هفته نامه تاريخ شفاهي
 



 
          شماره 28    |    25 خرداد 1390

   


 

فراخوان مقاله همايش ايران و جنگ جهاني دوم


نخستين جشنواره خاطره‌نويسي دفاع مقدس اول تيرماه برگزار مي‌شود


آغاز پيش ثبت نام نشستهای ایکا 2012


صاحبان خاطرات دفاع‌مقدس، شناسايي مي‌شوند


گزارشي از سومين همايش ملي آرشيو(21خرداد 1390)


كتاب ماه تاريخ و جغرافيا شماره 156


مشکلات پیاده سازی


تاريخ فرهنگي چيست؟


تاریخ شفاهی در جنوب شرق آسیا- 7


سر بر آسمان خدا


شهيد بروجردی در گفت و گو با سردار احمد موسوی


ناکارآمدی نخبگان سیاسی درکارآمدسازی روند توسعه ایران عصرپهلوی (2)


پهلوان مرده را عشق است!


در تعقیب و گریز(2)


شریعتی و نهضت خداپرستان سوسیالیست


دکتر شریعتی؛ آن طور که ما شناختیم


ازنا در انقلاب اسلامی (قسمت پایانی)


عوارض جنگ جهانی دوم در کرمان


قهرمانان در تاریخ


 



ازنا در انقلاب اسلامی (قسمت پایانی)

صفحه نخست شماره 28

قسمت نخست را در شماره پیش خواندیم. قسمت پایانی در ادامه می آید:

محاکمه عوامل رژيم پهلوي در ازنا
پس از تثبيت نسبي امور مملکت به منظور برخورد با عوامل رژيم گذشته و ضد انقلاب، شهيد صادقي از جانب امام خميني (ره) در تاريخ 14/3/58 به عنوان اولين قاضي دادگاه انقلاب اسلامی‌‌شهرهاي ازنا واليگودرز منصوب شد.(2/ بنيادي، 1386: 51) محاکمه و مجازات رئيس ساواک اليگودرز و برخي از عوامل جنايتکار رژيم گذشته، اعدام يکي از خوانين منطقه به علت فساد  وتجاوز به عنف در مهر ماه سال1358، بازداشت و محاکمه و حبس و مصادره اموال يکي ديگر از خوانين منطقه و محاکمه و تبعيد برخي از عوامل خوانين  از اقدامات ایشان در این سِمت بود.

کودتاي نوژه و عوامل مرتبط با آن در ازنا
کودتاي نوژه طرحي بود که توسط تني چند از افسران ارتش و ژاندارمري با تمرکز افسران نيروي هوايي به منظور سرنگون کردن انقلاب اسلامی‌‌و به قدرت نشاندن شاپور بختيار طراحي شده بود و توسط ستادي در پاريس هدايت می‌‌شد.
قبل از اجراي کوتاه برخي از خوانين منطقه به بهانه تفريح در منطقه عمومی‌‌درياچه گهر در روستاي دامنه اشترانگوه جلساتي براي ايجاد آمادگي لازم پس از کودتا برگزار کردند. مرکزيت فعاليت هاي آنها در روستاي چمن سلطان از توابع اليگودرز بود. پس از شکست کودتا و افشا شدن ماهيت کودتاچيان و همدستان آنها، چند تن از کارمندان شرکت نفت ازنا بدليل همکاري و همدستي با آنها بازداشت شدند. (مصاحبه شماره 1)

فرمان امام خميني (ره) براي رسيدگي به مشکلات مردم منطقه ازنا
امام خميني (ره) به علت فقر و محروميت و عقب ماندگي شديد منطقه و مشکلاتي که به خاطر تقسيم اراضي خوانين ايجاد شده بود و نيز بخاطر مشکلاتي که ضد انقلاب درصدد ايجاد آنها بودند، طي حکمی حجت الاسلام مهدي کروبي را مأمور رسيدگي به مشکلات منطقه ازنا و اليگودرز کردند. وی از اعضاي دفتر مرکزی حزب جمهوري اسلامی‌‌ تهران بود و با محبوبيتي که به خاطر اين انتصاب کسب کرد، توانست به عنوان اولين نماينده مردم اليگودرز وارد مجلس شوراي اسلامی‌‌شود (مصاحبه 1 و 3 و11)
متن حکم امام به ایشان به این شرح است:


