شماره 122    |    19 تير 1392

   


 

تقابل اسناد و خاطرات در قیام مسجد گوهرشاد


مرگ فوزیه، اولین همسر محمدرضا پهلوی


خاطره و بازنمایی در اروپای معاصر


قدرت و دمکراسی: آرای بیشمار تاریخ شفاهی


نکاتی درباره بایگانی تاریخچه خانواده، قسمت اول


چرا حکم صادره به نفع تاریخ شفاهی کالج بوستون، پیروزی نیست؟


«کالک‌های خاکی» پاسخ‌گوی نسل امروز است


گفتگوی منتشر نشده با محمود عباديان: سرم به سنگ خورد


همه شخصيت‎هاي "خونبارش" واقعي بودند


ماجرای چاپ اثری از فصیح با کاغذ باطله‌های روزنامه اطلاعات که 16 هزار تیراژ خورد


 



پیش خوان شماره 122

ـ محسن مؤمنی شریف، رییس حوزه هنری با بیان این‌که حوزه هنری نقشی محوری در تایخ شفاهی دارد، اظهار کرد: افراد بسیاری، تمام وقت خود را در حوزه هنری در این زمینه گذرانده‎اند و این باعث شده تاریخ شفاهی بتواند در مسیر درست خود حرکت کند. بیش‌تر ترجیح می‎دهیم حمایت حوزه هنری از افراد به گونه‎ای باشد که شرایط کار برای آن‌ها به وجود آید و به راحتی بتوانند به منابع کاری خود دسترسی داشته باشند تا کارشان درست به دست مخاطب برسد.


ـ خانه موزه شهید آیت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی در تهران، خیابان دکتر علی شریعتی، خیابان صبر، خیابان مطهری، کوچه مهر افتتاح شد. در این مجموعه زندگینامه شهید بهشتی از کودکی تا شهادت به تصویر کشیده شده و کتابخانه این موزه دو هزار جلد کتاب دارد. آيت الله سید محمد حسيني بهشتي، از روحانیان مبارز در راه نهضت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی و ريیس ديوان عالي كشور جمهوری اسلامی ایران، در حادثه انفجار بمب در دفتر مركزي حزب جمهوري اسلامي در هفتم تیر سال 1360 به شهادت رسید.



 
ـ محسن كاظمی، نویسنده كتاب «سالهای بی قرار» گفت: تاریخ شفاهی یك ژانر نوظهور برای ثبت وقایع و رخدادهای تاریخی است كه در جهان بعد از جنگ جهانی دوم ظهور كرد. در ایران هم تاریخ شفاهی توانست با نگاه و زاویه ای جدید به ثبت كارهای تاریخی بپردازد. تاریخ شفاهی به خاطره‌نگاری بسیار نزدیك است، زیرا قالب هر دو كار خاطره است. تاریخ شفاهی خاطره را در یك فرایند پژوهشی اعتبار سنجی می‌كند تا از صحت خاطره اطمینان حاصل كند و بعد در اختیار جامعه قرار می‌دهد. ذهن راویان در حال تحلیل رفتن است و ما هر چه قدر كه از وقایع جنگ و انقلاب فاصله می گیریم به یاد آوردن خاطرات سخت‌تر می‌شود. لذا این امر تاریخ شفاهی و خاطره‌نگاری را دچار مشكل می‌كند.



ـ سیده‌اعظم حسینی، نویسنده کتاب «دا»، خاطرات یک پرستار به نام ماهرخ باستان را دستمایه تدوین اثر جدید خود کرده است. باستان در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در بیمارستان امام خمینی اهواز مشغول به فعالیت بوده است. به گفته حسینی، کتاب تازه او از یک سو به خاطرات این پرستار زن و حجم کاری او در بیمارستان در روزهای جنگ و از سوی دیگر به تهدیدات و مسایلی که شهروندان اهواز در آن زمان برای ماندن در شهر با آن روبه‌رو بودند، می‌پردازد.



