نخستین کارگاه آموزش مصاحبه فعال تاریخ شفاهی در دانشگاه اصفهان برگزار شد.
به ابتکار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، نخستین کارگاه آموزش مصاحبه فعال تاریخ شفاهی به صورت دانشگاهی و رسمی از 3 لغایت 31 اردبهشت 1391 با حضور نزدیک به 40 نفر از دانشجویان مقاطع و رشتههای مختلف تحصیلی در سالن دکتر مهرعلیزاده دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان برگزار گردید. شانزده ساعت برنامهی آموزشی کارگاه، طی هشت جلسه و در چهار هفته اجرا شد. هدف از برگزاری این کارگاه که مقدمات آن از ابتدای نیمسال دوم تحصیلی 1391-1390 فراهم آمده بود، آشنایی اجمالی فراگیران با تاریخ شفاهی و سازوکار آن یعنی مصاحبه فعال و تربیت نیروی متخصص و کارآزموده برای به کارگیری در طرحهای تحقیقاتی دانشگاه اصفهان و مراکز تاریخ شفاهی بود. در این میان، حضور دانشجویان رشته تاریخ در مقاطع عالی تحصیلی، بارزتر بود. افزون بر این، دانشجویان حوزهی علمیه خواهران، رشته کتابداری و فقه و حقوق اسلامی نیز شرکت داشتند.
دکتر مرتضی نورائی اجرای طرح، دکتر مرتضی دهقاننژاد نظارت علمی و دکتر علیاکبر کجباف نظارت کیفی کارگاه و دکتر مرتضی نورائی، دکتر مهدی ابوااحسنی ترقی و خانم مولود ستوده، دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان، تدریس این دوره و هدایت جریان کارگاه را بر عهده داشتند. از آنجایی که دوره مزبور، عنوان و ماهیت کارگاهی داشت، چند تن از دستاندرکاران تاریخ شفاهی کشور که سابقهی موفق در انجام مصاحبه با رجال سیاسی و فرهنگی تاریخ معاصر ایران را داشتند به این کارگاه دعوت شده و در جلسات کارگاه به ارائه تجربیات و اندوختههای علمی و عملی خود از مصاحبهی تاریخ شفاهی پرداختند. بدین ترتیب آقای محسن کاظمی، پژوهشگر و تدوینگر تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، حجهالاسلام سعید فخرزاده مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و آقای مرتضی رسولیپور مسئول واحد تاریخ شفاهی مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با ذکر تجارب و نمونههای موفق مصاحبههای خود، نه تنها بر غنای علمی کارگاه افزودند بلکه زمینه تعامل شرکتکنندگان در کارگاه با مراکز تاریخ شفاهی در داخل کشور را فراهم ساختند.
دیگر ویژگی این کارگاه، برگزاری آزمون نظری از مطالب علمی دوره و منابع علمی معرفیشده بود. هر یک از فراگیران کارگاه نیز موظف به انجام یک نمونه مصاحبهی فعال تاریخ شفاهی به مدت حداقل 20 دقیقه شدند. طرحهای تحقیقاتی ارائه شده توسط دانشجویان از تنوع بالایی برخوردار بوده است به نحوی که میتوان در آن موضوعاتی مانند: فرهنگ ایثار و شهادت، در جستجوی جریان یک شهادت، علتیابی بیماری ام. اس در جنوبغرب اصفهان، روستا و قلعهی تاریخی کمشچه، پیشینه آموزش خواهران در حوزه علمیه اصفهان، تدریس روش تحقیق در دانشگاه، ناگفتههای دوران اسارت آزادگان، تاریخ شفاهی محلهی سیچان و حسینآباد اصفهان و موارد بسیار دیگری را مشاهده کرد.
برنامه آموزشی و تقویم اجرایی کارگاه به شرح زیر بود:
- تاریخچه و فلسفه شکلگیری تاریخ شفاهی.
- مصاحبه: یکی از روشهای گردآوری دادههای علمی.
- مصاحبهی فعال.
- مصاحبهی فعال تاریخ شفاهی.
- ویژگی مصاحبهکننده و مصاحبهشونده در تاریخ شفاهی.
- معرفی و نقد و بررسی مصاحبههای موفق تاریخ شفاهی در اشکالِ: کتاب، فایلهای صوتی و تصویری.
- اجرای عملی مصاحبهی تاریخ شفاهی توسط دانشجویان.
نمرات آزمون کتبی و بررسی طرحهای انجامشده مصاحبه تاریخ شفاهی، زمینهساز انتخاب نیروهای مشتاق و کارآمد برای اجرای طرحهای کلان تاریخ شفاهی خواهد بود. با توجه به استقبال تعداد بیشمار دانشجویان و فارغالتحصیلان رشتههای مختلف علوم انسانی از کارگاه آموزش مصاحبهی تاریخ شفاهی، این کارگاه در طول سال تحصیلی آینده تکرار خواهد شد.
