ـ حسین نصرالله‌زنجانی، مسوول دفتر مطالعات و ادبيات پايداری اداره كل امور استان‌هاي حوزه‌هنري، استان‌های گیلان، کهگیلویه و بویراحمد، زنجان و یزد را به ترتیب فعال‌ترین استانها در حوزه تدوین تاریخ‌شفاهی و خاطرات انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس عنوان کرد. وی گفت: با بررسی برنامه استانها مشخص شد که هر استان امسال به صورت متوسط سه طرح تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع‌مقدس را در دستور کار دارد. اگر استانها را رده بندی کنیم به ترتیب استان گیلان فعال‌ترین استان، کهگیلویه و بویر احمد بهترین آثار، استان زنجان بهترین تجربیات و استان یزد هم در شرایط خوبی قرار دارد.
ـ انتشارات سوره مهر کتاب «محرمانه» شامل خاطرات سرگرد احمد عدنان القیسی و اسرار مسلح كردن عراق در جنگ با ايران را به چاپ چهارم رساند.
ـ محمدجعفر زمردیان، مدیر اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان همدان از برگزاری کارگاه ثبت تاریخ شفاهی به صورت ماهانه خبر داد. قرار است این کارگاه در سال جاری در هشت جلسه برگزار شود. چهار جلسه از این دوره مربوط به تاریخ شفاهی و چهار جلسه دیگر هم به سند شناسی اختصاص خواهد یافت. نخستین کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی به کوشش این اداره کل و با همکاری مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه غرب کشور، حوزه هنری، بنیاد شهید و امور ایثارگران همدان روز شنبه یکم تیر ماه 92 برگزار شد. دومین جلسه این کارگاه‌ها هم در مردادماه سال جاری (1392) برگزار می‌شود.
ابوالفتح مومن در نخستین کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی همدان که با حضور 40 نفر از علاقه‌مندان و فعالان این رشته در باغ موزه دفاع مقدس این شهر برگزار شد، گفت: تاریخ شفاهی، مجموعه تلاش‌هایی است که با بهره گیری از تکنیک‌ها و ابزارهای خاص خود به جمع آوری و حفظ داده‌های تاریخی حاصل از تجارب شخصی افراد و گروه‌های اجتماعی می‌پردازد. این داده‌های تاریخی در بستر خاص و پذیرفته شده فرهنگی و از تعامل و توافق فی مابین مصاحبه شونده و مصاحبه گر پرسا حاصل می‌شود. با توجه به تعریف تاریخ شفاهی و اهداف آن که در واقع به گفتار آوردن انباشتههای ذهنی راوی در یک گفت‌وگوی فعال است، طیفی از جامعه که معمولاً کسانی هستند که در تاریخ سنتی و کتبی جای نداشتهاند، در بیان وقایع و رویدادها سهیم میشوند و بسیاری از زوایای ناگفته و ناپیدا در اسناد و مدارک آرشیوی عیان میشوند. تاریخ نگار در تدوین داده‌ها با استفاده از شناخت و اشرافیت خود نسبت به موضوع میتواند با بهره گیری از ابزارها و معیارهای تدوین که شامل بازنگری محتوایی، نقد داده‌های تاریخ شفاهی، مقابله و خوانش دیگر روایتهای همسو و هم موضوع است و همچنین بهره گیری از اسناد در دسترس تاریخی، تاریخ شفاهی یک رویداد را پس از گذراندن از فیلتر نقد و بررسی تاریخی با روشهای علمی تدوین کند. این تدوین تفاوتهایی با تاریخ کتبی دارد و متن تاریخ شفاهی خصلت گفتاری دارد بدین معنا که از طریق خواندن شنیده می‌شود. به همین دلیل تاریخ شفاهی با سنت شفاهی درهم میآمیزد و همین امر اثر را خواندنیتر و شنیدنیتر می‌کند، البته این سخن بدان معنا نیست که متن تاریخ شفاهی باید در شکل زبان محاوره ای آورده شود. در تاریخ شفاهی موضوع مهمی که مورد ظلم واقع می‌شود فراموش کردن توده مردمی است در حالی که نقش مردم در این بین کاملا مشهود است. معضل دیگر تاریخ شفاهی مصلحت نگری است چرا که بسیاری از صاحبان خاطرات در قید حیاتند. در تاریخ شفاهی از سه گونه تاریخ نقل و روایت، خردورزی و تعقل و تاریخ نقدی استفاده می شود که خمیر مایه تاریخ شفاهی تاریخ نقلی است. در تدوین تاریخ نقدی باید از سایر رشته‌ها نیز کمک گرفته شود، ضمن این که در نقد، اشرافیت مورخ، شرط اول است. نقد باید موجب رشد و بالندگی شود و با هدف تخریب صورت نگیرد.
