سید فرید قاسمی پژوهشگر عرصه مطبوعات گفت: افراد عجول، ناسازگار، پُرحرف و نازکدل برای تدوین تاریخ شفاهی مطبوعات مناسب نیستند.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست "چرایی تدوین تاریخ شفاهی مطبوعات" عصر (چهارشنبه 21 اردیبهشت) با حضور سیدفرید قاسمی پژهشگر عرصه مطبوعات، خسرو معتضد، مورخ و مهدی کاموس، پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان در غرفه سرای روزنامه نگاران ایران در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، سید فرید قاسمی پژوهشگر در زمینه تدوین تاریخ شفاهی مطبوعات ایران در سخنانی گفت: کاری که من در این حوزه انجام داده‌ام، قطره‌ای از دریاست، چرا که این کار نیازمند یک نهاد است و توسط یک یا چند نفر به انجام نمی‌رسد.
وی سپس به طرح نکاتی ضروری در تدوین تاریخ شفاهی مطبوعات ایران پرداخت و افزود: شیوه و نوع مصاحبه با افرادی که نقشی مهم در تاریخ مطبوعات ایران داشته اند، بسته به همان شخص است و این امر ارتباطی تنگاتنگ با کهولت سن فرد مصاحبه شونده دارد.
قاسمی با بیان اینکه "در این قبیل کارها گاهی اوقات لازم است کل اختیار مصاحبه را به مصاحبه شونده واگذار کنیم" به ذکر مثالی از فعالیت خود در این عرصه پرداخت و ادامه داد: در یکی از مصاحبه ها، مصاحبه شونده تاکید داشت که من چیزی از او نپرسم و موردی بود که من طرح سوالات را از جلسه دهم شروع کردم!
این پژهشگر عرصه مطبوعات ادامه داد: با توجه به اینکه غالباً مصاحبه شونده منحصر به فرد است و اطلاعات مورد نیاز ما را دارد، باید بسیار با او مدارا کنیم و نمی شود انتظار داشت در بدو امر مصاحبه کننده بر فضای مصاحبه غالب شود.
وی تاکید کرد: افراد عجول، ناسازگار، پُرحرف و نازک دل به درد تدوین تاریخ شفاهی مطبوعات نمی خورند.
سید فرید قاسمی همچنین با بیان اینکه "ما نیازمند اقوالی هستیم که در خدمت اسناد باشد" به ذکر یک مورد مناسب از تواریخ شفاهی در ایران پرداخت و گفت: به شخصه بهترین کار را در زمینه تاریخ شفاهی کار مرتضی رسولی پور می دانم که سعی کرده به مرو به ایستگاه هایی که مصاحبه شونده برای خودش تعریف می کند، دست پیدا کند.
این پژهشگر عرصه مطبوعات سپس با مقایسه تواریخ شفاهی در ایران با دانشگاه‌های لندن و هاروارد یادآور شد: در این قبیل تواریخ به دلیل عدم تسلط کافی به موضوع از سوی مصاحبه کننده، بسیاری از مصاحبه شوندگان تخیلاتشان را به عنوان رویداد و خبر بیان می کنند و این به صورت تاریخ منتشر می شود و برای آیندگان خواهد ماند.
وی همچنین از لزوم تمییز بین تاریخ روزنامه نگاری با تاریخح روزنامه‌داری تاکید کرد و گفت: تاریخ روزنامه نگاری ما از روز شروع افتخارآمیز بوده و اگر بحثی هست، مربوط به تاریخ روزنامه داری است.
معتضد: کارهایی که در حوزه تدوین تاریخ شفاهی در ایران انجام می شود، بهتر از آمریکاست
خسرو معتضد، مورخ و کارشناس حوزه تاریخ مطبوعات هم در این نشست اشراف مصاحبه کننده را بر موضوع مهم‌تر از اشراف مصاحبه شونده دانست و گفت: متاسفانه تواریخی که در بخش مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد و توسط افرادی مثل حبیب لاجوردی انجام می شود، نواقص زیادی دارد و به هیچ وجه قابل استناد نیست.
وی همچنین یادآور شد: در غالب تواریخ مقداری از مسائل خودستایی است. مصاحبه کننده باید تمام نکات و جزئیات تاریخی رویدادها را بداند و برخوردی فعال و اکتیو با مصاحبه شونده داشته باشد.
معتضد با ابراز خوشحالی از شکوفایی تدوین تاریخ شفاهی مطبوعات بعد از انقلاب اسلامی گفت: بعد از انقلاب ما دیگر مکلف نبودیم از شاه تعریف کنیم و بیان آزاد تاریخ در دستور کار قرار گرفت. در این مسیر هم موسسه مطالعات تاریخ معاصر کارهای خوبی انجام داده و با بیش از 300 نفر مصاحبه کرده است.
این کارشناس حوزه تاریخ هم با بیان اینکه "کارهایی که در ایران در حوزه تدوین تاریخ شفاهی انجام می شود، بهتر از آمریکاست" اضافه کرد: تاریخ شفاهی به منزله کمک به تاریخ است و باید به آن توجه بیشتری صورت گیرد.
کاموس: در زمینه تدوین تاریخ شفاهی ادبیات کودک و نوجوان دچار غفلتی بزرگ شده‌ایم
در این نشست، همچنین مهدی کاموس پژوهشگر عرصه تاریخ ادبیات کودک و نوجوان به فعالیت خود در این زمینه پرداخت و گفت: من در 600 ساعت با فعالان عرصه مطبوعات کودک و نوجوان شامل فریدون عموزاده خلیلی، مهدی حجوانی، محمود حکیمی، محمدرضا سرشار، محمد میرکیانی، غلامرضا امامی و نوش آفرین انصاری مصاحبه کرده ام.
وی سپس با اشاره به اهمیت تدوین تاریخ ادبیات کودک و نوجوان افزود: متاسفانه ما دچار غفلتی بزرگ در این زمینه بوده‌ایم و از میراث گرانبها و دستاورد بزرگی به نام ادبیات کودک و نوجوان پاسداری نکرده‌ایم.
منبع: خبرگزاری مهر- فرهنگ و ادب
