نشست خبری هفته نامه و سایت تاریخ شفاهی، یکشنبه 16 آبان 1389، در تالار اندیشه حوزه هنری برگزار شد. در این نشست که با هدف معرفی جدیدترین فعالیت‌های دفتر تاریخ شفاهی و رونمایی از نخستین شماره مجله الکترونیکی تاریخ شفاهی برگزار شد، مرتضی سرهنگی مدیر مرکز مطالعات فرهنگ و ادبیات پایداری، حجت‌الاسلام سعید فخرزاده مسئول دفتر تاریخ شفاهی، محسن کاظمی مدیر سایت و دبیر هفته نامه تاریخ شفاهی، توحید نیکنامی، مهندس نرم افزار سایت و هفته نامه تاریخ شفاهی،محمد کریمی مترجم و مسئول بخش انگلیسی سایت و جمعی از خبرنگاران حضور داشتند.
اهمیت حفظ تاریخ شفاهی
مرتضی سرهنگی اولین سخنران این نشست بود، او حافظه انسان راجاده‌ای لغزنده برای حفظ خاطرات دانست و گفت: «نمی‌توان این خاطرات را به حال خود رها کرد، حال وقتی این خاطرات مربوط به جنگ تحمیلی و دفاع مقدس باشند نیز اهمیتی دو چندان خواهند داشت.»
وی اشاره کرد چیزی که نوشته نشود، گویی وجود نداشته است، و در این نوشته و محصول باید دقت کافی داشت تا بتوان دستاوردهای تاریخ شفاهی را محفوظ نگه داشت. او تاکید کرد تاریخ شفاهی دارای اهمیت فراوانی است و دقت فراوانی و حفظ آن محدود به کشور ما نیست و در همه جهان دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است.»
سرهنگی اظهار کرد: «سربازان عرصه جنگ تحمیلی عمر معینی دارند و همانطور که دریادداشت نخستین شماره نشریه الكترونيكي تاريخ شفاهي نیز اشاره کرده ام، در خوشبینانه‌ترین حالت تا دو دهه برای حفظ و ثبت خاطرات شفاهی آنها فرصت داریم، انتشار نشریه الكترونيكي تاريخ شفاهي، يكي از راه‌هاي مناسب براي غنيمت دانستن فرصت، است.»
وی خاطرات را در بردارنده تحولات بزرگی دانست که می‌توان گفت استخوان‌بندی تحولات جامعه اسلامی ما را نمایان می‌کنند و اگر شاهدان عینی آن را از دست بدهیم، اعضاي اين بدن كنار هم قرار نخواهند گرفت. بنابراین روايت شاهدان عيني برايمان ارزشمند است.
مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری اظهار کرد: «مجله الکترونیک تاریخ شفاهی، اکنون به زبان فارسی و انگلیسی است،و در آینده به آن زبان عربی نیز افزوده خواهد شد؛ تا بتواند علاوه بر ارتباطات داخلی با دنیای بیرون از کشور نیز ارتباط بگیرد" او اظهار امیدواری کرد سایت و مجله تاریخ شفاهی بتواند برای کسانی که دوست دارند جلوی پای خود را بهتر ببینند و حقایق را درک کنند چراغی را روشن کند.»
هدف تاریخ شفاهی، بستر سازی نسبت به شناخت عمیق موضوع انقلاب است
حجت‌الاسلام فخرزاده گفت: «منابع شفاهی می‌توانند سیر تحولات یک جامعه را نشان دهند؛ به همین علت، در کشورهای پیشرفته اهمیت فراوانی به این موضوع داده شده است.»
مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی افزود: «انقلاب اسلامی جریانی خودجوش بوده و باید آنچه مبارزین در خاطر دارند را حفظ کنیم تا بتوانیم انعکاسی از این پدیده در تاریخ شفاهی داشته باشیم.»