بسمه تعالي
جناب مستطاب حجت الاسلام آقاي حاج شيخ مهدي کروبي دامت افاضاته
«طبق اطلاع واصله در منطقه اليگودرز مشکلاتي پيش آمده با توجه به اطلاعات و سوابقي که جنابعالي از منطقه داريد مقتضي است مسافرتي به اليگودرز و همچنين ازنا و مناطق عشايري آن حدود بنماييد. و در رفع مشکلات و ايجاد امنيت در آن منطقه به نحو صلاح می‌‌دانيد با مشورت علماي اعلام منطقه و افراد ذي صلاح اقدام نماييد و به امور مستضعفين و نيازمندي هاي ايشان، از نظر عمران و آبادي و ساير احتياجاتشان رسيدگي کرده و از طريق کميته امداد و احياناً اگر احتياجي بود با تماس گرفتن با جناب آقاي نخست وزير و ساير وزرا و مقامات مربوطه در رفع نيازمندي هاي ايشان اقدام کوشش کنيد.از خداي تعالي موفقيت جنابعالي را در اين راه خواستارم».
روح الله الموسوي الخميني
(10/صحيفه نور، ج9: 66)


تحرکات ضد انقلاب در ازنا
چند ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامی‌‌برخي از خوانين خرده پا با همراهي برخي از عوامل وابسته به رژيم گذشته پس از  برگزاري جلساتي در منزل يکي از خوانين (پارك شهاب) و با تهيه اسلحه و مهمات اقدام به فعاليتهاي ضد انقلابي کردند.
کميته انقلاب در حين برگزاري يکي از اين جلسات، منزل مذکور را مورد محاصره قرار داد و يکي از خوانين به همراه تني چند ازعوامل رژيم گذشته بازداشت ‌‌شدند. از منزل فوق مقادير زيادي مهر ادارات دولتي، مواد مخدر و اسلحه کشف شد. گزارش اين اتفاقات به کميته مرکزي انقلاب اسلامی‌‌در تهران ارسال شد و آقاي کروبي، نماينده امام (ره) در منطقه، مأمور رسيدگي به اين قضيه شد. (مصاحبه هاي 1، 7، 23)
اين افراد پس از محاکمه در دادگاه انقلاب اسلامی‌‌اليگودرز به حبس و تبعيد و مصادره اموار محکوم شدند.(8/ سميعي، 1382: 782)

تشکيل برخي از ادارات در ازنا و نهادها در ازنا
با تلاش¬ها و پيگيري هاي شهيد صادقي آرام آرام از تابستان 1358 برخي از ادارات همچون جهاد سازندگي، کميته امداد، بنياد شهيد، ثبت احوال و بنياد مسکن در ازنا مستقر شدند. اکثر اعضاي کميته انقلاب که کارمند، کشاورز، کاسب و يا دانش آموز بودند به فعاليت هاي قبلي خود باز  گشتند و لذا برخي از اعضاي کميته انقلاب با مراجعه به سپاه انقلاب اسلامی‌‌خرم آباد خواستار تأسيس سپاه در ازنا ‌‌شدند تا در این شکل وظايف کميته انقلاب به سپاه محول شود. در اواخر شهريور 1358 يک هيئت سه نفره از سپاه خرم آباد بعد از تحقيقات اوليه به ازنا سفر نموده و حاج مصطفي آسترکي را به عنوان فرمانده و حاج روح الله نوري را به عنوان قائم مقام سپاه و معاون عمليات و سيد حسن عظيمی‌‌را به عنوان مسئول واحد پشتيباني سپاه در ازنا انتخاب کردند. به اين ترتيب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌‌پايگاه ازنا زير نظر فرماندهي منطقه 8 خوزستان لرستان در محل ميدان راه آهن شروع به فعاليت کرد.

