محمدجواد مرادی‌نیا درباره کتاب «تاریخ‌شفاهی زندان قصر» گفت: این کتاب حاصل مصاحبه با 30 زندانی سیاسی است که در آن به طور ویژه به مسایل زندان قصر می‌پردازند و آینه‌‌ای تمام نما از این زندان را پیش روی مخاطب قرار می‌دهند.
محمدجواد مرادی‌نیا، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و مدیر مرکز پژوهش‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی از نگارش کتاب «تاریخ‌شفاهی زندان قصر» خبر داد و افزود: این کتاب حاصل مصاحبه با 30 نفر از زندانیان سیاسی زندان قصر از اوایل سال 1330 تا سال 1357 است.
وی درباره چگونگی روی آوردن به نگارش کتاب پیرامون زندان قصر و در قالب تاریخ شفاهی اظهار کرد: تغییر کاربری این زندان به باغ‌موزه باعث شد تا به نگارش تاریخ شفاهی از زندان قصر روی بیاورم. برای نوشتن این کتاب به مسایل و حوادثی که در طول دوران حکومت پهلوی اول و دوم اتفاق افتاده بود توجه کردم و به سراغ تعداد زیادی از زندانیان رفتیم که مدت زیادی از عمر خود را در این زندان گذرانده بودند.
مردای‌نیا گفت: زندانیان در اوایل دهه 1350 پس از بازجویی در کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک به زندان قصر منتقل و سپس محاکمه و حکم آن‌ها صادر می‌شد. طیف‌های زندانیان زندان قصر از دسته‌جات و گرو‌ه‌های مختلف بودند و در کتاب «تاریخ‌شفاهی زندان قصر» نیز بند‌های مختلف زندان، تعامل زندانیان، برنامه‌های جمعی و انفرادی، نحوه ملاقات زندانیان، اتفاقات و حوادثی که درون زندان رخ می‌دهد، اوقات فراغت، بهداشت و نظافت زندان، نحوه رسیدگی پزشکان از مجموعه مسایل مطرح شده‌اند.
این نویسنده درباره انتخاب افرادی که اتفاقات زندان را روایت می‌کنند افزود: افراد از تمام طیف‌های سیاسی‌اند زیرا در این کتاب به دنبال یک جریان سیاسی صرف نبودم. در این اثر خاطرات از طیف‌های مذهبی، غیر مذهبی، گرو‌ه‌های مسلح و مبارزان سیاسی انتخاب شده‌اند. در واقع این افراد نماینده فکری گروه‌ها در زندان قصر بودند. در این کتاب با برخی از این افراد نظیر، احمد علی برهانی، محمدکاظم موسوی بجنوردی، علی آقامحمدی، مهدی عبدخدایی، مهندس میرمحمد صادقی، محمد رجبی، محمد بسته‌نگار، مرتضی نبوی، شیخ مصطفی رهنما، مرادعلی احمدی، سید کاظم اکرمی، مهدی غنی، مرضیه حدید چی، احمد توکلی، عزت شاهی، وجیه موسوی و هادی خامنه‌ای گفت‌وگو شده است.
مرادی‌نیا با تاکید بر این که این پژوهش به صورت تخصصی و بسیار جزئی به مسایل زندان قصر پرداخته است، درباره تفاوت مطالب درج شده در این اثر با سایر کتاب‌های منتشر شده از خاطرات زندانیان سیاسی دوران پهلوی اول و دوم گفت: ممکن است این افراد خاطرات زیادی از دوران زندگی خود در زندان قصر داشته باشند و برای کتاب‌های دیگر درباره آن‌ها سخن گفته باشند اما این اثر به طور ویژه تنها به مسایل زندان قصر می‌پردازد و آینه‌‌ای تمام نما از زندان را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد.
وی افزود: یکی از مهمترین ویژگی‌های کتاب «تاریخ شفاهی زندان قصر» نشان دادن دسته بندی و اختلاف نظر و دیدگاه‌های زندانیان سیاسی قبل از انقلاب در محیط کوچک و بسته زندان قصر است. همچنان که بعد از پیروزی انقلاب اختلافات و رقابت‌های آن‌ها گسترش پیدا کرد و حوادثی را رقم زد که ریشه در همان اختلافات درون زندان داشتند.
مرادی‌نیا گفت: در این کتاب فضای حاکم بر جامعه زندانیان سیاسی زندان قصر بازگو می‌شود. تا قبل از افتتاح زندان اوین، زندان قصر بزرگترین زندان بود. این زندان با سابقه‌ترین زندان کشور است که در سال 1308 شمسی توسط رضاخان افتتاح شد و در زمان پیروزی انقلاب سابقه‌ای 50 ساله داشت، به همین دلیل بیشترین مبارزان سیاسی از این زندان خاطره داشتند. قدیمی ترین زندانی هم مهدی عبدخدایی است که در سال‌های نهضت ملی یعنی اواخر سال‌های دهه 1320 دستگیر و به این زندان منتقل شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: هم اکنون کار مصاحبه‌ها و پیاده سازی آن‌ها برای این کتاب به پایان رسیده و در پی آغاز ثبت آن‌ها بر روی کاغذ‌م. نمی‌توانم پیش بینی کنم که نگارش این کتاب چه زمانی به پایان می‌رسد و برای چاپ آن هم با ناشری قرار داد نبسته‌ام.
منبع: پایگاه انقلاب اسلامی
