شماره 204    |    23 ارديبهشت 1394

   


گراميداشت روز اسناد ملی در مشهد

مراسم گرامیداشت روز اسناد ملی، شنبه 19 اردیبهشت‌ماه در تالار اجتماعات جهاد دانشگاهی مشهد با حضور جمعی از پژوهشگران و کارشناسان حوزه سند برگزار شد. این نشست با تأکید بر معرفی و بررسی اسناد موقوفه عباسقلی خان شاملو(1) و با مشارکت سازمان اسناد ملی شعبه خراسان رضوی، مرکز اسناد آستان قدس رضوی و انجمن ایرانی تاریخ شعبه خراسان رضوی انجام شد. در ابتدای مراسم، تلاوت آیاتی از قرآن مجید، سپس پخش سرود جمهوری اسلامی و صلوات خاصهٔ امام رضا(ع) از برنامه‌های افتتاحیه این نشست بود.


«اندیشیدن جنگ؛ جنگ اندیشیدنی» از زبان مؤلف

من در کتاب اندیشیدن جنگ؛ جنگ اندیشیدنی، به‌طور خاص، دو مسئله را به بحث گذاشته‌ام: نخست، خود جنگ را که به‌زعم من، موضوعی در خور درنگ و اندیشه است. یقیناً دلایل بسیاری برای ضرورت ژرف‌کاوی درباره‌ی جنگ می‌توان برشمرد، چندانکه پیش‌تر برشمرده‌اند (از جمله آمیختگی شدید حیات بشری با جنگ، از ابتدای پیدایی موجودی به نام انسان بر روی کره‌ی زمین تاکنون؛ پیوستگیِ تقریباً همیشگی جنگ‌ها و انقلاب‌ها به یکدیگر؛ توانمندی توأمان و در عین حال متناقض‌نمای جنگ‌ها به ایجاد نابسامانی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ...، و پی‌افکنی سامانی جدید در مقولات برشمرده‌شده)، اما من در این کتاب عمدتاً بر دو دلیل تأکید داشته‌ام


«انقلاب و دیپلماسی»، گامي ديگر در تاريخ ديپلماسي ايران

اين را ‌باید به فال نیک گرفت که تعدادی از دیپلمات‌های ایرانی نوشتن خاطرات خود را اگرچه با تاخیر اما سرانجام آغاز کرده‌اند. پس از انتشار کتاب «آقای سفیر» نوشته محمد جواد ظریف وزیر خارجه کنونی ایران(1) که به خاطر همزمانی با بازگشت وی به وزارت خارجه با استقبال قابل توجهی روبرو شد، انتشار خاطرات سیدمحمد صدر(2) مدیر کل سیاسی اروپا و آمریکا در دهه نخست انقلاب(3) نیز می‌تواند کمک شایانی به ثبت خاطرات دیپلمات‌هایی باشد که در چند دهه گذشته سکان بخشی از سیاست خارجی را برعهده داشته‌اند.


تاریخ شفاهی با محسن رضایی - بخش اول

پس از توضیح درباره مبانی نظری و روش شناسی تاریخ شفاهی، همچنین نقد و بررسی گونه های سه گانه آن، در ادامه به بخشی از تاریخ شفاهی با دکتر محسن رضایی فرمانده پیشین سپاه، اشاره خواهد شد. لازم به یادآوری است که پیش از این، اصل گفتگو با ایشان در شماره 46 فصلنامه نگین به چاپ رسیده است، ولی به دلیل اهمیت موضوعات مورد بحث، همچنین روش چالشی و انتقادی در طرح مباحث، بعنوان گونه ای از تاریخ شفاهی که در بخش پایانی یادداشت های سه گانه اخیر اشاره شد، از این گفتگو استفاده شده است.


نوزدهمین همایش انجمن بین المللی تاریخ شفاهی 2016

انجمن بین المللی تاریخ شفاهی و انجمن تاریخ شفاهی هند از تاریخ 27 ژوئن تا اول ژوئیه 2016 میزبان نوزدهمین دوره همایش بین المللی تاریخ شفاهی در موسسه هنر، طراحی و تکنولوژی سریشتی واقع در بنگلور هند هستند. موضوع همایش "صحبت کردن، گوش دادن، تفسیر کردن: الزامات مهم تاریخ شفاهی" است و چکیده مقالات مطالب می باید درباره موضوعات زیر باشند:


