خلاصه: این مقاله مراحل اولیه برنامهریزی برای یک طرح تاریخ شفاهی و حقوق مدنی را که برای یک جامعه جهت پخش و نگهداری در رادیو طراحی شده را شرح میدهد. همراه با ارائه مستند پیچیدگیهای مربوط به مشارکت در برنامههای یک جامعه، هم چنین بر این مسئله که چگونه عصر دیجیتال برای صدور رضایت نامه مشکل ایجاد میکند و توانایی ما را جهت دسترسی و پشتیبانی و استفاده از منابع محدود قول داده شده به راویان به چالش میکشاند، توضیح داده میشود.
کلیدواژهها: عصر حقوق مدنی، مشارکت در جامعه، عصر دیجیتال، اخلاق، جلب رضایت و دسترسی آگاهانه، مالکیت حقوقی
تاریخ به شکل بسیار گسترده و ریشه دار در شهر پرماجرا و کوچک یلو اسپرینگز (Yellow Springs، به معنای چشمه زرد)، در ایالت اوهایو جریان دارد. این شهر که در زمان جنگ دوم جهانی روستایی فرهنگی در دره اوهایو محسوب میشد از بدو تأسیس خود، پرچمدار مبارزه با نژادپرستی و اختلافات فرهنگی قلمداد شد. سیاهان عالی رتبه که در پایگاه هوایی رایت پترسون (Wright Patterson Air Force Base) مقیم شدند به این جامعه پیوستند و بسیاری از آنها در هنگامی که گرفتن وام مسکن بسیار دشوار بود، مستغلاتی در آن خریداری کردند. قبل از این که تحولات اجتماعی اواخر دهه 1960 رخ نمایند، سیاهان، ریاست نیروی پلیس، شورای روستا و مدیریت مدارس عمومی را در اختیار داشتند. اما گوناگونی نژادی یلو اسپرینگز مانع از آن نشد که مردم آن در آشفته بازار مبارزات سراسری برای حقوق مدنی اقدامی شرکت نجویند. مرکز روستا دچار شورش شد زیرا یک آرایشگر محلی از اصلاح سر یک سیاه پوست خودداری میکرد. در زمان این شورش، یک رییس پلیس سیاه پوست، نیروهای محلی، و هم چنین جوانان پرشور کالج بر پیچیدگی بیشتر آن اوضاع آشفته افزودند. در حالی که یلو اسپرینگز از سوی بسیاری همچنان گریزگاهی برای اختلافات نژادی محسوب میشد، بیشتر جمعیت روستا سفیدپوست بودند و و پیوسته پولدارتر هم میشدند و در مدارس عمومی بینظیرش پیوسته و مصرانه دیگر شاگردان رنگین پوست نتایج خوبی از نظر تحصیلی حاصل نمیکردند.
تحت این شرایط، جای تعجب نبود که چندین سازمان به تدارک مصاحبه با اعضای این جامعه درباره گوناگونی تاریخی و معاصر یلو اسپرینگز برآمدند. یکی از آن سازمانها گروه جیمز ای. مکی James A. McKee Group بود که توسط اولین رییس پلیس سیاهپوست روستا تأسیس شده و به دنبال بازگشت به ریشههای خود بود. تصور میشد که اولین مجموعه مصاحبههای ضبط شده با افراد قدیمیتر این جامعه که در اواخر دهه 1980 انجام شده بود در منزل یکی از اهالی قدیمی وجود داشته باشد، اما جعبههای نوارهای کاست پیدا نشدند. به علت آسانی کار ضبط به یمن فناوریهای جدید برای مصاحبه، اعضای گروه به این فکر افتادند که مجموعه دیگری از این مصاحبهها را جمعآوری کنند که این کار توسط داوطلبان کانال محلی ضبط شد و به شکل مجموعه برنامه از تلویزیون و به صورت آنلاین پخش گردیدند. انجمن تاریخ یلو اسپرینگز The Yellow Springs Historical Society نیز کمک کرد و گروه مطالعاتی نسبشناسی آفریقایی-آمریکایی گرین کانتی Greene County African American Genealogy Study Group به سیستم کتابخانه این شهر متصل شد و این خود گام بسیار مهمی همزمان با ارایه و مطرح شدن این طرح بود.
در این ضمن، رادیو دولتی وایسو(۱) WYSO که دفتر و استودیوهایش در یلو اسپرینگز قرار دارند، به تازگی کار یک طرح آزمایشی آرشیو آمریکایی را به سفارش شرکت سیپیبی (Corporation of Public Broadcasting) را به پایان رسانیده بود. رادیو وایسو، یکی از معدود ایستگاههای سراسری رادیویی آمریکا بود که داشته های خود را بر اساس فعالیتهای تأثیرگذاری که در زمینه حقوق مدنی انجام داده بود بدست میآورد. این فعالیتها شامل ضبط اولیه شورش یادشده در مرکز یلو اسپرینگز، جلسات بلک پانتر(Black Panther) که در فضاهای دانشجویی کالج آنتیاک (Antioch College) برگزار شده بود و همینطور سخنرانی مارتین لوترکینگMartin Luther King در گردهمایی فارغ التحصیلی در سال 1965، میشد.