حمید حسام، یکی دیگر از نویسندگان و پیشکسوتان تاریخ شفاهی در استان همدان نیز اظهار داشت: تاریخ شفاهی دفاع مقدس در ایران اگر چه خواستگاه تاریخی دارد اما در پروسه عمل هرچه بیشتر پیش می رود سایر رشته‌ها را در خود پیوند می‌دهد، ضمن این که تاریخ شفاهی را به خاطره شفاهی تغییر داده‌اند. ادبیات می تواند در فرم و متن به کمک خاطره و تاریخ شفاهی بیاید و در بحث خاطره پررنگ‌ترین موضوع مباحث اعتقادی است. در تاریخ شفاهی علاوه بر وقایع و رویدادها به دنبال اندیشه‌ها باشیم چرا که رسوب یک حادثه و یا اندیشه که مقداری از آن قابل بیان است در بخش‌هایی همچون گذشت زمان، آفت فراموشی را در رزمندگان دوران دفاع مقدس ایجاد می کند. اصل در تاریخ شفاهی پرداختن و روش در آن و نیز مصاحبه و گفت‌وگو است.
ـ دکتر مجتبی رحماندوست، نویسنده و شاعر و نماینده مردم تهران، ری، اسلامشهر و شمیرانات در مجلس شورای اسلامی گفت: در چند سال اخیر هر کس از من برای معرفی کتاب سوال می کند، بنده تاریخ شفاهی را مثال می‌زنم. احساس می‌کنم جدیدا اقبال به این ژانر بسیار زیاد شده و من هم در همین ژانر مطالعه می‌کنم. مثال هم اگر بخواهم در این زمینه بزنم، نمونه بارز آن کتاب‌های «خاطرات عزت شاهی» و «سال‌های بی قرار» است. این کتاب‌ها به نظر من دست رمان‌ها را هم به لحاظ جذابیت از پشت بسته‌اند. اما آثاری که خود من به آنها علاقه بسیار زیادی دارم، یکی «خاک‌های نرم کوشک» است که فکر می‌کنم تاکنون حدود 160 بار تجدید چاپ شده است. کتاب‌های «پایی که جا ماند»، «بابا نظر» و «نورالدین پسر ایران» را هم می‌پسندم.
ـ کتاب‌های خاطرات مستند سیدهادی خسروشاهی درباره علامه طباطبایی، علامه سید مرتضی عسکری، آیت‌الله سیدمحمود طالقانی، محمدعلی جمالزاده، احمد بن بلا و روژه گارودی از سوی انتشارات کلبه شروق (وابسته به مرکز بررسیهای اسلامی) منتشر شد. در آینده نزدیک خاطرات سیدهادی خسروشاهی درباره امام خمینی(ره)، امام موسی صدر، آیت‌الله سید علی خامنهای (رهبر معظم انقلاب)، شهید دکتر بهشتی و آیت الله علی مشکینی هم منتشر خواهد شد.
