THE MOTHER OF ALL BATTLES: SADDAM HUSSEIN’S STRATEGIC PLAN
FOR THE PERSIAN GULF WAR
WOODS.Kevin M
Annapolis: The Naval Institute Press, 2008,
paperback, 352 pages, $32.95,
ISBN 978-1591149422
مادر تمام نبردها: طرح استراتژیک صدام حسین برای جنگ خلیج فارس
وودز، کوین م. آنا پولیس: انتشارات موسسه نیروی دریایی، 2008، 352 ص
به قلم: سرگرد دکتر ای. بی. گادفری
"دشمنان اغلب به گو نه ای دیگر فکر می کنند، هر چه اختلاف و شکاف فرهنگی، تاریخی و زبانی بزرگتر و عمیق تر، تفاو ت ها برجسته تر و هر طرف به مو قعیت استراتژیک طرف دیگر نگاه می اندازد و بالعکس."
کوین م. وودز
اسناد محرمانه کشف شده در چندین مرکز بایگانی رسمی اشغال شده در زمان جنگ عراق در سال 2003 به جهان غرب اولین نگاه مشروح و مفصل نسبت به عراق صدام حسین را ارائه داد.
در میان صدها هزار صفحه سند در مورد استراتژی و سیاست حزب بعث، پرونده های مفصل و مشروح زیادی که تصمیمات استراتژیک و عملیاتی که نیروهای نظامی عراق در طی تقریبا 3 دهه جنگ، ابتدا علیه ایرانِ همسایه ( 1980-88) و بعد علیه ایالات متحده و متحدانش اتخاذ کرده بودند، وجود داشت. کتاب مادر تمام نبردها، طرح استراتژیک صدام حسین برای جنگ خلیج فارس کوین م. وودز، آخرین اثر از آثار چاپ شده از این دست منابع فوق الذکر است که به عنوان قسمتی از برنامه مشترک تجزیه و تحلیل عملیاتی Joint Center for Operational Analysis (JCOA) پروژه چشم اندازهای عراق Iraqi Perspective Project (IPP) شناخته می گردد.
طرح IPP در اوایل سال 2003 در جهت تلاش های گسترده تر نیرو های آمریکایی برای شناخت بیشتر و بهتر نقاط ضعف و قوت خود در زمان عملیات آزاد سازی عراق Operation Iraqi Freedom (OIF) برپا گردید.
بایستی این مطلب را قبول کرد که هیچ طرح آمریکایی موفق نمی شد مگر اینکه منا بع عراقی و نقطه نظرات آنانرا نیز لحاظ می کردند و با این دید بود که گام هایی بزودی پس از اشغال عراق جهت تکمیل یک برنامه 2 ساله بررسی و مطالعه رژیم و ماشین نظامی گری سابق عراق بر داشته شد. علاوه بر یک گزارش طبقه بندی شده 350 صفحه ای، یکسری مطالعات طبقه بندی نشده شامل این کتاب بوسیله موسسه تجزیه و تحلیل دفاعی Institute foe Defense Analyses (IDA) و انتشارات موسسه نیروی دریایی Naval Institute Press (NIP) منتشر گردیدند.
خواندن این کتاب، بی شک برای هر کسی که علاقه مند به مسئله جنگ در خاورمیانه و یا در گیری های نظامی اخیر در خلیج فارس است، از ضروریات است. با الهام از آثار اولیه از این دست که پس ازپایان جنگ دوم جهانی به چاپ رسیدند، وودز تلاش زیادی به خرج می دهد تا اثر او به دور از تعصب و هوا داری و کاملا منصفانه و از همه مهم تر با خبر رسانی از قضایای پشت پرده جنگ خلیج 1990-91، کاملا مثمر ثمر تلقی گردد. در سطح استراتژیک، خواننده این کتاب در سطح وسیع و عمیقی از روانشناسی رهبری صدام حسین و نحوه تصمیم گیری اش مطلع می گردد و در مقابل در سطح عملیاتی و تاکتیکی، نکات شگفت آوری در ارتباط با موفقیتها و ناکامی های نظامی گری در جنگ بیان می گردد.
مطالعه این کتاب، کمک مو ثری در آماده کردن زمینه برای فهم اجرای ظاهرا عجیب و غریب عملیات نیروی هوایی عراق در زمان جنگ مثل تصمیم خفت بار پرواز بیشتر هواپیماهایش جهت پناه در ایران، می کند. مشابه آنرا در نیروی دریایی نیز می توان نظیر حوادث محاصره ناو تیپ هایشکه مورد حمله هوایی نیروی هوایی کانادا در شب 29-30 ژانویه 1991 مشاهده کرد. قسمت بیشتر کتاب مختص به مطالعه و بررسی ارتش عراق، فرماندهی و کنترل و هم چنین اجرای عملیات در میدان نبرد بر علیه ایالات متحده و نیرو های متحد دارد. علاوه بر عملیات، کتاب، کنفرانس های متعددی را که پس از پس از جنگ برگزار گردیدند تحت پوشش خود در آورده است. برخلاف باورهای معمولی، ماشین نظامی عراق خلاق و انعطاف پذیر بود و تلاشهای زیادی نمود تا بتواند درسهای فنی و تاکتیکی را از تجربیات میدان نبرد و دشمنان غربی شان کسب کند. برای مثال، علاوه بر مطالعه گزارشات رسمی پس از جنگ کنگره آمریکا در میان سران نظامی عراق، صدام حسین به تمام امرایش دستور داده بود که 2 کتاب خاطرات جنگ ژنرال آمریکایی شوارتسکف و ژنرال بریتانیایی دلابیلیر را حتما مطالعه کنند. اما متاسفانه تمام این مراحل که می بایستی از طریق فرماندهی امنیت داخلی صدام یا باور های بزرگ پنداری سیاسی خود صدام صورت می گرفت اصل قضییه را خدشه دار ساخته بود ( به عبارتی قضایا را تمام سیاه نمایی می نمود ).
این معیارهای اصلاحی این تضمین را بوجود آوردند که بجز چند مورد خاص بیشتر آنچه که ممکن بود که ماشین نظامی عراق از آن بهره مند شود از بین رفت.
حداقل اینکه " مادر تمام نبردها" به خواننده اهمیت توجه در همه سطوح و زوایا را برای تحلیل نبردها متذکر می گردد. اغلب در نبردها، نگرشهای نژاد پرستانه اتخاذ شده از سوی مورخین نظامی، دید آنها را نسبت به تحلیل ما وقع تنگ و محدود می کند بطوریکه در عمل، نتایج مصیبت باری برای آماده شدن و تدارک برای در گیری بعدی بوجود می آورد. مطالعاتی از این دست لازم است تا توازنی را بین آن گرایشات و عملیات میدانی برقرار سازد.
ترجمه: علی محمد آزاده
منبع: Canadian Army Journal Vol. 12.2 Summer 2009, p106-7
