در نوامبر سال 2012، مطلبی از بخش تاریخ شفاهی شبکه علوم انسانی و اجتماعی H-Net Oral history با عنوان جذاب «کاربردهای تجربی تاریخ شفاهی» منتشر شد. در میان طرحهای دانشجویی بسیار متنوع و موضوعات هنری، دو موضوع طرح تاریخ شفاهی صداها[ی لاتین تباران] VOCES Oral History Project و موزائیک* آزادی Freedom Mosaic توجه ویژه من را به خود جلب کرد. از آنجایی که ما در درصدد تهیه ویژه نامه خود درباره تاریخ شفاهی در عصر دیجیتال هستیم، به این مسئله فکر می کردم که چگونه مورخین تاریخ شفاهی درباره فضاهای آنلاین بحث می کنند و چگونه اینترنت و فناوری های پیشرفته مربوط به آن می توانند الهام بخش آنها باشند و روشی که آنها برای تبادل دانش خود مورد استفاده قرار می دهند به چالش بکشند. من معتقدم که طرح طرح تاریخ شفاهی صداها و موزائیک آزادی دو مسیر متفاوت را به مورخین نشان می دهند که می توانند در آنها فضای آنلاین دلخواه خود را فراهم کرده، و درباره مقوله محتوی در برابر زیبایی شناسی به طرح موضوعی جالب توجه بپردازند.
در پاسخ به کمبود کارهای تحقیقاتی صورت گرفته راجع به لاتین تبارهای آمریکایی در جنگ جهانی دوم، طرح تحقیقاتی تاریخ شفاهی صداها (طرحی که پیشتر تاریخ شفاهی آمریکائی های لاتین تبار و مردم آمریکای لاتین در جنگ جهانی دوم نام داشت) در بهار سال 1999 در خارج از دانشگاه تگزاس در آستین کلید خورد. در این طرح از زمان آغاز، بیش از 500 مصاحبه انجام شده که طیف وسیعی از محصولات رسانه هایی، از فیلم های مستند کوتاه تا فیلم صداهای شجاعت ساخته جیمز ای.گارسیا Voices of Valor by James E. Garcia را در بر می گیرد. علاقه شخصی من روزنامه سرگذشت ها (2004 -1999) Narratives Newspaper، است که یک مجموعه دوسالانه از سرگذشت های نوشته شده توسط دانشجویان روزنامه نگاری است که اساس کار خود را مصاحبه با کهنه سربازان جنگ جهانی دوم قرار داده اند. به لطف کمک مالی موسسه خدمات موزه و کتابخانه Institute for Museum and Library Services، در سال 2009 طرح تاریخ شفاهی صداها دامنه کار خود را به کهنه سربازان جنگ های ویتنام و کره نیز گسترش داد – از اینرو نامش تغییر کرد.
طرح تاریخ شفاهی صداها از لحاظ فن آوری، وب سایت آن چنان نوآورانه و از لحاظ بصری چندان جذابی ندارد؛ بلکه بر متن و لینکهایی متکی است که فراتر از آن چیزی هستند که طراحی های موجود وب اجازه می دهند. با این وجود، هم چنان به عنوان یک پایگاه آنلاین قوی برای این طرح فعالیت می کند و به اداره کنندگان آن اجازه می دهد که این طرح را مدیریت نموده و گاهی توسعه دهند و دسترسی آسان تر عموم به آن را فراهم آورند. برای مثال، طرح تاریخ شفاهی صداها، روزنامه سرگذشت ها را به یک آرشیو آنلاین فهرست نویسی شده تبدیل کرده است و پیوسته گزارش های جدید درباره عکس های اشخاص را به این آرشیو می افزایند. این وب سایت هم چنین با دعوت از همگان برای مشارکت در این طرح و تشویق آنها به عضویت داوطلبانه در پایگاه داده های طرح تاریخ شفاهی صداها یا انجام مصاحبه های خود، به حفظ پویایی این طرح کمک می کند. آنها هم چنین نسخه چاپی عضویت را به خبرنامه دوسالانه سرگذشت ها نیز ارائه می دهند، که نشان می دهد آنها در هر دو طریق چاپی و دیجیتال فعالیت می کنند. این امر با توجه به مخاطبان این طرح (یعنی کهنه سربازان جنگ) قابل درک است، که البته گمان نمی کنم این امر مانعی برای انتقال کامل مطالب به فضای دیجیتال باشد.