ـ هشتاد و نهمین شماره فصلنامه علمی - پژوهشی «گنجینه اسناد» که زیر نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران منتشر می شود، با این مقالات در فضای مجازی قرار گرفت: اشکال مالکیت ارضی در سیستان از صفوی تا پهلوی دوم/ علیرضا علی‌صوفی، عباسعلی آذرنیوشه، عباس اویسی، روابط حکام و خانهای ماکو با آن سوی ارس/ جعفر آقازاده، مسعود بیات، فاطمه نظارت ، سازمان جهانگردی و تأثیر آن بر توسعه گردشگری در دوره پهلوی دوم(1357-1320ه.ش)/ رقیه جوادی، علل و عوامل شکل گیری پدیده کشف حجاب در دوران پهلوی/ امیرمسعود شهرام‌نیا، نجمه‌سادات زمانی، بررسی اسناد تعمیرات تابلوهای کاخ گلستان، صاحبقرانیه و فرح آباد/ محمد حدادی، محسن محمدی آچاچلویی، بررسی شیوه‌های سازماندهی، ذخیره و بازیابی اطلاعات در موزه های مجازی ایران/ فاطمه نوشین فرد، زینب فضایی، شفافیت اسنادی و حق دسترسی آزاد به اطلاعات/ حسن زندیه، حسن سالار سروی.
ـ در سالروز شهادت رئیسعلی دلواری، سومین همایش ایران و استعمار انگلیس با محوریت «مبارزه، مقاومت و پیروزی» برگزار می‌شود. این همایش شهریور 1392 در بوشهر برگزار می شود و مهلت ارسال مقالات تا 30 تیر ماه 1392 است. آثار و مقالات استادان، پژوهشگران و عموم علاقمندان مباحث تاریخ سیاسی معاصر در زمینه موضوعات همایش با نشانی‌های تهران، خیابان ولی‌عصر، بالاتر از بزرگراه شهید چمران (پارک وی) ، پلاک ۲۸۲۸/ صندوق پستی 19165333/ تلفن‌های ۲۲۶۶۶۷۵۸ - ۲۲۶۶۶۷۰۴ – ۲۲۶۶۶۷۱۰/ Email: info@ir-psri.com پذیرفته می‌شود.
ـ «سنگر تدارکات»، «تاریخچه مناقشات ایران و عراق و آغاز جنگ در خرمشهر»، مستندی در مورد عملیات ۱۴۰ فروندی نیروی هوایی در دفاع مقدس و فیلمی درباره خلبان آزاده سید جمشید اوشال از جمله آثار جدید محسن قیصری هستند. مستند «سنگر تدارکات» در ده قسمت 30 دقیقه‌ای از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شود و روش پشتیبانی از رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس را نشان می‌دهد. مستند «تاریخچه مناقشات ایران و عراق و آغاز جنگ در خرمشهر» برای هفته دفاع مقدس آماده پخش در شبکه یک می‌شود.
ـ صادق طباطبایی این روزها مشغول اتمام دو جلد نهایی مجموعه خاطرات خود است. به گفته طباطبایی از آنجا که جلد سوم بیان کننده خاطرات وی تا رفراندوم 12 فروردین سال 1358 بوده است، جلد چهارم از رفراندوم تا شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و جلد پنجم که جلد نهایی خواهد بود شامل آغاز جنگ تا رحلت امام خمینی(ره) می‌شود. جلد سوم خاطرات صادق طباطبایی امسال در بیش از 1800 صفحه توسط موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی(ره) به چاپ می‌رسد.
ـ کتاب «تاریخ گزینشی اشرافیت یهود» به‌قلم مسعود رضایی با همکاری دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شده است. این اثر به نقد کتاب «تاریخ جامع یهودیان ایران» نوشته حبیب لوی می‌پردازد. کتاب‌های «بازی پیوند» با نقد و بررسی کتاب «کهن دیارا» شامل خاطرات فرح پهلوی «پندی فهم نشده» با نقد و بررسی کتاب «درس تجربه» شامل مجموعه خاطرات ابوالحسن بنی‌صدر به قلم عباس سلیمی‌نمین از سوی همین ناشران به چاپ رسیده است.
