سومین نشست تخصصی جریان شناسی انقلاب اسلامی با رویکرد به نقش فرهنگیان در مرکز اسناد آستان قدس رضوی در تاریخ چهارشنبه 15 بهمن ماه، با حضور جمعی از پژوهشگران انقلاب برگزار شد. دکتر جواد منصوری(1) معاون اطلاع رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی به عنوان اولین سخنران این نشست به دستاوردهای انقلاب اسلامی پرداخت و ابعاد متعددی از انقلاب مورد بررسی قرار دادند.
وی سرآغاز صحبتش را با طرح سئوالاتی همچون چرا انقلاب شد؟ چگونه انقلاب شد؟ اهداف انقلاب چه بود و تفاوتش با انقلابهای دیگر چه بود؟ ویژگیهای انقلاب اسلامی چیست؟ و این انقلاب چه خصوصیاتی دارد؟ شروع کرد.
به اعتقاد منصوری: «دستاوردهای انقلاب را در دو بخش داخلی و خارجی میتوان بررسی کرد و هر یک از سئوالات مطرح شده یک زمینه تحقیقی جدی به شمار میروند که در این مورد کتابهای متعددی نوشته شده است. مثلاً در زمینه چرا انقلاب شد؟ و یا چگونه انقلاب شد؟ کتابهای انقلاب درشهرهای مختلف، روزشمار انقلاب و دستاوردهای انقلاب در خارج کشور در چندین کتاب چاپ و منتشرشده است. به عنوان مثال دکتر منوچهر محمدی در کتاب بازتاب جهانی انقلاب اسلامی در جهان و دکتر حشمت زاده(2) تاثير انقلاب اسلامي ايران بر کشورهاي اسلامي هم کتاب خوبی است.»
منصوری ایام دهه فجر را مهمترین زمان برای بررسی تاریخ انقلاب عنوان کرد و گفت: «دهه فجر قاعدتاً مناسبترین زمان است که ما ببینیم انقلاب چه کرده؟ یک مقاطعی از تاریخ مینشینیم و عملکرد گذشته بررسی و ارزیابی میکنیم و برای انقلاب اسلامی دهه فجر است.»
«در مورد بررسی عملکرد و دستاورد انقلاب اسلامی اولاً انقلاب اسلامی برای ایران نبوده است. دیگر آن که انقلاب اقتصادی و مادی و دنیایی نبوده و نخواهد بود. انقلاب اسلامی از جنس دیگری است. به عنوان یک نظریه باید بگویم: «خداوند حضرت امام(ره) را حمایت و هدایت کرد و این انقلاب را برای تغییر مسیر تاریخ بشریت به پیروزی رساند». البته این یک نظریه است و باید اثبات کنم، و این کار دارد اتفاق میافتد، و اشتباه است که انقلاب را تنها در داخل ایران ببینیم.»
منصوری در بخشی از سخنانش با نقل خاطرهای از دیدگاه امام(ره) در ارتباط با شعار «مرگ بر آمریکا» چنین گفت: «حضرت امام خمینی(ره) در سال 1364در جلسه مسئولان صحبت میکرد. در آن زمان من معاون وزیر خارجه بودم. یکی از حضار تکبیر گفت. امام قبل از این که حرف خود را ادامه دهد، فرمود: «این مرگ بر آمریکا و مرگ بر شوروی که شما میگوئید برای آنها مرگ میآورد. برای شوروی که این امر تحقق یافت و تمام شد. میماند آمریکا، آمریکا هم قطعاً به سرنوشت سقوط مبتلا خواهد شد.»
معاون اطلاع رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نظریه اضمحلال آمریکا گفت: «نیکسون(3) خودش گفته ما به سرنوشت امپراطوری روم مبتلا میشویم، همان طور که بردهها ریختند و کاخها را رو سر امپراطور خراب کردند، جهان سومیها هم میریزند و آمریکا را بر سرما خراب میکنند.»
