اشاره: ارایه درسی با عنوان یا با محتوای تاریخ شفاهی، در بیشتر دانشگاههای معتبر جهان در دانشکدههای علوم اجتماعی یا انسانی وجود دارد. آنچه در ادامه آمده است نمونهای از این دست است که در نیمسال زمستان 2010-2011 در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (بنیاد شوآ( از سوی یکی از استادان گروه مطالعات جنسیت در دانشکده علوم اجتماعی ارایه شده و به واسطه میان رشتهای بودن ماهیت این درس از سوی گروه تاریخ نیز مورد استفاده قرار گرفته است. سرفصلهای این درس دو واحدی برای 12 هفته در مقطع کارشناسی ارشد در نظر گرفته شده است. ارایه جزئیات، شرح منابع، محتوی هرجلسه، وظایف دانشجویان و نحوه اعطای امتیاز به آنها نکاتی است که در این نمونه به خوبی قابل رؤیت است. امید داریم این نمونه بتواند پس از بومیسازی کمکی باشد برای تنظیم سرفصلهای واحد درسی تاریخ شفاهی در دانشگاههای داخلی.
***
تاریخ شفاهی: روشهای کیفی در تحقیق علوم اجتماعی
استاد: آندره آ پتو(Andrea Peto)، گروه مطالعات جنسیت (petoand@t-online.hu)
ترم زمستانی 2011 - 2010
مجموع ساعات کلاس: 22
تعداد واحد: 2
فهرست مشترک با گروه تاریخ
دوره آموزش الکترونیک مودل (moodle) در سایت e-learning.ceu.hu
شرح دوره آموزشی
این دوره آموزشی میان رشتهای دانشجویان را با برخی از روشهای کیفی اصلی در تحقیق علوم اجتماعی آشنا میکند و مهارتهای طراحی سوال تحقیق، انجام تحقیق و تحلیل دادهها را به ایشان میآموزد. دوره آموزشی مذکور با بحثی در مورد جوانب اخلاقی تحقیق و نگارش پایان مییابد. با توجه به اینکه تاریخ شفاهی یک فن و روش بازسازی تاریخ است، این دوره تلاش میکند چشماندازی از روشهای مختلف نحوه ایجاد اطلاعات و نحوه تحلیل آن، با توجه به زمینه وسیع روشهای مختلف ارائه دهد. دوره مورد اشاره شامل دو بخش است: سخنرانیهای که پس از هر یک، سمینارهایی برگزار و در آن امکان تمرین انجام مصاحبه برای دانشجویان فراهم میشود. نرم افزار مودل(moodle) این دوره آموزشی مصاحبهها و متنهای پیاده شده را در بر دارد.
هدف:
هدف این دوره ارتقا توانایی دانشجویان در جمع آوری و تحلیل اطلاعات کیفی با استفاده از روشهای مختلف - روش زندگی نامه نویسی و روش تاریخ شفاهی- برای ایجاد یک رویکرد میان رشتهای در مورد مشکلات اجتماعی از طریق متن، گفتگو، مطالب بصری و زبان بدن است.
نیازهای دوره:
دانشجویان ثبت نامی باید به طور مرتب در کلاس حضور یابند و در مباحث کلاس مشارکت کنند. این مباحث بر مبنای مطالعات مختص آن هفته (20درصد) و نوشتن سه مقاله کوتاه (در مجموع 80درصد) برای آن کلاس است. کسب نمره قبولی در هر یک از شرایط فوق برای پشت سر گذاشتن دوره الزامی است.
