، «س‍ازم‍ان‌ م‍ج‍اه‍دین‌ خ‍ل‍ق‌ پ‍ی‍دای‍ی‌ ت‍ا ف‍رج‍ام‌ (۱۳۸۴-۱۳۴۴)»، «ساواک - سازمان اطلاعات و امنیت کشور (۱۳۵۷ - ۱۳۳۵)» نوشته مظفر شاهدی، «شرح اسم: زندگینامه آیت‌الله سیدعلی حسینی‌خامنه‌ای (۱۳۵۷ش - ۱۳۱۸ش) نوشته هدایت‌الله بهبودی»، «قحطی بزرگ (۱۲۹۶ - ۱۲۹۸ش/۱۹۱۷ - ۱۹۱۹ م)»‬ نوشته محمدقلی مجد، ترجمه محمد کریمی، «قیام عشایر جنوب ( ۱۳۴۳ - ۱۳۴۱ )» نوشته کشواد سیاهپور، «كودتاي نوژه»، «مجموعه مقالات تروریسم در ایران معاصر» به کوشش حمیدرضا اسماعیلی را آماده کرد.علاقه‌مندان برای تهیه این آثار می‌توانند درخواست خود را به وسیله رايانامه موسسه (info@ir-psri.com) منعکس کنند يا با شماره 22666710 تماس بگیرند.



ـ نخستین جلد از مجموعه «روز شمار جمهوری اسلامی» که به کوشش محسن غنی‌یاری تدوین شده، به زودی از سوی موسسه مطالعات و پژوهش‌های سياسی منتشر خواهد شد. این جلد، وقايع و رويدادهای 22 بهمن 1357 تا 29 اسفند 1357 را در بر دارد. غنی‌یاری، تدوین کننده کتاب توضیح داد: «به دليل نبود سيستم خبررسانی و خبرگزاری منسجم و دقيق در آن روزها، اخبار مختلف و اغلب متناقضی در مجموعه‌های خبری پيدا می‌شود. پالايش و رفع نقص خبرها مهم‌ترين فعاليت دست‌اندركاران اين مجموعه بود تا هم خبرها به صراحت و صداقت در اختيار مخاطبان قرار بگيرند و هم تا حد ممكن خبری از قلم نيفتد. به دليل اهميت حوادث آن روزهای سرنوشت‌ساز، تلاش شده كه همه اخبار، حتی جزیی‌ترين اخبار در اين روزشمار ثبت شوند تا مرجع، منبع و مأخذ مستند و معتبری برای مورخان آينده باشد. بیشتر خبرها از بولتن‌های خبرگزاری پارس شامل «بولتن ايران در 24 ساعت گذشته» و «بولتن گزارش‌های ويژه»، مجموعه 22 جلدی صحيفه امام خمینی (ره)، جلد نخست مجموعه «محضر نور»، سه روزنامه اطلاعات، كيهان و آيندگان و در نهايت مجموعه یازده جلدی «اسناد لانه جاسوسی آمريكا» استخراج شده است.» وی درباره جلد دوم این مجموعه گفت: «جلد دوم كه مراحل نهايی تدوين را می‌گذارند، به حوادث ابتدای سال 1358 اشاره دارد.»
براتعلی طبرزدی، معاون پژوهشی موسسه مطالعات و پژوهش‌های سياسی هم گفت: «موسسه مطالعات و پژوهش‌های سياسی در مدت بيست سال فعاليت و پژوهش در عرصه تدوين تاريخ معاصر ايران و تحليل مستند آن، تدوين يك دوره روزشمار تاريخ معاصر ايران را در دستور كار قرار داد. در این مسیر، اين موسسه مطلع شد كه مجموعه‌ای از بولتن‌های خبری تحليلی خبرگزاری پارس كه در سال‌های نخست پس از پيروزی انقلاب اسلامی تنها مرجع رسمی خبر در كشور بود، در مكان بسيار نامطلوبی در حال نابودی است. بنابراین، بخش عمده‌ای از توان موسسه مصروف نجات و آماده‌سازی اين مجموعه با ارزش شد. اين مجموعه طی ساليان گذشته درگذر زمان، زير برف و باران، تابش خورشيد و ديگر عوامل محيطی مخرب قرار گرفته و بخشی از آن از بين رفته بود. با تلاش چندماهه حدود 15 نفر، بيش از 70 درصد آن از نابودی نجات يافت و پس از طی مراحل چندگانه‌ای مانند جداسازی بولتن‌ها از خاك و گل، چند مرحله گندزدايی، ميكروب‌زدايی و انجام ساير مراحل پالايش، بولتن‌های به‌ دست آمده در موسسه مطالعات و پژوهش‌های سياسی بازسازی و اسكن شده و در فايل‌های ديجيتالی قرار گرفت. همزمان با اين فعاليت‌ها مجموعه مطبوعات مربوط به دوره جمهوری اسلامی از روزهای ابتدايی پس از پيروزی انقلاب اسلامی گردآوری شد. از آن‌جا كه بايگانی مطبوعات كشور تا پيش از آغاز دهه هفتاد شمسی، در رايانه‌ها و فايل‌های ديجيتالی موجود نيست، طرح گردآوری و اسكن اين مطبوعات و نگهداری اين مجموعه‌ها در فايل‌های ديجيتالی آغاز شد. علاوه بر اين اسناد آشكار، گزينش ساير اسناد موجود در خود موسسه نيز انجام گرفت و در مجموع بانك اسناد و اخبار دوره جمهوری اسلامی ايران در موسسه ساماندهی شد. در رهگذر اين جمع‌آوری، مجموعه آثار سندی از نهادها و ارگان‌های انقلاب اسلامی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی كه برخی منتشر و برخی هنوز منتشر نشده است، به‌دست آمد. پس از گردآوری و تجميع اين خبرها در فايل‌های رايانه‌ای، طبقه‌بندی و نمايه‌سازی اين مجموعه با نرم‌افزارهايی كه توسط تيم انفورماتيك موسسه آماده شده بود، آغاز شد و با تقطيع، كدگذاری، عنوان‌بندی و انجام ساير مراحل آماده‌سازی اسناد، خبرهای مربوط به اين دوره آماده بهره‌برداری شد و به همت همكاران موسسه و با صرف سه هزار روز زمان و 24 هزار نفر ساعت، اكنون اين بانك تا حد زيادی حوادث و اتفاقات اين دوره را پوشش می‌دهد.»



