موزهای در شهر تاسکلوسای Tuscaloosa ایالت آلاباما Alabama در آمریکا در نظر دارد از دو طرح تاریخ شفاهی توفان ویرانگر 27 آوریل سال 2011 و نقش این شهر در زمینه جنبشهای حقوق مدنی رونمایی کند.
نشریه «مونت گومری ادورتایزر (Montgomery Advertiser)» در این باره مینویسد، بازدیدکنندگان موزه حمل و نقل شهر تاسکلوسا که نام کارآفرین و پیشه ور سرشناس فقید «میلدرود وسترولت وارنر (Mildred Westervelt Warner; 1893- 1974)» را با خود دارد، به زودی خواهند دید که جلوههای صوتی و تصویری این موزه در کنار یادآوری تاریخ منطقه، وسیلهای خواهند شد تا دو طرح تاریخ شفاهی هم به مردم معرفی شوند.
این موزه پیش از این یک حمام عمومی بوده که کاربری آن را تغییر دادهاند و امروز در کنار ساختمان کتابخانه عمومی شهر به روی علاقه مندان گشوده است.
«شاینا استروم Shaina Strom» مدیر این موزه در مورد دو طرح تاریخ شفاهی که قرار است در موزه معرفی شوند، میگوید: «نخستین طرح درباره توفان ویرانگر 27 آوریل سال 2011 خواهد بود. او میگوید که طبق برنامه این طرح را برای بهار سال میلادی جاری و در دومین سالگرد این توفان* به منظور ارائه در موزه آماده خواهیم کرد.»
استروم درباره دومین طرح تاریخ شفاهی که او هدایت آن را نیز بر عهده دارد، میگوید: «طرح دوم بلند مدتتر است و در آن ما به گردآوری سرگذشتهایی میپردازیم که از نقشی که شهر تاسکلوسا در زمینه جنبشهای حقوق مدنی ایفا کرده است، سخن میگویند. و طبق برنامه حاصل این طرح در ژانویه سال 2014 در موزه ارائه خواهد شد.»
استروم میگوید: «قصد ما به تصویر کشیدن کلمهها و حرفها است. قصد ما این است که خاطرات جالب و پرکشش را بازگو کنیم.»
او میگوید: «در مورد توفان، اول به دنبال شنیدن روایتها از زبان مردمی هستیم که در همان ابتدا در پی کاری برآمدند، به عبارتی، همانها که کمک رسانی و عادی سازی شرایط را سازماندهی کردند.»
این نگرانی وجود دارد که بعضی از مردم فروتنی نشان دهند و حاضر نشوند که از شرایط ناگوار خود بگویند. به همین خاطر، خانم استروم نه تنها دنبال کسانی است که روایتهای دست اول برای گفتن دارند، بلکه در پی آن بر میآید تا ببیند مردم در مورد دیگران هم چه توصیههایی دارند.
برای اجرای این طرح تاریخ شفاهی، کارکنان کتابخانه، دانشجویان گروه خلاقیت در دانشگاه آلاباما و برخی از کارکنان بخش خبر رادیو دولتی آلاباما با یکدیگر همکاری خواهند کرد.
«پت داگینز Pat Duggins» کارگردان خبری رادیو دولتی آلاباما، در این باره میگوید، او و کارمندانش که شامل دانشجویان دانشگاه آلاباما و تعدادی کارآموز میشوند، «لحظه شماری میکنند که کار شروع شود.»
او میگوید: «به محض آن که خبرش را شنیدم، با خود گفتم، خدای من، عجب کار بزرگی است، ما حتما کمک میکنیم!م
هرچند جستجو برای داستان و موضوع هنوز در مراحل اولیه است، اما به گفته داگینز شاید بشود در برنامه مستند «تندباد تغییر Winds of Change» که در اولین سالگرد وقوع توفان از رادیو دولتی آلاباما پخش شد، به راهکارهایی دست یافت. این برنامه حکایت مردمی بود که در توفان آسیب زیادی دیده بودند و یک سال را صرف ساختن دوباره زندگی خود کرده بودند، تا جایی که برخی از آنها هنوز دنبال ساختن دوباره سرپناه و احیای کسب و کار خود بودند، و برخی هم هنوز از بار روانی تجربه تلخشان خلاص نشده بودند.
