برای حفظ صداهایی که هرگز نباید فراموش شوند
«امروز، مکان آن یورش، زیباییهای یک یادمان را به خود گرفته است. يک قبرستان نظامي روي يک تپه نشسته و پرچمهاي آن در نسيم در اهتزاز است. در اينجا سربازان لشگر پياده نظام یکم و 29ام آرميدهاند، که يادآور هزينه عمليات نيروهاي متفقين درساحل نورماندی فرانسه (6 ژوئن 1944) هستند.»
«امروز ملتي که همچنان پایبند به پیروزی نهايي است، به یادآنها میگوید: سپاس ما بر شما. هرگز فراموش نخواهیم کرد.»
اين جملات را نشريه پيتزبرگ در اولين سالگرد آغاز عمليات متفقين در فرانسه يعني در 6 ژوئن 1945 چاپ کرد. اين عمليات معروف به حمله نورماندي Normandy است.
امروز شصت و هشتمين سالگرد اين واقعه بزرگ تاريخي است و آمريکا هنوز آنرا فراموش نکرده ولي کهنه سربازان عمليات نورماندي و دیگر مبارزان حماسه ساز جنگ جهاني دوم به سرعت در حال از بين رفتن هستند.
اکنون قبل از این که خیلی دیر شود، يک طرح تاريخ شفاهي به دنبال حفظ و ثبت سرگذشتهای اين کهنه سربازان است.
در همين راستا، موسسه غير انتفايي صداي کهنه سربازان پيتزبرگ Veteran Voices of Pittsburgh با همکاري مسئولات عمارت يادبود سربازان و ملوانان Soldiers and Sailors Memorial Hall اقدام به ضبط ويدئويي مصاحبههايي با اين سربازان در همين عمارت کرده است و آنها را براي هميشه به صورت آرشيو نگهداري خواهد کرد. اين موسسه تجربيات و خاطرات کهنه سربازان را در همه ی جنگهاي آمريکا ثبت و ضبط مي کند.
فکر اوليه اين طرح از باشگاه صبحانه کهنه سربازان Veterans Breakfast Club به وجود آمد که توسط تاد ديپاستينو Todd DePastino اهل ایالت مونتانا اداره مي شود. ديپاستينو استاد تاريخ دانشگاه وينزبرگ Waynesburg است و کتابی نیز در مورد بيل مالدين Bill Mauldin نوشته و آن را در سال 2008 منتشر کرد. بيل مالدين يک کارتونیست و کاريکاتوریست در جنگ جهاني دوم و خالق شخصيتهاي ويلي Willie و جو Joe بود.
پس از ضيافت صبحانه با کهنه سربازان منطقه و شنيدن سرگذشتهاي آنها تاد همکاري خود را با مدير طرح صداي اجتماعي The Social Voice Projectبه نام کوين فارکاس Kevin Farkas آغاز کرد. اين طرح نیز غيرانتفاعي است که از سال 2011 مشغول ضبط سرگذشتهاي کهنه سربازان است.
آقاي فارکاس Farkas که خود يک کهنه سرباز نيروي دريايي و اهل بخش بيور Beaver است مي گويد: «من کارهاي صوتي را انجام مي دهم و او هم نوشتن را بر عهده دارد. ما مي خواهيم سرگذشتهاي آنها را به دست بياوريم. اين سرگذشتها ميبايد در جايي مورد حفاظت قرار بگيرند. اين سرگذشتها متعلق به ما هستند. آنها متعلق به پيتزبرگ هستند.»
اين تيم چند رسانهاي که ديپاستينو آنرا رسانه چندوجهي ميخواند شامل يک عکاس به نام اندي مارکز Andy Marchese و کريس رولينسون Chris Rolinson هم میشود. کریس در رسانه استارت پوينت StartPoint Mediaمشغول به فعالیت است و استاد عکاسي روزنامه نگاري در دانشگاه پوينت پارک Point Park نیز هست.
برنامه اصلي آنها ضبط مصاحبه با کهنه سربازان همه جنگهاست ولي در حال حاضر چون تعداد سربازان جنگ جهانی دوم روز به روز کمتر میشود مصاحبه شوندگان تنها از آنها انتخاب شده اند.
سال گذشته حدود 270 هزار نفر از اين سربازان از دنيا رفتند و با توجه به پیش بینیهای اداره امور کهنه سربازان Department of Veterans Affairs امسال نيز حدود 248 هزار سرباز ديگر خواهند مرد و این در حالیست که از 16 ميليون سربازي که در جنگ جهاني دوم شرکت داشتند کمتر از يک و نيم ميليون نفر ديگر تا امروز زنده مانده اند.