مقاله تحقیقی کیفی (80درصد) شامل چهار بخش است:
الف) طرح(20درصد)
به طور مختصر طرحی بنویسید که توصیفی از مطالعه شما باشد. طرح شما نباید بیش از دو صفحه یک سطر در میان باشد و باید به توصیف کلی علایق شما بپردازد؛ مواردی همچون دلیل انتخاب این موضوع ، سوال اصلی شما در انجام این مطالعه و نیز توضیح مختصری در مورد روشهای کیفی مورد استفاده بعدی و الگویی که انتخاب خواهید کرد. توجه داشته باشید که حتما سوال تحقیق خود را برای این مطالعه بر روی برگهای جداگانه ذکر کنید و به این سوالات پاسخ دهید: رویکرد شما - وطرح کلی اتان - برای تحقیق چیست و چگونه میخواهید به مسائلی همچون ماهیت گرایی و میان بخشی بودن بپردازید؟ در طبقات تحلیلی خود چگونه مبحث جنسیت را به کار میگیرید؟
ب) فهرست مراجع حاشیه نویسی شده (20درصد)
تاریخچه تقریبا جامعی از موضوع مورد علاقه خود ذکر کنید. کتاب یا مقالهای را انتخاب کنید و سعی کنید به روش شناسی و نیز پیشینه و محتوای نظری آن بپردازید. رویکرد شما به لحاظ روش شناسی تا چه حد مشابه یا متفاوت خواهد بود؟ چرا مصاحبه میکنید – یا نمیکنید؟ این تکلیف باید حداقل در 1000 کلمه انجام شود.
پ) مقاله: میتوانید از میان دو گزینه یکی را انتخاب نمایید(40درصد)
1- مقاله روش تحلیلی
مقاله باید حداقل در هشت صفحه (یک سطر در میان) بوده با مسائل روش تحلیل رساله کارشناسی ارشد شما مرتبط باشد. مزیت این کار آن است که خیلی زود به تلخیص افکار خود میپردازید و پیش از آغاز کار میدانی به بازخوردهای آن پی خواهید برد.
2- تحلیل مصاحبه
فهرستی از مصاحبههای پیشنهادی از بایگانی تاریخ بصری موجود در کتابخانه CEU به شما ارائه خواهد شد. (اگر در دسترسی به این سایت با مشکل مواجه شدید از طریق نشانی tikosk@ceu.hu با کاتالین تیکاس(Katalin Tikos) تماس بگیرید). با بهره گیری از مسائل نظری و روش تحلیل مورد بحث در کلاس به تحلیل گزیدههایی از آن بپردازید و مقالهای حداقل در 8 صفحه (یک سطر در میان) بنویسید.
این مقالات باید بر روی مودل بارگذاری شود.
نتایج آموزش:
توانایی شناسایی مراحل و گامهای طراحی تحقیق کیفی
شناخت احتمالات و محدودیتهای استفاده از تاریخ شفاهی در تحقیق تاریخی
توانایی بکارگیری تحلیل اطلاعات کیفی یا تحلیل روایی در مقاله تحقیقی
پرورش مهارتهای شفاهی ارائه اطلاعات، تحلیل انتقادی مصاحبه؛ ایجاد مباحث اصلی و الزام آور که دیدگاههای نظری و یافتههای تحقیق را به هم میپیوندد و نتایج منطقی را به دست میدهد.
برنامه مطالعه :
شاخص اول: مقدمه، بازنگری نظری
هفته اول
مقدمه: روشهای کیفی تحقیق
ویدون، کریس(Weedon, Chris) (2003) "موضوعات" در ایگلتون، ماری آشنایی مختصر با نظریه فمنیستی. اکسفورد: بلک ول. صص132-111.
رینهارز،شولامیت(Reinharz, Shulamit) (2002) "اصول تحقیقات فمینیستی، موضوع مباحثه" در مسر- داویدو، الن، انتظام فمینیسم. از فعالیت اجتماعی تا مباحثه علمی. دورهام: انتشارات دانشگاه دوک. صص437-423.
دنزین، لینکلن(Denzin, Lincoln) (2003) "مقدمه. ورود به زمینه تحقیق کیفی" در (نسخههای) دنزین، نورمن کی. و لینکولن، یونا اس. جمع آوری و تفسیر مطالب کیفی. لندن:سیج. صص17-1.
هفته دوم
مفاهیم اصلی و روش مطالعه موضوعی
دنزین، نورمن کی.(Denzin, Norman K.)(2001) تعامل تفسیری. لندن: سیج صص118-98.
استیک، رابرت ای.( Stake, Robert E.)(2003) "مطالعه موردی" در(نسخههای) دنزین، نورمن کی. و لینکولن، یونا اس. تدابیر پرسشگری کیفی. لندن: سیج صص164-134.
