ابراهیم ذهبی مشهدی معروف به «سیاح» فرزند اسماعیل از پیشکسوتان عکاسی خراسان بود. وی در سال 1301ش. درشهر بخارا متولد شد. پدر بزرگش حاج میرزاهاشم جواهری از ثروتمندان بخارا و در دستگاه امیر بخارا جواهر شناس بود و پدرش در شهر بخارا طلافروشی داشت.
ابراهیم سیاح در مصاحبهای با بخش تاریخ شفاهی مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی جریان مهاجرت به ایران را چنین بیان کرده است. «بعد از انقلاب بلشویکی 1917م. حدود چهار یا پنج سال داشتم که کمونیستها به خانه ما حمله کردند. در این موقع پدربزرگم پرچم ایران را بالا کشید و گفت: ما تبعه ایران هستیم و حق ندارید اموال ما را ببرید. خانواده ما از طریق مرز باجگیران وارد ایران شدند و سپس بخاطر علاقه به علی ابن موسی الرضا(ع) به شهر مشهد عزیمت کردیم. و در کوچه چهنو ساکن شدیم.(1)
این پیش کسوت عکاسی تحصیلات ابتدایی را تا سال 1316 در مدرسه ملی محمدیه سعادت واقع در بازار سرشور گذرانده است. او در همین ایام است که پدر و مادرش را از دست می دهد. او بخش دیگری از تحصیلاتش را در مهدیه حاجی عابدزاده فراگرفته است.
سیاح عکاسی را از سن 15سالگی زیر نظر دایی خود، محمد حسین عالم زاده، که او نیز ازمهاجران شوروی و یک عکاس معمولی و آماتور بود، شروع می کند.
او در این زمینه گفته است: «من یک دائی داشتم در خارج (شوروی) که عکاس بود. وقتی او به ایران آمد، یک روز که زیر نور آفتاب خوابیده بود، من عکسی از وی گرفتم و او به من نگاه کرد- خدا بیامرزدش، دائی ام مرده- از آن روز من دیگر عکاسی را شروع کردم و به این صورت بود که اولین عکسم را در 15 سالگی از او گرفتم و به تدریج در کنارش عکاسی را آموختم.»(2)
ایشان عکاسی را به عنوان یک شغل و حرفه با تهیه عکس از متقاضیان شناسنامه در اداره آمار و ثبت احوال ادامه داد. حدود سال1328ش مغازه عکاسی خود را به نام «عکاسی سیاح» در فلکه جنوبی دایر نمود. پس از تخریب اطراف حرم در دهه 1350ش مغازه خود را به فلکه آب منتقل کرد.
آقای ذهبی از ابداع کنندگان سبک عکاسی حرم و بارگاه است. وی در مرور خاطراتش درباره این موضوع گفته است.
«در زمان رضاشاه که دور فلکه حضرت را خراب کردند و مانع عکاسی در مجموعه حرم شدند، پردهها را ساختم. یک نقاشی بود به نام آقای دیدینفر که مغازهاش در خیابان امام خمینی(ره)، روبروی اداره کل آموزش و پرورش خراسان بود. نقاشیهای پردهها را از روی عکسهایی که من از مجموعه حرم گرفته بودم در اندازههای 2*2متر به صورت چهارگوش نقاشی میکرد. نقاشیها بیشتر مربوط به گنبد و گلدسته، صحن نو، صحن کهنه و ضامن آهو بود. زائران که اغلب از شهرستانها و روستاها بودند پس از انتخاب پرده مورد نظر و نوع پوشش جلوی تصاویر نقاشی شده میایستادند و عکس می گرفتیم.»
ایشان با روزنامه خراسان نیز همکاری داشتهاست. عکس وی به عنوان سقای پیر در سال1336ش. برنده مقام اول عکاسی شد. این عکس تصویریک پیرمرد سقا در منطقه کلات خراسان است که توانست تندیس یکی از مهم‌ترین مسابقات عکاسی آمریکا را از آن خود کند.
وی با امضای قراردادی در دهه بیست با آستان قدس رضوی با استفاده از دوربین های فانوسی و شیشههای حساس شده به نور، مبادرت به تهیه عکسهای از اماکن حرم مطهر امام رضا(ع) کند.
کیارنگ علائی از مدرسان عکاسی در ارتباط با آثار سیاح معتقد است که فعاليت‌هاي عكاسي استاد ذهبي را می توان به سه دسته كلي تقسيم‌بندي كرد:
يكي از اين سه، ژانر «عكاسي زيارتي» است كه مورد توجه ويژه ابراهيم ذهبي بود و به نوعي مي‌توان گفت كه اين هنرمند از بنیان‌گذاران عكاسي زيارتي در ايران بوده است.
يكي ديگر از گونه‌هايي كه ذهبي در آن فعاليت مي كرد، عكاسي از مناظر شهري است. وي به دليل علاقه و ارادتي كه به فضاهاي شهري و به ویژه معماري سنتي مشهد داشت، عكس‌هاي بسياري از ساختمانهاي قديمي و مناظر شهري مشهد به ثبت رسانده و معتقد بود كه اين ساختمانها و مناظر شهري به زودي تغییر پیدا میکنند يا از بين مي‌روند، به همين دليل اهتمام ويژه‌اي در عكاسي از مناظر شهري مشهد داشت. همچنین عكاسي از طبيعت از دیگر ویژگی آثار مرحوم ذهبی بود و با اينكه درمقایسه با دو گونه ديگر، عكس‌هاي كمتري در ژانر عكاسي از طبيعت گرفته است، اما يكي از دل‌مشغولي هاي سياح در حوزه عكاسي بوده و عكس‌هايي كه او از منطقه طرقبه و كلات گرفته، مثال‌زدني است.(3)
ذهبی در سال 1325ش در سن 22سالگی ازدواج میکند که حاصل آن 4 پسر و 5 دختر است. از فرزندان او تنها موسیالرضا ذهبی شغل پدرش را ادامه می دهد.
استاد ابراهیم ذهبی(سیاح) در سن 91 سالگی در حالي كه 15 سال بود که دست از عكاسي كشيده بود در صبح روزسه شنبه 28 خرداد1392در مشهد در گذشت و در آرامگاه خواجه ربیع به خاک سپرده شد.