رياست جمهوري بني صدر و تبعات آن در ازنا
در بهمن سال 1358 انتخابات عمومی‌‌براي تعيين اولين رئيس جمهور برگزار شد و ابوالحسن بني صدر بعنوان اولين رئيس جمهور ايران برگزیده شد. بني صدر با ايجاد دفاتر هماهنگي با رئيس جمهور در سراسر کشور، سعي در پي ريزي تشکيلاتي منسجم جهت بهره برداري از قدرت سياسي آن بود (16/ محمدي، 1370، 162) دفاتر هماهنگي با رئيس جمهور وظيفه داشتند که اهداف و نظرات بني صدر را در کشور دنبال کنند. روزنامه «انقلاب اسلامي» بني صدر و روزنامه «ميزان»، ارگان نهضت آزادي به جوسازي در اين خصوص ‌‌پرداختند. سازمان مجاهدين خلق نيز با برگزاري گردهمايي متعدد و ايجاد درگيري عمومی‌‌به تبليغ هاي گسترده در همين زمينه دست می‌‌زد. چندی بعد، بني صدر علناً به حمايت از اين سازمان پرداخت.(14/ کيهان، 24/3/1359)
در شهر ازنا  نيز نيروهاي حامي بني صدر، با تأسيس دفتر هماهنگي با رئيس جمهور  در کنار نيروهاي مجاهدين خلق عليه انقلاب و نيروهاي انقلابي فعاليت می‌‌کردند. ازجمله اقدامات آنها ايجاد مشکل واغتشاش هنگام سفر آقاي هاشمی‌‌رفسنجاني به ازنا در زمستان 59، دعوت از بني صدر براي حضور در ازنا، تجمعات و راهپيمايي هاي غيرقانوني، ايجاد درگيري هاي متعدد با نيروهاي حامی‌‌انقلاب در خردادماه 1360 بود (مصاحبه هاي  1 و7و8و12 و13)

انتخابات اولين دوره مجلس شوراي اسلامی‌‌در ازنا
انتخابات اولين دوره مجلس شوراي اسلامی‌‌در مورخ 24/12/1358 برگزارشد.
نيروهاي فعال سياسي منطقه ازنا و درود با آگاهي از نقش و جايگاه مجلس شوراي اسلامی وارد این عرصه شدند. حجت الاسلام کروبي، نماينده امام، مرتباً به منطقه سرکشي می‌‌نمود، درصدد بود که جواني از اليگودرز به عنوان نامزد نمايندگي مجلس در ازنا و درود معرفي کرد. اما با توجه به علاقه مردم به شهيد صادقي، قريب به اتفاق مردم منطقه از نامزدی او حمايت ‌کردند. (مصاحبه هاي 1 و3و11)
در اين انتخابات رقابت اصلي ميان شهيد صادقي و مهندس هفده تن مسئول جهاد سازندگي شهر درود بود ميزان آراء در اولين دور به حد نصاب نرسيد و انتخابات به دور دوم کشيده شد. در دور دوم شهيد صادقي و مهندس هفده تن بود که شهيد صادقي با کسب اکثريت آراء به مجلس راه پيدا کرد. (اسناد موجود در دفتر بررسي و  نظارت  انتخابات  شهرستان ازنا)


سفر آقاي هاشمی‌‌رفسنجاني به ازنا در سال 1359
در زمستان 1359 آقاي هاشمی‌‌رفسنجاني رئيس مجلس وقت به ازنا سفر کرد و در مسجد امام حسين(ع) برای مردم سخنراني کرد. هنگام خروج وي از مسجد برخي از نيروهاي طرفدار بني صدر و نيروهاي مجاهدين خلق در اقدامی‌‌هماهنگ عليه ايشان شعار دادند سپس از پراکنده شدن مردم، اين افراد به مسجد حمله برده و شيشه هاي آن را شکستند. (مصاحبه هاي 1و7 و23) اين عمل باعث اعتراض شديد شهيد صادقي شد و او طي بيانيه اي به افشاي ماهيت عوامل هتک حرمت به مسجد پرداخت. در پی اين اقدام، تعدادي از افراد مذکور بازداشت شدند. نيروهاي حامی‌‌بني صدر و مجاهدين خلق در اعتراض به بازداشت اين افراد، از ميدان ولي عصر تا مقر سپاه پاسداران (هلال احمر فعلي)، راهپيمايي اعتراض آميزي انجام دادند. در راه با نيروهاي بسيج درگیر شدند. (مصاحبه شماره 5) بني صدر طي بيانيه اي از افراد بازداشت شده در ازنا حمايت کرد و ضمن مقايسه اين افراد با بابي ساندرز (مبارز ايرلندي در زندان انگليس) از اين افراد ‌‌خواست که مقاومت کنند.(مصاحبه ها شمار1 و 3  و 9 و11) 

