|
محمود فاضلی، کاردار پیشین ایران در یونان
 |
اشاره: جناب آقای محمود فاضلی، کاردار پیشین جمهوری اسلامی ایران در آتن از جمله دیپلماتهایی است که در کنار مشغله حرفهای خود در وزارت خارجه همواره نیمنگاهی هم به روزنامهنگاری در حوزه تاریخ معاصر ایران داشته است. از او تاکنون مقالات متعددی در روزنامههای معتبر کشور چون، شرق، روزگار، کارگزاران و... منتشر شده است. او از زمستان دو سال پیش، پای ثابت مقاله نویسی برای هفته‌نامه تاریخ شفاهی ایران بوده است. او در یادداشت زیر دیدگاههای خود درباره این رسانه را در شانزده بند، صمیمانه اظهار داشته است. در اینجا جا دارد از ایشان به خاطر همراهی صبورانه در طول دو سال گذشته سپاسگزاری کنیم.
برای خوب سخن گفتن، کمی زمان نیاز دارد...
به مناسبت دو سالگی هفته‌نامه تاریخ شفاهی ...
1- دوستی با یک عزیز خوشقلم، که البته عمر بلندی نداشت، دلیلی برای ورود این جانب به عرصه تاریخ شفاهی بود. آوردن خاطرهای از سفر شمس آل احمد به کشور کوبا از سوی یک سایت خارج از کشور و اشتباهاتی که به سهو و یا به عمد در ذکر خاطرات آن سفر وجود داشت، دلیلی برای نوشتن اولین خاطره بود. از آن پس شدم وصلهای برای هفته‌نامه. علائق خود را پیشنهاد میدادم و مسئولین سایت از میان آنها حق انتخاب داشتند. «پیشنهاد» و «انتخاب» هر دو مشکل بود. در حالی که برای نویسنده، طرح دوباره یک موضوع تاریخی مهم بود و بر آن اصرار داشت، برای تصمیمگیرندگان هفته‌نامه، این انتخاب بس مشکل بود. بسیاری مواقع این فاصله پرکردنی نبود.
2- باید تاکید کنم برای پربار کردن سایت و هفته‌نامه، پرداختن به پارهای از موضوعات بس دشوار است و نویسنده اجباراً میبایستی موضوعاتی را برگزیند که یا مورد علاقه مدیریت سایت باشد و یا ملاحظات آنها را کاملاً رعایت نماید. در حالی که پارهای از نشریات داخلی اعم از روزنامه‌ها و هفتهنامهها بعضاً به موضوعات چالشبرانگیز تاریخی نزدیک میشوند، سایت و هفته‌نامه از پرداختن به آنها خودداری میکنند.
3- در روزگاری که صدها سایت و وبلاگ داخلی هریک از «تاریخ» مینویسند و بعضاً مغرضانه، نادرست و یکسویه وقایع تاریخی را مطرح میکنند، سایت و هفته‌نامه میتوانند در حد توان و بضاعت نویسندگان خود در مقابل چنین تحریفهایی طرحی نو دراندازند. پرداختن به تحریفهای تاریخی و یا دگراندیشی دیگران نسبت به حوادث و رویدادهای داخلی باید بخشی از موضوعات سایت را بخود اختصاص دهد.
4- در هفته‌نامه جای «مصاحبه» با افراد تاثیرگذار در این عرصه که الزاماً نباید به مانند ما فکر کنند خالی است. برای انجام این گفتگوها باید همت بیشتری داشت و تا حدودی از دایره موجود فاصله گرفت. در همه هفتهنامهها و ماهنامههای داخلی گفتگو و مصاحبه از جایگاه ویژهای برخوردار است. برای گفتگوها باید برنامه «ماه» و «یکساله» داشت. گفتگوهای انتشار یافته عمدتاً در چارچوب اهداف و برنامههای حوزه هنری است.
5- هفته‌نامه معمولاً شامل 10 الی 15 مطلب و گزارش است. چنانچه محدودیتی نباشد میتوان مطالب را متنوعتر و با حجم بیشتر ارایه داد.
6- برای پرداختن به موضوعات جذاب، باید آنها را یافت. این نویسندگان هستند که باید پیوسته به دنبال جذابیتها باشند نه آنها به دنبال ما باشند! بسیاری از جذابیتها را نه فقط در تاریخ گذشته باید جستجو کرد بلکه آن چه ما هم اکنون در آن بسر میبریم سراسر جذابیت است!