ـ موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی ششمین مجلد مجموعه کتاب‌های «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» را منتشر کرد. این کتاب هشتصدوهفتادوششمین اثر مرکز اسناد انقلاب اسلامی و شصت‌وسومین کتاب یکی از مجموعه آثار این مرکز با عنوان تاریخ انقلاب‏ است.‬ در مجلد ششم مجموعه کتاب‌های «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» شش کتاب از نويسندگان داخلي و خارجي درباره ابعاد مختلف انقلاب اسلامي ايران با عنوان‌های «س‍ق‍وط دول‍ت‌ ب‍ازرگ‍ان»، «از كاخ شاه تا زندان اوين» (خاطرات احسان نراقي)، «25سال در کنار پادشاه» (خاطرات اردشير زاهدي)، «طبقات اجتماعي، دولت و انقلاب در ايران»، «سقوط شاه» و «خاطرات شعبان جعفري» توسط منتقدان بررسی و نقد شده است.



ـ کتاب خاطرات اسماعیل یکتایی‌لنگرودی با نام «روی یک پا رقصیدن» از سوی حوزه هنری منتشر می‌شود. این شاعر گفت: «این کتاب حاصل ساعت‌ها مصاحبه با من است که از سال 1388 آغاز شد و حدود دو سال به طول انجامید. برای تدوین و نوشتن مصاحبه‌ها هم دو سال وقت صرف شد. «روی یک پا رقصیدن» خاطراتم را از دفاع مقدس و اسارت در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در بر می‌گیرد.»



ـ سی‌امین شماره ماهنامه داستان همشهری منتشر شد. در بخش «درباره زندگی» شماره‌ آذرماه داستان همشهری، روایت دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن از حس‌ و حال و شور جاری در عزاداری‌های مردم روستای محل تولدش در ماه محرم آمده است. در بخش «روایت‌های داستانی» هم يادداشت‌های روزانه‌ يک روضه‌خوان دوره‌ صفوی با عنوان «واقعه‌گویان» دیده می‌شود که درک انقلابی جامعه عصر مشروطه را از قیام عاشورا نشان می‌دهد. اما بلندترین متن این شماره، پرونده‌ مستندی است درباره‌ زندگی فهیمه رحیمی به عنوان یکی از پرکارترین و پرفروش‌ترین رمان‌نویسان معاصر که چهار روایت مفصل از نزدیکان او را در بر دارد. بخش «روایت‌های تصویری» هم عکس‌های مهشید نوشیروانی از کارگران کارخانه‌ روغن خروس‌نشان در سال 1359 را نشان می‌دهد.



ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی چهار عنوان کتاب جدید در حوزه تاریخ سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی منتشر کرد. کتاب‌های «شهید سید‌محمد‌جواد شرافت»  (۱۳۰۴ - ‏۱۳۶۰) در ‏‫‬‏۳۸۳ صفحه و «آیت‌الله حاج شیخ محمد کفعمی‌خراسانی» (۱۲۸۹ – ۱۳۶۲) در ‫۵۹۷ صفحه‬، به ترتیب به عنوان چهل‌وهفتمین و چهل‌و‌نهمین آثار مجموعه «یاران امام به روایت اسناد ساواک» دو عنوان از تازه‌های نشر مرکز بررسی اسناد تاریخی است. کتاب‌های «حزب توده در آلمان شرقی» در ‫۴۷۸ صفحه و «تشکیلات تهران حزب توده» در ‏‫‏‫۴۲۰ صفحه، به ترتیب به عنوان پانزدهمین و شانزدهمین آثار مجموعه «‬‬‬چ‍پ‌ در ایران‌ ب‍ه ‌روایت‌ اس‍ن‍اد س‍اواک» از سوی م‍رک‍ز ب‍ررسی‌ اس‍ن‍اد ت‍اریخی راهی بازار نشر شده‌اند.



ـ حبیب احمد‌زاده جایزه‌ای را که به تازگی در جشنواره فیلم شهید آوینی برده‌بود، به خانواده قهرمان رمان «شطرنج با ماشین قیامت» تقدیم کرد. حبیب احمدزاده در پی دریافت دیپلم افتخار و جایزه نقدی جشنواره فیلم شهید آوینی به خاطر کارگردانی فیلم مستند «بهترین مجسمه دنیا» به خمینی‌شهر اصفهان سفر کرد تا این جایزه را به خانواده شهید موسی آقاهادی تقدیم کند. نویسنده «شطرنج با ماشین قیامت» دلیل اهدای جایزه خود به خانواده آقاهادی را ادای دین به پدر و مادر شهیدی دانست که در شرایط دشوار اوایل جنگ تحمیلی عراق علیه ایران با دست و پای مجروح و التیام نیافته ناشی از جراحات انبوه ترکش‌ها، باز به جبهه‌ها شتافت و با شرکت مستمر در عملیات‌های مختلف، در حماسه آزادسازی خرمشهر به شهادت رسید. کتاب «شطرنج با ماشین قیامت» تاکنون بیست بار توسط انتشارات سوره مهر تجدید چاپ شده و پس از ترجمه توسط پال اسپراکمن در دانشگاه‌های راتجرز و مریلند آمریکا تدریس می‌شود.



ـ اختتامیه دومین دوره انتخاب کتاب سال مقاومت (جايزه ادبي شهيد آويني) عصر سوم آذر 1392 در مجتمع فرهنگی، هنری اسوه در تهران برگزار شد. در این برنامه از سال‌ها مبارزه فرهنگي، ادبي و انتشاراتي مرحوم حجت‌‌الاسلام مصطفي رهنما در دوران نهضت امام خمینی(ره) و در مقابله با استكبار و صهيونيسم جهاني تجلیل شد. همچنین کتاب «شرح اسم: زندگینامه آیت‌الله سیدعلی حسینی‌خامنه‌ای (۱۳۵۷ش - ۱۳۱۸ش)» نوشته هدایت‌الله بهبودی و منتشر شده توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به عنوان اثر برگزیده در گروه ادبیات مستند جشنواره معرفی ‌و در همین گروه از کتاب‌ «پایی که جا ماند: يادداشت‌های روزانه سيدناصر حسينی‌پور از زندان‌های مخفی عراق» تولید شده در دفتر ادبیات و هنر مقاومت و چاپ انتشارات سوره مهر تقدیر شد.



ـ برگزیدگان دوازدهمین دوره جشنواره کتاب و رسانه برتر و هفتمین دوره کتاب و رسانه ملی در پنجمین روز از هفته کتاب (29 آبان 1392) معرفی شدند. در بخش مصاحبه دوازدهمین دوره جشنواره کتاب و رسانه برتر، اکرم دشتبان، برای دو اثر «مقاله هایی که راهنمای مبارزات شد» و «سوال و خبر، جواب و خاطراتی از یک دهه» که برای پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی (http://www.22bahman.ir) تهیه کرده و در این پایگاه منتشر شده است، به عنوان نفر اول برگزیده و معرفی شد.
 

