رييس مركز اسناد كتابخانه مجلس شوراي اسلامي با اشاره به طرح‌هاي اين مركز براي گردآوري اسناد آرشيوي مرتبط با ايران، از دستيابي به بيش از 50 هزار سند از آرشيوهاي ملي آمريكا و انگليس كه مرتبط با ايران اواخر قرن 19 ميلادي تا اوايل جنگ جهاني اول‌اند، خبر داد.
علي ططري در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اظهار داشت: با توجه به اين كه تاريخ‌نويسي ايرانيان در طول تاريخ با خواست و اراده شاهان، درباريان و حكومت‌ها همراه بوده است، همواره وقايعي غير حقيقي نيز در اين آثار راه يافته‌اند. هرچند مورخان بزرگي نيز داشتيم كه در هر شرايطي به ثبت واقعيات مي‌پرداختند، اما براي دستيابي به حقيقت و روح تاريخ نمي‌توانيم تنها بر اين داده‌ها تكيه كنيم. از اين رو، روايات خارجي موجود در متون و آثار ديگران مي‌توان راهگشاي مناسبي در اين زمينه باشند.
وي يكي از فنون دستيابي به حقيقت در تاريخ معاصر را مراجعه به آرشيوهاي خارجي به ويژه اسنادي دانست كه مستشاران يا كنسولگران خارجي حاضر در ايران، به عنوان گزارشاتي به دولت خود مي‌نوشتند.
ططري گفت: بر اين اساس، دسترسي به اين اسناد از آن جهت با اهميت است كه اين افراد مرتب در رفت و آمد به كشور ايران بودند و گزارشاتي را از مسايل اجتماعي، اقتصادي و معيشتي ايران آن زمان با ذكر جزئيات به رشته تحرير درآورده‌اند.
نويسنده و مدرس تاريخ معاصر ايران يادآور شد: مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي به موازات فراهم‌آوري اسناد خود، از سال 88 طرحي را در راستاي دسترسي به ساير آرشيوهاي دنيا كه مرتبط با ايران‌اند، در برنامه كاري خود قرار داد كه علمي و بكر بودن اطلاعات اين اسناد و سهولت دسترسي به اين آرشيوها، از جمله محورهاي اين اولويت‌بندي بودند. در اين برنامه دسترسي به اسناد آرشيوي كشورهايي نظير آمريكا، آلمان، انگليس، فرانسه، عثماني، هلند، ايتاليا، هندوستان، روسيه و ... در اولويت قرار گرفت.
وي ادامه داد: همچنين مقرر شد اسنادي بازيابي شوند كه در ساير آرشيوهاي ملي نباشند يا هنوز گردآوري نشده باشند. اين برنامه با هدف ارايه اسناد به پژوهشگران و پيشبرد پژوهش‌هاي علمي و تاليفات آتي مدون شد و در نخستين گام آن 40 هزار برگ سند از اسناد پارلماني انگلستان به اين مركز ارايه و منتشر شدند. از آن جهت كه اصل اين اسناد به زبان انگليسي‌اند، در گام نخست نسخه pdf و پرينت آنها منتشر مي‌شود و در گام بعدي، ترجمه و پژوهش بر اين اسناد در دستور كاري اين مركز قرار مي‌گيرند.
دبير شوراي ارزيابي اسناد كتابخانه مجلس با اشاره به اين كه براي نخستين بار است اين اقدام با چنين حجمي از اسناد تاريخي انجام مي‌شود، گفت: بخش نخست اين اسناد كه به كنسولگري انگليس در ايران اختصاص دارد، اسنادي از حضور اين كنسولگران در شهرهاي اصفهان، كرمان، يزد، كرمان‌شاه، استرآباد(گرگان)، رشت، خراسان، آذربايجان و بندر بوشهر در اواخر قرن 19 ميلادي تا اوايل جنگ جهاني اول را ارايه مي‌كند كه مي‌توانند به يافتن حلقه‌هاي مفقوده فراواني در تاريخ گذشته ايران كمك كنند. اين اسناد، آمار دقيقي از اقتصاد آن زمان را گزارش مي‌دهند كه در هيچ منبع ديگري با اين جزئيات يافت نشده است.
به گفته ططري، مركز اسناد كتابخانه مجلس شوراي اسلامي همچنين در نظر دارد در گام بعدي اين طرح، بيش از 10 هزار برگ از اسناد وزارت امور خارجه آمريكا را براي نخستين بار منتشر كند. اين اسناد از آرشيو كنگره آمريكا به دست آمده‌اند و مسايل مرتبط با ايران را انعكاس مي‌دهند.
خبرنگار : سميرا سرخان زاده
منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)