این طرح آزمایشی به رادیو این امکان را داد تا یک بایگان (آرشیویست) استخدام کرده، مجموعههای قبلی اش را سازماندهی نموده و مقدمات اولیه تأسیس یک مخزن دیجیتال با استفاده از استانداردهای پخش رادیو تلویزیونی دولتی را فراهم آورده است.
رادیو وایسو سعی کرد تا همکاری بیشتری با کتابخانه عمومی گرین کانتی Greene County نموده تا از این طریق در حدود 200 ساعت ضبطهای تازه دیجیتالی شده را به صورت اسناد و مدارک قابل خواندن برای ماشین (۲) MARC در آورده و از این طریق با یک جستجوی ساده کتابخانهای، دسترسی جهانی به دادههای صوتی را فراهم کنند.
وقتی که دو گروه از فعالیت یکدیگر مطلع شدند، رادیو وایسو در حال ارسال درخواستی به بنیاد محلی شهر برای جذب مبلغ کمی بودجه بود تا مقدمات خرید 6 بسته وسایل ضبط را آماده کرده و هم چنین طرحهایی را برای آموزش داوطلبانی که با کهنسالان شهر مصاحبه کنند در دست تهیه داشته باشند. این روایتهای اول شخص،کارهای قبلی ضبط شده را که الان به شکل دیجیتالی شده در آرشیو صوتی رادیو وایسو وجود دارند کامل میکنند. اولین ملاقات بین سازمانهای متعددی که این دو کار را انجام دادند منجر به ایجاد یک اجماع شد و آن این که این گروهها کنسرسیومی را تشکیل می دهند تا این کار را به انجام رسانند.
گامهای اولیه:
نمایندگان هر سازمان در چارچوب یک کمیته برنامهریزی با یکدیگر ملاقات نموده و یکی از معاونین رادیو وایسو (خودم) به عنوان هماهنگ کننده طرح انتخاب شد. اولین سئوالی که همان اول رک و پوست کنده پرسیده شد این بود که: هدف ما از طرح مصاحبه چه بود؟ علائق افراد حاضر در کمیته بسیار گسترده بود و از سئوالات محض تاریخی مربوط به گذشته اهالی تا سئوالات مربوط به تاریخ معاصر شهر درباره برابری نژادی و این که چگونه با آن سابقه رنگین پوستان در این شهر زندگی میکنند، مطرح گردید. از لحاظ تاریخی نقش مستحکم رهبران سیاهپوست در شهر نقطه مشترکی بود که از طریق آن هر چیزی در کمیته به بحث گذاشته میشد، ولی یک نکته مد نظر بود و آن این که نباید بر وجه سیاهپوستی آن قدر متمرکز شد که نقش شهروندان سفید پوست در زمان جنبش حقوق مدنی نادیده گرفته شود.
این مسائل ماهها روی میز باقی ماندند تا در هر جلسه کمیته مجدداً مطرح و بررسی شوند. هنگامی که ما ژرفتر می اندیشیدیم که مصاحبهها باید چگونه انجام شوند، و تحت راهنماییها و استانداردهایی، و در چه محدوده زمانی، موارد مشخصی روشن می شدند. ما تصمیم گرفتیم که بهتر آن است طرح را مرحلهبندی کنیم. این به ما این فرصت را میداد که درباره مرحله اول یعنی چگونگی انجام مصاحبه بدون این که مجبور شویم احتمالات، رشد و ایده های جدید را نادیده بگیریم، با آسودگی تصمیمگیری کنیم.
صدای لحظات سرنوشت ساز تاریخ یلو اسپرینگز، شالوده ای را پی ریزی کرد که مرحله اول طرح بر روی آن بنا گردید و به ما این امکان را داد که با جدیت بر نقاط عطف حقوق مدنی شهر متمرکز گردیم. در نتیجه، در مرحله اول مصاحبه شوندهها خود را معرفی کردند: بسیاری از اهالی شهر که خود به طور مستقیم تجربه تلاش برای حقوق مدنی را داشتند و در حال حاضر دهه هشتم عمرشان را سپری میکردند. هر عضو کمیته برنامهریزی افرادی را معرفی میکرد که فکر میکرد ممکن است دستی بر آتش داشتهاند. این اسامی وارد یک لیست گسترده شدند. ما این امر را دنبال می کردیم که هر یک از اعضای کمیته برنامهریزی کدام یک از اهالی را در یکی از ستون های لیست گسترده مان جای داده اند و سپس اسامی کسانی را که فکر میکردیم 80 ساله یا بالاتر باشند مشخص کردیم. در اولین مرحله اسامی 108 نفر برای ما مشخص شد که از این تعداد، بین 20 تا 40 نفر از آنها به خاطر سن بالا و شرایط ویژه شان در اولویت مصاحبه قرار گرفتند.
