چند نسل پس از جنگ جهانی دوم و جابجایی اجباری ژاپنیهای کلوویس(1) ، هنوز بسیاری درباره زندگی مردان، زنان و کودکانی که زمانی نیومکزیکو شرقی خانه خود میدانستند چیزی نشنیدهاند.
اما این اوضاع دیگر تغییر میکند. آدریان چاوزAdrian Chavez، از اهالی کلوویس شروع به جمعآوری سرگذشت کارگران راهآهن آن منطقه و خانوادههایشان کرده است. چاوز 47 ساله، دانشجوی کالج سنترال نیومکزیکو کامیوونیتی Central New Mexico Community College در آلبووکوئرکAlbuquerque ، خود برای اولین بار در پاییز گذشته درباره کارگران ژاپنی و جایگاه آنان در تاریخ نیومکزیکو دست به مطالعاتی زد.
او به طور خودجوش در این مورد تحقیقات خود را شروع کرد و سرانجام به دکتر روی ابیهارا Roy Ebihara رسید؛ او از ژاپنی های آنجاست که در 1941 در زمان بیرون کردن خانوادهاش از کلوویس فقط 8 سال داشت.
ابیهارای 80 ساله اکنون یک اپتومتریست بازنشسته است در اوهایو زندگی میکند. او به عنوان یک تبعه آمریکایی در کلوویس به دنیا آمد و در آنجا بزرگ شد و همراه با 9تن دیگر از خواهر و برادرهایش در اردوگاه ژاپنیها زندگی میکرد. پدرش، شیرو Shiro، مکانیک راهآهن سانتا فی Santa Fe و هم چنین یک ابزارساز حرفهای بود.
ابیهارا به همراه دو ژاپنی دیگر به نام فردی Freddie و لیلی کیمورا Lily Kimura برای مراسم جشن روزگار پیشگامان Pioneer Days در اواخر هفته آینده به کلوویس خواهند رفت و در مراسم ویژهای، به خاطر حوادثی که بیش از هفتاد سال قبل برای آنها رخ داده، از آنها عذرخواهی خواهد شد.
روکو Rokuoابیهارا، برادر ارشد خانواده در ژاپن به دنیا آمد و بعدها به عنوان یکی از معروف ترین ژاپنیهای کلوویس شناخته شد. او در 1933 از دبیرستان کلوویس فارغالتحصیل و در دفاتر حقوقی وسلی کویین Wesley Quinn و جیمزهال James Hall مشغول به کار شد.
خانواده ابیهارا از دهه 1920 تا 1941 که از کلویس رانده شدند، ساکن آنجا بودند. این خانواده نهایتاً به کلیولند اوهایو رفتند که دکتر روی ابیهارا هنوز در آنجا زندگی می کند.
به گفته چاوز، کویین در 1935 تلاش کرد تا روکو ابیهارا را وارد دانشکده حقوق سانفرانسیسکو کند. در موقع بازگشت از مصاحبه مورد حمله چند چینی قرار گرفت و به خاطر بیماری حاد کلیه درگذشت، که خبر آن در صفحه اول مجله کلوویس ایونینگ نیوز Clovis Evening Newsبه چاپ رسید. پس از اخراج از کلوویس در سال 1941، بقیه خانواده ابیهارا برای تقریبا یک سال به Old Raton Ranch رفتند و از آنجا نیز رهسپار اردوگاه توپاز Topaz Relocationدر یوتا شدند.
روی ابیهارا در ادامه گفت که خانوادهاش قبل از اعتراض خواهر بزرگترش امی Amy به این که خانوادهاش جرمی مرتکب نشده و بازداشت شان نادرست بوده، یک سال دیگر را نیز در یوتا به سر بردند.
روی ابیهارا گفت: «ما سرانجام در کلیولند اوهایو مستقر شدیم، با مردمی که ضد جنگ بودند. آنها ما را به خانههای خود برده و برای ما کار پیدا کرده و به ما جا دادند.»
