راوی با گفتن خاطرات درد‏های درون خود را التیام داده است
محسن کاظمی منتقد و پژوهشگر نیز در ادامه آیین رونمایی ازکتاب «سهم من از چشمان او» با اشاره به این جمله که «چاه کن این بار خود در چاه افتاد»، اظهار داشت: «حمید حسام عمری در مسیر خاطره گرفتن و خاطره نوشتن گام برداشته بود و حالا مصطفی رحیمی از راه می‏رسد و خاطرات او را از دوران دفاع مقدس جمع‏آوری می‏کند. در یک سال اخیر کتابی با این دقت و علاقه نخوانده بودم. کتابی با کشش برای خواننده، بسیاری از کتاب‏هایی که اخیرا منتشر شده دارای جاذبه نبود و به نوعی نویسنده با دست‏کاری و اضافه کردن روایت‏های ذهنی خود به آن آسیب رسانده است. این کتاب روایت ذهن راوی است.»

وی در ادامه با تاکید بر اینکه روند خاطره‏‏نویسی با هدفی صورت می‏گیرد، افزود: «در خاطره‏‏نویسی به دنبال این هستیم که در کنار خاطرات سخن از تاریخی مهم را به میان آوریم. تاریخ دفاع مقدس از اتفاقات تاریخی مهم کشورمان است که با وجود منابع واطلاعات دقیق از آن دوران لازم است خاطرات شاهدان عینی آن وقایع جمع‏آوری شود تا نقاط تاریک را روشن و مسیر رسیدن به اصل موضوع را هموار کند. هرچند که در این میان ممکن است برداشت‏های افراد متفاوت باشد. خاطرات فردی اهل همدان را در این کتاب خواندم، همدانی‏ها سخت وارد کاری می‏شوند و زمانی که کاری را شروع می‏کنند به راحتی آن رها نمی‏کنند. حمید حسام شاگرد فراری از کتاب و درس و مدرسه بود، با درس ریاضی هم خیلی مشکل داشت، زمانی که به مقطع دبیرستان وارد شد، فرصتی یافت تا به جبهه برود، اما آنجا هم سر و کارش با محاسبات ریاضی بود. یکی از محاسن کتاب‏هایی که در قالب خاطرات نوشته می‏شوند، این است که مخاطب را به فضای‏های درون کتاب نزدیک می‏کند.»

کاظمی با اشاره به اینکه یکی از کارکرد‏های خاطره علاوه بر آزادسازی، انباشت و عبرت‏آموزی از اطلاعات است، خاطرنشان کرد: «راوی با گفتن خاطرات به نوعی درد‏ها و غصه‏های درونی‏اش التیام پیدا می‏کند. در حقیقت مخاطب را با خود به آن فضای گذشته‏اش می‏کشاند. حسام در جبهه دیده‏بان بود که نه تنها گرا و مختصات موقعیت‏های مختلف را در می‏آورد بلکه گرای روحی برخی از آدم‏های آن دوران را در این کتاب به معرض نمایش گذاشته است.»
 این نویسنده و منتقداظهار داشت: «این گونه آثار باید به نحو احسن تبیلغ و توزیع شوند، گسترش دامنه مخاطبان باعث می‏شود در این وادی سهمی داشته باشند. یکی از ویژگیهای خوب این کتاب این است که راوی با وجود اینکه خود صاحب اثر و قلم بوده، ترجیح داده تا خاطراتش را با مصاحبه انتقال دهد. در کنار هم قرار گرفتن این دو نویسنده باعث شده کتاب از اقبال خوبی برخودار شود.»
وی ادامه داد: «در فضای مصاحبه یک زاویه دید دیگر به کمک می‏آید، درحقیقت راوی فقط از نگاه خودش به موضوعات نپرداخته بلکه واکاوی‏های نویسنده بامصاحبه کیفیت اثر را بالا برده است.»
کاظمی با اشاره به اینکه در روند کتاب سوالات مصاحبه مشهود نیست اما حس می‏شود، گفت: «راوی و نویسنده تنها به گفته‏ها و نوشته‏های خود اکتفا نکرده‏اند و اثر را به گردونه کارشناسی سپرده‏اند. متاسفانه از آسیب‏های خاطره این است که فقط یک شخص تصمیم می‏گیرد این اثر منتشر شود یا نه!»

داستان نویسان با سوژهایی مانند دیده بانی همزاد پنداری کنند
محمدرضا بایرامی، داستانویس یکی دیگراز سخنرانان این مراسم بود اظهار داشت: «چند روز پیش کتاب «دکل ابوذر» فتح‏الله جعفری می‏خواندم، حال و هوای دکل دیده‏بانی برایم جالب و جذاب آمد، داستانویسان باید با این مقوله‏ها همزادپنداری کرده و با موقعیت‏های این چنینی ارتباط برقرار کنند. برایم جالب بود که کتاب دیگری در قالب خاطرات با رعایت جزئیات نوشته و منتشر شده است. اما متاسفانه نتوانستم آن را مطالعه کنم.»
وی ادامه داد: «زمانی که در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‏های دفاع مقدس مشغول بودم، با سردار حسام ارتباط داشتم و زمانی که به حوزه هنری آمد، بدون اینکه شناختی از او داشته باشم، گمان می‏کردم فردی نظامی بود. تا اینکه کتاب «راز نگین سرخ» از ایشان چاپ شد. وی ارتباطی مطلوب با نویسندگان داشتند.»
بایرامی افزود: «یکی ازاتفاقات جالب آثار سردار حسام این است که رابطه تنگاتنگی میان داستان و خاطره حس می‏شود واین از امتیازات آثاراو به شمار می‏آید.»