ـ موسی حقانی، رئیس مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: «این موسسه از سال 1365 فعالیت خود را آغاز کرد. بعد از گذشت دو سه سال، مرکز انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران نیز راه اندازی شد. کارهای این موسسه بر اساس مستنداتی است که از زمان قاجار و پهلوی در دست دارد، از این رو سعی داریم که روایت مستندگونه از فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران در 200 سال اخیر ارائه دهیم. برای انجام این کار به راه اندازی معاونت پژوهشی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران نیاز داشتیم که خوشبختانه این اتفاق افتاد. قبل از راه‌اندازی معاونت پژوهشی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران اکثر کتاب‌های منتشر شده توسط این موسسه بر اساس اسناد باقی مانده از دوره قاجار و پهلوی بود. در حالی که بعد از ایجاد این معاونت، کتاب‌های ما به دو بخش اسنادی و پژوهشی تقسیم و منتشر می‌شود. سعی ما این است که به اسناد تاریخی به صورت مستند نگاه کرده و آنها را مورد بازنگری و بازنگاری قرار دهیم. ما مجموعه‌ای هفت جلدی را درباره شیخ فضل الله نوری منتشر کردیم تا از این طریق بتوانیم واقعیت‌های تاریخ معاصر را به مخاطبانمان ارائه دهیم. کتاب‌هایی راجع به امپریالیسم آمریکا، امپریالیسیم شوروی سابق و مجموعه دو جلدی بانکداری شاهنشاهی که کتاب‌های ترجمه‌ای هستند را در دست چاپ داریم. همچنین مجموعه‌ای پنج جلدی از تاریخ شفاهی را آماده کرده‌ایم که به زودی منتشر خواهد شد. موضوعاتی مانند فرهنگ، سیاست، نظامی‌گری و سیاست خارجی دوران پهلوی جزو موضوعاتی است که در مجموعه پنج جلدی تاریخ شفاهی به آنها پرداخته‌ایم، از این رو می‌توانم بگویم این اثر به مراتب قوی‌تر از مجموعه منتشر شده توسط هاروارد است. همچنین دو روزشمار دو جلدی تاریخ قاجار و تاریخ مشروطه از دیگر آثاری است که توسط موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران آماده چاپ شده است.» رضا قریبی، مدیر انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران هم گفت: «این موسسه تا به امروز 180 عنوان کتاب چاپ کرده است. موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران نرم‌افزاری را تولید کرده که بیش از 750 دقیقه مصاحبه است و علاوه بر آن اطلاعاتی درباره تاریخ ایران در آن وجود دارد. این نرم افراز بهمن امسال رونمایی خواهد شد. در نظر داریم در آینده هفته‌نامه‌ای را با عنوان «خواندنی‌ها» منتشر کنیم. همچنین بنا داریم تا یک روزنامه دیواری را در آینده نزدیک در مدارس توزیع کنیم تا از این طریق دانش آموزان نیز با وقایع تاریخ معاصر ایران آشنا شوند.» 