ـ دفتر مطالعات و ادبیات پایداری حوزه هنری استان همدان نگارش خاطرات قدرت‌الله شهبازی، فرزانه تیموری و مادر شهیدان دوروزی را به عنوان راویان دوران هشت سال دفاع‌مقدس در دستور کار دارد. خاطرات قدرت‌الله شهبازی توسط سید حسین موسوی تدوین و اکنون در حال نگارش اثر است. فرزانه تیموری، خواهر سه شهید است و با مشاوره کارشناسان دفتر مطالعات و ادبیات پایداری حوزه هنری استان همدان، خاطرات خود از سه برادر شهیدش را ثبت می‌کند. از دیگر برنامه‌‌های این دفتر برگزاری کلاس‌های تاریخ شفاهی است. تاکنون یک دوره از این کارگاه‌ها در استان همدان برگزار و با استقبال نزدیک به 45 نویسنده و افراد علاقه‌مند روبه‌رو شد. کارگاه بعدی تاریخ شفاهی قرار است در شهریور ماه امسال برگزار شود.


ـ اولین شماره فصلنامه مطالعات تاریخ ایران اسلامی از سوی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) به مدیر مسئولی دکتر نصرالله پورمحمدی املشی و سردبیری دکتر علی اکبر کجباف منتشر شد. بازخوانی و بررسی یک سند تاریخی، تاریخ نویسی باستان‌گرا و ناسیونالیستی در ایران عصر قاجار و سرگذشت نشریه بامداد، ارگان انجمن اتحادیه اصناف تهران از جمله عناوین مقالات شماره نخست فصلنامه مطالعات تاریخ ایرانی اسلامی است.



ـ آثار دفاع مقدس و انقلاب اسلامی دفتر‌های ادبیات و هنر مقاومت و انقلاب اسلامی حوزه هنری مانند «سال‌های بی قرار»، «بابا نظر»، «نورالدین پسر ایران» و «دا» در نمایشگاه دومین همایش ملی ارتقاء كیفیت آثار، محصولات و فعالیت‌های فرهنگی ارایه شد. این نمایشگاه یازدهم و دوازدهم تیر 1392 برپا بود.


ـ فرهاد فخرالدینی، موسیقیدان ایرانی در مراسم رونمایی از کتاب «شرح بی نهایت» گفت: من سعي كردم صميمانه در اين كتاب بنويسم. من با همسري زندگي كردم كه همواره حضور تاثیرگذاری در زندگی من داشت. من او را به معنای واقعی کلمه دوست داشتم اما متاسفم که آزرم در سایه من پنهان شد اما باعث شد تا من در آرامش فعاليت كنم. البته  كساني كه او را از نزديك مي‌شناختند، مي دانستند او چقدر فروتن بود و با توجه به توانايي هايي كه داشت چگونه در سايه من پنهان شد. او با اينكه خاطرات خود را برخي مواقع براي من خوانده بود اما وقتی همه اين خاطرات را يكجا خواندم بسيار تحت تاثير قرار گرفتم. قرار بود او سرگذشت من را بنويسد اما در نهايت قسمت اين شد كه من سرگذشت او را بنويسم. او نوشتن خاطراتش را از 13 سالگي شروع كرده بود و به زبان ساده روايت مي كرد. من این افتخار را داشتم که از نزدیک با هنرمندان بزرگی چون روح الله خالقی، علینقی وزیری، ابوالحسن صبا و علی اکبر خان شهنازی فعالیت کنم و از آنها بیاموزم. همه این فعالیت‌ها را در کتاب «شرح بی‌نهایت» نوشته ام که به گمانم خاطرات خوبی است.



ـ فیلم مستند «سلام مرتضی ...» مراحل آخر تصویربرداری را طی می کند. این فیلم که از مجموعه‌ «یک فیلم یک حقیقت» است، به زندگی و روند مستندسازی شهید مرتضی آوینی خواهد پرداخت. کارگردانی این فیلم را علیرضا پوریوسف و تهیه کنندگی این مجموعه را ناهید دل آگاه به عهده دارد.


ـ همایش بین المللی قره باغ 15 آبان سال جاری با مشارکت دانشگاه‌ها و موسسات علمی و فرهنگی کشور در تبریز برگزار می‌شود. دکتر محمد علی پرغو، دبیرعلمی این همایش گفت: گردآوری تاریخ شفاهی پیرامون قره باغ و بررسی نتایج، پیامدها و چشم اندازهای احتمالی قره باغ از جمله اهداف این همایش است.
مهلت ارسال مقالات تا 15 مهر ماه جاری به  نشانی conference.garabag@tabrizu.ac.ir اعلام شده است.