سفر بني صدر به ازنا 
در اوايل بهار 1360 بني صدر به دعوت دفتر هماهنگي با رئيس جمهور و به قصد تقويت نيروهاي موافق خود به ازنا سفر ‌‌کرد. حفاظت از وي بر عهده نيروهاي ارتشي خرم آباد قرار گرفت و از نيروهاي سپاه ازنا خواسته ‌‌شد در مقر خود منتظر باشند تا در صورت نظر مساعد بني صدر، از آنها "سان" ببيند.
پس از سفر بني صدر به ازنا، حوادثی رخ دادند که اوج آنها در 30 خرداد 1360 بود. (مصاحبه هاي 1 و 3 و 7و8و9و10)


درگيري 30 خرداد سال در ازنا
پس از رأي عدم کفايت نمايندگان مجلس به بنی صدر، نيروهاي حامی‌‌ او و مجاهدين خلق در اقدامی‌‌هماهنگ با پخش اعلاميه، تراکت‌، و پوستر از همفکران خود می‌‌خواهند در ميدان راه آهن ازنا تجمع کنند. ولي با فرمان امام (ره) مبني بر برخورد با هرگونه اغتشاش و با تيزبيني حجت الاسلام بهجتي امام جمعه وقت ازنا، مردم انقلابي شهر قبل از مجاهدين خلق در ميدان راه آهن حاضر ‌‌شدند. با آمدن حامیان ‌‌بني صدر و مجاهدين خلق، ميان نيروهاي انقلابي و آنها درگيري رخ داد. در پی درگیری، نيروهاي حامی‌‌بني صدر بازداشت شدند. (مصاحبه هاي 1 و 8 و 13 و 17 و 18)

فعاليت مجاهدين خلق در ازنا
فعالیت‌های سازمان در يکي از اعضاي سازمان مجاهدين خلق به ازتا با نفوذ کميته انقلاب اسلامی‌‌ازنا آغاز شد.
منافقين ازنا با منافقين اليگودرز درود و اراک در ارتباط بودند و با شايعه سازي، تجمعات غيرقانوني، بخش بيانيه و درگيري با نيروهاي انقلابي فعالیت می کردند. بانزديکي نيروهاي منافقين و نيروهاي حامی‌‌بني صدر به یکدیگر به اين فعالیت‌ها افزوده شد. روزنامه مجاهد نیز که ارکان سازمان مجاهدين خلق بود در سطح شهر ازنا توزيع می‌شد. پس از وارد شدن سازمان مجاهدين خلق به فاز مسلحانه عليه انقلاب، منافقين چندين عمليات تروريستي در ازنا انجام دادند. بمب گذاري در اماکن عمومی و ترور افراد عادی  ونیز طرح ترور برخي از شخصيت هاي انقلابي شهر ازنا، از جمله اقدامات آنها بود. پس از انجام اعمال تروريستي فوق اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌‌ منافقين در سطح منطقه را شناسايي و بازداشت کرد. افراد بازداشت شده در دادگاه انقلاب محاکمه و به تناسب جرايم خود به اعدام، حبس يا انفصال از خدمات دولتي محکوم گرديدند. از آن پس سازمان مجاهدين خلق در ازنا دیگر فعاليتي نداشته است (مصاحبه هاي 1و9 و12 )

