|
در امر تاریخ شفاهی قائل به جریانسازی هستیم
 |
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران؛ کارگاه تکمیلی تدوین تاریخ شفاهی دفاع مقدس به منظور ارایه مباحث آموزشی و تخصصی در زمینه تدوین اثر با گرایش تاریخ شفاهی به علاقهمندان و اهالی قلم ارایه شد. این کارگاه با حضور کاظم فرامرزی، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، محسن غنییاری، پژوهشگر و مدرس دانشگاه و جمعی از نویسندگان حوزه خاطرات و تاریخ شفاهی از استانهای مختلف کشور، یازدهم مهر ماه سال جاری در سالن اجتماعات پژوهشگاه در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد.
برگزاری این جلسات و کارگاههای آموزشی در برخی از استانهای کشور بازتاب خوبی داشت. فرامرزی با تاکید بر اینکه 4 سال است پژوهشگاه بر روند تاریخ شفاهی تاکید دارد، اظهار داشت: «اهمیت و ضرورت تاریخ شفاهی امری بدیهی است، چرا که به عنوان یک سند تاریخی در آینده به شمار میآید. برخی از استانهای کشور که با خلا سند در زمینه دفاع مقدس مواجه هستند با جمعآوری خاطرات شاهدان عینی وقایع جنگ و با نگاهی پژوهشی به تاریخ دفاع مقدس، میتوانند آرشیوی از اسناد جنگ درباره نقش نیروهای رزمنده استان را در طول 8 سال جنگ تحمیلی گردآوری کنند.»
وی در ادامه افزود: «در طی این سالها امر خاطرهنگاری با مقوله تاریخ شفاهی که بسیار متفاوت از یکدیگر است، اشتباه میشد، برای ورود به این صحنه و آشنایی با مقوله تخصصی و علمی تاریخ شفاهی فراز و نشیبهای بسیاری را متحمل شدیم و درباره چیستی تاریخ شفاهی نظرات مختلف صاحبنظران این حوزه را جمعآوری کردیم، چرا که در مقوله تاریخ شفاهی نمیتوان به یک تعریف مطلق دست یافت. فضای حاکم در حوزه دفاع مقدس بیشتر ادبی بود و ما باید این فضا را به مقوله تاریخی نزدیک میکردیم. تاکنون 16 کارگاه تاریخ شفاهی به منظور آشنایی با مبانی علمی و تخصصی تاریخ شفاهی توسط پژوهشگاه در استانهای مختلف کشور برگزار کردیم.»
فرامرزی با اشاره به سرمایهگذاری در استانها افزود: «البته وضعیت استانها با یکدیگر متفاوت بود. بنابراین طرح و برنامههای مورد نظر در برخی از استانها خوب پیش رفت و برخی از استانها با کندی مواجه شد. مهمترین محور مورد نظر در پژوهشگاه جمع آوری مدارک و سوابق سندی از دوران دفاع مقدس است، به طوری که در برخی از استانها مقوله سند مسکوت واقع شده بود، بنابراین به منظور جمعآوری سند باید به سراغ شاهدان زنده و واقعی ماجرا میرفتند تا اسناد و مدارک مستند را از طریق مصاحبه با این افراد جمعآوری کنند. زمانی که فضای مصاحبه شکل گرفت با نواقص و اشکالاتی مواجه شد، بنابراین بهترین راه مقابله با این مشکلات آموزش در امر تاریخنگاری و تاریخ شفاهی جنگ دیده میشد. بعد از شناسایی استعدادها و ظرفیتهای استان در امر تاریخ شفاهی، مباحث آموزشی و تخصصی در زمینه مصاحبه و نحوه پرسش و پاسخ را به علاقه مندان در کارگاههای آموزشی تاریخ شفاهی ارایه میدادیم.»
رئیس مرکز اسناد کتابخانه پژوشگاه علوم و معارف دفاع مقدس اظهار داشت: «در رویکرد تاریخ شفاهی قائل به جریانسازی هستیم. با شناسایی استعداد و ظرفیتهای استانها در این مسیر گام برداشتیم. بعد از آموزش فن مصاحبه و جمعآوری اثر بنا را بر این گذاشتیم که تدوین را آموزش دهیم در حقیقت مصاحبهگر را به سمت تدوین اثر بکشانیم.
از موارد ضروری در تدوین، تشخیص نیاز مخاطب درباره دفاع مقدس است و اینکه او میخواهد چه چیز درباره آن دوران بداند، بسیاری از نسل کنونی دفاع مقدس را از طریق رسانههای ارتباط جمعی مانند رادیو و تلویزیون میشناسند، در صورتی که دفاع مقدس ناگفتههای بسیاری دارد. به همین منظور به دنبال شناختن نیازهای مخاطب رفتیم تا متن را براساس آن تهیه و تنظیم کنیم. از طرفی این فضا را برای مصاحبهکننده و مصاحبهشونده مشخص کردیم تا با استفاده از آن در این مسیر گام بردارد.»
وی افزود: «از سویی یکی دیگر از ضرورتهای تدوین ارایه الگویی ثابت به تدوینگر است، یعنی با استناد به آثار قوی که در گذشته تدوین شده شیوههای تدوین را پیش ببریم. همچنین به دنبال این بودیم که مصاحبهکننده را پای تدوین ببریم که تاثیر بیشتری در ارایه مطلب به مخاطب داشته باشد. برخی از استانها مانند گیلان و همدان در زمینه تاریخ شفاهی حرکتهای اثربخشی صورت دادهاند. بنابراین سعی شد تا فضایی صمیمانه همراه با ارایه آموزش و تجربه به ظرفیتها و استعدادهای توانمند در حوزه تاریخ شفاهی در استانها آثار معقول و حقیقی تولید کنیم تا در آینده به عنوان سند پاسخگوی نیازهای مخاطب باشد. اثری که از آفتها و آسیبهایی که مقوله تاریخ شفاهی و سندسازی را تهدید میکند، دور بماند.»
خبرنگار فاطمه نوروند
|
