اریک هابزبام تاریخنگار مارکسیست انگلیسی در نخستین ساعات صبح روز یکم اکتبر 2012 (یازدهم مهر ماه)دربیمارستان رویال فری لندن درگذشت.
اریک جان ارنست هابزبام (Eric John Ernest Hobsbawm) در 9ام ژوئن 1917 در بندر اسکندریه مصر در خانوادهای یهودی چشم به جهان گشود. پدرش یک تاجر لهستانی تبار و مادرش اتریشی بود. کودکی او بیشتر در کشورهای آلمانی زبان گذشت، اما والدینش با او به انگلیسی سخن میگفتند.
او در 12 سالگی پدرش و 2 سال بعد مادرش را از دست داد. خاله و عمو او سرپرستی او و خواهرش را به عهده گرفتند. آن دو ازدواج کردند و پس از به قدرت رسیدن هیتلر در 1933 از آلمان به لندن نقل مکان کردند.
او در کینگ کالج کمبریج به ادامه تحصیل پرداخت و سپس دکتری خود را از دانشگاه کمبریج دریافت کرد.
در جریان جنگ جهانی دوم به ارتش پیوست و در سپاه آموزش ومهندسی ارتش سلطنتی انگلستان خدمت کرد.
او که گرایش به اندیشههای مارکسیستی را از 1931 در برلین با عضویت در احزاب کمونیستی آلمان آغاز کرده بود، از 1946 تا 1956 عضو گروه تاریخ نگاران حزب کمونیست بود. او تهاجم شوروی به مجارستان در 1956و سرکوب بهار پراگ را محکوم کرد. او از جمله اندیشمندان پیشرو در ترویج کمونیسم اروپایی در برابر کمونیسم شوروی بود.
در 1947 تدریس در دانشگاه برکبک Birkbeck شهر کمبریج در رشته تاریخ را آغاز کرد. اما به خاطر دشمنیهای سیاسی هیچ گاه امکان تدریس در دانشگاه کمبریج را نیافت.
او در 1952 نشریه پژوهشی دانشگاهی گذشته و حال Past & Present را همراه دیگر همفکران خود پایه ریزی کرد. در دهه 1960 در استنفورد استاد مدعوو بود. در 1970 به درجه استادی رسید و در 1978 به عضویت فرهنگستان بریتانیا درآمد. او در 1982 بازنشسته شد و در 2002 به ریاست دانشگاه برکبک برگزیده شد و تا پایان عمر این سمت را برعهده داشت.
او به زبانهای آلمانی، انگلیسی، فرانسه، اسپانیایی و ایتالیایی روان سخن میگفت و میتوانست متون پرتغالی و کاتالانی رابخواند.
اریک هابزبام یکی از برجستهترین تاریخ نگاران قرن بیستم میلادی در بریتانیا و جهان با مکتب مارکسیستی بود. او در تمام عمر عضو تأییدشده حزب کمونیست انگلستان بود. بارزترین آثار او سه گانه قرن طولانی نوزدهم (عصر انقلاب: اروپا 1848-1789، عصر سرمایه: 1875-1848، عصر امپراتوری: 1914-1875)، عصر نهایت‌ها درباه قرن کوتاه بیستم، و مجموعه مقاله به ویراستاری او هستند که در آن به اندیشه «سنتهای ابداعی» پرداخته شده است.
او در نخستین ساعات یکم اکتبر 2012 در سن 95 سالکی در بیمارستان رویال فری لندن پس از یک بیماری طولانی درگذشت. دخترش جولیا دلیل مرگ او را ذات الریه اعلام کرد. او گفت:
«سال ها بود که با سرطان خون بی هیچ سرو صدایی دست و پنجه نرم میکرد. تا لحظه مرگ تلاش میکرد که همه کارش به نحو مطلوب انجام شود و کارهای روزمره خود را همچنان خودش انجام میداد؛ وقتی درگذشت کنار بسترش چندین روزنامه روی هم چیده شده بود.»
آثار زیر ازهابزبام به فارسی ترجمه شده اند:
ملّت و ملّی‌گرایی. ترجمهٔ علی باش. چاپ اوّل. انتشارات مهر دامون، ۱۳۸۳
عصر انقلاب، اروپا ۱۷۸۹ - ۱۸۴۸. ترجمهٔ علی‌اکبر مهدیان. چاپ اوّل. مترجم، ۱۳۷۴
عصر سرمایه، ۱۸۴۸ - ۱۸۷۵. ترجمهٔ علی‌اکبر مهدیان. چاپ اوّل. انتشارات ما، ۱۳۷۴
عصر امپراطوری. ترجمهٔ ناهید فروغان. چاپ اوّل. نشر اختران، ۱۳۸۲
عصر نهایت‌ها: تاریخ جهان ۱۹۱۴ - ۱۹۹۱. ترجمهٔ حسن مرتضوی. چاپ اوّل. آگاه، ۱۳۸۳
جهان در آستانهٔ قرن بیست و یکم. ترجمهٔ ناهید فروغان. چاپ اوّل. نشر قطره، ۱۳۸2
محمد کریمی