پژوهانه در مرکز کلاج، کتابخانه کنگره

مرکز جان دبلیو کلاج (John W. Kluge) از دانش پژوهان و محققان واجد صلاحیت به صورت پژوهانه (بورسیه) دعوت می‏کند تا با استفاده از مجموعه‏ها و منابع موجود در کتابخانه کنگره برای یک دوره چهار تا یازده ماهه تحقیقاتی را انجام دهند. این مرکز که در سال 2000 از طریق مبلغ اهدا شده توسط جان دبلیو کلاج به مبلغ 60 میلیون دلار تاسیس گردید، در ساختمان باشکوه جفرسون واقع در کتابخانه کنگره قرار دارد. مرکز کلاج از یک فضای کاری و تبادل نظر جذاب برای دارندگان کرسی کلاج، محققین مهمان، و برای دانشجویان دکترایی که توسط دیگر استعدادهای بنیاد خصوصی حمایت می‏شوند، برخوردار است. افراد مقیم به کارکنان متخصص کتابخانه و جامعه روشنفکران واشنگتن دسترسی آسان دارند.


دوره آموزشی پیشرفته تاریخ شفاهی در برکلی

مرکز تاریخ شفاهی کتابخانه ی بنکرافت Bancroft (دفتر تاریخ شفاهی منطقه ای سابق) در دانشگاه برکلی کالیفورنیا، آموزشی به مدت یک هفته در رابطه با روش شناسی، نظریه و اجرای تاریخ شفاهی برگزار می کند. این آموزش در مجتمع دانشگاه برکلی در ستورجا دای هال Sutardja Dai Hall از 10 الی 14 اوت 2015 برگزار می گردد.


چهاردهمین همایش بین‏المللی با موضوع گرایش‏های جدید علوم انسانی

همایش علوم انسانی هر ساله در مناطق مختلف در سراسر جهان برگزار می‏گردد. طی دوازده سال گذشته، همایش علوم انسانی به عنوان مسئول اصلی تدوین ایده‏های و عملکردهای جدید در تحقیقات و آموزش علوم انسانی، شهرت یافته است. در این همایش، برخی موضوعات بسیار مهم در حوزه‏های مختلفی مورد بحث و بررسی قرار می‏گیرند که تا به امروز آن چه ما آن را علوم انسانی می‏نامیم را به وجود آورده‏اند. مجموعه‏ی سخنرانان شامل برخی متفکران پیشگام جهان در علوم انسانی و هم چنین مقالات مختلف، کارگاه‏های آموزشی و سخنرانی‏هایی از سوی معلمان و محققان خواهد بود.


شماره زمستان و بهار مجله تاريخ شفاهي منتشر شد

شماره يک از جلد چهل و دوم مجله تاریخ شفاهی Oral History Review ویژه زمستان و بهار 2015 منتشر شد. مجله تاریخ شفاهی نشریه رسمی انجمن تاریخ شفاهی آمریکاست که نخستین شماره آن در 1973 منتشر شده است. سردبیر بنیانگذار آن ساموئل هند Samuel Hand بود. این نشریه از 1973 تا 1986 به صورت سالانه منتشر شد و از آن پس از سوی شرکت نشریات آکسفورد به صورت دو شماره در سال منتشر می‏شود. اين مجله رسانه‏اي براي ثبت نظريات و فعاليت‏هاي تاريخ شفاهي و زمينه‏هاي وابسته آن است.


کارگاه تابستانی تاریخ شفاهی (28-23 ژوئن)

این کارگاه عملی منحصر به فرد شش روزه ارتباط بین ترانه، گفتار و خاطره را برقرار می نماید. مدت زمان این کارگاه مابین گفتگو، نمایش بر روی پرده، جلسه های گوش فرا دادن و صدا گذاری تقسیم می شود. در این اثناء هنرمندان مهمان در دنبال کردن انگیزه ها و روش های قدیمی و به روز گردآوران ترانه، به ما خواهند پیوست. بن هاربرت، موسیقیدان، موسیقی شناس و فیلم ساز، پس از نمایش فیلم خودش به نام دنبال من تا پایین بیا در مورد طرحش در زندان آنگولا Angola و دیگر زندان های لویزیانا Louisiana توضیحاتی ارائه خواهد کرد.


وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

 


 