روش مصاحبه:
ما در همان اوایل کار سند اصول و بهترین روشهای انجمن تاریخ شفاهی [آمریکا] را به عنوان راهنمای استاندارد برای روش مصاحبه با اهالی در نظر گرفتیم. از آنجایی که بیشتر اعضاء با این سند آشنا نبودند منجر به پیش آمدن سئوالات زیادی شد که در بعضی موارد جوابی نداشت. برای مثال: آیا ضابطه مشخصی در جهت شناسایی روشهای درست از نادرست برای مصاحبه در میان اهالی وجود دارد؟ آیا مصاحبههای ما توسط داوطلبان مسلط به مسائل تاریخی در تلاشی سازمان یافته جهت جمعآوری اطلاعات تاریخی انجام گرفته است؟ ما احساس میکردیم که واقعاً میخواهیم تاریخ روستا را از طریق این مصاحبهها بهتردرک کنیم - تا صداهای تاریخی بایگانی شده از تلاشهای ما بهره مند شوند. اما آنچه که گروه واقعاً به دنبال آن بود، به دست آوردن مشخصه آن زمان بود. ما به این برآورد رسیدیم که ما به دنبال سرگذشت ها بودیم: خاطراتی از مردم و مکانهایی را میخواستیم که دیگر وجود خارجی نداشتند و همچنین درک دقیقتری از لحظات ضبط شده ای که مدت ها قبل ضبط شده بودند. بنابراین، ما میدانستیم که در حال انجام طرحی هستیم که بر وجه تاریخی متمرکز است.
از طرف دیگر، ما تشخیص دادیم که چگونه رویدادهای جاری بزودی به تاریخ تبدیل میشوند. بنابراین اگر راویان ما در باره مسائل معاصر صحبت میکردند و به روابط و تنوع نژادی موجود در یلو اسپرینگزمی پرداخت، ما از آن گفتگوها نیز استقبال میکردیم. زمان معاصر همیشه به نظرات ما درباره گذشته رنگ میدهد، و ما احساس کردیم اگر به این شکل در زمان فعلی اجازه آن را بدهیم و گفتگوها را به سوی وضعیت فعلی زندگی دریلو اسپرینگزسوق دهیم، مجموعه مصاحبههای ما غنیتر خواهند شد (با ایجاد زمینه کاری بیشتر و اختلافات کمتر برای محققین بعدی).
در پایان، ما تصمیم گرفتیم که به مصاحبههایی با رویکرد داستان زندگی روی آوریم. با استفاده از مشاورههای قبل از مصاحبه، راویان ما به این نتیجه خواهند رسید که آنها در طرحی شرکت میکنند که به خاطر منافع تاریخ حقوق مدنی اهالی به راه افتاده است. اما خواهی نخواهی مصاحبهها بر اصل و نسب مصاحبهشونده و این که آنها چگونه جای خود را اوضاع و امور در یلو اسپرینگز یافتند، سوق داده خواهد شد. سپس مجموعه سئوالات متمرکز که کمیته برنامهریزی آماده کرده ، چارچوب تمام مصاحبههای ما را تشکیل خواهند داد تا از این طریق باعث استحکام و غنای هر چه بیشتر موضوعات مورد بحث در مصاحبههای ما گردند. سپس، به مصاحبهها این فرصت داده خواهد شد تا به زمان معاصر کشانده شده و فرصتی برای بازخورد بیایند. در مرحله آخر، مصاحبهکنندگان سئوالاتی درباره تبعات حوادث یا روند شکلگیری آنها خواهند پرسید و فرصتی را برای هر مصاحبه شونده فراهم خواهد کرد تا در مورد هر موضوعی که راجع به آن مسلط به نظر میرسند بیشتر صحبت کنند.
در عصر دیجیتال، حجم هر مصاحبه تنها با اندازه کارت حافظه محدود می شود؛ بنابراین، ما فکر کردیم که میتوانیم آن قدر مصاحبهها را گسترش دهیم تا با یک روش منسجم و سازمان دهی داده شده مسائل ناگفته آشکار شوند، چرا که ما به دنبال عمق بخشیدن به کار بودیم که با سئوالات متمرکز بر اساس سیر زمانی تاریخی حقایق را آشکار کنند.
1- West of the Mississippi, Yellow Springs, Ohio.
2- MAchine-Readable Cataloging
ادامه دارد...
بروک برایان
Brooke Bryan
ترجمه: علیمحمد آزاده
منبع: ohda.matrix.msu.edu