طرح تاریخ شفاهی برنامه افتخارات جهان رایانهدر آوریل سال 1995 با استیوجابز (Steve Jobs) رئیس وقت شرکت رایانهای نکست(NeXT) مصاحبه کرد. این مصاحبه جامع را دانیل مورو (Daniel Morrow) مدیر اجرایی برنامه افتخارات انجام داد.
NeXT
در مورد انگیزه خود برای راه اندازی نکست(NeXT) و اهدافی که به هنگام تأسیس این شرکت برای آن در نظر گرفته شده بود، صحبت کنید.
کمی پیچیده است. ما اساساً میخواستیم کاری را دنبال کنیم که در اپل انجام میدادیم، یعنی نوآوری. اما مرتکب اشتباه شدیم. اشتباه ما این بود که سعی کردیم همان دستورالعمل به کار گرفته شده در اپل را اجرا کنیم، یعنی ساختن یک ابزارک [widget] کامل. اما بازار و صنعت در حال تغییر بود. شاخصها در حال تغییر بودند.
ما در نهایت پی بردیم یا آخرین شرکتی خواهیم بود که آن را میسازیم یا اولین شرکتی که آن را نمیسازیم. ما درست در خط مرز قرار داشتیم. فکر میکردیم آخرین نفری خواهیم بود که آن را میسازیم اما اشتباه میکردیم. اولین شرکتی بودیم که آن را نساختیم. کار ما پایانی بر شرکتهایی بود که سعی داشتند آن را بسازند.
مطمئنا سهم درخوری از اشتباهات داشتیم اما در پایان فکر میکنم باید کمی بیشتر طول میکشید تا بفهمیم جهان در حال تغییر بود. ما فقط پیش میرفتیم تا بدون هیچ تاخیری به یک شرکت نرمافزاری بدل شویم.
بدون هیچ تأخیری؟ اما دستگاه پس از عرضه اصلاحات زیادی را پشت سر گذاشت.
این دستگاه بهترین دستگاه جهان بود. باور کنید یا نه، هنوز آن را در بازارهای اجناس دست دوم میفروشند و در برخی موارد قیمت آن بیشتر از قیمت اولیهای است که ما ابتدا برای آن دریافت کردیم. حتی امروز هم یافتن نمونههای آن سخت است. دو سال یا دو سال و نیم است که دیگر آنها را تولید نکرده ایم.
دستگاههای نکست چه ویژگیهایی دارند که هنوز هم در دستگاههای فعلی موجود نیست؟
خوب، این دستگاهها در وهله نخست، دستگاهی با استفاده راحت یا به اصطلاح «به برق بزن و بازی کن» بود. این حالت به جز در مکینتاش به سختی در دستگاههای دیگر دیده میشود. این دستگاه فوقالعاده قدرتمند است، حتی چندین برابر مکینتاش. این دستگاهها به نوعی قدرت و ایستگاههای کاری را با حالت «به برق بزن و بازی کن» مکینتاش ترکیب کرده است.
جالب است.
منظورم فقط بستهبندی نیست، بلکه به لحاظ عملکرد هم این طور بود. چیزهای سادهای برای پیچیده کردن اشیاء. چیزهای سادهای مثل بکارگیری یا عدم بکارگیری قدرت نرم. یک چیز کوچک پیش پا افتاده مثل همانهایی که شما هم میشناسید. مثلاً مهمترین دلیلی که مردم اطلاعات خود را در کامپیوتر از دست میدهنداین است که در زمان نامناسب دستگاه خود را خاموش میکنند. هنگام کار در سیستم شبکه چندکاره، این حالت میتواند عواقب بسیار بدی را به همراه داشته باشد. بنابراین ما اولین کسانی بودیم که این کار را کردیم و یکی از معدود کسانی بودیم که چنین کردند، که در آن شما یک دکمه را فشار میدهید تا کامپیوتر خاموش شود. این دستگاه محاسبه میکند نیاز به چه کاری برای خاموش شدن دستگاه به بهترین شکل است و بعد خود را خاموش میکند.
کامپیوترنکست اولین کامپیوتری بود که صدای درونی با کیفیت بالا، صدای با کیفیت CD، داشت. الآن همه از این روش استفاده میکنند. زمان زیادی طول کشید اما الآن همه از این روش استفاده میکنند. این دستگاه از زمان خود جلوتر بود.
چه چیز نرمافزار نکست را متفاوت میکرد؟ به چه روندی پاسخ میداد؟
این نرمافزار یک گوهر واقعی است. اجازه دهید داستان جالبی برایتان بگویم. زمانی که در اپل بودیم بعضی از آشنایانم توصیه میکردند «واقعا لازم است از شرکت زیراکس پیای آر سی (Xerox PARC) (که مرکز تحقیقات شرکت پالو آلتو[Palo Alto] بود) بازدید کنی و ببینی روی چه چیزی کار میکنند.»