وی فعالیت‌هایی با موضوع تسخیر لانه جاسوسی، وقایع حضور امام خمینی (ره) در نوفل لوشاتو، فرهنگنامه واژه های رایج در زندان، ترور شاه و ... را در برنامه کارهای آینده مرکز مطالعات فرهنگ و ادبیات پایداری اعلام کرد.. اواظهارکرد: از سال1368 آقای سرهنگی و دوستانشان با توجه به درک ضرورت پرداختن به تاریخ انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی فعالیت‌هایی را در حوزه هنری آغاز کردند، ما نیز فعالیت‌هایی را در حضور ایشان آغاز کردیم؛ سپس دفتر تاریخ شفاهی راه‌اندازی شد و تا کنون حدودا با هشتصد نفر در شش هزار ساعت مصاحبه انجام داده‌ایم واز این مصاحبه ها بیش از چهل کتاب تدوین و منتشر شده‌است و حدود پانزده کتاب نیز مراحل فنی خود را برای انتشار طی می‌کنند.
تاریخ شفاهی، تاریخ نزدیک است
محسن کاظمی در این نشست گفت: «تاریخ شفاهی بر بستر خاطره شکل گرفته و دنیا قابلیت این را دارد که از تمامی موضوعات کوچک فرهنگ سازی کند.»
وی افزود: «سایت تاریخ شفاهی ایران از سال 1386 فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر قرار است علاوه بر زبان فارسی و انگلیسی، زبان عربی را نیز فعال کند».
دبیر هفته نامه تاریخ شفاهی گفت: «از آنجا که در عصر انفجار اطلاعات به سر می بریم، گاهی اطلاعات، درست نیستند و در ذهن ما مورد نقد قرار می گیرد؛ یعنی ذهن ما را از جهات اصلی به سویه های فرعی هدایت می کنند.کار تاریخ شفاهی تولید اطلاعات و آفریش مطالب در برابر این آوار اطلاعاتی است.»
نویسنده کتاب عزت شاهی ادامه داد: «تاریخ شفاهی، تاریخ نزدیک است و از آنجا که از ذهن انسان ها استفاده می کند، علیه فراموشی است. بارها این جمله را شنیده ایم که تاریخ را قهرمانان و پادشاهان می نویسند؛ در حالی که تاریخ شفاهی، تاریخ را از منظر طبقات ساکت جامعه می نویسد.»
او به وضیت پیشرفته تاریخ شفاهی در دنیا و وجود آن در مراکز آکادمیک و دانشگاهی اشاره کرد و از عدم حضور کشور ما در همایش های انجمن بین المللی تاریخ شفاهی صحبت کرد؛ وی اظهار امیدواری کرد، ما نیز در آینده بتوانیم وضعیت تاریخ شفاهی را در کشور، ارتقا دهیم تا بسیاری از مشکلات تحقیقاتی در ایران حل شوند.
او در مورد درگاه نشریه الکترونیکی تاریخ شفاهی گفت: «این سایت و نشریه بایستی محل تضارب آرا باشد و امیدواریم بتواند یک منبع تاریخی شکل دهد تا دسترسی علمی و آسان برای پژوهشگران در سطح جهان فراهم شود؛ همچنین هدف نهایی راه اندازی این نشریه الکترونیکی را همگانی کردن تاریخ شفاهی دانست.»
دبیر نشریه الکترونیکی تاریخ شفاهی این سایت را متعلق به همه علاقمندان دانست و تفاوت آن را با سایت تاریخ شفاهی در شکستن برخی قواعد دست و پاگیر در نشریات کاغذی عنوان کرد و گفت: «ما در سایت تاریخ شفاهی منتظر بودیم تا کسی بیاید و ما را انتخاب کند؛ اما در این نشریه الکترونیکی این ما هستیم که مخاطبان خود را انتخاب می کنیم.»
وی از نویسندگان و علاقه مندان این عرصه، دعوت کرد تا نوشته های خود را برای انتشار به این نشریه بسپارند. حتی مطالبی که امکان چاپ در نشریات کاغذی را ندارند و یا به دلایلی با چاپ آنها موافقت نشده است.
او در پاسخ به سوالات یکی از خبرنگاران حاضر، مبنی بر چگونگی تشخیص مستند بودن خاطرات، از تاریخ شفاهی به عنوان یک فرایند و پروسه یاد کرد و گفت: «تشخیص مستند بودن یک واقعه به مصاحبه کننده (مورخ شفاهی) باز می گردد که بتواند با کنار هم قرار دادن اسناد و مصاحبه های مختلف به نتیجه صحیحی برسد"
نویسنده: ملیحه کمال الدین