شیرو ابیهارو بعداً در مجتمعی در کلیولند در کارخانه تانک سازی مشغول به کار شد و اولین «خارجی» بود که در در یک مجتمع دفاعی کار کرد. روی ابیهارا هنوز هم در خارج از کلولند زندگی میکند.
در تلاش برای مطرح کردن سرگذشت کارگران ژاپنی و خانوادههایشان، چاوز در دسامبر گذشته با دیوید لنسفوردDavid Lansford ، شهردار کلوویس تماس گرفت و از او درخواست شد که این موضوع را به شورای شهر ارائه کند.
از روی ابیهارا درجلسه شورای شهر کلوویس به طور رسمی تقدیر به عمل خواهد آمد و یک کلید شهر به او داده شده و هم چنین به عنوان گراند مارشال (ارشدترین مقام شرکت کننده در مراسم رژه) در جشن روزگار پیشگامان حضور خواهد یافت.
کتی و روی ابیهارا در کلوویس 1941. کتی ابیهارا اکنون در کالیفرنیا زندگی می کند.
روی ابیهاراکه به تازگی به کلوویس مراجعت کرده تا بر سر مزار برادرش روکوRokuo و خواهرش یاکئو Yaeko حضور یابد، اعلام کرد از این که میتواند به زادگاهش برگردد و عنوان «شهروند ویژه» را از مقامات شهر دریافت کند، در پوست خود نمیگنجد.
اما برادر بزرگتر او نسبت به شهر کلوویس احساسات خوبی ندارد، ولی روی ابیهارا گفت که او در بین خواهر و برادرانش در این مورد استثنا است.
او در ادامه از حوادث جنگ دوم جهانی گفت و از احساسات ضد ژاپنی برخی از اهالی کلوویس: «بیشتر ما بچه بودیم و این موضوع هرگز اثر منفی در ذهن ما باقی نگذاشت.»
او در ادامه گفت: «اینها چیزی غیر از خاطرات خوشایند نیستند. کلوویس هنوز خانه من است. من همیشه اینجا را دوست داشته و هنوز خاطرات خوبی دارم.»
در مورد قبول عذر خواهی شهر از او، روی ابیهارا بر این باور است که به عنوان یک مسیحی معتقد او این وظیفه را دارد که عذر خواهی را بپذیرد.
اوگفت: «وقتی که شهردار و شورای او عذرخواهی میکنند، دیگر این وظیفه ما است که به آنها بگوییم که پوزش آنها را پذیرفته ایم. باید همیشه بخشش در روح و زندگی روزمره مان وجود داشته باشد.»
روی شبکه
مصاحبههای شبکه C-SPAN با دکتر روی ابیهارا را درباره این که به زور مجبور شد در زمان جنگ دوم جهانی کلوویس را ترک و در اردوگاههای اقامت اجباری فدرال مستقر شوند، میتوان در نشانی های زیر دید: مصاحبه تاریخ شفاهی، بخش 1 و2:
http://www.c-span.org/video/?291640-1/roy-ebihara-oral-history-interview-part-1
http://www.c-span.org/video/?291640-2/roy-ebihara-oral-history-interview-part-2
آنها چه می گویند
«کلوویس جای باحالی بود. ما طبق عادت بازیهای تیم بیسبال کلوویس پایونیرزClovis Pioneers را میدیدیم. ما نمیتوانستیم به استادیوم بیسبال برویم، اما تعدادی از بازیکنان آن تیم، قهرمانان ما بودند.»
-روی ابیهارا، 80 ساله، ژاپنی
«من در سنی نبودم که احساسات تنفر، بیزاری و یا رنجش نسبت به ژاپنیها را بتوانم درک کنم. این ها همیشه امری پذیرفته شده بودند. در آن روزها، ما با هم بازی میکردیم، به مدرسه میرفتیم و با هم دوست بودیم.»