ـ سهیل جهان‌بیگلری، مدیر عامل سازمان توسعه سینمایی سوره از قرار گرفتن پروژه سینمایی «مزار شریف» با روایتی از شهادت دیپلمات‌های ایرانی توسط طالبان به كارگردانی حسن برزیده، در اولویت تولید سال 1392 حوزه هنری خبر داد. وی اعلام كرد: حوزه هنری علاوه بر اینكه امسال تولید ۸ فیلم بلند سینمایی را در دستور كار دارد در زمینه فیلم كوتاه و مستند نیز برنامه‌های ویژه‌ای دارد كه یكی از مهمترین مجموعه‌های مستند حوزه، مجموعه مستند «سرداران دفاع مقدس» به تهیه‌كنندگی محمدد پیرهادی و كارگردانی سیدرضا میركریمی است. تولید هفت مستند هم همزمان شروع شد، تحقیق، پژوهش، طراحی‌ها و انجام می‌شد و البته ابتدا مستند شهید چمران برای نمایش آماده شد. مستند بعدی درباره خلبان شهید عباس دوران است كه ۸۰ درصد طراحی آن تمام شده است. این دو مستند را اواسط مردادماه امسال در مراسمی ویژه رونمایی خواهیم كرد.
ـ جلد دوازدهم «روزشمار انقلاب اسلامی» که به وقایع 27 تا 30 دی ماه 1357 اختصاص دارد و به همت میرزا باقرعلیان‌نژاد گردآوری و تدوین شده، به زودی توسط انتشارات سوره مهر منتشر خواهد شد. این مجموعه تحقیقی که قرار است در 18 مجلد تکمیل شود از ابتدای سال 1356 را در بر دارد و به پیروزی انقلاب در 22 بهمن 1357 می‌رسد که در مجموع 22 ماه و 22 روز را شامل می‌شود.
ـ هدایت‌الله بهبودی، مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی گفت که در حوزه دفاع مقدس کتاب‌های «پایی که جا ماند» و «دختر شینا» و در ژانر رمان، «قیدار» اثر رضا امیرخانی را می‌پسندد و برای نوجوانان کتاب «بچه‌های کارون» نوشته احمد دهقان را انتخاب خوبی می‌داند.
ـ خاطرات سرهنگ آزاده، شهاب الدین شهبازی در قالب کتاب «شب‌های بی مهتاب» به قلم محسن کاظمی اثری است که به تازگی نسخه دیجیتال آن عرضه شده است. این کتاب به قیمت 2 هزار تومان در کتابخانه الکترونیک سوره مهر و در این نشانی قابل خریداری است:http://sooremehr.avaabook.com/site/view/4028006330
ـ کتاب «اسنادی از انجمن‌ها و موسسه‌های فرهنگی ـ اجتماعی دوره رضاشاه» از سوی مرکز پژوهش و اسناد دفتر رییس‌جمهوری با همکاری موسسه خانه کتاب منتشر شد.
ـ تهیه اطلس 53 جلدی حضور یگان‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از سوی گروه جغرافیای نظامی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در دستور کار قرار گرفت. سه جلد از این مجموعه اکنون مراحل تدوین را سپری می‌کند.
ـ کتاب «كنار رود خین» شامل یادداشت‌های اشرف السادات مساوات (سیستانی) درباره فرزند شهیدش مهرداد سیستانی که از سوی دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری تولید شده، توسط انتشارات سوره مهر به چاپ یازدهم می‌رسد.
ـ «شور شب‌های قلاویزان» عنوان کتابی است که از سوی سالم پوراحمد در باره زندگی سرهنگ پاسدار خدارحم سحری نوشته شده است. این کتاب که تاریخ شفاهی دفاع مقدس استان ایلام هم محسوب می‌شود از سوی اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان منتشر خواهد شد.
ـ طرح پژوهشی «فرهنگ نام‌های دفاع مقدس» اثر در دست تالیف موسی غیور است. وی در این کتاب نام رزمندگانی را که از آذربایجان شرقی به جبهه‌های دفاع مقدس رفته‌اند و نام مکان‌های جغرافیایی را که در آن حضور یافته‌اند ثبت خواهد کرد.
ـ کتاب «صعود زندگی من» شامل زندگی‌نامه خودنوشت «لارا ایوانز» زنی که برای مبارزه با سرطان به فتح کوه‌ها و قله‌ها رو آورد، با ترجمه علی ایثاری کسمایی تا چند هفته دیگر توسط انتشارات آموت منتشر می‌شود.