شاخص 2: تاریخ شفاهی به عنوان یک روش
هفته سوم
تاریخ شفاهی: تحولات خطیر
گرل، رونالد جی.( Grele, Ronald J.)(1998) "جنبشی بدون هدف: مسائل روش شناسی و نظری تاریخ شفاهی" در (نسخههای)پرکس، آر. و تامسون،ای. خواننده تاریخ شفاهی لندن: روتلج صص53-38.
پورتلی،الساندرو(Portelli, Alessandro)(1998) "چه چیز تاریخ شفاهی را متفاوت میکند" در (نسخههای) پرکس آر. و تامسون، الیستیر(1998) "پنجاه سال درباره: دیدگاهی بین المللی درباره تاریخ شفاهی" در نشریه تاریخ آمریکا 85(2) صص595-581.
هفته چهارم
سیاستهای تاریخ شفاهی: طرفداری و اقتداربخشی
پورتلی،الساندرو (1995) "تحقیق به عنوان تجربهای در برابری" در مرگ لوئیجی تراستولی و داستانهای دیگر: شکل و معنا در تاریخ شفاهی. آلبانی- نیویورک: انتشارات سانی
رینهارز، شولامیت (1992) روشهای فمینیستی در تحقیق اجتماعی. آکسفورد: آکسفورد UP [یونایتد پرس]. صص144-126.
سنگستر، جوان(Sangster, Joan)(1998) "بیان داستانهایمان: مباحثات فمینیستی و کاربرد تاریخ شفاهی" در (نسخههای) پرکس آر. و تامسون ای. خواننده تاریخ شفاهی. لندن: روتلج. صص100-87.
هفته پنجم
تلاقی اجتماعی و شخصی
اسکات، جوان(Scott, Joan)(1992) "تجربه" در(نسخههای) باتلر، جودیت و اسکات نظریه پردازی فمینیستها برای اهل سیاست. نیویورک و لندن: روتلج.
لامسکی- فدر، ادنا(Lomsky-Feder, Edna)(2004) "داستانهای زندگی، جنگ و کهنه سربازان: در مورد انتشار اجتماعی خاطرات" در خصلت 32(1) صص109-82.
ماینس،ماری جوLomsky-Feder, Edna))، جنیفر ال. پیرس(Jennifer L. Pierce)، بارابارا لسلت(Barabara Laslett). داستان گویی: بهره گیری از روایت افراد در علوم اجتماعی و تاریخ، ایتاکا: انتشارات دانشگاه کورنل، 2008،صص14-1 و 125-98.
هفته ششم
تنگناهای اخلاقی
بورلند، کاترین(Borland, Katherine)(1998) "این چیزی نیست که من گفتم: مجادله بر سر نوع برداشت در تحقیقات شفاهی روایی" در (نسخههای) پرکس آر. و تامسون ای. خواننده تاریخ شفاهی. لندن: روتلج. صص321-310.
کی میر، تریسی(K’Meyer, Tracy)، ای و گروترز(E. and Crothers)، گلن ای.( Glenn, A)(2007) "اگر نشانی از اینها در نوشته ببینم، تورا میکشم: راویان بی میل،عناوین زشت و تنگناهای اخلاقی فعالان تاریخ شفاهی" در بررسی تاریخ شفاهی 34(1) صص93-71.
بو گتنبای(Bev Gatenby) و ماریا هومفریز(Maria Humphries)(2000) "تحقیق رفتار مشارکتی فمینیستی: مسائل روش شناسی و اخلاقی". هماندیشی بین المللی زنان جلد 23 شماره 1 صص105-89.
شاخص 3: طراحی تحقیق کیفی
هفته هفتم
عملیاتی بودن
ریتچی، دونالد ای.( Ritchie, Donald A.)(1995) انجام تاریخ شفاهی: توصیههای عملی و توضیحات منطقی برای همه، نیویورک: تواین. فصول: "انجام مصاحبه"، "تجهیزات، آماده سازی و دغدغههای حقوقی"، اخلاقیات برگرفته از انجمن تاریخ شفاهی
شاخص 4: جمع آوری دادههای کیفی
هفته هشتم
مصاحبه: پرسشها و پرسشگری
فونتانا، آندره آ(Fontana, Andrea)، فری، جیمز، اچ(Frey, James, H.) (2003) "مصاحبه، هنر علم" در(نسخههای) دنزین، نورمن کی. ، یونا اس. جمع آوری و تفسیر مطالب کیفی. لندن سیج. صص78-47.