دو تن از این سربازان وارن گاس Warren Goss 87 ساله و فرانک گرواسي Frank Gervasi 92 ساله هستند که در تاريخ 9 مي با آنها مصاحبه ويدئويي به عمل آمد.
در اين مصاحبهها آقاي گاس که خود را پسر روستاي شالرShaler مي خواند و آقاي گرواسي که قبلا يک آسيابان در واندرگريفت Vandergrift بوده با نشانها و عکسهايي با کلاه جنگي، پوتين و اسلحه زمان جنگ حاضر شدند و خاطرات خود را با تمام جزئيات بازگو کردند.
وجه اشتراک اکثر کهنه سربازان اين است که سالهاست در مورد جنگ با کسي صحبت نکردهاند و اگر هم صحبت کردهاند به جنبه زشت آن اشارهاي نکردهاند. در مورد گاس و گرواسي نيز همين طور است. هر دوی آنها شاهد اتفاقات ناخوشايند بسياري بودهاند.
گاس هم اکنون ساکن شهرک اوهايو Ohio است. او در سال 1943 به خدمت سربازي اعزام شد و در ساحل یوتا Utah در گردان ویژه 531 به عنوان تفنگدار خدمت کرد. اين گردان يک گردان مهندسي بود که در آن زمان مسئوليت پاکسازي سواحل را برعهده داشت.
کارش چه بود؟ به گفته خودش«شکار آلمانها» که «اين کار را خيلي خوب» انجام مي داد.
تا قبل از عمليات نورماندي، گاس تقريبا تمام وقت خود را در پايگاه نظامي اسلپتون سندز Slapton Sands در انگلستان در حال آموزش ديدن براي حمله نظامی بود. و در اينجا شاهد يکي از اتفاقاتي در جنگ است که کمتر کسي تا به حال از آن چيزي شنیده است.
در ماه آوريل، نيروهاي متفقين خود را براي روز حمله آماده مي کردند که ناوچههاي آلماني در حمله اي 946 سرباز آمريکايي را کشتند و 200 نفر ديگر را زخمي کردند. تعداد کشته شدگان اين حمله بيش از تعداد کل کشته شدگان در ساحل یوتا بود ولي اين قضيه براي مدتها به شکل يک راز باقي ماند.
گاس وقتي به اينجاي خاطرات خود رسيد از شدت عصبانيت و ناراحتي به سختي مي توانست صحبت کند: «ما حتي اجازه نداشتيم با یکديگر راجع به اين قضیه حرف بزنیم.»
براي او روز عمليات نورماندي تنها يک تمرين ديگر بود تا اينکه شرايط عوض شد و همه چيز آنطور که پيش بيني مي شد پيش نرفت.
به گفته گاس «در عمل، همه آموزشها به کار نميآيد. آموزشها خوب بود ولي در جنگ اتفاقاتي مي افتند که شما انتظارشان را نداريد. کسي فکرش را نمي کند که يک دفعه کلي قايق با هم غرق شوند. کسي انتظارش را ندارد که ببيند اين همه جنازه روي آب شناور باشند. حتي فکرش را هم نميکرديم که يک قايق هيگينس Higgins ناپديد شود. انتظارش را نداشتيم که با آبي آنچنان خروشان روبرو شويم.»
در ساحل او ديده بود که آلمانها به جاي او به موانعي که در آنجا بود شليک ميکردند. بعد متوجه شد که آنها مينهايي را هدف قرار داده بودند که به موانع بسته شده بود تا بتوانند آنها را منفجر کنند و سربازان بيشتري را بکشند.
«من ميدانستم که بايد از اين موانع فاصله بگيرم. همه چيز خيلي زود اتفاق افتاد. ما يادگرفته بوديم که بايد به طور غريزي عمل کرد. ولی کسي نمي دانست چرا. من از خداوند ممنونم که در آن ساحل خدمت کردم. نيروهايي که در اوماها Omaha بودند شرايط بسيار وخيمتري از ما داشتند. من خيلي خوش شانس بودم. ساحل یوتا براي من به غایت بد بود.»
گاس به همراه يگان خود به داخل مناطق جنگي پيشروي کرد تا به وظيفه خود که پاکسازي و تخريب پناهگاههاي آلماني بود عمل کند. ناگهان يک افسر آلماني از يکي از پناهگاهها به بيرون دويد و سربازی را که در کنار گاس بود به ضرب گلوله از پا درآورد. البته آمريکاييها هم او را به قول معروف آبکش کردند.
او به خاطر مي آورد که سوراخهاي بسياري در بدن او بود. آنها تا زماني که بدن او هنوز تکان ميخورد به او شليک کردند. «اين اولين باري بود که ميديدم يک آلماني کشته میشود.»
