نوشتن سرگذشتنامه و خاطرات كه اكنون رسم شده (و البته رسم بسيار خوبي هم هست) آثاري بسيار پاستوريزه به نمايش مي‏گذارند. افرادي كه تا توانسته اند در طريق قانون و شرع و اخلاق ره سپرده اند. آثاري كه از نويسنده و گوينده يك توجيه‏گر همه اعمال زندگي نشان مي‏دهد. با حذف همه بيراهي ها و اشتباهات. كه به گمان من كارساز نيست.

من در آخرين بخش زندگي ايشان شاگرد دانشگاه مشهد و گروه تاريخ شدم كه مصادف با بيماري ايشان بود و كلاس‏هاي تاريخ ايشان يك در ميان و برخي در منزل ايشان برگزار مي‏شد. من هم كه ساكن مشهد نبودم و تنها در روزهاي درسي به مشهد مي‏رفتم حتي كمتر فرصت رفتن به اتاق دانشگاهي و منزلش را داشتم. شايد بهتر بود شاگردان قديمي‏ترش كه از روزهاي اول آمدنش به مشهد در حضورش بودند درباره‏اش بنويسند اما در غياب يا بي‏خبري آنها، كمي درباره كتابش بنويسم.

نفس نوشتن خاطرات علمي و سرگذشت تلخ و شيرين فعاليت‏هاي علمي مقدس است و از عالم و عالم زاده‏اي چون عبدالهادي حايري مقدس‏تر. او كه قيد و بند اخلاقي و مذهبي بيشتري در نوشتن مطالبي داشت كه به ديگران نيز مربوط مي‏شد. از نوشتن افعال بچگانه و كودكانه تا برخي اعمال عاشقانه و شايد غيراخلاقي كه مناسب طبع انساني انسان است اما به حكم شرع اقرار به گناه شمرده مي‏شود تا ابراز دشمني هاي قوم و خويش و سنگ اندازي‏هاي آنان در پيشرفت علمي كه شايد گله‏هاي خانودگي را بر مي‏انگيخت. از بيان شكست‏هاي خود ابايي نداشت. از دوستي‏ها و دشمني‏ها. به گمان من دكتر حايري بيش از همه اعتقاد داشت كه انسان انسان است و بايد او را انساني ديد، با تمام كم و كاستي‏ها. اعتقاد داشت انسان قديس نيست كه همه اعمال و رفتار و گفتارش مطابق عرف و شرع و قانون و اخلاق باشد. دكتر حايري در غرب درس خواند و خاطراتش نمونه اعترافات است كه با فرهنگ مسيحي سازگارتر است و البته نوشتن و گفتنش بدون مشكلات شرعي نيست. چگونه مي‏توان سرگذشت و خاطرات را نوشت و از اشخاص ديگر بد نگفت و غيبت نكرد و اتهام نزد و در اماكن غيرقانوني و غير شرعي حضور نيافت و با افراد غيرموجه ديدار و صحبت نكرد. ده‏ها عذر شرعي و قانوني و عرفي و اخلاقي باعث مي‏شود كه انسان همه را نگويد يا همه را راست نگويد يا سربسته و مستعار و با طعنه و كنايه بگويد. دكتر حايري تا توانست خود را از برخي از اين عذرها رهاند و زندگي نامه انساني خود را نوشت. و از اين جهت ارزش بزرگداشت و توجه بيشتر را دارد. زماني كه از ادامه زندگي جسماني نااميد شده بود نام اميد را براي شخصيت كتابش برگزيد.

آخرين بار دو هفته پيش از مرگ انساني‏اش او را در بيمارستان قائم مشهد ديدم. تا مرا ديد گفت چطوري آقاي جعفري ... ... . بعد نيم ساعت درباره نامگذاري هاي عجيب و غريب گفتيم و خنديديم و اينكه نام اصلي خانوادگيش چه بوده و پدرش بخاطر علاقه به فلسفه چه نامي را انتخاب كرد و چگونه پس از مرگ پدرش و توسط دايي‏اش توانست نام حايري را براي خود برگزيند. دوربين همراه داشتم اما خجالت كشيدم عكس بگيرم. شايد براي كمتر كسي نوشته باشم اما براي او مي‏نويسم كه تنها يك انسان بود با تمام مشخصات انساني. انساني كه تنها به اميد زنده بود، و با اميد زنده ماند. والسلام.

محسن جعفري مذهب
24/4/1392 



نام پست الكترونيك نظر شما کد امنیتی   25 تير 1392 مظفر شاهدی با تشکر از جناب جعفری مذهب که یادی از استاد بزرگ ما جناب دکتر عبدالهادی حائری کرده اند. روانشان شاد باد. در دوران تحصیلات کارشناسی تاریخ در دانشکده دکتر شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد (در سالهای 1365-1369) افتخار شاگردی دکتر حائری نازنین را داشتم. تردید ندارم که بیش از همه اساتید گرامی ام از ایشان تاثیر پذیرفته ام، بگذریم از این که میان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمین تا آسمان است. نام و یادشان جاودانه باد.