خبر، مصاحبه، مقاله؛ یادداشتهای روزانه، سفرنامهها، گزارشات تاریخی، روزشمارها و خاطرات را میشود در حوزه تاریخ شفاهی جای داد. سفرنامه احمد بیگدلی به باتلاق گاوخونی و ورزنه، در جنگ تجربه از جمله این دست خاطرات است که میتوان با خواندن آن به قسمتی از تاریخ پی برد:
"در راه رفتن به مسجد جامع ورزنه و در اتوبوس، آقای خلیلی ورزنه، سرگروه آموزش جغرافیا و زمینشناسی منطقه بنرود با خواهش آقای دانش، نگفته ها را باز میگوید: «واژه ورزنه همان ورغنهی سیستانی است به معنی گسترده و پهن که بنیاد آن زرتشتی است. وی میگوید که از واژه های مزارع نزدیک ورزنه میتوان به کهن بودن منطقه پی برد؛ یکی مزرعه «یسنا» که به قول استاد مهریار نام اولین یشت اوستاست... از خیالم گذشت که پاسداران زبان و ادبیات شفاهی ما ملتی که به گستردگی و گوناگونی تمدن معروف است، همان راویان اخبار و ناقلان گفتار و طوطیان شکرشکنِ دیرین بودهاندکه از روستایی به روستایی سفر میکرده،اند و برای دیگران از گفتار پیشینیان می گفتند تا هیچ چیز از یاد نرود.»"
خاطرهای با عنوان «عصر تبدار، شهر یخزده» از جواد مجابی درباره روزهای بعد از کودتای 28 مرداد نیز از مطالب خواندنی این شماره است:
«تکهای از تاریخ شفاهی به روایت جواد مجابی که چند سالی است، منتظر مجوز مانده. با آنکه سی صفحهای از آن مشمول حذف شده، باز هم رخصت نیافته تا در پیشخوان کتاب ظاهر شود. روزگار، خواستار روایتهای گوناگون و مستند نسلی است که حاصل تجربهها، دیدهها و شنیدههایش را صادقانه ارائه کند و نبود این آگاهیها، جهالت ما را نسبت به پیرامون بیشتر خواهد کرد. این گفتگو را علی شروقی انجام داده است.»
رضا کیانیان هم درباره دوران دانشجویی و طلبگی خود در مشهد خاطراتی در این شماره دارد:
«او علاوه بر بازیگری، طراحی و مجسمه سازی هم میکند و ترجیح میدهد هیچ وقت از هنر دور نباشد. مصاحبه میکند و به دانسته های خود و دیگران اضافه میکند. علاوه بر این «خاطرهباز» هم هست؛ خاطرههای شیرین و ماندنیاش را گاهی مینویسد و گاهی مثل این بار به زبان میآورد. آن چه میخوانید صورت مکتوب روایتهای شفاهی او درباره خاطرههای پراکنده از سالهای دور و نزدیک است.»
پرسه، ادبیات، هنر، سینما، رسانه و جُنگ تجربه، سرفصلهای این شماره ماهنامه تجربه هستند؛ بخش ادبیات شامل یادداشت نویسندگان، گفتوگو با داوود غفارزادگان درباره ادبیات امروز ایران، مطالبی درباره زندگی و آرای میرزاده عشقی و پرونده ویژه «تکنیک کودتا» درباره وضعیت نویسندگان و روشنفکران بعد از کودتای 28 مرداد 1332 است.
در فصل هنر، به هنر معاصر ایران و جهان، موسیقی گروه دستان و تئاتر پرداخته شده است. بخش سینما هم به گفتوگو با رامبد جوان (ورود آقایان ممنوع) و فاطمه معتمدآریا (اینجا بدون من) اختصاص دارد. علاقهمندان به کارگردانی مسعود کیمیایی میتوانند گفتگوی اختصاصی همراه سه شعر و بخشی از رمان منتشر نشده مسعود کیمیایی در این شماره بخوانند.
ماهنامه تجربه شماره 3، مرداد 1390، با 226 صفحه توزیع شده است.
ملیحه کمال الدین