خـاطـرات احمـد احمـد (۴۰)
به کوشش: محسن کاظمی
انتشارات سوره مهر
دفتر ادبيات انقلاب اسلامى
بازگشت به زندان قزلقلعه
پس از پايان دادگاه تجديدنظر مرا به زندان قزلقلعه برگرداندند. در آنجا يكى از ماركسيستها آمد و گفت: در سلول بند يك، زندانىاى هست و مىگويد اسمش جواد منصورى است و شما را مىشناسد. با شنيدن اين جمله جا خوردم. پس از مكث و تأملى گفتم كه من او را نمىشناسم. باورم نمىشد كه جواد آنجا باشد. اين پيام را نوعى دام براى خود مىديدم. اين خبر مرا در فكر فرو برد و خاطرم را متشتت كرد. نگران بودم از اينكه حزبالله لو رفته باشد و مقاومتها و ايستادگيهاى ما در برابر آن همه شكنجه و شلاق بىفايده بوده باشد؛ ولى اين نگرانى بىمورد بود. با اينكه جواد، من و سعيد در زندان بوديم ولى حزب با مقاومت قهرمانانه جواد منصورى و ناآگاهى سعيد از وجود آن، از خطر لو رفتن دور ماند و ساواك كوچكترين اطلاعى از حزبالله به دست نياورده بود.
جواد دوباره پيغام فرستاد كه مىخواهد مرا ببيند. دوباره خود را به ناآشنايى زدم، ولى بعد خود را در يك وقت مناسب به پشت سلول او رساندم و از سوراخى كه روى ديوار بود صدا كردم: «جواد!» گفت: «احمد تويى!؟» جواب مثبت داده و پرسيدم: «كسى در سلولت نيست؟ امن است؟» جواب داد كه بله! من تنها هستم. از او درباره زمان دستگيريش سئوال كردم. گفت كه اوايل خرداد ماه همين سال (1351) دستگير شده است و هنگامى كه اسم مرا از بلندگو مىخواندهاند متوجه حضور من در قزلقلعه شده است. من نيز به او خبر دادم كه دادگاه عادى و تجديدنظر را سپرى كرده و به دو سال زندان محكوم شدهام. اشاره كردم كه با آمدن تو (منصورى) ممكن است وضعيتم تغيير كرده و بدتر شود. جواد گفت: «يادت باشد من هيچ ارتباطى با تو نداشتهام.» گفتم: «من هم همينطور، هيچچيز درباره تو و ديگران نگفتهام و يك كلام هم درباره حزب الله حرف نزدهام.»
ديدار جواد منصورى اين يار ديرين و مرد باتقوا و ايمان و سرسخت و مقاوم برايم بسيار مغتنم بود. به او گفتمكه؛ جواد! اين دفعه، زندان در مقايسه با دفعه قبل شكنجه و كتك بيشترى دارد، آن قدر تو را مىزنند تا اقرار و اعتراف كنى. جواد گفت كه الحمدلله تا الان كه چيزى نگفتهام. گفتم اگر فكر مىكنى كه نمىتوانى شكنجه را تحمل كنى قرص و كپسول خودكشى برايت تهيه كنم؟ جواب او برايم عجيب و سخت عبرتآموز بود. گفت: «نه احمد! تا الان كه حرف نزدهام، به لطف خدا هم مقاومت مىكنم، تو هم نگران نباش و به خدا توكل كن(1).»
او به من خبر داد كه عزت شاهى هنوز زنده است و خبر منتشره درخصوص اسامى كشته شدگان اتومبيل حامل وى در خيابان فردوسى اشتباه است.
باز هم زندان قصر
به دستور اداره دادرسى ارتش در تاريخ 28/4/1351 مرا به زندان شهربانى انتقال دادند. چون زندان در وضعيت قرنطينه بود، من و سايرين را به صف كردند تا همه را بازرسى بدنى كنند. آنها تمام لباسهاى زير و رو و دهان زندانيان را به ترتيب جستجو و بازرسى مىكردند. نوبت به من كه رسيد، افسر مربوط گفت: «دهانت را باز كن!» گفتم نمىكنم. نزديك بود درگير شويم كه مأمورى دخالت كرد و گفت: «جناب سروان! اين زندانى سياسى است و معتاد نيست.» گفت: «پس چرا اينجاست جاى او را عوض كنيد.»
مرا به اتاق ديگرى بردند. ساعت حدود دو بعدازظهر بود كه به سراغم آمدند و گفتند كه بايد زندانت عوض شود. مرا با خود برده و سوار اتوبوس كردند. در اتوبوس دست راستم به دست چپ يك معتاد با دستبندى بسته شد. دقايقى كه گذشت معتاد گفت كه حاجى من حوصله ندارم اينطورى دستم بسته باشد. بعد با سرعت و با يك سنجاق دستبند را باز كرد. او نحوه باز كردن دستبند را به من هم ياد داد.
اتوبوس همچنان خيابانهاى شهر را مىپيمود، از مسير حركت فهميدم كه به طرف زندان قصر مىرويم. زندانى كه در سالهاى 46 و 1345 پذيراى(!) من و بچههاى حزب ملل اسلامى بود. وقتى به در زندان رسيديم، فرد معتاد دستبند را دوباره قفل كرد. وارد قصر شديم. پس از طى مراحل ادارى مرا به زندان شماره 4(2) بردند. از برخوردهاى اول مسئولين زندان دريافتم كه در زندان تغييرات زيادى پيش آمده و زندانيها و مسئولين آن مرا نمىشناسند. گويا عوض شده بودند.