ـ اختتامیه ششمین دوره اهدای جایزه جلال‌آل‌احمد، دوم آذرماه 92 همزمان با سالروز تولد این نویسنده برگزار شد. کتاب «نبرد طریق‌القدس» نوشته امیر رزاق‌زاده و چاپ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در این دوره، از میان هزار و 114 اثر در حوزه مستند‌نگاری، به عنوان کتاب شایسته تقدیر شناخته شد. رزاق‌زاده گفت: «گمان می‌کنم به دلیل رعایت چهار رکن اساسی در نگارش «نبرد طریق‌القدس» این اثر شایسته تقدیر معرفی شد. من این اصول را «ارکان اربعه در مستند‌نگاری» می‌نامم.» وی از «محققان» به عنوان نخستین رکن در مستند‌نگاری یاد کرد و ادامه داد: «راویان، کار پژوهشی ویژه‌ای در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران انجام داده‌اند و با اِشرافی که بر مسایل جنگ داشته‌اند، زیر و بم رویداد‌ها را روایت کرده‌اند. دومین رکن «منابع» است که داده‌های اطلاعاتی را شامل می‌شود و در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس نگهداری می‌شوند. «روش» دیگر رکن اساسی در مستند‌نگاری است. آداب و روش پژوهشی در این اثر مبتنی بر توصیف مستند و تحلیلی است که توانستم مطالب کتاب را به این شیوه گویا کنم. اسناد مورد استفاده در کتاب با اسناد منتشر شده از سوی نهاد‌های مختلف تطبیق داده شده‌اند. رکن آخر در نگارش آثار مستند «مخاطب‌شناسی» است. «نبرد طریق‌القدس» بر اساس نیاز تمام جامعه تالیف شده و می‌تواند جوهره جنگ را به تمام اقشار جامعه منتقل کند.» رزاق‌زاده گفت: «بیشتر مستند‌نگاران به ثبت تاریخ شفاهی روی آورده‌اند که این گونه از ضعف «خوانش‌های صنفی» رنج می‌برد. بهتر است با نگاه علمی به حوزه تاریخ شفاهی پرداخته شود. کتاب «نبرد طریق‌القدس» به هیچ وجه خوانش صنفی از جنگ ندارد و در نگارش این کتاب هر گونه نگاه صنفی را کنار گذاشتم تا اثری علمی ارایه کنم. محققان باید در مستند‌نگاری به اصل سند مراجعه و راست‌آزمایی کنند.»
در اختتامیه ششمین دوره اهدای جایزه جلال‌آل‌احمد، از کتاب «نتفاضه شعبانیه: حماسه مقاومت اسلامی ملت عراق» نوشته صفاءالدین تبرائیان و چاپ مرکز اسناد انقلاب اسلامی هم تقدیر شد. این کتاب در 10 فصل به تاریخ سیاسی معاصر عراق، روی کارآمدن بعثی‌ها، دلایل حمله عراق به کویت، وضعیت عراق پس از جنگ با ایران و نقش سازمان مجاهدین خلق(منافقین) در سرکوب کردن قیام‌ مردمی عراق در عملیاتی موسوم به مروارید، می‌پردازد. تبرائیان گفت: «تالیف و تدوین کتاب «انتفاضه شعبانیه» حدود چهار ماه به طول انجامید. برای نگارش این کتاب به کشور عراق سفرهایی داشتم، بیش از 150 منبع در قالب جزوه به زبان عربی را مطالعه کردم و با بیش از 50 تن از مراجع، علما و شاهدان عینی دیدار کردم. همچنین از نشریات منتشر شده در بیروت، قم و نجف بهره بردم. امیدوارم این کتاب گشایشی برای نگارش دایره‌المعارف شعبانیه و تالیف کتابی درباره گورهای دسته‌جمعی جنوب عراق باشد.»



ـ «فرهنگ فیلم‌های جنگ و دفاع ایران» به زودی از سوی نشر ساقی و با همکاری معاونت هنری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس منتشر می‌شود. این فرهنگ شامل مشخصات تمام فیلم‌های جنگی ایران از سال 1357 تا 1391 است و بیش از 200 فیلم سینمایی و هزار فیلم کوتاه و مستند را پوشش می‌دهد. فصلی از «فرهنگ فیلم‌های جنگ و دفاع ایران» به مجموعه مستند «روایت فتح» اثر شهید سید مرتضی آوینی اختصاص دارد و به بررسی 100 فیلم از این مجموعه می‌پردازد. این کتاب به غیر از شناسنامه فیلم‌ها، در بردارنده بسیاری از نقدهای مهم ارایه شده در مورد آثار نیز هست. «فرهنگ فیلم‌های جنگ و دفاع ایران» به کوشش مسعود فراستی، نویسنده و منتقد سینما گردآوری شده است. فراستی در معرفی این کتاب نوشته است: «کتاب حاضر کوشش در جهت عرضه و دسته بندی فیلم‌های سینمای جنگ و دفاع مقدس است. در این کتاب فیلم‌های جنگی را از فیلم‌های دفاع تفکیک کرده‌ایم؛ چرا که بسیاری از فیلم های جنگی ما ، جنگی‌اند اما نه دفاع مقدسی. امید داریم این اولین قدم، زمینه‌ساز کارهای تحلیلی در زمینه سینمای جنگ و دفاع مقدس ما باشد.»



ـ نخستین محصول از مجموعه ویدیویی درس‌گفتارهای سینمایی با عنوان «فیلمفارسی» که به بررسی پدیدارشناسانه جریان رایج سینمای قبل از انقلاب با عنوان فیلمفارسی و به روایت سیدحسن حسینی می‌پردازد، توسط انتشارات ساقی عرضه شد. عبدالرضا نعمت‌اللهی مجری طرح این مجموعه گفت: «این محصول در قالب چهار دی‌وی‌دی به همراه ضمیمه مکتوب سالشمار فیلمفارسی ارائه شده است. در این مجموعه تکه‌هایی از 50 فیلم انتخاب شده که مکمل مباحث مطرح شده توسط حسینی هستند. این مجموعه حدود 20 ساعت است که مقاطع مهم فیلمفارسی در طول سی سال و از سال 1327 تا 1357 را به عنوان یک پدیده و با رویکرد پدیدارشناسانه مورد بررسی قرار می‌دهد. در مجموعه ویدیویی درس‌گفتارهای سینمایی با عنوان «فیلمفارسی» 700 مورد بررسی قرار می گیرد که به عنوان 700 سند تصویری می‌توان از آنها نام برد. البته تولیدات سینمای ایران در این مقطع بیشتر از 700 فیلم بوده است اما به جریان اصلی تولید توجه داشتیم. این فیلم‌ها به عنوان اسناد تصویری معتبری می‌توانند در مطالعات جامعه شناسی و مردم شناسی قابل ارجاع باشند.»
 