ـ کتاب «پیچک این روزهای ابری» با موضوع زندگینامه و خاطرات امینه وهاب‌زاده، جانباز ۷۰ درصدی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران منتشر و روانه بازار نشر می‌شود. فاطمه بهبودی، نویسنده این اثر است.


ـ محمد کریمی مترجم کتاب «قحطی بزرگ» و سردبیر سایت و هفته‌نامه تاریخ شفاهی ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری دفاع مقدس گفت: کتاب «قحطی بزرگ» توسط محمد قلی مجد به زبان انگلیسی به نگارش درآمده و منتشر شد. به محض توزیع کتاب یک نسخه از آن توسط موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی تهیه شد و برای ترجمه در اختیار من قرار گرفت. قبل از ترجمه این کتاب فعالیت فرهنگی من بیشتر در حوزه تالیف و ترجمه مقالات علمی تعریف می‌شد و ترجمه این کتاب اولین تجربه من در این زمینه به حساب می‌آید. موضوع «قحطی بزرگ» موضوع بسیار بکری است که تا به حال کمتر مورد توجه قرار گرفته و در مورد آن کمتر کار شده است ولی در چند سال گذشته و با توجه به انتشار این کتاب بحث‌های خوبی آغاز شده و این رویداد از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان مثال خانم ملک‌زاده، در مقاله ای که جدیدا در این رابطه به نگارش درآورده به نقش روسیه در «قحطی بزرگ» ایران پرداخته که بسیار جالب است. در حال حاضرکتاب «قحطی بزرگ» توسط آقای مجد مورد بازنگری قرار گرفته و بخش های جدیدی به آن اضافه شده ویک سری سند که جدیدا به دست آقای مجد رسیده هم به کتاب اضافه شده و قرار است که در قالبی جدید تجدید چاپ شود.
اين اثرپژوهشي به بررسي آثار و تبعات اقتصادي جنگ اول جهاني در ايران از جمله قحطي بزرگ سالهاي 1298 ـ 1296 پرداخته است.


ـ فریدون شهبازیان، آهنگساز ایرانی از چاپ کتاب خاطراتش خبر داد. وی گفت که در این اثر خاطرات 50 سال فعالیتش را در عرصه موسیقی‌ جمع‌آوری کرده است.


ـ فهرست عناوین پرفروش فروشگاه مرکزی شهر کتاب تهران در نیمه اول تیرماه 1392 منتشر شد. پرفروش‌های حوزه تاریخ عبارت‌اند از: «انديشه‌های سياسی در عصر مشروطيت ايران»، «برج فرازان»، «تاريخ ايران مدرن»، «زندگی جنگ و ديگر هيچ» و «امنيت ملی و نظام اقتصادی ايران». «دايره‌المعارف مصور تاريخ جنگ ايران و عراق» و «پا به پاي سرو: خازرات و مخاطرات عفت مرعشی» هم جزو کتاب‌های پرفروش در حوزه انقلاب و دفاع مقدس است.


ـ مهرداد غفارزاده، نویسنده و کارگردان درباره فعالیت‌های اخیر گفت: داستانی درباره وقایع انقلاب و ورود امام خمینی(ره) به ایران می‌نویسم. این کار درباره  پرواز امام به ایران است. در هواپیما بسته‌ای از طرف یاران امام به یک خبرنگار آلمانی داده می‌شود تا اگر امام به ایران رسیدند و مشکلی پیش نیامد این بسته را برگرداند اما اگر به هر دلیلی مشکلی برای امام و یارانش پیش آمد آن بسته را به امانت نزد خود نگه دارند. زمانی که  امام وارد فرودگاه می‌شود به سمت بهشت زهرا هدایت می‌شوند و خبرنگار از یاران امام و امام دور می‌شود. در این کار سعی می‌کنیم تلاش خبرنگار برای رسیدن به امام و یارانش را به تصویر بکشیم. رژیم شاه از بسته مطلع شده و برای دست یافتن به بسته از هیچ تلاشی فروگذار نیست.
وی درباره مستندات واقعی اثر توضیح داد: نگارش اثر براساس مستندات است هنوز خبرنگار آلمانی، پیتر شولاتر که بسته را از یاران امام  تحویل گرفته است زنده است. او بیش از 90 سال سن دارد و من او را در مونیخ ملاقات کردم و می‌توان مستندی درباره آن ساخت. شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی ایران برای ساخت یک تله فیلم از این داستان موافقت دارد و رمانی براساس این واقعیت برای بنیاد داستانی ادبیات ایرانیان در حال نگارش دارم.