-روبرت استبینز Robert Stebbins، 82 ساله، ساکن سابق کلوویس
روی ابیهارا هفت ساله در 1941. ابیهارا و خانواده اش بعداً از کلوویس بیرون رانده شده و در اولد ریتون رنچ Old Raton Ranch، جایی دوردست نزدیک کاپیتان Capitan ساکن شدند.
«من همیشه نگران این بودم که چه بر سر آنها آمده بود. اوضاع به هم ریخته ای بود. درست پس از کریسمس در اوایل سال 1942 پدرم وارد ارتش شد. مادرم در 1938 از دنیا رفته بود. من هم به اوهایو برگشتم تا در زمان جنگ چند سال جنگ با خواهرش زندگی کنم. ما از جا کنده شده بودیم، و اتفاقاتی افتاد، و این روزگارمان بود.»
-روبرتاستبینز، 82 ساله، ساکن سابق کلوویس
«من از این کار چه بهره ای میتوانم ببرم؟ تنها چیزی که عایدم می شود این است که من داستان را جلوی چشمتان بیاورم. همه اش همین است زیرا که درستش همین است.»
-آدریان چاوز، 47 ساله، ساکن قدیمی کلوویس
خلاصه آنچه رخ داد
پس از این که 32 ژاپنی در 1941 از کلوویس انتقال داده شدند، همگی آنها به یک اردوگاه موقت در نزدیکی کاپیتان منتقل شدند و سپس نزدیک یک سال بعد از آنجا به اردوگاههای مختلف خودگردان جنگی در آریزونا و یوتا منتقل گردیدند.
جان کالیJohn Culley نوشت که هیچ کدام از ژاپنی های کلوویس برای زندگی به آنجا باز نگشتند، اما همه ژاپنی ها پس آزادی از اردوگاههای جنگی در پایان جنگ دوم جهانی در ایالات متحده باقی ماندند.
شیرو ابیهارا، بزرگ خاندان یکی از بزرگترین خانواده های زاپنی های کلویس، وقتی در اوایل دهه 1920 به کلوویس آمد، یک مکانیک و ابزارساز حرفه ای بود. او بعداً نخستین «خارجی» بود که در کارخانه دفاعی کلیولند اوهایو مشغول کار شد.
توماس ایسوک تاکادا Thomas Isuke Takada
تاکادا یک کارگر مجرد راهآهن بود که که پس از اقامت موقت در الد ریتون رانچ به مرکز خودگردان جنگی گیلا ریور Gila River منتقل شد. اطلاعات دیگری از او در دست نیست.
سوکیشیرو سام ساکیاما Sukishiro Sam Sakiyama
او نیز یک کارگر مجرد راهآهن بود که پس از ترک الد ریتون رانچ به طور مشروط در 1942به مزرعه ای در نزدیکی کلیرفیلد Clearfield، یوتا منتقل شد.
کیزو نیشیباتا Kizo Nishibata
نیشیباتا اولین ژاپنی شهروند کلوویس در 1910 و 2 دختر داشت که با عمه شان در ژاپن باقی ماندند. او در سال 1942 به مرکز خودگردان جنگی گیلا ریور در آریزونا منتقل شد و با رهایی از آنجا در سال 1945 به سالت لیک سیتی مهاجرت کرد.
هنری یاتارو سوئهیرو Henry Yataro Suehiro
از سوئهیرو همسر و چند فرزندش را در هیروشیما بجای گذاشت و پس از حبس در الدراتونرانچ به مرکز خودگردان جنگی یوتا منتقل شد. طبق اسناد موجود، او در لیست بازگشتیها به ژاپن بود اماتاپایانجنگدر ایالات متحده بسر برد. در سال 1945 آزاد و سالت لیک سیتی را به عنوان محل زندگی انتخاب کرد.