آنها به طور معمول افراد زیادی را به درون مجموعه اشان راه نمیدادند اما من توانستم وارد آنجا شوم و ببینم چه میکنند. من کامپیوتر اولیه آنها به نام آلتو را دیدم که کامپیوتری بسیار جالب بود. آنها سه محصول خود را به من نشان دادند که در سال 1976 بر روی آن کار میکردند. من آنها را در سال 1979 دیدم. محصولاتی که تنها چند سال پیش اهمیت آنها معلوم شد و صنعت کامپیوتر در این مورد با نکست استپ(NeXTStep)به اهمیت آنها پی برد. به هر حال من هر سه محصول را ندیدم. تنها اولی را دیدم که برایم آن قدر غیرقابل باور بود که حیران شدم. آن قدر چشم مرا خیره کرد که دو محصول دیگر را نبینم. سالها طول کشید تا به اهمیت آن پی ببرم، آن را مجدداً کشف کنم و آنها را با نمونه خودمان درآمیزم. آنها به لحاظ فکری بسیار جلو بودند. آنها نه به طور کامل و درست، اما از گوهر اندیشه بدیع هر سه محصول برخوردار بودند. این سه محصول واسطهای گرافیکی کاربر[graphical user interfaces]، کار کامپیوتری شیئ گرا[object oriented computing] و کار شبکه[networking] نام داشت.
اجازه دهید کمی در مورد آنها توضیح دهم. واسط گرافیکی: کامپیوتر آلتو اولین واسط گرافیکی کاربر جهان را داشت که شامل ویندوز، یک سیستم منوی ابتدایی، تابلوها و برخی چیزهای ابتدایی بود. درست کار نمیکرد اما تمام آنها را در خود جای داده بود.
شیئ گرا: آنها زبان اسمال تاک(Smalltalk) را در حال اجرا داشتند که به واقع اولین زبان برنامه نویسی شیئ گرای جهان بود. زبان سیمولا(Simula) قبل از آن بود،اما اسمال تاک اولین زبانشیئ گرای رسمی بود.
و سومی، کار شبکه: آنها در آنجا اترنت(Ethernet) را اختراع کرده بودند و دویست کامپیوتر آلتو را با سرورهایی با شبکه محلی به هم متصل کرده و ایمیل ارسال میکردند یا دیگر کارهای شبکهای انجام میدادند و همه اینها در سال 1979 بود. قابلیتهای بالقوه آن واسط گرافیکی کاربران چنان مرا مجذوب کرده بود که بعد فهمیدم نتوانستهام وجود آن را باور کنم و برای بررسی دو مورد دیگر اطراف را خوب بگردم.
نکست استپ برخی از این چشم اندازها را محقق ساخت و در اولین سیستم شیئ گرای تجاری واقعی جهان شریک بود. در زمان عرضه واقعا گستردهترین سیستم شبکهسازیشده جهان بود. فکر میکنم جهان به لحاظ شبکه پیشرفت زیادی کرده است اما هنوز از مانع شیئ گرایی و آنچه در نکست استپ رخ داد عبور نکرده است. برخی ازمشتریانشرکتی بسیار بزرگ، آن را انتخاب کردهاند. در حال حاضر این سیستم محبوبترین سیستم شیئ گرای جهان است چراکه سیستمهای شیئ گرا در آستانه ورود به جریان اصلی کارها هستند.
این شرکت سال گذشته اولین سود خود را در تاریخچه 9 سالهاش به ثبت رساند و 50 میلیون دلار نرمافزار فروخت. فکر میکنم امسال رشد بسیار خوبی داشته باشیم و تقریباً واضح است که نکست طی سه یا چهار سال آینده به یک شرکت نرمافزاری چند صد میلیون دلاری بدل خواهد شد و بزرگترین شرکتی خواهد بود که سیستمهای شیئ گرا ارائه میکند، تا حدی که مایکروسافت احتمالاً با محصولات نیمه تمام، جایی وارد بازار شود.
برخی افراد معتقدند در چند سال آینده نرمافزارهای شیئ گرا، تنها نرمافزارهای مورد استفاده خواهند بود.
البته این امر درست است. حضور خود را در سال 1979 در زیراکس به یاد دارم. آن لحظه یکی از لحظات الهامبخش بود. به یاد دارم که طی ده دقیقه دیدار از وسایل واسط گرافیکی کاربران، به این موضوع پی بردم که روزی تمام کامپیوترها به این طریق عمل خواهند کرد. این موضوع آن قدر واضح بود که به راحتی آن را میفهمیدی. هوشمندی خیلی زیادی نمیخواست. معلوم بود. وقتی سیستمهای شیئ گرا را بشناسید همین احساس به شما دست میدهد. روزی تمام نرمافزارها با استفاده از تکنولوژی سیستمهای شیئ گرا نوشته خواهند شد. میتوان در این مورد بحث کرد که چه مدت طول میکشد یا چه کسانی برنده یا بازنده میشوند اما فکر نمیکنم هیچ انسان منطقی اهمیت آن را به زیر سئوال ببرد.
ادامه دارد...
مترجم: اصغر ابوترابی
منبع: مک ورلد