ـ کتاب «خاطرات حاج هاشم امانی» چاپ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، برگزیده دوم بخش تاریخ چهارمین جشنواره اندیشه و قلم ارتش جمهوری اسلامی ایران شد. اختتامیه چهارمین همایش دوسالانه اندیشه و قلم ارتش 15 تیرماه 92 در سالن کوثر سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.


ـ کتاب «اسنادی از تاریخچه‌ فعالیت هسته‌ای در ایران» به کوشش علی‏اکبر علی‌اکبری بایگی و در 408 صفحه، فراز و فرود پیش‌روی صنعت هسته‌ای کشورمان را از سال 1330 تا 1357 روایت می‌کند. این کتاب از سوی مركز پژوهش و اسناد معاونت ارتباطات و اطلاع رسانی ریاست‌ جمهوری منتشر شده است. همین ناشر با همراهی موسسه خانه کتاب، جلد هشتم کتاب «اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم» را منتشر کرد. این مجلد شامل بخش‌های «ورود آمریکایی‌ها به ایران»، «اشغال ایران به روایت روزنامه‌های جهان» و «کنفرانس تهران» است. دیگر مجلدهای کتاب «اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم» با عنوان‌های «تحمیل پیمان سه‌جانبه، اعلان جنگ به آلمان و تصرف اماکن و اموال»، «سانسور و مداخله در امور پولی و مالیاتی»، «راه‌ها، راه‌آهن و فرودگاه‌ها، قطع درختان، نان و غله، مهاجرین لهستانی در ایران»، «قتل، تعدی، تجاوز و نقض حاکمیت»، «بازداشت و تبعید» و «سانسور مطبوعات، بازداشت‌شدگان، جابه‌جایی نیروها و ...» پیش از این به ‌چاپ رسیده است.


ـ کتاب «بررسی تطبیقی دو نهضت جنگل و خیابانی» از توليدات دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، پس از گذشت 19 سال از چاپ نخست در سال 1373، به كوشش انتشارات سوره مهر به چاپ دوم رسید.


ـ «موسیقی از حماسه تا انقلاب» اثری است که توسط هوشنگ جاوید به تحریر درآمده و قرار است توسط انتشارات سوره مهر منتشر شود. جاوید گفت: از سالیان قبل که کار پژوهش موسیقی را آغاز کرده بودم همواره برای پیدا کردن ریشه‌ها و تاریخچه‌های موسیقایی کشورمان مجبور به استناد به چندین منابع خارجی بودم. لذا برای رفع این نقصان در موسیقی کشورمان به پژوهش موسیقی مبادرت ورزیدم.
وی درباره کتاب «موسیقی از حماسه تا انقلاب» گفت: در این اثر تاریخ موسیقی حماسی از قبل و بعد اسلام تا انقلاب مشروطه و انقلاب سال 1357 و زمان جنگ هشت‌ساله عراق علیه ایران را مورد بررسی قرار داده‌ام.


ـ دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان یزد خبر داد که نگارش کتاب‌های «اعلامیه‌های انقلاب اسلامی در یزد»، «تاریخ انقلاب اسلامی در یزد» و «روزشمار تاریخ انقلاب در یزد» به پایان رسیده است و همزمان با دهه فجر امسال از سوی انتشارات سوره مهر منتشر خواهد شد. «روزشمار تاریخ انقلاب در یزد» و «اعلامیه‌های انقلاب اسلامی در یزد» توسط محمدرضا کلانتری سرچشمه تدوین شده و کتاب «تاریخ انقلاب اسلامی در یزد» به قلم مشترک محمدرضا کلانتری سرچشمه و جواد بهبودزاده در مرحله ویراستاری قرار دارد. نگارش کتاب «خاطرات سیاسی آیت‌الله ناصری» یکی دیگر از طرح‌های دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری یزد است که هشتاد درصد کار تحقیق اثر تمام شده است.