◄ آغاز به كار كانون تاریخ شفاهی
◄ تدوین تاریخ شفاهی فارس به صورت تخصصی و برگزاری همایش سندهای خانوادگی
◄ انتخاب ابوالفضل حسن‌آبادی به عنوان چهره‌ ماندگار تاریخ شفاهی مشهد
◄ گردآوری تاریخ شفاهی استان قزوین، حتی در روستاهای دور افتاده
◄ امضای تفاهمنامه همکاری در زمینه‌ ثبت تاریخ شفاهی رزمندگان شاغل در وزارت ارشاد
◄ گفت‌وگو با معاصران برای ثبت تاریخ شفاهی، امر مثبتی است
◄ رونمایی از تاریخ شفاهی گروه توپخانه و موشکی 15 خرداد
◄ ثبت خاطرات شفاهی خادمان باسابقه حرم مطهر حضرت معصومه (س)
◄ فراخوان همایش «زن در تاریخ محلی ایران»
◄ مجموعه 17 جلدی «سیر مبارزات یاران امام خمینی(ره)» رونمایی شد
◄ برگزاری نشست‌های سوژه یابی از تاریخ معاصر
◄ انتشار کتاب‌های خاطرات آیت‌الله کاشف‌الغطاء و «مبارزات مردم فارس علیه پلیس جنوب»
◄ «از خامنه تا خرمشهر»، «ابد + ده سال» و «101 خاطره جنگی»
◄ دستگاه‌های اجرایی موظفند نامه‌های اداری و اسناد را بعد از ۴۰ سال تحویل دهند
◄ «کارا» نخستین فرهنگ دانشنامه‌ای در ایران
◄ نقد 6 کتاب در جلد دهم کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی»
◄ بررسی جريان‌هاي روشنفكري ناسازگار با گفتمان قدرت در دوره پهلوي اول



نظریه تاریخ شفاهی-۴۱
نویسنده: لین آبرامز
Lynn Abrams
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی


دقیقاً همین رابطة ذهنیت و گفتمان است که مورخ شفاهی را درگیر پروژه نگه می‌دارد. او می‌داند که خاطره و خلق داستان‌های خاطره‌ای تنها با توسل به یک سلسله مفاهیم، تفاسیر و بازنمایی‌های گویا و معنادار برای راوی تحقق می‌پذیرد، زیرا فهم یک سلسله خاطرات و تجربیات بی‌ربط و پراکنده را امکان‌پذیر می‌سازد. آنها مانند چسبی عمل می‌کنند که خاطرات را به نحوی قابل فهم برای راوی به هم متصل می‌سازند و غالباً به او اجازه می‌دهند تا خود را در جایگاه فاعل روایت قرار دهد خواه قهرمان داستان باشد، خواه عامل، قربانی و یا هر نقش دیگری. در دهه 1990 با کسانی مصاحبه کردم که دوران کودکی‌شان را در خانواده‌هایی غیر از خانواده‌های تنی‌شان گذرانده بودند. متوجه شدم چنین افرادی داستان‌های خاطره‌آمیز خود را که غالباً ناراحت‌کننده نیز بود به شیوه‌های مختلفی در چارچوب گفتمان‌های بزرگ‌ترِ جاری و ساری دربارة خانواده و احساس تعلق قرار داده و بدین وسیله با گذشتة خود کنار می‌آمدند. رابرت نمونة خوبی از چنین افرادی بود. او با تکیه بر گفتمان‌های رایج دربارة خانه و خانواده موفق به ساخت روایتی شد که از طریق آن می‌توانست احساس عدم تعلق خود به خانوادة ناتنی و بی‌اطلاعی از کیستی‌اش را به خودش و من تفهیم کند. رابرت سه ساله بود که وی را از زادگاهش، گلاسکو، جدا کردند و به خانواده‌ای در چند صد کیلومتری آن شهر سپردند. جای خالی نام پدر در گواهی تولدش بعدها این سوءظن را در وی تقویت کرد که داستان گفته‌شده از زبان سرپرستانش در جایی ایراد دارد:«آنها به او گفته بودند که پدر و مادرش در تصادف رانندگی جان باخته‌اند.» رابرت نقطة ناخوش و تاریکی از کودکی‌اش به یاد نداشت؛ طوری با او رفتار کرده بودند که گویی عضو واقعی خانوادة جدیدیش است («ما همدیگه رو خواهر و برادر صدا می‌کردیم... چون اونها تنها خونواده‌ای بودن که می‌شناختم»)، و خودش نیز اصرار داشت که بگوید زندگی در خانوادة جدید به مراتب بهتر از زندگی بسیاری از کودکان بزرگ‌شده در خانوادة تنی‌شان بود:
«مادر و پدرم خیلی بیشتر از بچه‌های خودشون به من می‌رسیدن، باور کنین ما همین جوری بودیم. می‌رفتم روی سکو توی زمین بازی وایمیستادم و می‌گفتم شما همه‌تون نوکرای من هستین؛ اینها رو در حالی می‌گفتم که خودم یه بچه یتیم گلاسکویی بودم... در مقایسه با بقیة بچه‌ها اونقدر وضعم خوب بود که دیگه جایی برای حسادت نمی‌موند.»(1)
اصطکاکاتی که در میان اعضای خونی خانواده‌ها پیش می‌آید در سال‌های زندگی رابرت جایی نداشت:«روح و روانم لطمه ندیده.» اما شدیداً نسبت به جایگاهش به عنوان یک کودک تحت سرپرستی دیگران حساسیت پیدا کرده بود.




 
 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.