دانش‌آموزان از تاريخ چه بايد بياموزند؟
شماره 160 «كتاب ماه تاريخ و جغرافيا» با رويكرد «نگارش تاريخ براي نوجوانان و جوانان» به كوشش موسسه خانه كتاب منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان تاريخ قرار گرفت. اين ماهنامه تخصصي در اين شماره به آموزش تاريخ در ايران، چالش‌ها و راهكارها پرداخته است.
سرسخن كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، «دانش‌آموزان از تاريخ چه بايد بياموزند؟» نام دارد و حسن سالاري، نويسنده و پژوهشگر حوزه كودك و نوجوان بر كاستي‌ها و ضرورت‌هاي پژوهش درباره تاريخ‌نگاري براي كودكان و نوجوانان تأكيد كرده است.
سالاري معتقد است بايد شرايطي فراهم كرد كه دانش‌آموزان شيوه پژوهش در تاريخ را با كارورزي بياموزند كه داده‌هاي تاريخي چگونه فراهم مي‌آيد و شيوه پژوهش در تاريخ چيست؟ همان گونه كه انديشه‌ورزي تجربي ارزشي بيش از يافته‌هاي تجربي دارد، انديشه‌ورزي تاريخي نيز بايد جايگاهي برتر از دانستن‌هاي تاريخي داشته باشد.
در بخش گفت‌وگو «آموزش تاريخ در ايران: چالش‌ها و راهكارها (گذشته، حال و آينده) در گفت‌وگو با دكتر نصرالله صالحي، پژوهشگر تاريخ و مولف كتاب درسي و دكتر جواد عباسي، پژوهشگر تاريخ و مولف كتاب درسي آمده است.
عباسي معتقد است متحول شدن دنيا و روش‌هاي جديد و امكانات، نبايد ما را از اهميت كار گذشتگان غافل كند. تاريخ هميشه جريان داشته ولي شيوه‌ها و ابزارهايش متفاوت بوده است. درسي به اسم تاريخ نبوده ولي گلستان و بوستان و شاهنامه خوانده مي‌شده، بنابراين در دوره قاجار و صفوي به طور غيرمستقيم با تاريخ درگير بوده‌اند. اگر متون ادبي، سياسي و عرفاني را بنگريد دائما با تاريخ درگير بوده‌اند.
صالحي نيز معتقد است در آموزش و پرورش كتاب‌ها سه رهيافت اصلي دارند؛ دانش، نگرش و مهارت. يعني مشكلي كه تا حالا داشتيم اين بوده كه تا امروز آموزشمان دانش‌محور بوده ولي در واقع تحولات جهاني ما را سوق داده به اين طرف.
وي مي‌گويد: مشكل ما در ايران با توجه به معضلاتي كه داريم اين است كه دانشي كه اريه مي‌دهيم منتج به نگرش نمي‌شود و نگرش نيز منتج به مهارت نمي‌شود.
در بخش نظرگاه، «نگارش تاريخ براي نوجوانان و جوانان» نوشته محمود حكيمي، «ساختن تاريخ» با ترجمه زهير صياميان گرجي، «آشنايي با متون تاريخي به زبان فارسي، آسيب شناسي و راهكارها» به قلم دكتر يوسف اسماعيل‌زاده، «كودكان و نوجوانان و تاريخ» اثر رحيم شبانه، «داستان و آموزش تاريخ» به قلم عدالت عزت‌پور، «دورنماي تاريخي ارتقاي سواد عمومي» نوشته لسلي ليميج با ترجمه شهريار خسروي و «مناسبات ايران و روسيه (2)» نوشته دكتر محمد نايب‌پور بررسي شده‌اند.
«ايران‌پژوهي براي جوانان و نوجوانان» نوشته دنيا عسگريان، «فلسفيدن امروز نسل آينده» اثر محمدحسن بهنام‌فر، «پنجره مخفي» به قلم مرضيه سليماني، «برنامه آموزش تاريخ در مدارس ابتدايي» اثر كامران عاروان، «معرفي يك كتاب و يادداشت‌هايي بر چاپ يك كتابچه» به قلم محسن بهرام‌نژاد و «سوسياليسم منهاي استالين» نوشته سجاد جمشيديان از بخش‌هاي كنكاش ماهنامه تخصصي كتاب ماه تاريخ و جغرافياست.
در بخش بازتاب هم مطالب «نبرد سميرم» نوشته علي سلطاني‌شايان، «رواياتي براي نسل فردا» اثر رضا صفري، «فن تاريخ» به قلم زينب اميديان، «ايران باستان» نوشته علي‌احمد الياسي و «مشروطه‌خواهي فارس» اثر سهراب آقايي آمده‌اند.
عبدالرسول خيرانديش نويسنده «تمدن ايران باستان» معتقد است كه انتشار كتاب‌هاي آموزشي و كمك آموزشي در زمينه تاريخ و تمدن ايران با زباني ساده و قابل فهم و در عين حال مستند براي كودكان و نوجوانان، از نيازهاي اساسي و مبرم جامعه آموزشي كشور به شمار مي‌آيد.
در بخش يادگارهاي ماندگار، دكتر فرزان عزيززاده «نزهت‌القلوب» را بررسي كرده و «حقيقه‌الاخبار في احوال آل قاجار» را شهناز حجتي تشريح كرده است. در بخش تاريخ‌نگاران نيز «سليمان؛ تاجر سيرافي» نوشته سليمان خدادي و داود قرباني به چاپ رسيده است.
«بازگشت پادشاه» نوشته پروين رستمي، «تهران ديروز» اثر مريم شاه‌حسيني، «تكوين انقلاب» به قلم ابراهيم بوچاني و «گيلان در منابع عصر صفوي» اثر فريدون شايسته در بخش پرتوهاي تلاش ارايه شده‌اند.
همين ماه، كوتاه از تاريخ، رهاورد ديگران، پيشخوان تاريخ، نمايه و چكيده انگليسي پايان‌بخش اين ماهنامه تخصصي است.
شماره 160 كتاب ماه تاريخ و جغرافيا به سردبيري حبيب‌الله اسماعيلي همراه لوح فشرده فهرست كتاب‌هاي منتشر شده مرداد 90 با بهاي 1200 تومان به كوشش موسسه خانه كتاب به چاپ رسيده است.
منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)