ـ «بازخوانی پرونده یک جنایت» عنوان مقاله‌ای درباره جنایت ناو جنگی «وینسنس» آمریکا است که از سوی دفتر مطالعات قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا (ص) بر اساس یافته‌های جدید مراحل تکمیل را سپری می‌کند و قرار است از سوی این مرکز در قالب کتاب منتشر شود. این اثر به صورت مفصل به عملکرد فنی ناو «وینسنس» آمریکا پرداخته است و اثبات کرده که شلیک موشک به هواپیمای مسافربری ایرانی به صورت عمدی از سوی این ناو صورت گرفته است. ساعت 10 و 24 دقیقه صبح یکشنبه دوازدهم تير ماه 1367، برابر با سوم ژوئيه 1988، هواپيمای مسافربری ايرانی كه 66 كودک در آن حضور داشتند، توسط ناو جنگی «وينسنس» آمريكا و به وسيله موشك‌های پيشرفته استاندارد «SM2» مورد حمله قرار گرفت و تمام سرنشینان آن به شهادت رسیدند.


ـ کتاب «عارفانه» شهید احمدعلی نیری را در قالب چهل خاطره معرفی ‌می‌کند. این اثر توسط گروه فرهنگی شهید ابراهیم هادی تدوین و از سوی نشر امینان منتشر شد.


ـ کتاب «رانده شدگان» با روایت خاطراتی از رانده شدن خانواده‌های ایرانی و شیعه ساکن عراق در آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از سوی انتشارات سوره مهر منتشر می‌شود. خلود جلیل ابراهیم، راوی اثر گفت: از همان ابتدا که در ایران مستقر شدیم، یعنی زمانی که تنها 17 سال سن داشتم می‌خواستم مظلومیت رانده شدگان و وقایعی که شاهد بودم را بنویسم. به تدریج شروع به نوشتن کردم. چندبار هم خواستم آنها را چاپ کنم، ولی می‌‌گفتند مردم از جنگ خسته شده‌اند. تا اینکه توسط یکی از همسایگان به آقای مرتضی سرهنگی، مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت معرفی شدم. در آن زمان 90 درصد کتاب را نوشته بودم. ایشان تشویقم کردند که خودم خاطرات را کامل کنم.


ـ کتابی شامل خاطرات آلبر کامو به قلم معلم فلسفه وی به زودی در ایران و از سوی نشر افراز منتشر خواهد شد. سعیده بوغیری که این اثر را با نام «خاطرات کامو» از زبان فرانسه ترجمه کرده معتقد است نثر و نگاه ژان گرینیه، نویسنده این کتاب و کامو بسیار به هم شبیه است. کامو در حوزه‌ فلسفه خود را مدیون ژان گرینه می‌داند و دو کتاب نخست خود را به وی تقدیم کرده است.



 
از سوی دیگر سایت خبری، تحلیلی سینمای ما خبر داد که پروين غفاري، بازيگر قديمي سينماي ايران درگذشت. وی در سال‌هاي اخير در خانه‌اش در نوشهر زندگي مي كرد و در شامگاه ۱۱ تیر 92 در سن ۸۳ سالگی در منزل خود در شهر نوشهر درگذشت. غفاري متولد 1309 براي اولين بار در سال 1340 با بازي در فيلم «فرياد نيمه شب» به كارگرداني ساموئل خاچيكيان وارد عرصه سينما شد و 4 سال بعد با بازي در «موطلايي شهر ما» به شهرت رسيد. وی پس از انقلاب اسلامی، خاطرات خود درباره روابط عاشقانه با محمدرضا پهلوی را در کتابی به نام «تا سیاهی در دام شاه» منتشر کرد که تنها یک بار در سال ۱۳۷۶ منتشر شد.



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.
counter UPDATE error: 1054, Unknown column 'count' in 'field list'