ـ مجموعه مستند «آيين هم‌آوايی» در 10 قسمت به تهیه کنندگی مونا زندی و با حضور 10 کارگردان حوزه مستند با رویکرد مراسم‌های آیینی و مداحی در محرم کلید خورد. هر قسمت از این مجموعه که به مراسم آیینی ویژه محرم در شهرها و قوم‌های مختلف می‌پردازد توسط یک کارگردان ساخته می‌شود. زمان تقريبی هر قسمت حدود 80 دقیقه است كه به طور مجزا و در نهایت با یک بسته‌بندی 10 قسمتی در قالب یک مجموعه وارد بازار می‌شود. تهیه‌کننده «آيين هم‌آوايی» گفت: «این مستندها ثبت وقايع مذهبی و اجتماعی از آيين‌ها و آواها در 10 منطقه ايران است و اهميت این مستندها علاوه بر يك اثر ماندگار آيينی، به عنوان یک آرشیو تحقیقاتی کامل و جامع برای کسانی خواهد بود که در آینده دسترسی تجربی به بسياری از این رویدادهای سنتی را نخواهند داشت.»



ـ غزل تاجبخش درباره تازه‌ترين رمانش با نام «مامون و قلاغ‌هاي آغاشازده» که از سوي انتشارات آواي كلار روانه بازار كتاب شده، گفت: «اين كتاب روايتي از زندگي من و خانواده‌ام، اهالي روستا و جغرافياي روستاي «مامون» در سال‌هاي گذشته است. در واقع در اين اثر، خاطرات سال‌هاي كودكي‌ام را با جزيياتي از فضاها، زمان و مكان بازگو كرده‌ام. در دوران پهلوي و به خاطر دستور رضاشاه براي كشف حجاب، با تصميم پدربزرگم همه خانواده از بروجرد راهي مامون شديم. مامون ناحيه‌اي ميان اراك و بروجرد بود كه پيشتر به عنوان روستايي مسكوني و ناحيه‌اي خوش اقليم از آن ياد مي‌شد، اما متاسفانه امروز پس از سال‌ها، تبديل به شهركي شده كه هيچ الماني از گذشته‌هايم را در آن نمي‌يابم. ساليان طولاني از زندگي‌ام را در آنجا سپري كردم اما متاسفانه به واسطه قانون اصلاحات ارضي، همه زندگي‌مان را آنجا رها كرده و بار ديگر مجبور به كوچ شديم. اين اتفاق ناگوار براي هميشه ما را از مامون دور كرد. پدرم نيز به خاطر اين موضوع و مسايلي كه به تبع آن پيش آمده بود، درگذشت.»
 

ـ نهمین جلد از مجموعه «تئاتر ایران در گذر زمان» با پژوهش و نگارش غلامحسین دولت‌آبادی و اعظم کیان‌افراز منتشر می‌شود. در این کتاب با نگاهی به تجربه‌های تئاتری داریوش اسدزاده و تئاتر ایران در دهه‌های 1320 و 1330، فعالیت تماشاخانه‌های‌ تهران بررسی می‌شود. غلامحسین دولت‌آبادی، یکی از مولفان نهمین جلد از مجموعه «تئاتر ایران در گذر زمان» گفت: «در این کتاب به وضوح مطرح خواهیم کرد که تاکنون تاریخ تئاتر ایران را محققان و یا نویسندگانی با گرایش‌های حزبی چپ نوشته‌اند و بر این اساس تئاتر ایران از زمان شکل‌گیری را سراسر متعلق به جریانی که پشت آن حزب توده بوده، دانسته‌اند که در واقع این‌ یک دروغ بزرگ تاریخی است. عمده کتاب‌ها و مقاله‌هایی که درباره تئاتر معاصر ایران نوشته شده با نگاه ستایش‌گونه به عبدالحسین نوشین است. هدف ما این است که نادرست بودن این جریان را ثابت کرده و هنرمندانی را که پیش از شکل‌گیری حزب توده و عبدالحسین نوشین در ایران کار تئاتر کرده‌اند، به مخاطبان معرفی کنیم.» وی افزود: «کتاب دیگری را همراه با ناصر حبیبیان تالیف می‌کنیم که درباره چهار استاد تئاتر آمریکایی با نام‌های دیویدسن، کویین‌بی، بلچر و هیدن گری است که به ایران آمدند. این پژوهش در اصل جریان‌های تئاتری ایران در فاصله سال‌های 1334 تا 1342 را دربر می‌گیرد.»



