شماره 182    |    21 آبان 1393

   


لشکر نامه دیلمقانی

سرلشکر محمد دیلمقانی در سال 1299ش در یکی از محلات قدیمی شهر مشهد به دنیا آمده است. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه شرق و عنصری و مقطع دبیرستان را در دبیرستان شاهرضا به اتمام رسانده، سپس در سال1316ش وارد دبیرستان نظام مشهد می‏‏شود. علاقه به خدمت در نظام موجب می‏‏شود تا از مهرماه 1319 وارد دانشکده افسری شود و در رسته مهندسی آموزش ببیند. وی در سال 1324ش به مشهد منتقل می‏‏شود. فعالیت‏ها‏ی محمد دیلمقانی در مشهد، سنندج، بیرجند، بلوچستان، کرمانشاه و تهران گسترده و بیشتر در مسائل فنی و پشتیبانی بوده است. وی در مهرماه 1354به درجه سرلشکری نائل می‏‏شود.


مبارزات اسلامی دانشجویان خارج از کشور در گفتگو با باقرنژاد

جلد نخست تاریخچه مبارزات اسلامی دانشجویان در خارج از کشور «اتحادیه انجمن‏ها‏ی اسلامی دانشجویان در اروپا (1360- 1344)» در 1386 و جلد دوم آن در 1388 با کوشش مجتبی باقرنژاد منتشر شدند و مورد توجه محافل مرتبط با تاریخ انقلاب اسلامی قرار گرفتند. اخیراً با خبر شدیم جلد سوم نیر همراه با اسناد و تصاویر متعددی که بر جذابیت اثر افزوده روانه بازار نشر شده است. انتشار جلد سوم فرصتی فراهم آورد تا بار دیگر با آقای باقرنژاد گفتگو بنشینیم. او صمیمانه ما را در منزل خود پذیرفت و به پرسش‏ها‏ی ما پاسخ گفت. پیشتر با ایشان در مهر 1390 گفتگویی برای انتشار دو جلد نخست این اثر داشتیم که در اینجا می‏توانید بخوانید.


کارگاه سه روزه «روش شناسی تاریخی»

گروه روش شناسی و تاریخ‌نگاری، کارگاه سه روزه «روش شناسی تاریخی» را به مدرسی دکتر ابراهیم توفیق، جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، حسام الدین صفاری و سید مهدی یوسفی برگزار می‌کند.


تهران، خیابان آشیخ هادی

کتاب «تهران، خیابان آشیخ هادی» که نامه‌های احمد شاملو به ع.پاشایی را شامل می‌شود اخیرا از سوی نشر چشمه انتشار یافته است. حقوق مادی اثر مورد نظر نیز همانطور که در کتاب به آن اشاره شده، متعلق به خانه موزه بامداد است و نسخه‌های اصلی نامه‌های چاپ شده در کتاب نیز در این خانه موزه نگهداری می‌شوند. نامه نگاری‌های میان «شاملو» و «پاشایی» از نیمه دهه‌ 50 آغاز می‌شود و در سال‌های پس از انقلاب هم ادامه می‌یابد.پاشایی درباره این مجموعه 200 صفحه‌ای می‌گوید:«در همه جای دنیا مرسوم است که نامه‌های به‌جامانده از چهره‌های سرشناس و محبوب بعد از مرگ‌شان در اختیار عموم قرار بگیرد،


ثبت تاریخ شفاهی، مقدمه نظریه پردازی است

سید فرید قاسمی، متولد سال ۱۳۴۳،نویسنده بیش از ۱۰۰ کتب و ۱۰۰۰ مقاله معتقد است: تاریخ شفاهی مقوله‌ای نیست که هر زمان دلمان خواست به سراغ اش برویم. چون ممکن است مصاحبه شونده در میان نباشد. از خود بپرسیم از روزنامه نگاران ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ چند تن زنده‌اند؟ آیا خاطراتشان ثبت شده؟ راه دور نرویم از یادمانده‌های روزنامه نگاران ۳۶سال اخیر چه میزان ضبط شده؟ این پرسش‌ها ما را به این نکته رهنمون می‌کند که کار در خوری صورت نگرفته، چون کوشش شخصی جوابگو نیست.


