یکصد و هشتادمین شماره «کتابماه تاریخ و جغرافیا» ویژه اردیبهشتماه منتشر شد. این شماره به موضوعهایی مانند تاریخشفاهی، رویکردهای میانرشتهای، زمینههای کاربردی شدن تاریخشفاهی در مطالعات میانرشتهای ایران اختصاص دارد و به معرفی کتابهایی با همین موضوع پرداخته است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «کتاب ماه تاریخ و جغرافیا» ماهنامه تخصصی اطلاعرسانی و نقد و بررسی کتاب است که در این شماره به سویههایی از تاریخشفاهی با معرفی کتابهایی درباره مشروطه، تاریخ اسلام و تاریخ ارمنستان میپردازد و مقالاتی را از استادان متخصص این رشته در اختیار مخاطبان قرار میدهد.
دکتر مرتضی نورائی، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در «سرسخن» این شماره تاریخشفاهی را توان بالقوهای میداند که با کمک به حافظهتاریخی هر کشور در صورتبندی نوین هویت، دارای ارزش و اهمیت ویژه است. وی مینویسد: «تاریخشفاهی به عنوان یک روش در عرصه گردآوری و آرشیو اطلاعات، روشی فراگیر جهت آرشیوسازی عرضه کرد و دایره ثبتی آدرسهای خبری، وقایع و جریانها را به چیزی حدود دو نسل و اندی انتقال داد.»
در مقاله نخست، دیدگاههای دکتر مهدی ابوالحسنی ترقی، استاد تاریخ و مدرس دانشگاه اصفهان و علیرضا کمری، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و ادبیات دفاعمقدس را میخوانیم که با نگاه آسیبشناسانه، وضعیت مطالعات و تحقیقات شفاهی در ایران را در نشست کتاب ماه تاریخ و جغرافیا با موضوع «تاریخشفاهی و رویکردهای میانرشتهای» بررسی کردهاند.
ابوالحسنی در بخش «گفتوگو» درباره سنتشفاهی آورده است: «سنتشفاهی یک بستر و محملی است که به واسطه آن فرهنگ اعم از زبان، اخلاق، آداب و رسوم، سنتها، دین، مذهب و تاریخ از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود.»
ابوالفضل حسنآبادی در بخش «نظرگاه» در مقاله «زمینههای کاربردی شدن تاریخشفاهی در مطالعات میانرشتهای در ایران» نوشته است: «یکی از مباحث پررنگ در کشورهای با پیشینه غنی فرهنگی و سنتی، فولکلور سنتهایشفاهی است.» او در جای دیگر همین مقاله مینویسد: «ماهیت عمومی تاریخشفاهی - که برخی از آن با اصطلاح «تاریخ مردم» نیز یاد کردهاند - جایگاه ویژهای را برای انتقال تجربیات زندگی یک نسل و یا گروه به آن بخشیده است.»
«نگاهی تحلیلی به دادههای شفاهی تاریخ مازندران» مقالهای از حسین امینی سودکلایی است که در بخش «نظرگاه» این شماره آمده و تاریخ مازندران را با زاویه دید متفاوتی بررسی میکند.
بخش «کنکاش» شماره 180 کتابماه تاریخ و جغرافیا به معرفی چهار کتاب با عنوانهای «مشروطهشناسی» از محمود قرآنینوشاد،«جنبش دانشجویی مسلمان» از محمدحسن روزیطلب و امیرحسین ثابتیمنفرد، «علم جدید در ایران» از اسفندیار معتمدی و «بازار در تاریخ اسلام شرق» به قلم ایرج پروشانی اختصاص دارد.
کتاب «ارمنیها» از «سرآرپی در نرسسیان» با ترجمه رقیه بهزادی، «صحابه در مکتب تشیع و نقد و بررسی مساله سب و لعن» نوشته سیدعلیرضا حسینی، «سازمان روحانیت شیعه در عصر رضاشاه پهلوی» به قلم امید بابایی و محمود تقیزاده داوری و «تاریخ عثمانی» از اسماعیل حقی اوزون چارشلی در بخش «بازتاب» این شماره معرفی شدهاند.
«صدر التواریخ» تالیف محمدحسنخان اعتمادالسلطنه تنها کتابی است که در «یادگارهای ماندگار» این شماره معرفی شده و مهمترین چالشهای سیاسی عصر ناصری را به تصویر میکشد.
«فئودالیسم در ایران باستان» تالیف «گئوویدن گرن» عنوان کتابی است که به واکاوی نظام ارباب-رعیتی در ایران میپردازد و توسط هوشنگ صادقی ترجمه شده است. معرفی این کتاب را در «پرتوهای تلاش» این ماه میبینیم.
«تصوف در آذربایجان» نوشته صمد موحد و «بینالنهرین و ایران در دوران باستان» ترجمه زهرا باستی عنوان دو کتاب دیگر است که در شماره جدید معرفی شدهاند.
«پیشخوان تاریخ» که شامل معرفی هفت کتاب انگلیسی با موضوع تاریخشفاهی و یک چکیده انگلیسی است، بخش «همین ماه» و قسمت پایانی شماره اردیبهشت کتابماه تاریخ و جغرافیا را به خود اختصاص دادهاند.
شماره 180 کتاب ماه تاریخ و جغرافیا در 98 صفحه و بهای دو هزار تومان با صاحب امتیازی موسسه خانه کتاب، مدیر مسوولی مجتبی سلطانی و سردبیری حبیبالله اسماعیلی منتشر شده است.
منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)