گاس همانند دیگر همرزمانش، به اندازه گفتنيهاي وحشتناک از جنگ، سرگذشتهاي جالب و خندهدار زيادي هم براي گفتن داشت؛ مثل وقتي که يک بار نياز مبرم به دستشويي پيدا کرد.
«يک بار وقتی که در حال دستشويي کردن بودم، يک دفعه يک تکتيرانداز به طرفم شليک کرد و من دور سنگر شروع به دويدن کردم در حالي که شلوارم را در دستم نگه داشته بودم.»
او بعداً مجبور شد بازگردد و اسلحه و کلاه آهني خود را بردارد.
او میخندد و میگوید: «بچهها حسابي مسخرهام کردند و بعد از آن تا مدتها مرا دست ميانداختند.»
بعد از تصرف سنگرهاي دشمن، گاس در جنگهاي سراسر فرانسه و بعداً در نبرد بالج Bulge و رور والي Ruhr Valley شرکت کرد.
گرواسي در اولين لشگر پياده نظام در آفريقاي شمالي خدمت کرده و در نبرد گذرگاه کسرين Kasserine Pass شرکت داشت که در آن نيروهاي آمريکايي براي اولين بار با آلمانها مواجه شدند و متحمل شکست سختي از نيروهاي یگان آفریقایی مارشال اروين رومل Field Marshal Erwin Rommels Afrika Korps شدند. او بعداً نيز در نبرد سيسيلSicily شرکت کرد و به سواحل اوماها Omaha منتقل شد.
روزي که از آبهاي خروشان آنجا ميگذشت، و توپهاي دشمن از بالاي سرش عبور مي کردند، او ديگر از مرگ ترسي نداشت.
او میگوید: «به نظر من خیلیها ديگر از مرگ نمي ترسيدند. آنها بيشتر نگران زخمي شدن و معلولیت تا آخر عمر بودند. از طرفي آنها بیش از خود نگران هموطنان خود بودند. گمان میکنم اينطور بود.»
قايقهاي زيادي دور از ساحل توقف کردند و سربازان زيادي از آنها به درون آب پريدند.
وقتي گرواسي به ساحل رسيد 225 نفر ديگر نيز در کنار او بودند. تا پايان روز تنها 58 نفر از آنها باقي ماندند با وجود اينکه چند نفر دیگر هم در طول روز به آنها ملحق شده بودند.
افراد مجبور بودند تا راه خود را از ميان بوتهها باز کنند که اين خود سرعت پيشروي را بسيار پايين میآورد. گرواسي مي گوید: «اين بوتهها بدترين چيز دنيا بودند.»
با انفجارخمپاره در جریان فتح سنت لو St. Lo در ماه ژوئيه گرواسی زخمي شد. او بعداً در ماه سپتامبر به يگان خود پيوست و به نبرد تا رسیدن به خاک آلمان ادامه داد.
در آنجا بود که نبردهاي پشت سر هم یقه گرواسي را گرفت. يکي از همرزمانش یادش رفت که تفگش را خالی کند و به اشتباه تيري را از بالاي سر او شليک کرد. او بعد از 300 روز حضور پیوسته در جنگ به افسردگي ناشي از جنگ مبتلا شد و از پا درآمد.
او میگوید: «بدنم میلرزید. متوقف نمی شد. خیلی وقت بود که در جبهه بودم. 300 روز زمان زیادی بود.»
سپس او از خط مقدم خارج شد و به مدرسه افسران داوطلب فرستاده شد. براي او جنگ ديگر تمام شده بود.
در نهايت او صحيح و سالم وارد خاک آمريکا شد و ديگر هرگز دچار آنچه که امروزه استرس بعد از جنگ میخوانند نشد.
گرواسي در وطن به زندگي خود ادامه داد و سعي کرد که معناي آنرا متوجه شود درست مثل گاس و هزاران سرباز ديگر که در بزرگترين حمله تاريخ شرکت داشتند.
حالا سرگذشتهاي اين سربازان براي هميشه ضبط خواهند شد و در سايت veteranvoicesofpittsburgh.com و همچنين عمارت سربازان و ملوانان قرار خواهند گرفت.
دپاستينو میگويد: «هر سرباز سرگذشتي دارد. اين مصاحبهها به يادمان میآورند که تاریخ هر دوره با تک تک اين سرگذشتها ساخته میشود.»
نوشته: تورستن اوو TORSTEN OVE
روزنامه پيتزبورگ پست Pittsburgh Post-Gazette
تاريخ انتشار: 6 ژوئن سال 2012
ترجمه عباس حاجی هاشمی
منبع: stripes