جریان اقتباس امروز تشنه هم اندیشی نویسندگان و فیلم سازان است

یك پژوهشگر تاریخ معاصر گفت: خاطرات را باید غنی سازی ادبی كنیم تا خواننده بیشتری پیدا كنند. نویسنده «خاطرات احمد احمد» درباره موضوع اقتباس ادبی به خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری گفت: اقتباس درجات مختلفی دارد، اقتباس صددرصد اتفاق نمی افتد اما درجات مختلفی از عالی تا پایین داریم. من به این قائلم كه اقتباس در فضای هرمنوتیك نوعی قرائت جدید از اثر و كاری است كه قبلا صورت گرفته. یك كارگردان و فیلم نامه نویس قرائتی از یك كار دارد و افراد دیگر قرائت های دیگری از آن دارند؛ كما این كه در موضوعات تاریخی می بینیم كه قیام عاشورا یك بار به شكل «روز واقعه» ساخته می شود و یك بار دیگر به شكل «مختارنامه».


گفت وگو جماران با خواهر شهید تندگویان؛

جماران: آزاده شهیدی که تاریخ شهادت ندارد. وزیری که روی سنگ مرازش تاریخ شهادت درج نشده است. گزارش های رسمی در مورد نحوه و تاریخ شهادتش هنوز منتشر نشده است.11 سال بعد از اسارت پیکر مومیایی شده اش از عراق به ایران منتقل شده و در قطعه 72 بهشت زهرا به خاک سپرده شد. خواهرش فاطمه تندگویان از دوران جوانی محمد جواد می گوید: ظاهر و باطنش یکی بود. انسانی چند بعدی بود که اهل افراط و تفریط نبود


روز همگانی برای طرح تاریخ روستا

یک روز همگانی برای طرح لاتاری میراث برگزار شد که هدف از آن ایجاد "نقشه تاریخی" روستاهای گریت ویتلی Great Witley و لیتل ویتلی Little Witleyاست. داوطلبان گروه تاریخ شفاهی ویتلی آغاز به ضبط مصاحبه ها با ساکنان محلی نموده اند تا خاطرات شخصی و واقعیت جالب این منطقه را ثبت نمایند. صداهای ضبط شده به همراه تصاویر، مردم و رویدادها برای ایجاد نقشه بر خطی استفاده خواهد شد که در دسترس کسانی قرار می گیرد که مایل به دیدن یا شنیدن آن باشند.


جشنواره تاریخ شفاهی در ماتئوس

ماتئوسMathews ، ویرجینیا Virginia- جشنواره تاریخ شفاهی و فرهنگ عامه در تاریخ 25-22 اکتبر همزمان با چندین رخداد زمان بندی شده در کتابخانه یادمان ماتئوس در خیابان اصلی این شهر برگزار شد. این جشنواره بخشی از برنامه انجمن تاریخ ماتئوس با عنوان «سال کشف تاریخ در ماتئوس» است و به طور مشترک توسط انجمن تاریخ ماتئوس و میدلسکس Middlesex و برنامه ساموئل پرکتور Samuel Proctor در بخش تاریخ شناسی دانشگاه فلوریدا برگزار خواهد شد.


انتشار شماره پاییز «گذشته و حال»

شماره 225 فصلنامه گذشته و حال Past & Present ویژه پاییز 2012منتشر شد. این فصلنامه که از 1952 منتشر می‏شود، از جمله با سابقه و معتبرترین نشریات تاریخی در کشورهای انگلیسی زبان است. گذشته و حال نشریه‏ای دانشگاهی و پژوهشی است که نقشی اساسی در گسترش تاریخ اجتماعی داشته است. در 1952 شماری از تاریخ نگاران مارکسیست و غیرمارکسیست این نشریه را راه انداختند. برخی اعضای گروه تاریخ‏نگاران حزب کمونیست انگلستان از جمله تاریخ‏نگاران مارکسیست بنیانگذار آن بودند؛ کسانی چون ادراود آرتور تامسون Edward Arthur Thompson، اریک‏هابزبامEric Hobsbawm، رادنی هیلتون Rodney Hiltonو دونا تورDona Torr.


وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

 


 

● جلسه‌های راه‌اندازی رشته تحصیلی تاریخ شفاهی در حال برگزاری است
● حضور فرمانده نیروی انتظامی در جلسه 223 کارگروه تاریخ شفاهی
● کارگاه تدوین تاریخ شفاهی دفاع مقدس در ساری برگزار شد
● ویژه‌نامه تاریخ شفاهی مجله «راه» منتشر می‌شود
● انتشار نخستین کتاب مجموعه «تاریخ شفاهی ادبیات قدیم ایران»
● شفاهیت همچنان پابرجاست
● نقد کتاب «شفاهی و مکتوب در نخستین سده‌های اسلامی»
● برگزاری اولین کنگره بین‌المللی تاریخی محلی مازندران
● بررسی و تحلیل تاریخ‌نگاری محلی گیلان
● فراخوان پنجمین جشنواره خاطره‌نویسی استان همدان
● همکاری مجمع «مهتاب» در برگزاری همایش بررسی نقض بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول
● رونمایی چهار جلد مجموعه روزشمار جنگ تحمیلی عراق علیه ایران
● سندی مهم از قیام اسلامی 29 بهمن مردم تبریز
● سرگذشت شهید مدرس به روایتی دیگر
● ارایه نسخه الکترونیکی خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی
● كتاب «اعدام انقلابی رزم آرا به روایت اسناد» منتشر شد
● همراهی خاطرات سیدعلی صالحی با سروده‌هایش
● نگاه «گفت‌وگوهای سینمایی» به دهه شصت
● ترجمه یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی درباره روابط تاریخی چین و ایران
● سرقت بیش از 80 هزار نسخه کتاب و دست نوشته فلسطینی
● دانش آموزان هندی-پاکستانی از  تاریخ شفاهیشان  برای هم می گویند