ـ جلد نخست از کتاب چارلز مور با عنوان «مارگارت تاچر: زندگینامه مجاز» موفق به کسب جایزه بهترین زندگینامه سال از سوی انجمن زندگینامه نویسان بریتانیا شد. نفر دوم این رقابت، هریت تاکی برای کتاب «اورست: نخستین صعود» بود. در این مراسم کتاب آلن جانسون با عنوان «این پسر» نیز شایسته قدردانی خوانده شد. جایزه دو هزار پوندی بهترین طرح نیز که به یاد تونی لوتیان و به نخستین کتاب بیوگرافی یک نویسنده اهدا می‌شود به الین تورنتون برای طرحی که درباره زندگی آملیا بیر نوشته ‌است، تعلق گرفت. در این بخش،  النور فیتسیمونز برای طرح کتاب «میل افتخار: زندگی و مرگ تراژیک هریت شلی» جایگاه دوم را کسب‌ کرد. همچنین لیدی آنتونیا فریزر، همسر هارولد پینتر، جایزه یک عمر خدمت به خلق بیوگرافی را دریافت کرد. در همین حال اعلام شد که کتاب جدید وی با عنوان «تاریخ من: سال های اولیه زندگی آنتونیا فریزر» که درباره خاطرات کودکی وی است، سال 2015 منتشر می شود.



ـ نزدیک به هشت دهه پس از زندگی جورج اورول، نویسنده مشهور انگلیسی در برمه، کتابی که او با تمرکز بر تجربیاتش از زندگی در این کشور نوشته، به عنوان برنده مهم‌ترین جایزه ادبی برمه انتخاب شد. کتاب «روزهای برمه» به تازگی در برمه ترجمه و منتشر شده است. مونگ مینت کیوی مترجم کتاب «روزهای برمه» گفت: «ماجراهای این کتاب که در جامعه برمه تحت استعمار بریتانیا می‌گذرد، تصویری از فرهنگ برمه – بریتانیایی ترسیم می کند.» این کتاب که نخستین بار در سال 1934 منتشر شده بیشتر برای جوانان و به قصد ارایه اطلاعاتی درباره برمه به آنها نوشته شده بود. جورج اورول از سال 1922 تا 1927 که به عنوان افسر ویژه پلیس در پلیس سلطنتی هند خدمت می کرد، در برمه مامور بود.

 


-بازگویی ماهیانه: تاریخ‏‏های شفاهی جشن دویستمین سالگرد: وقتی در مورد تاریخ شفاهی ایالت واشنگتن فكر می‏كنید ممكن است عكس‏‏های كهنه ساکنان شهرهای اولیه در صدو پنجاه سال پیش به ذهن شما بیاید. اما تاریخ اخیر نیز می‏تواند جالب باشد. در واقع این مجموعه حاوی ساعت‏‏ها مصاحبه و  عكس‏‏های  تاریخچه تاریخ و فرهنگ مردم  واشنگتن در حدود چهل سال پیش است.