7- در کالبد شکافی شخصیتهای تاریخی، سایت ملاحظات خاص به خود را دارد. در تاریخ یکصد ساله ایران شخصیتهای بسیاری بودهاند که در کنار اشتباهات خود خدماتی نیز به این مرز و بوم داشتهاند، اما در منابع و کتابهای منتشره پس از انقلاب دچار «افراط و تفریط» بودهایم. نویسندگان سایت میباید بدون توجه به حساسیتهای داخلی و با نوشتن حقایق تاریخی قضاوت را برعهده خوانندگان بگذارند. قطعاً چنین مقالاتی نمی باید جانبداری از چنین شخصیتهایی تلقی گردد. تاریخ آتی ما، این دوره تاریخی را نیز به نقد خواهد کشید.
8- داشتن یک جایگاه مستقل و ثابت برای معرفی و ارائه گزارشی از کتابهای جدید منتشره در موضوعات تاریخی خالی از لطف نیست و جای چنین گزارشهایی در سایت و هفته‌نامه خالی است. کتابهای نشر سوره حجم وسیعی از کتابهای معرفی شده را بخود اختصاص میدهد. همچنین میباید کتابهایی در «پاورقی» هفته‌نامه انتشار یابد که از جدیدترین کتابهای انتشار یافته باشند.
9- نقد برنامههای تاریخی بویژه تاریخی شفاهی در صدا و سیما که برنامههای متعددی را ارائه میدهد، تاکنون در هفته عکسالعمل و بازتابی نداشته است یا حداقل بچشم نیامده است. صدا و سیما هرگاه اراده میکند میتواند به این عرصه وارد شود، اما چرا سایت تاکنون نقدی بر یک برنامه صدا و سیما به ویژه در موضوعات تاریخی و فرهنگی نداشته است.
10 – در اینکه حفظ آثار جنگ در عرصه تاریخ شفاهی از وظایف مهم بشمار میرود، تردیدی وجود ندارد. اما به نظر میرسد حجم و تعداد موضوعاتی که مستقیم و غیرمستقیم با جنگ مرتبط بوده و در هفته‌نامه و سایت انتشار مییابند تا حدودی زیاد بنظر میرسد. بطور میانگین در بعضی از شمارهها 2 الی 3 مطلب در رابطه با دفاع مقدس انتشار یافته است.
11- سایت و هفته‌نامه تا حدودی اصرار دارند مطالب مرتبط با حوزه هنری را منتشر کنند در حالی که سایر مراکز داخلی نیز تولیداتی داشته و از نگاه دیگری موضوعات تاریخی را مورد توجه قرار دادهاند.
12- دوباره کاری و تکراری بودن بسیاری از نوشتهها و یا «رونویسی مجدد» از بیماریهای روزگار ما است که برای مقابله با آن باید راهکاری اندیشه شود.
13- پرداختن به یک «چهره تاریخی و ماندگار» و نه الزاماً «حادثه تاریخی مرتبط با آن چهره» میتواند بییندگان زیادی در فضای مجازی داشته باشد. در این بخش باید با سایر گزارشهای منتشره متفاوت باشد و از دوباره کاری نیز پرهیز شود.
14- شاید نویسندگان سایت و هفته‌نامه از معدود مراکزی باشند که تاکنون جلسه مشترکی نداشتهاند و از مشکلات یکدیگر شناختی ندارند.
15- فرصت را مغتم شمرده و از محسن کاظمی که نقشی بس مهم در این اقدام در دنیای مجازی داشت یاد کرده و بردرستی آنچه که وی در نوشته «آخرین یادداشت در آخرین روزها» به آن اشاره داشت، یادی کنم. او که بین «سایت و هفته‌نامه» یا «پژوهش» دومی را برگزید این میراث را به دوستان دیگری سپرد و به دوستانش توصیه کرد که همچنان «یار و همراه» سایت باشند. تلاش‌‌های او در حافظه تاریخی ما محفوظ است.
16- از گردانندگان سایت و هفته‌نامه و تلاش‌‌های بی وقفه آنها برای تولیدات جدید برای علاقه‌مندان و پژوهش‌گران در فضای مجازی سپاسگزاری می‌کنم. هفته‌نامه در دوسالگی خود خوب راه میرود، به عقلانیت نزدیک میشود، اما برای خوب سخن گفتن به کمی زمان نیاز دارد.
|