کانجیرو سوگیهارا Kanjiro Sugihara
همراه با همسر و 3 فرزند، سوگیهارا پس از مدتی اقامت در مرکز خودگردان گیلا ریور، در 1943به ژاپن بازگردانده شد.
چوکیچی ناکاشیما Chokichi Nakashima
ناکاشیما Nakashimaو همسرش یاکونو Yakunoبه همراه پسرشان ایتارو Itaro در 1942 به مرکز خودگردان گیلا ریور انتقال داده شدند و همگی شان به مرگ طبیعی در آنجا فوت کردند.
شیگزو جرج اوکازاکی Shigezo George Okazaki
به همراه همسرش کیومی Kiyomiو فرزندشان یوکو Yukoدر 1942 به مرکز خودگردان گیلا ریور منتقل شدند. آنها سرانجام در 1945 به ژاپن عودت داده شدند تا به دو فرزند دیگر اوکازاکی ملحق شوند.
شوشیرو جیمزهاتائی Shoshiro James Hatae
پس از رهایی از حبس در 1945، هاتائیHatae برای عزیمت به ژاپن اقداماتی به عمل آورد، اما در ابتدا سالت لیک سیتی را برای اقامت انتخاب کرد. او و همسرش آساAsa دو فرزند داشتند. جان هاتائی پس از آزادی مشروط و ترک الد ریتون رنچ به مزرعهای در نزدیکی النی اسپرینگز Olney Springs، کولورادو مهاجرت کرد.
نوبوئوهاتائی Nobuo Hatae در سال 1980 در یوتا درگذشت.
شیرو ابیهارا Shiro Ebihara
او بزرگ خاندان یکی از بزرگترین خانوادههای ژاپنی کلوویس بود. او و همسرش فوجیکوFujiko و 7 نفر از فرزندانشان به نامهای امی Amy، بنی Bennie، لوییس Louise، کاترین Katherine، ماری Mary، روی Roy و ویلیام William قبل از این که در 1943 با آزادی مشروط رها شده و برای اقامت در کلیولند، اوهایو مستقر شوند به مرکز خودگردان جنگی مرکزی یوتا منتقل شدند.
طبق گفتههای روی ابیهارو، تمام خواهر و برادران او که در 1941 کلوویس را ترک کردند همچنان در خاک آمریکا زندگی میکنند.
برادر بزرگتر او روکو Rokuo و خواهرش یاکئو Yakeo زمانی که در کلوویس زندگی میکردند در آنجا درگذشته و در همانجا به خاک سپرده شدند.
تامون توم کیمورا Tamon Tom Kimura
یکی دیگر از خانوادههای بزرگ، کیموراها هستند که در پایان سال 1942 به مرکز خودگردان ریور کلرادو فرستاده شدند. تامون Tamon و همسرش هاروئه Harue کیمورا والدین لیلی یوریکو Lily Uriko، بلانس ایمو Blance Eimo، فردی یوکیئوFreddie Yukio، فرانک ایتاروFrank Itaru، فرانسس رکوFrances Reko، جین آیکو Jane Aiko و ریچارد آیکو Richard Aiko هستند.
فردی و لیلی کیمورا هنوز زنده بوده و برای جشن روزگار پیشگامان به کلوویس خواهند رفت.
۱- کلویس Clovis شهری با حدود 38 هزار نفر جمعیت در کری کانتی Curry County در ایالت نیومکزیکوی آمریکاست.
منبع:
Racial Encounters in the Multi-Cultural West, World War II and a Western Town: The Internment of the Japanese Railroad Workers of Clovis, New Mexico by John J. Culley.
تضارب نژادی در غرب چند فرهنگی، جنگ جهانی دوم و یک شهر غربی: بازداشت کارگران ژاپنی راهآهن کلوویس، نیومکزیکو، نوشته: جان ج. کالی.
امیلی کرو
Emily Crowe
ترجمه: علی محمد آزاده
منبع: روزنامه کلویس نیوز جورنال