Eminent Persians: The Men and Women Who Made Modern Iran, 1941-1979
Abbas Milani, Syracuse University Press -November 2008
ایرانیان نامدار: زنان و مردانی که ایران مدرن را ساختند، کتابی دوجلدی از عباس میلانی است که در 2008 انتشارات سیراکیوز در 1285 صفحه منتشرکرده است. این اثر زندگی و کار ایرانیانی را در بر دارد که در زمان حکومت محمد رضا پهلوی (1941-1979)، نقشی تأثیرگذار در توسعۀ مدرنیسم در ایران ایفا کردند.
این کتاب را شاید بتوان مستندترین کتاب درباره شرح حال 150 شخصیت تاثیرگذار دوران حکومت محمدرضا پهلوی دانست که در حوزه‌های مختلف مانند روزنامه‌نگاری، مذهب، هنر، ادبیات و سیاست فعالیت داشتند.
عباس میلانی، مدیر برنامه مطالـعات ایران در دانشگاه استنفورد و یکی از سرپرستان پروژه دموکراسی ایران در مؤسسه هــوور؛ در مقدمه کتاب چنین آورده است: «بیشتر کتابهایی که در ایران درباره شخصیتهای ایرانی، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم نگاشته شده‌اند، به شاه، خاندان سلطنتی و برخی چهره‌های مشهور سیاسی آن پرداخته اند.» به عقیدۀ میلانی: «از میان کتابهای بسیاری که درباره حوادث انقلاب و تجزیه وتحلیل این رویداد از جنبه‌های مختلف نگاشته شده اند، کمتر کتابی به بررسی و معرفی ایرانیان موفقی پرداخته است که پیروزی و شکست، آرزوها و امیدهای آنان درباره ایران، اساس ایجاد ایران نوین را پس از جنگ جهانی دوم فراهم ساخت. این خلل، حافظه فرهنگي، گذشته و خاطرات ايرانيان معاصر را به مقوله‌ای دور از دست بدل مي کند كه دیگر قابل بازیابی نخواهد بود . کتاب ایرانیان نامدار را می‌توان نخستين گام برای پُر كردن اين شكاف دانست »
جلد اول اين كتاب به معرفی زندگی به سياستمداران و دولتمردان اختصاص دارد که بیشترین حجم کتاب را تشکیل می‌دهد و جلد دوم نیز به ایرانیان عرصه اقتصاد و فرهنگ ايران پرداخته است.
سه مقاله ابتدایی کتاب درباره سیاست، اقتصاد و فرهنگ به علاقه‌مندان، در درک بهتر دلایل وقوع انقلاب وچالش همیشگی ایران با مدرنیته و غرب کمک به سزایی می کنند.
- در جلد اول نام این افراد بر حسب فعالیت حرفه ای شان چنین آمده است:
سیاستمداران و دولتمردان :
حسین علا، اسدالله علم، علینقی عالیخانی، علی امینی، جمشید آموزگار، هوشنگ انصاری، حسن ارسنجانی، صفی اصفیا، حمید اشرف، شاپور بختیار، مظفر بقائی، مهرانگیز دولتشاهی، منوچهر اقبال، برادران انتظام، رضا فلاح، عزیز، خداداد، مریم، و ستاره فرمانفرمائیان، محمدعلی فروغی، احمد قوام، رضا قطبی، گلشائیان، حکیم الملک، علی اصغر حکمت، سردار فاخر حکمت، امیرعباس هویدا، فریدون مهدوی، عبدالمجید مجیدی، منیر وکیلی، خلیل ملکی، حانواده منصور، محمد مصدق، هوشنگ نهاوندی، پرویز نیکخواه، ناصر و خسرو قشقائی، شاپور و مهری راسخ، فواد روحانی، حسرو روزبه، پرویز ثابتی، غلامحسین صدیقی، فخرالدین شادمان، جعفر شریف امامی، سید ضیاالدین طباطبائی، سید حسن تقی زاده و اردشیر زاهدی.
مذهب: سيد ابوالقاسم كاشاني ـ امام خميني ـ علي شريعتي ـ سيد كاظم شريعتمداري .
روزنامه نگاري: علي اصغر اميراني ـ داريوش همايون ـ عباس مسعودي ـ دكتر مصطفي مصباح زاده ـ برادران توفيق .