ـ علی دهباشی متن نامه‌های مجتبی مینوی را آماده چاپ کرد. نامه‌ها در دو جلد خطاب به افرادی چون یحیی مهدوی، اصغر مهدوی، محمد امین ریاحی، ایرج افشار،عبدالحسین زرین کوب، غلامحسین یوسفی، سید محمد علی جمالزاده و ... نوشته شده است. در این نامه‌ها از سفرهای فرهنگی به لندن، پاریس، آلمان و استانبول و مسائل فرهنگی و ایران شناسی سخن به میان آمده است. «سفرنامه آمریکا» نیز کتاب دیگری است از حاج سیاح که با همکاری دکتر علی فردوسی آماده چاپ شده است. پیش از این علی دهباشی «سفرنامه فرنگ» حاج سیاح را که اختصاص به سفر اروپایی وی داشت در 600 صفحه منتشر کرده است. کتاب های«متن نامه‌های مجتبی مینوی» و«سفرنامه آمریکا» به زودی از سوی انتشارات سخن وارد بازار کتاب می‌شود.
ـ «بریتانیا و انقلاب مشروطه ایران (1911-1906) سیاست خارجی، امپریالیسم و اپوزیسیون» نوشته منصور بنکداریان با ترجمه کاظم فیروزمند در 760 صفحه از سوی انتشارات نامک منتشر شد. نویسنده برای نخستین بار جنبش مشروطه را نه صرفاً در چارچوب تاریخ ایران، بلکه در عرصه وسیعه جهانِ آن زمان و در زمینه‌ی متلاطمِ سیاست‌های دول بزرگ و دیپلماسی حفظ منافع و به طور کلی سیاست‌های استعماری و امپریالیستی نگریسته و از سوی دیگر کنش‌ها و واکنش‌های ملت‌ها، سازمان‌ها، گروه‌ها، احزاب و تشکل‌های مبارز و آزادی خواه جهان را در برابر آن و برای دفاع از آن با دقتی انتقادی، نکته سنج و مبتنی بر تاریخ نگاری مدرن امروز، بررسی کرده است.
ـ وب‌سایت «دنیای زنان در عصر قاجار» که «مرکز خدمات مجموعه‌های مجازی» در کتابخانه دانشگاه هاروارد میزبان آن است، به روی عموم باز و اطلاعات آن در قالب تاریخ شفاهی به دو زبان انگلیسی و فارسی در دسترس است. در سال ۲۰۰۹ «دنیای زنان در عصر قاجار» موفق به دریافت بودجه دوساله از بنیاد سراسری علوم انسانی شد که آغاز این کار را میسر ساخت. مرحله آغازین این پروژه با همکاری گروه پژوهشگران، منوچهر اسکندری قاجار، دامینیک پرویز بروکشاو، نغمه سهرابی، ناهید مظفری و افسانه نجم آبادی، تحت نظر مدیریت اجرایی رامیار رسوخ به اجرا در آمد.
ـ تیم اوبراین، جایزه ادبیات نظامی پریتسکر 2013 را دریافت کرد. این جایزه 100 هزار دلاری در جشن سالانه کتابخانه پریتسکر در 16 نوامبر 2013 (25 آبان) به وی اهدا می‌شود. اوبراین، نخستین نویسنده آثار داستانی است که این جایزه را از آن خود می‌کند. او برای کتاب‌های داستانی‌اش درباره ویتنام که متاثر از تجربیات شخصی خود او نوشته شده‌اند، موفق به کسب این جایزه شد. اوبراین زاده تگزاس و از کهنه سربازان جنگ ویتنام است. او جایزه کتاب ملی، جایزه شیکاگو تریبیون، جایزه دومیلیه فرانسه، جایزه مجله ملی و جایزه کاترین آن پورتر را تا کنون دریافت کرده است و کتاب‌هایی چون «اگر در یک منطقه جنگی می‌مردم»، «بسته‌بندی‌ام کن و به خانه ارسال کن» ، «رنجی که کشیدند» و «رفتن به دنبال کاسیتاتو» را در کارنامه خود دارد.