طرح دوم که باعث حیرتم شد، موزائیک آزادی بود که نتیجه همکاری مرکز ملی حقوق مدنی و بشر [آمریکا] National Center for Civil and Human Rights، شبکه سی. ان. ان. CNN و بنیاد فوردFord Foundation است تا از میان جنبش های بزرگ مدنی و حقوق بشر «سرگذشت افرادی که تاریخ را تغییر دادند» در اختیار همگان بگذارند. موزائیک آزادی، یک «مایکروسایت microsite» با طراحی حرفه ای است که با یک اینترفیس interface جذاب و متقابل باز می شود که از تصاویر مصاحبه شونده ها ساخته شده است و بازدیدکنندگان می توانند بر روی آنها کلیک کرده تا به صفحه اطلاعات (پروفایل) چندرسانه ای فعالان حقوق مدنی و بشر دسترسی یابند. هر پروفایل دربردارنده چیزی مثل کارت بازیکنان برای مصاحبه شونده در سمت چپ صفحه است – فرض کنید عنوانی مثل «خیالیVisionary»، یک تصویر تمام قد، یک نقل قول الهامبخش از او و شاید یک نقشه. در سمت راست، بازدیدکنندگان می توانند بر روی «پخش سرگذشت Play Story» کلیک کنند تا یک مستند کوتاه در باره موضوع، از جمله کلیپ های مصاحبه را ببینند. بازدیدکنندگان هم چنین می توانند بر روی نوار «بیشتر more» در قسمت پایین صفحه کلیک کنند تا خلاصه ای از متن زندگی نامه، مصاحبه های تکمیلی و نسخه پیاده شده مصاحبه ها را مشاهده کنند.
موزائیک آزادی، یک طرح استاندارد تاریخ شفاهی نیست. طبق گفته دکتر کلیفورد کان Clifford Kuhn، مورخ مشاور و مصاحبهکننده این طرح و کسی که این سایت را به بخش تاریخ شفاهی شبکه علوم انسانی و اجتماعی H-Net Oral history معرفی کرد، «قرار این بود که یک وب سایت پویا ایجاد شود که با بسیاری از وب سایت های حقوق بشری که رویکرد آرشیوی دارند متفاوت باشد و به ویژه بتواند بازدیدکنندگان جوان در مقطع سنی 15 تا 30 سال را به خود جذب کند.» از یک طرف من با طرح هایی که به زیبایی طراحی شده اند کاملاً موافقم؛ چرا که از این طریق شاید بتوانند به جستجوگر عادی اینترنت چیزی یاد دهند – و من فکر می کنم که موزائیک آزادی از چنین توانی برخوردار است. با این وجود، من از کمبود ... موضوعات تاریخی در سایت دلخورم. مثلاً وقتی که سرگذشت افراد معاصری چون جسیکا کولتل، فعال در زمینه مهاجرت immigration activist Jessica Colotl را در سایت قرار می دهیم، من مایلم در زمینه مهاجرت در ایالات متحده کمی بیشتر از اطلاعاتی که در زندگی نامه مختصر او آمده دریافت کنم.
طرح تاریخ شفاهی صداها و موزائیک آزادی دو نمونه عالی از مواردی هستند که نشان می دهند مورخین می توانند، در میان هیاهوی وبلاگ های پرشمار و فزاینده صوتی و تصویری، برای تحقیقات علمی یک فضای آنلاین ایجاد کنند. با وجود دغدغه های که من در ذهن خود دارم، معتقدم که هر دو سایت در رسیدن به اهداف خود چه در مورد آرشیو نمودن و یا جلب بیننده موفق بوده اند. با این وجود، مایلم از شما خوانندگان عزیز بپرسم: آیا قالبی مابین متن سنگین آرشیو طرح تاریخ شفاهی صداها و پنج ضلعی های خیرهکننده موزائیک آزادی وجود دارد که ما را در به اشتراک گذاری تاریخ شفاهی بهتر یاری کند؟ روال تهیه یک «سایت موفق تاریخ شفاهی» چگونه است؟ یا قوراه هر سایت باید متناسب با مقتضیات هر طرح دوخته شود؟
* منظور از موزائیک مجموعه ای از اجزای شبیه به هم است که از قرار گرفتن آن ها در کنار یکدیگر یک محتوای کلی تازه پدید می آید. م
کایتلین تایلر – ریچاردز Caitlin Tyler-Richards ، معاون سردبیری/مطبوعاتی فصلنامه تاریخ شفاهی Oral History Review است. زمانی که او هنوز بطور تمام وقت در این نشریه مشغول کار نشده بود، دکترای خود را در رشته تاریخ آفریقا از دانشگاه ویسکانسین– مدیسون University of Wisconsin-Madison گرفت. تحقیقات او حول موضوع خصوصیات مشترک تاریخ، ادبیات و هویت سازی آفریقای غربی است و اخیراً نیز به علوم انسانی دیجیتال علاقمند شده است. او قبل از ورود به مدیسون، کایتلین برای مرکز آموزهای شعری و اجتماعی لانان Lannan Center for Poetics and Social Practice وابسته به دانشگاه جرج تاون Georgetown کار می کرد.
فصلنامه تاریخ شفاهی The Oral History Review ، یک مجله آمریکایی در حوزه نظری و عملی تاریخ شفاهی است که توسط انجمن تاریخ شفاهی آمریکا به چاپ می رسد. ماموریت اصلی آن، کشف ماهیت و اهمیت تاریخ شفاهی و ارتقاء فهم این حوزه در بین محققین، دانشگاهیان، فعالان و عموم مردم است.
کایتلین تایلر-ریچاردز
Caitlin Tyler-Richards
ترجمه: علی محمد آزاده
منبع: blog.oup.com