حقوق : شاهين آقايان ـ محمد باهري
ارتش: ابوالفتح اردلان ـ تيمور بختيار ـ حسين فردوست ـ ولي الله قراني ـ علي محمد خادمي ـ محمد خاتم ـ احمد مقربي ـ نعمت الله نصيري ـ حسن پاكروان ـ حسن توفانيان ـ فضل الله زاهدي .
- در جلد دوم به اقتصاد و فرهنگ و زيرمجموعه آنها يعني صنعت و تجارت ، ساختمان سازي ، بانكداري و امور مالي ، معماري و مهندسي ، كشاورزي ، ادبيات ، پژوهش ، تاريخ ، آموزش و پرورش ، هنر، طب ، ورزش و امور خيريه مي پردازد.
صنعت و تجارت : خانواده امين حضور ـ برادران ارجمند ـ مراد عاريه ـ برادران برخوردار ـ حاج حبيب القانيان ـ رحيم ايرواني ـ عبدالرحيم جعفري ـ برادران خيام ـ برادران خسروشاهي ـ خانواده لاجوردي ـ باقر مصطفي ـ عبدالحسين نيكپور ـ برادران رستگار ـ برادران رضايي ـ حبيب ثابت ـ خانواده سادات تهراني ـ برادران سودآور.
ساختمان سازي :مجيد اعلم ـ علي ابراهيمي ـ حميد قديمي ـ اكبر لاري ـ اميرملك يزدي ـ فريدون ربيعي .
بانكداري و امور مالي : ابوالحسن ابتهاج ـ ابوالقاسم خردجو ـ محمد علي مفرح ـ برادران مقدم ـ مهدي سامي .
معماري و مهندسي : حسين امانت ـ محسن فروغي ـ محمدرضا مقتدر ـ هوشنگ سيحون .
كشاورزي : هاشم نراقي ـ هژبر يزداني
ادبيات: مهدي اخوان ثالث ـ جلال آل احمد ـ صمد بهرنگي ـ فروغ فرخزاد ـ ابراهيم گلستان ـ هوشنگ گلشيري ـ صادق هدايت ـ ذبيح الله منصوري ـ غلامحسين ساعدي ـ سهراب سپهري ـ جعفر شهري ـ نيما يوشيج .
محققان: علامه دهخدا ـ بديع الزمان فروزانفر ـ سليمان حييم ـ محسن هشترودي ـ علامه محمد قزويني .
تاريخ : ذبيح بهروز ـ عباس اقبال آشتياني ـ احمد كسروي .
آموزش و پرورش: محمد بهمن بيگي ـ فرهنگ مهر ـ دكتر محمد علي مجتهدي ـ دكتر پرويز ناتل خانلري ـ دكتر فرخ رو پارسا ـ دكتر علي شيخ الاسلام .
هنر : گوگوش ـ ماركوس گريگوريان ـ ساموئل خاچيكيان ـ لورتا و نوشين ـ آربي آوانسيان ـ ابوالحسن صبا ـ پرويز صياد ـ علينقي وزيري ـ قمرالملوك وزيري ـ حسين زنده رودي .
پزشکی: يحيي عدل ـ دكتر فريدون علا ـ دكتر عبدالكريم ايادي ـ دكتر ابراهيم چهرازي .
ورزش: غلامرضا تختي .
امور خيريه: حاج حسين ملك ـ حاج محمد نمازي ـ ارباب رستم گيو.
در این فهرست نام برخی افراد بسیار خالی است؛ ازجمله نصرت الله معینیان، عبدالحسین هژیر در سیاست؛ مجتبی مینوی در میان محققان و فریدون آدمیت در تاریخ.
عباس میلانی برای تهیه این کتاب چهارسال متوالی برای مصاحبه با این افراد و خانواده‌هایشان به تمام نقاط جهان سفر کرده است که حاصل آن 500 مصاحبه است که بیش نیمی از آن ها در نوار کاست ضبط شده اند. علاوه برانجام این مصاحبه‌ها، میلانی از اسناد محرمانه امریکا و انگلیس نیز استفاده کرده است و این اثر را می‌توان گنجینه‌ای از مطالبی دانست که برای اولین بار منتشر شده‌اند.
عادله حاجی میرزایی