در سال‏‏های 1975 و 1976  بایگانی‏‏های ایالت واشنگتن Washington State Archives اسناد زندگی روزمـــره مردم  را از طریق شش طرح مربوط به جشن دویستمین سالگرد آمریكـا گردآوری كردند.  طی یك دوره دو ساله  دویست و نود و سه مـــورد مصـــاحبه صورت گرفت و عـكس‏‏های بسیـاری برای این مجموعه گرفته شد.
تمركز این شش فقره طرح تاریخ شفاهی به جوامــع مختلف مردم واشنگتن معطوف است. این طرح‏‏ها  عبارتند از: طرح بلك (Black Project)، طرح فیلپینو (Filipino Project)، طرح كیتیتاس(Kittitas Project)، طرح اقیــانوس آرام ( Pacific Project)، طرح واكیــــــاكوم ( Wahkiakum Project) و طرح واتكام (Whatcom Project). در هریك از این شش طرح روش ویژه‏ای از زندگی حاوی اشتراکات مصاحبه‏شوندگان در چیزهای متفاوتی از قبیل مكان جغرافیایی، شغل، نژاد، قالب زمانی و غیره  مــورد بررسی قرار گرفته است. نتایج کار عكس‏‏هایی از لحظات زنــدگی تعـدادی از افــــراد بود که در زمینه ای مشخص گرفته بودند.
مصاحبه‏‏های طرح بلك (Black Project) توسط مورخ مشهور محلی ایستر‏‏هال مانفورد
(Esther Hall Mumford) انجام شد. در  این مصاحبه‏‏ها  در مجموع بیش از ســــه هــزار صفحه نوشته فراهم  شد . تقریباً سی سال پس از تكمیل این طرح،  این مجمــوعه به عنوان یكی از غنی‏ترین اما كمتر مورد استفاده گرفته منـــابع تحقیقــات در مـــورد تاریخ جامعه آفریقایی- آمریكایی  سیاتل و  شهرستان كینگ (King County) به شمار می‏رود.
 نسخه هایی این مصاحبه‏‏ها در میان بسیاری  از كتابخانه‏‏های منطقه توزیع شد.
بایگانی ایالتی در سراسر ماه اكتبر  ماه بایگانی Archives Month  را  در واشنگتن جشن می‏گیرد. موضوع امســال تاریخ شنیداری است  و كانــــون توجه آن معطــوف است به حفظ صداهای واشنگتن از طریق تاریخ‏‏ها شفاهی و سایر  ضبط صداهای گردآوری شده در بایگانی‏‏های ایالتی و سایر نهادهای این ایالت.
ماه بایگانی از سوی بایگانی ایالتی واشنگتن نیز كه بخشی است از دفتر وزیر امور خارجه است، حمایت مالی می شود.



- دو استاد دانشگاه کامن ولث ویرجینیا برنده کمک مالی فولبرایت شدند. شان اوتسی و جف ساوتShawn Utsey and Jeff South ، از اساتید دانشگاه کامن ولث ویرجینیا Virginia Commonwealth University (VCU)، بورسیه فولبرایت Fulbright Scholar grant دریافت نموده اند تا سال آینده به خارج از آمریکا سفر کنند.
برنامه فولبرایت، شامل برنامه فولبرایت-هیز، یک برنامه رقابتی سطح عالی مبتنی بر شایستگی برای دریافت کمک‎های مالی برای مبادله آموزشی بین‎المللی برای دانش‎جویان، پژوهشگران، استادان دانشگاه، حرفه‎ای‎ها، دانش‎مندان، و هنرمندان است. این برنامه توسط سناتور ایالات متحده آمریکا، جیمز ویلیام فولبرایت، در ۱۹۴۶ (میلادی) راه‎اندازی شد.
اوتسی که استاد مشاوره روانشناسی در گروه روانشناسی است، جهت بررسی این موضوع که آپارتاید تا چه اندازه، هنوز بر مردم آفریقای جنوبی تاثیر دارد، یک طرح یک ساله تاریخ شفاهی انجام خواهد داد.
وی در رابطه با مسئله خشونت‏های قومی دوران آپارتاید با مرکز تاریخ شفاهی و خاطرات دانشگاه کوازولو ناتال University of KwaZulu Natal همکاری خواهد نمود.
ساوت، دانشیار مدرسه ارتباطات جمعی و مدیر سرویس اخبار سرمایه، برای یک ترم در دانشگاه نورت ایست نورمال Northeast Normal University واقع در چانگ چون Changchun  در شمال شرق چین، در دوره های روزنامه نگاری و ارتباطات جمعی تدریس خواهد کرد.
این دوره های آموزشی به زبان انگلیسی بوده و در ترم بهار دانشگاه که از ماه فوریه شروع و تا ژوئیه ادامه دارد، برگزار خواهند شد.


ـ نشانی‌ها:
3 میلیون کتاب در زمینه «تاریخ جایگزین» شناسایی شد
http://www.ibna.ir/vdcg739q3ak97z4.rpra.html
«گرگ خاکستری» رمان تاریخی غیرقابل استنادی است
http://www.ibna.ir/vdchz-nzx23n6zd.tft2.html
تاریخ شفاهی یک گروه سرود
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920828000344
آیین رونمایی از کتاب «من زنده‌ام»
http://ibna.ir/vdcfcvdy0w6dcma.igiw.html
نشست «نقد کارنامه تاریخ‌نگاری شیرین بیانی»
http://ibna.ir/vdca0in6a49nae1.k5k4.html
خلاصه مقالات همايش بين‌المللي کالبدشکافي سياست انگليسي‌ها در ايران
http://iichs.org/index.asp?id=2036&doc_cat=31
اسباب‌بازی‌های قدیمی و مردم‌شناسی ایرانیان
http://www.ibna.ir/vdch--nzi23n6qd.tft2.html



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.
counter UPDATE error: 1054, Unknown column 'count' in 'field list'