با این همه او میگوید: «هرچند هر چیزی که برای ارائه در موزه در نظر بگیریم، تازه خواهد بود. خیلی جالب است بدانیم احساسات مردم چگونه شکل گرفته اند.»
داگینز به خاطر تجربهاش در پوشش اخبار مربوط به نشت نفت از کشتی نفتکش اگزان والدز** خوب به یاد دارد که کارشناسان در مورد آن حادثه وحشتناک و آثاری که هنوز خود را نشان نداده بودند، چه میگفتند.
او در این باره میگوید: «شاید سه تا پنج سال لازم باشد که همه تنشهای فکری ناشی از این حادثههای ناگوار خودشان را نشان دهند.»
اما در مورد این که اجراکنندگان این طرح تاریخ شفاهی دوست دارند پای صحبت چه کسانی بنشینند باید گفت فلسفه حکم میکند که هرکس روایت خود را دارد و این امر حتی در مورد آنها که مستقیماً تحت تاثیر توفان قرار نگرفتهاند، صدق میکند. مسئولان موزه برای اجرای طرح تاریخ شفاهی توفان سال 2011 اتاقی را برای مصاحبه و ضبط گفتگوها در نظر گرفتهاند و برای شروع کار هم تجهیزات مناسب و با کیفیتی برای ضبط صدا و تصویر تهیه کردهاند.»
داگینز خوب میداند که بسیاری از مردم با وسایل ضبط صدا و تصویر راحت نیستند، به ویژه اگر قرار باشد حاصل این ضبط صدا و تصویر را به عنوان سابقه استفاده کنند و در معرض دید عموم قرار دهند. اما او به بسیاری از مصاحبه گران آموخته چگونه کسانی را که اکراه دارند حرف بزنند، وادارند داستان خود را تعریف کنند.
او میگوید: «به آنها میگویم، فکر کنید که یک دندانپزشک هستید. به مصاحبه شونده بگویید قرار نیست بلایی سرتان بیاورم. تا حالا هم کسی را نکشتم. این طوری با گفتن چند تا لطیفه میشود کاری کرد که مردم به میکروفون عادت کنند و در نهایت آن تشویش و دودلی از سرشان بیفتد.»
داگینز در ادامه میگوید: «یک جور مصاحبه محاورهای هست که در آن تنها مصاحبه شونده حرف میزند، و به نظر من خیلی تاثیر گذار است. اگر به اختیار من بود ترجیح میدادم کسانی که برای مصاحبه میآیند، برنامه را به دست بگیرند. من خودم تقریبا متنفرم که سئوال بعدی را بپرسم، به خصوص وقتی میبینم یک نفر کارش را خیلی خوب انجام میدهد، یعنی ساکت نمینشیند و حرف میزند و زبان شیوایی هم دارد. من میترسم با سئوال کردن جادوی کلامش را بشکنم و مثل یک تحمیلگر عمل کنم.»
اجراکنندگان هر دو طرح تاریخ شفاهی توفان و حقوق مدنی کار ضبط مصاحبهها را از اوایل ماه فوریه آغاز خواهند کرد. اما مهلت گردآوری داستانهای مربوط به توفان کمتر است.
استروم در این باره میگوید: «ما امیدواریم تا هفتم ماه مارس همه داستانهای مربوط به توفان را گردآوری کنیم و بتوانیم آنها را ویرایش کرده و برای نمایش در روز 27 آوریل آماده کنیم.»
پانوشتها:
* این توفان را از سال 1974 به این طرف بدترین تندباد ارزیابی کردند. شش ایالت در این توفان آسیب دیدند که ایالت آلاباما بیشترین صدمه را متحمل شد.
** نفتکش اگزان والدز (Exxon Valdez) در 24 مارس سال 1989 در آلاسکا دچار حادثه شد. این نفتکش که به سوی لانگ بیچ (Long Beach) در کالیفرنیا میرفت، در تنگه پرینس ویلیام (Prince William) در نزدیکی جزیره بلای (Bligh)، با یک صخره آبی تصادم کرد و 260 تا 750 هزار بشکه نفت خام به دریا نشت کرد تا یکی از فاجعه بارترین بلاهای زیست محیطی را به بار آورد.
مارک هیوز کاب
Mark Hughes Cobb
خبرنگار توسکالوسا نیوز
مترجم: رضا بهار
منبع: montgomeryadvertiser