دیموند، لیزا ام.( Diamond, Lisa M.)(2006) "مراقب باشید چه درخواستی دارید: بازنگری در شناخت ماهیت فمینیستی روایت فرد از زندگی خود در تحقیق راجع به تحول هویت جنسی" در نشانهها 31(2) صص491-471.
شاخص 5: تحلیل دادههای کیفی
هفته نهم
تاریخ شفاهی و روایت
کالبرتسون، روبرتا(Culbertson, Roberta)(1995) "خاطره تجسم یافته، برتری و گفتار: ضبط ضربه روحی، بازآفرینی خود" در تاریخ ادبی جدید 26(1) صص195-169.
پاپکین،جی. دی.( Popkin, J., D.)(2005) "نظریه روایی،تاریخ و خودزیست نگاری" در پاپکین، جی. دی. تاریخ، تاریخ نگاران و خود زیست نگاری. شیکاگو ولندن: انتشارات دانشگاه شیکاگو. صص56-33.
دنزین، نورمن (Denzin, Norman)(2003) " هنر و سیاست تفسیر" در(نسخههای) دنزین، نورمن کی.، لینکولن، یونا اس. جمع آوری و تفسیر مطالب کیفی. لندن سیج. صص374-361.
سامر، دوریس( Sommer, Doris.) "داستانی که صرفا شخصی نیست: شهادتهای زنان و جمع خود" در (نسخههای) بروزکی، بلا و شنک، سلست، زندگی/ خطوط: نظریه پردازی در مورد خودزیست نگاری زنان. ایتاکا: انتشارات دانشگاه کورنل، 1988، صص30-107.
هفته دهم
تحلیل روایت
هودر، یان(Hodder, Ian)(2003) "تفسیر اسناد و فرهنگ مطالب" در(نسخههای) دنزین، نورمن کی.، لینکولن، یونا اس. جمع آوری و تفسیر مطالب کیفی. لندن سیج. صص129-110.
گوریم، جابر اف.( Gurium, Jaber F.,)،هولستین، جیمز ای. (Holstein, James A.)(2003) "تحلیل فعالیتهای کیفی" در(نسخههای) دنزین، نورمن کی.، لینکولن، یونا اس. جمع آوری و تفسیر مطالب کیفی. لندن سیج. صص248-214.
توصیه میشود:
ریسمان،کترین کوهلر(Riessman, Catherine Kohler)(1993) تحلیل روایی. لندن: سیج. صص 79-1.
روزنتال، گابریل(Rosenthal, Gabriele)(1993) "بازسازی داستانهای زندگی. اصول انتخاب در آفرینش داستانهایی برای مصاحبههای مربوط به زندگی" در(نسخههای) جاسلسون، روتهلن، لیبلیچ، آمیا مطالعه تحلیلی زندگیها. جلد 1. لندن: سیج. صص91-59.
شاخص 6: رویکرد فرا رشته ای
هفته یازدهم
تاریخ شفاهی و تصویرها
سایپ، دن(Sipe, Dan,) "آینده تاریخ شفاهی و تصاویر متحرک" در (نسخههای) پرکس، آر. و تامسون ، ای. (1998) تحقیقات مبتنی بر تصویر: کتاب مرجع برای محققان کیفی، لندن: انتشارات فلیمر. صص40-24، 69-60.
پرلموتر، دیوید دی.( Perlmutter, David, D.)(1994) "مشکلات، دیدگاهها و کاربردهای روش تاریخ تصویری" در روش تاریخی 4.
هفته دوازدهم
خلاصه
ترجمه: اصغر ابوترابی
منبع: دانشگاه کالیفرنیای جنوبی http://sfi.usc.edu