کتابهای مختلفی در آمریکا نوشته شده که در مورد سراشیبی و سقوط آمریکاست. کتاب پایان عصر آمریکا نوشته کویچان ،(4) در سراشیبی به سوی گومورا ،(5) مرگ غرب(6) و در کتاب مکافات(7) یکی از نویسندگان مهم آمریکا سقوط روم را به سقوط آمریکا تشبیه کرده است.»
دکتر منصوری با اشاره به تغییرات انقلاب اسلامی در دنیا چنین بیان کردند: «در کشور ما شدیداّ این انحراف وجود دارد. ما فکر میکنیم انقلاب برای رفاه و اقتصاد و امور داخلی باشد. انقلاب برای انسانسازی و جامعه متعالی به وجود آمد. تغییراتی که انقلاب اسلامی در دنیا به وجود آورده خیلی گسترده است. آن روزی که امام نامه به گورباچوف نوشت کی فکر میکرد شوروی از بین برود؟ کی فکر میکرد کمونیسم به تاریخ بپیوندد؟ اوضاع امروز خاورمیانه را میبینید. نخست وزیر اسرائیل میگوید: «ما برای تسلط از نیل تا فرات همه امکانات لازم را داشتیم، جمهوری اسلامی آمد همه را به هم زد.»
او در ادامه سخنانش به جایگاه اسلام در فرهنگ نامهها پرداخت و چنین بیان کرد: «یک تغییر مهم که جمهوری اسلامی به وجود آورد این است که قبل از انقلاب در فرهنگها ی مثل لاروس(Larousse) و دایرهالمعارف بریتانیکا (Encyclopædia Britannica) نوشته شده بود: «اسلام دین عدهای از مردم است که در خاورمیانه در جنوب آسیا زندگی میکنند و یک سری آداب و رسوم بین خود و خدا دارند و هیچ نقش سیاسی و اجتماعی ندارند.» ولی امروزه در تمام محافل سیاسی و استراتژیک دنیا راجع به نقش سیاسی دین به ویژه اسلام بحث و بررسی میکنند.
منصوری در بخش پایانی سخنانش تبدیل شدن انقلاب اسلامی به عنوان یک قدرت در دنیا را برخاسته از فرهنگ شهادت دانستند و ادامه داد: «بالاخره کسینجر(8) صراحتاً گفت: «در اوسط قرن بیست و یکم دو قدرت بر دنیا حکومت خواهد کرد، یکی چین و دیگری اسلام سیاسی به رهبری ایران»، این که شما دارید میبینید، اروپا، آمریکا، انگلیس و اسرائیل هزینههای عجیب و کلان در مبارزه با اسلام و ایران میکنند بی دلیل نیست. من کتابی نوشتم با عنوان چالشهای ایران و آمریکا در آنجا مفصل بحث کردم که تضاد ما با آمریکا آشتیناپذیر است. در آنجا سه صفحه مطلب دارم ترجمه یکی از معاونان سابق سیا در زمان انقلاب آنجا به صراحت میگوید: «تمام روشهای که علیه ایران به کار گرفتهایم شکست خورده است. زیرا که ایران یک فرهنگ جدید روش جدید، یک ابزار جدید به صحنه بینالمللی و آمریکا نمیتواند با آن کاری کند.» سپس بحث شهادت و عاشورا را خیلی جدی مطرح میکند و می نویسد: «تا شیعه مسئله شهادت دارد ما نمیتوانیم کار جدیدی انجام دهیم.»
در ادامه نشست تخصصی جریان شناسی انقلاب اسلامی در مشهد جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد که دکتر منصوری به بیان خاطراتی از زندان مشهد در سال 57 پرداختند.
از جمله موضوعات مهم این نشست بررسی نقش فرهنگیان در انقلاب اسلامی شهر مشهد بود که ازچهار تن از فرهنگیان فعال مشهد در زمینه انقلاب برای بیان خاطرات و دیدگاهشان به این نشست دعوت شده بودند. ابراهیم عقدایی، علی اکبرصابریفر، آقای مصطفایی و خانم امینی که هرکدام با بیان خاطراتی به نقش فرهنگیان و تحصن معلمها و استقبال از امام(ره) پرداختند.