راوی شاخصه‏های اصلی دوران دفاع مقدس حفظ کرده است
سردار خلیل کیانی، فرمانده سابق دوران دفاع مقدس اظهار داشت: «ازمباحث مربوط به دوران دفاع مقدس آنچه که گفته می‏شود و برداشت‏هایی که صورت می‏گیرد تناسب و بازدهی یکسانی ندارد. این موضوع به ویژگی‏ها و شاخصه‏های دوران جنگ باز می‏گردد. این شاخصه‏های جنگ را از دوره‏های دیگر متمایز کرده، شاخصه‏هایی از فطرت انسانی برخواسته است.»
وی ادامه داد: «کسی که در آن دوران حضور داشته سعی کرده تا این شاخصه‏ها را حفظ کند. راوی کتاب هر آنچه که در دوران دفاع مقدس ممدوح و ستوده بوده را ماندگار کرده است. از سویی دیگر جهاد امری سخت است. برخی از افرادی که در جنگ حضور داشتند در عرصه‏های سخت به ندرت دیده می‏شدند. در حقیقت جهادگر باید از بسیاری از چیز‏ها می‏گذشت. یعنی هر چه داشته را در طبق اخلاص می‏گذاشت.»
سردار کیانی اظهار داشت: «ذخیره و خوان نعمت دوران دفاع مقدس به اندازه‏ای گسترده است و هر جا که تمرکز مجدانه شود، معدنی از ناگفته‏ها را می‏توان از زبان کسانی که پا به عرصه جهاد گذاشتند جمع‏آوری کرد. افرادی مانند راوی کتاب «سهم من از چشمان او» با انگیزه انسانی و فطری انرژی گذاشته و با حفظ شاخص‏های آن دوران آنچه را که دیده و شنیده منتقل کرده است. افرادی که جنگ را لمس کردند و سعی دارند با شاخص‏های واقعی آن دوران خاطرات شان را بیان کنند باید در زمان  خودشان بیابیم.»
سردار فتح‏الله جعفری، بنیانگذار مهندسی جنگ و مدیر موسسه فرهنگی شهید حسن باقری با تاکید بر اینکه رزمندگان دوران دفاع مقدس حرف‏های ناگفته بسیاری دارند که باید ثبت شود، اظهار داشت: «تاریخ ارزشمند دوران دفاع مقدس حرف‏های ناگفته  بسیاری  دارد، اگر نیروی مردمی و بسیجی‏ها نبودند خرمشهر در دست دشمن می‏ماند. افرادی که در آن دوران حضور داشتند را باید خیلی زود کشف کرد چون زمان ذهن شاهدان عینی را فرسوده می‏کند. تاریخ در آینه این ناگفته‏ها را از ما مطلبد.»

راوی وسواس ویژه برای مستند بودن مطالب داشت
مصطفی رحیمی، نویسنده کتاب «سهم من از چشمان او» در پایان مراسم گفت: «ای کاش کسانی که کتاب را به دقت خوانده بودند در اینجا حرف می‏زدند تا از انتقادات و پیشنهادات آنها بهره می‏بردیم.»
وی با اشاره به اینکه دیده‏بان‏ها در دوران دفاع مقدس مظلوم بودند، گفت: «هیچ کس از چشمی که در منطقه دیده‏بانی دکل بود خبر نداشت، آنها چند ماه منطقه را دیده‏بانی می‏کردند و مختصات آن را می‏کشیدند. راوی نیز دیده‏بان روی دکل بود. وی یکی از ممانعت‏هایش برای گفتن خاطراتش این بود که اگر خاطراتم را بگویم بحث منیت پیش می‏آید.
رحیمی تصریح کرد: «راوی در بیان بسیاری از موارد تردید داشت و برخی از مطالب را به خاطر عدم اطمینان از صحت و سقم آن حذفش می‏کرد. این اثر در گونه خاطره به مقوله دیده‏بانی در جنگ اشاره کرده است که جایش در میان آثار مربوط به دفاع مقدس خالی است.»
وی در پایان یادآور شد: «راوی برای ارتقای کیفیت کتاب و تأکید بر اطلاعات صحیح و مستند، کتاب را به دست کارشناسان سپرد و در زمینه ابعاد نظامی، دیده بانی، خانوادگی و استنادی به کارشناس مربوطه خود نشان داد.»

گزارش از: فاطمه نوروند



نام پست الكترونيك نظر شما کد امنیتی