کتاب مجموعه مقالات برگزیده‌ی چهارمین نشست تخصصی و کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی با عنوان «مصاحبه در تاریخ شفاهی» به چاپ دوم رسید. نشست چهارم در روزهای ششم و هفتم اسفند 1386 با مشارکت مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری حوزه هنری و گروه تاریخ شفاهی دانشگاه اصفهان برگزار شد. ارکان چهارمین نشست تخصصی و کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی به شرح ذیل بود:
ـ شورای سیاستگذاری (آقایان علیرضا کمری، سعید فخرزاده، علی‌اکبر کجباف، محسن کاظمی)،
ـ دبیر علمی (آقای علیرضا کمری)،
ـ دبیر اجرایی (آقای محسن کاظمی)،
ـ اعضای کمیته‌ی علمی (آقایان علیرضا کمری، علی‌اکبر کجباف، مرتضی نورایی، مرتضی رسولی‌پور، مرتضی دهقان‌نژاد، ابوالفضل حسن‌آبادی، رحیم نیکبخت)،
ـ مشارکت‌کنندگان (گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، سازمان اسناد و کتابخانه‌ی ملی ایران، خانه کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی).
پس از فراخوان از اشخاص و نهادهای مختلف 54 مقاله به دبیرخانه رسید که داوران 18 مقاله را برای ارائه برگزیدند. مباحث نظری، نقد و آسیب‌شناسی، تحلیل و روش‌شناسی از جمله موضوعات دربرگیرنده‌ی مقالات رسیده بود که مقاله‌هایی با محوریت «مصاحبه در تاریخ شفاهی» انتخاب شدند. در این کتاب 40 مقاله مربوط به موضوع نشست و بدون لحاظ‌کردن رتبه‌ی علمی آمده است.
در آغاز کتاب بعد از مقدمه، گفتارنوشت به قلم مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری و سخنرانی افتتاحیه‌ی دبیر علمی نشست چهارم آمده است. مقالات انتخابی از مفاهیم نظری به عملی و تجربی چینش شده است. عناوین مقالات به شرح ذیل است:
«مفهوم و ماهیت مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ مهدی کاموس؛ «ریخت‌شناسی مصاحبه»/ غلامرضا عزیزی؛ «اهمیت مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ محمد کمال ناصری؛ «داده‌های حاصل از مصاحبه، تاریخ و تاریخ‌نگاری»/ ابوالفضل رضوی؛ «نقد و تحلیل داده‌های مصاحبه»/ علیرضا ملایی‌توانی؛ «تنگناها و ناگزیری‌های مصاحبه‌گر در مصاحبه تاریخ شفاهی»/ پیمانه صالحی‌فشمی؛ «مشکلات و تنگناهای مصاحبه‌گر در تهیه تاریخ شفاهی»/ غلامرضا درکتانیان؛ «قوت‌ها و ضعف‌های مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ علی باقری‌فر؛ «تنگناها و ناگزیری‌های مصاحبه‌گر در مصاحبه تاریخ شفاهی»/ حمید کرمی‌پور؛ «مصاحبه و کاستی‌های آن»/ رحیم نیکبخت؛ «آسیب‌شناسی مصاحبه در تاریخ شفاهی ایران»/ سیدقاسم یاحسینی؛ «بررسی انتقادی برخی مصاحبه‌های انجام شده مربوط به تاریخ انقلاب اسلامی»/ سیدمحمدحسین منظورالاجداد؛ «چنبره‌های گفتمانی و تحریف‌های غیرنیت‌مند»/ محسن حسام مظاهری؛ «آینده‌نگری در مصاحبه‌های تاریخ شفاهی»/ محمد نظرزاده؛ «تحلیلی بر روش‌شناسی کمی و کیفی در تاریخ شفاهی»/ ابراهیم عباسی؛ «نقدی بر روایی مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ سعید اسدی؛ «استانداردسازی مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ ابوالفضل حسن‌آبادی؛ «درآمدی بر نظام حقوقی مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ یعقوب توکلی؛ «مصاحبه، عاملی برای برقراری پیوند میان تاریخ و روانشناسی»/ جعفر گلشن روغنی؛ «تاریخ شفاهی از منظر هم‌سانی در زبان و گفتار»/ سیدمحمد میرکاظمی؛ «لحن راوی»/ راحله صبوری؛ «شگردهای مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ رضا مختاری اصفهانی؛ «تعاملات مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده در تاریخ شفاهی»/ نصرت‌الله محمودزاده؛ «جایگاه مصاحبه‌کننده در بازشناسی اطلاعات مصاحبه»/ حسین سنابادی عزیز؛ «مراحل انجام مصاحبه از دیدار نخست تا پایان»/ مرتضی میردار؛ «یک تجربه؛ مصاحبه‌های تاریخ شفاهی هنر انقلاب»/ مجید جعفری لاهیجانی؛ «مصاحبه‌گری در مورد تاریخ شفاهی»/ محمد حیدری دلگرم؛ «مبانی، اصول و چارچوب‌های نظری مصاحبه در مرکز تحقیقات جنگ»/ امیر رزاق‌زاده؛ «مصاحبه و تاریخ شفاهی (با نگاهی به ثبت خاطرات سیدحسن نصرالله)»/ حمید داوودآبادی؛ «چهل سال تجربه در مصاحبه»/ محمود حکیمی؛ «مصاحبه در تاریخ شفاهی»/ احمد نوروزی فرسنگی؛ «مصاحبه در تاریخ شفاهی با محوریت زنان»/ لیلا محمدی؛ «تاریخ شفاهی؛ بررسی موردی»/ مصطفی ایزدی؛ «راویان بی‌ادعا»/ غلامرضا خاکستری؛ «تاريخ شفاهي؛ ضرورت، منابع، بايدها و نبايدها»/ مجتبی رحماندوست؛ «بایدها و نبایدهای مصاحبه با بانوان»/ شکوه‌السادات سمیعی؛ «نقش تخیل در مصاحبه تاریخ شفاهی»/ محمود جوانبخت؛ «بایدها و نبایدها در تاریخ شفاهی»/ عباس آقایی و دو مقاله‌ی آخر که مقالاتی ترجمه‌ای و اقتباسی‌اند مشتمل‌اند بر: «تاریخ شفاهی در گفت‌و‌گو با دونالد ریتچ»/ کریم جعفری؛ «راهنمای گام به گام تاریخ شفاهی»/ امیرمسعود شهرام‌نیا و سعیده یراقی اصفهانی؛
کتاب مصاحبه در تاریخ شفاهی با ویراست جدید در 890 صفحه و شمارگان 2500 نسخه از سوی انتشارات سوره‌ی مهر به چاپ دوم رسیده است.
نسرین خالدی