نظریه تاریخ شفاهی-۱۹
نویسنده: لین آبرامز
Lynn Abrams
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی


خودزیست‌نامه
تمیز تاریخ شفاهی از خودزیست‌نامه چندان دشوار نیست. تاریخ شفاهی غالباً ماهیت خودزیست‌نامه‌‌ای دارد زیرا شخص در واقع روایت خود را از وقایع گذشته و از منظر کسی که در خودش غور و تفکر می‌کند، به ما می‌گوید. در بسیاری از روایت‌های تاریخ شفاهی می‌توان خصوصیات خودزیست‌نامه‌ای یا به عبارتی جزئیاتی را که نقل آنها از نظر راوی به صلاح بوده، مشاهده کرد. راویان عموماً داستان‌های خود را از منظر اول شخص (ضمیر «من») یا از نظرگاه شخصی خود نقل می‌کنند. خودزیست‌نامه نیز همین گونه است یعنی زندگی یک فرد را در قالب فهم و دریافت گسترده‌تر و جامع‌تری از گذشته می‌ریزد، ابعاد خصوصی را به ابعاد عمومی زندگی و رویدادهای شخصی را به رویدادهای سیاسی پیوند می‌زند. اما وجه متمایزکنندة اساسیِ مصاحبة تاریخ شفاهی از خودزیست‌نامه، حتی در جایی که با رویکرد داستان زندگی به قضیه وارده شده‌ایم، مداخلة مصاحبه‌گر است. پورتلی در این زمینه می‌گوید:«شاید روایت شفاهیِ خودزیست‌نامه‌ای در ظاهر با سایر متن‌های خودزیست‌نامه‌ای شباهت زیادی داشته باشد، اما بر فعل خودزیست‌نامه‌ایِ کاملاً متفاوتی بنا شده، زیرا مرجعیت در آنها با یکدیگر فرق می‌کند.»(1) مداخلة مصاحبه‌گر موجب انتقال مرجعیت از راوی می‌شود و موقعیتی را می‌آفریند که مایکل فریش(2)  از آن به «مرجعیت مشترک» (3) یاد کرده است.(4) بنا بر این شاید قصه‌ای که گفته می‌شود در ماهیت خود مستقل از مصاحبه‌گر باشد ولی شیوه بیانش از نوع مداخلة وی تأثیر می‌پذیرد. در مورد خودزیست‌نامه‌های مکتوب رایج باید گفت که غالباً ناشر یا ویراستار در آنها اِعمال نفوذ می‌کنند، اما ابتکار عمل همچنان در دست نویسنده است و اوست که تصمیم می‌گیرد چگونه روایت خود را بنویسید، در آن چه بگنجانَد و چه نگنجانَد، شکل داستانش را چگونه دربیاورد و مواردی از این قبیل. بر خلاف داستان‌گویی یا حتی خودزیست‌نامه‌نویسیِ طبقة متوسط جامعه که نویسنده یا سخنگو با تکیه بر مشروعیتِ برگرفته از سنت یا پایگاه اجتماعی‌اش رشته سخن را به دست می‌گیرد، راویِ مصاحبة تاریخ شفاهی مشروعیت سخنگویی‌اش را از مصاحبه‌گر اخذ می‌نماید. پس هر یک از این دو، فرایند و فراوردة متفاوتی دارند. تاریخ شفاهی قادر است در مقطع زمانی مشترک بین مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده، گذشته را از نو در خیال آنها زنده کند. غالباً قدرت یا اختیار در کلیت فرایند مصاحبه و فعالیت‌های پس از آن دست به دست می‌شود: ممکن است مصاحبه‌شونده در جاهایی دست به قدرت‌نمایی بزند مثلاً در بازبینی‌های بعد از مصاحبه و تأئید واج‌نگاشت، اما مسئولیت محصول نهایی هیچ‌گاه به طور محض بر عهدة او نیست.




 
 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.