منابع و مآخذ
1. احمدي نژاد، هادي،(1386)نامه جاپلق و شهرهاي همجوار،تهران، نشرآموزش کشاورزي.
2. بنيادي ،عبدالله ، (1386)، زندگينامه شهيد آيت الله محمدحسين صادقي، ازنا، چاپخانه اسلامي
3. جعفريان، رسول، (1386 )، سازمان هاي مذهبي سياسي ايران ،تهران، خانه کتاب.
4. حسينيان، روح الله ، (1375)،يکسال مبارزه براي سرنگوني رژيم شاه (بهمن 56- بهمن 57)، تهران ،مرکز اسناد انقلاب اسلامي.
5 . خليلي، اکبر،(1378)،گام به گام با انقلاب اسلامی‌‌،تهران،انتشارات سروش.
6دالوند،حميدرضا.(1385)، انقلاب اسلامی‌‌درلرستان، تهران،مرکزاسناد انقلاب اسلامي.
7.رضوي، مسعود،(1376) ،هاشمی‌‌و انقلاب اسلامی‌‌و تاريخ  سياسي ايران از انقلاب تا جنگ ، تهران ،انتشارات همشهري.
 8. سميعي ، عزيزالله ، (1382)، دانشنامه رجال و حاکمان کمره و جاپلق، تهران، نواي دانش.
9.سيماي تاريخي شهرستان ازنا و چاپلق ،(1374) ، ازنا، معاونت سياسي اجتماعي استانداردي لرستان .
10. صحيفة نور،(1361) ،تهران ،مرکز  مدارک فرهنگي انقلاب اسلامي.
12. کودتاي نوژه ، (1384) ،تهران ،مطالعات پژوهش هاي سياسي.
13. کوشکي ،محمدصادقي، (1387)،تبار ترور مروري برتاريخچه و کارنامه  تروريستي سازمان مجاهدين خلق،تهران ،مرکز اسناد انقلاب اسلامي. 
14.کيهان ، روزنامه سراسري،(24 /3 /59)               
15. محمدي ري شهري ،محمد، (1383) ، خاطره ها، تهران ،مرکز اسناد انقلاب اسلامي.
16. محمدي،م، (1370 )، تحليلي برانقلاب اسلامی‌‌، تهران ،اميرکبير.
مصاحبه ها
1.آسترکي،مصطفي : مبارز فعال قبل از  انقلاب ، عضو کميته انقلاب اسلامی‌‌،اولين فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.
تاريخ مصاحبه1 /4 /89 و 8 /4 /89  ،15 /4 /89 ،  20 / 4 /89 فايل صوتي موجوداست.
2.باقري، باقر:کارمند بازنشسته شرکت نفت ازنا  تاريخ مصاحبه  25 / 4/89 .
3. جلالي ،عزت الله : مبارز فعال قبل  از انقلاب ،عضو کميته انقلاب اسلامی‌‌ازنا ، بازنشسته شبکه بهداشت درمان ازنا  تاريخ مصاحبه 28 /3 /89 ، 9 /3 /89، 11 /9 /86
4. دبيري، حسن: اهالي روستاي مرزيان ، کاسب سرشناس ازنايي ، تاريخ مصاحبه  20 /2 /89 
5. دستگردي، حاج رضا:  بازنشسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تاريخ مصاحبه  4/8 /89.
6. ذاکري فر،  محمد:جانباز جنگ تحميلي،بازنشسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌‌تاريخ مصاحبه  27 /8 /89.
7. رنجبر، مرتضي :جانبازجنگ تحميلي :بازنشسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تاريخ مصاحبه  30 /3 /89 ،     8 /4 /89 ، 9/4 /89 .
8. سليماني،محمود:رزمنده دوران دفاع مقدس،کارمند بازنشسته اداره غله ،تاريخ مصاحبه 5 /4 /88 .
9. سليماني،  مرادحسين: عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تاريخ مصاحبه   17 /3 /89، 18 / 8 /89  .
10. شفيعي، فرج اله:  اهل روستاي مرزبان بازنشسته اداره آموزش و پرورش  تاريخ مصاحبه 1 /6 /89 .
11. صادقي،ابوالحسن : مبارز فعال قبل ازانقلاب ، بردارزاده آيه الله محمدحسين صادقي، تاريخ مصاحبه      7 /6/89.
12.صالحي،حاج جواد:  مبارز فعال قبل از انقلاب،رزمنده دوران دفاع مقدس،بازنشسته اداره آموزش و پرورش تاريخ مصاحبه، 13 /7 /89 ،1  /8 /89.
13. ولايتي،تقي : جانباز جنگ تحميلي، بازنشسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌‌تاريخ مصاحبه 21 /3 /89،       11 /4 /89.

سايت هاي اينترنتي:

1. (7/4/89) ، " تاريخچه فرمانداري شهرستان ازنا" ، استانداردي اسنان لرستان ،  .http://www.ostan-Li.ir
2. (3/5/89) ، " شهرستان ازنا " ، اداره کل ثبت احوال لرستان ،  http://www.Lorstan.nocr-ir
3. (27/4/89) ، " زندگينامه شهيد صادقي " ، سايت تبيان ، http://www.tebgan.net
اسناد:
1. اسناد موجود در دفتر بررسي و نظارت انتخابات شهرستان ازنا.
11. اسناد موجود در ستاد  اقامه نماز جمعه شهرستان ازنا.

صادق شفيعي



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.