ابتدا مرا به زيرهشت بردند. در آنجا ستوانى نشسته بود كه با ديدن من شروع به پند و اندرز كرد و گفت كه اگر رفتارت در اينجا خوب، معقول و منطقى باشد، عفو خواهى گرفت. من نيز خود را در قبال وعده و وعيدها و تهديد و ارعابهاى او، ساده و هالو نشان دادم و خود را به موش مردگى زدم. مقدارى هم درباره نظم، سكوت و آرامش و برنامههاى زندان صحبت كرد و سپس مأمورى را صدا كرد و گفت: ببريدش داخل بند زندان شماره 4.
طبق گفته ستوان، آن ساعت، ساعت استراحت و سكوت زندان بود و بايد بدون سر و صدا وارد زندان مىشدم. بهطورى كه حتى صداى گام برداشتن نيز شنيده نشود. در زندان به آرامى باز شد، وارد كريدور شدم. سكوت و آرامش خاصى حاكم بود. چند قدم پيش رفتم. ناگهان صداى غش غش خندهاى تمام فضاى سالن را گرفت. تعجب كردم، كسى كه مىخنديد فرياد زد: «بچهها! بچهها! احمد كچل آمد...» همينطور مىخنديد و داد مىزد. بچهها هم از اتاقها ريختند بيرون و دورم حلقه زدند. فهميدم كسى كه داد مىزد و به بقيه خبر ورود مرا مىداد حاجابوالفضل حيدرى(3) است. گويا او هنگامى كه از دستشويى برمىگشته به ناگاه مرا مىبيند. به اين ترتيب سكوت و آرامش زندان درهم شكست. بچهها مرا روى دوش خود گرفته و فرياد مىزدند: «احمد آمد، احمد آمد...»
مأمورى كه همراه من بود گزارش اين صحنه را به ستوان مسئول داد. او چون بىتوجهى مرا به توصيهها و پندهايش ديد ديگر با من حرف نزد و به پيش خود نخواند. زيرا فهميد من تازهكار نيستم...!
از بچههاى حزب ملل اسلامى، محمد ميرمحمد صادقى، ابوالقاسم سرحدىزاده، كاظم بجنوردى و از ياران مؤتلفه آيت اللهمحىالدين انوارى، حبيبالله عسگراولادى، شهيد حاجمهدى عراقى، ابوالفضل حيدرى، هاشم امانى و احمدشاه بداغلو در زندان قصر بودند. با اينكه آنها را خودى مىدانستم ولى از روى وسواس و احتياط، درباره حزبالله با آنها هيچ صحبتى نكردم و گفتم علت دستگيرى و زندانم، مسائل مربوط به سعيد محمدى فاتح است.
چند روز اول به تبادل اخبار و اطلاعات گذشت و در روزهاى بعد، با مشاهده برخوردها و رفتار زندانيان دريافتم كه مرزبندى شديدى بين مسلمانها و ماركسيستها وجود دارد. مسلمانها كاملاً از مواجهه، تماس و رابطه با ماركسيستها احتراز مىكردند.
برنامههاى عادى من در زندان از سر گرفته شد. كتاب مطالعه مىكردم. پاى كلاسهاى آيتالله انوارى و آقاى حبيبالله عسگراولادى و آقاى عزتالله سحابى مىرفتم. در مجموع برنامه جامع و منظمى براى خود تهيه و اجرا كردم.
برنامه غذا هنوز مثل گذشته بود، و حاج مهدى عراقى مواد غذايى را تحويل گرفته و خودش با كمك ساير دوستان مىپخت. در برنامه ورزش، بيشتر به دنبال پينگپنگ و واليبال بودم و در مسابقات ورزشى كه گاهى صحنه رويارويى دو جريان و دو ايدئولوژى (اسلامى ـ ماركسيستى) بود شركت مىكردم. برترى ما مسلمانها در اين دو رشته ورزشى با وجود آقاى سرحدىزاده مسلم بود. نماز جماعت نيز در اوقات خود برقرار بود. شبهاى باصفايى را در آنجا پشت سر گذاشتيم. در محوطه زندان با يكديگر قدم مىزديم و دوستان گاهى سيگار مىكشيدند. در اين ميان مراسمهاى عبادى ـ اسلامى نيز در سر جاى خود برگزار مىشد.
روزهاى قصر با آن ياران قديمى، روزهاى خاطره انگيزى بود كه اثرى زيربنايى در ساخت فكرى و انديشهاى ما داشت. و با اين حال و هوا روزها از پى هم مىگذشت.
پانویس ها:
1. جواد منصورى در زير شكنجههاى سخت، سهمگين و سبعانه ساواك، مقاومت کرد، و بر اثر فشار و صدمات وارده، شنوايى يك گوشش را از دست داد.
2. زندان شماره 4 قصر، حياط بزرگى داشت. يك حوض در وسط و چند درخت توت در اطراف حوض بود. از در بند كه وارد مىشدى، يك كريدور تنگ داشت كه جمعا هفت اتاق در اين كريدور بود. سه تا اتاق نسبتا بزرگ و چهار اتاق كوچك. هر اتاق پنجرههاى بزرگى داشت كه رو به حياط باز مىشد. يك ايوان هم پشت اتاقها بود. يك آلاچيق هم در قسمت پايين حوض درست كرده بودند كه شاخههاى چند درخت انگور آن را مىپوشاند.
3. ابوالفضل حيدرى فرزند محمود در سال 1319 متولد شد. او زمانى كه در بازار تهران به كار فروش حبوبات اشتغال داشت با هيئتهاى مؤتلفه اسلامى آشنا شد و به آن پيوست و فعاليتهاى مبارزاتى خود را آغاز كرد. او به همراه تنى چند از اعضاى هيئت در تاريخ 20/11/1343 پس از ترور حسنعلى منصور، به اتهام اقدام عليه امنيت كشور و حمل اسلحه غيرمجاز دستگير و به حبس ابد محكوم شد.
