شماره 178    |    16 مهر 1393

   


همایش ملّی ایران‌شناسی، فرهنگ و آداب و رسوم

به گزارش روابط عمومی این دانشگاه، دکتر منصور طرفداری مدیر گروه ایرانشناسی از برگزاری اولین همایش علمی دانشگاه در اردیبهشت 94 خبر داد و گفت:پس از برگزاری چندین جشنواره ایرانشناسی طی سالهای گذشته به پیشنهاد ریاست دانشگاه مقرر گردید در کنار جشنواره همایش علمی برگزار شودکه با پیگیری های صورت گرفته، شورای دانشگاه برگزاری همایش مزبور را با همکاری بنیاد میبدی، وزارت کشور، بنیاد ایرانشناسی، دانشگاه یزد و تعدادی دیگری از دانشگاهها و مراکز پژوهشی تصویب نمود.


فریادی در برهوت-۱

اولین بار که با نام مهدی فضلی‏نژاد آشنا شدم در حین مطالعه کتاب شریعتی به روایت اسناد ساواک بود. در این کتاب ضمن گزارشی کوتاه به فعالیت وی اشاره شده بود. همواره این مسئله در ذهنم وجود داشت تا این که یک روز به طور اتفاقی نشانی‏اش را پیدا کردم. مرحوم دکتر مهدی فضلی‏نژاد از جمله پزشکان متعهد و انقلابی بود که در جریان مبارزات انقلابی مردم مشهد حضور داشته و از شاهدان عینی وقایع انقلاب بود. وی در ‏1305ش در محله سرشور مشهد به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی را در مدرسه منوچهری به پایان رساند.


هوگو چاوز: زندگی اول من

کتاب «هوگو چاوز: زندگی اول من» نوشته ایگناسیو رامونت٬ روزنامه‌نگار فرانسوی- اسپانیایی در واقع مصاحبه‌های نویسنده با هوگو چاوز رهبر فقید ونزوئلا است که به یکی از پرفروش‌ترین کتاب کوبا و آمریکای لاتین تبدیل گردیده است. ایده این کتاب برداشتی از کتاب صد ساعت گفتگو با فیدل کاسترو رهبر انقلاب کوبا و رئیس جمهوری سابق این کشور است. کتاب یاد شده نتیجه سه سال و 200 ساعت گقتگو با شخص چاوز بوده است.


قدرت تركيبی: ژن‌ها، ژنوميك و تاريخ

رابرت بيوينز؛ _ ژنوم آيا ژن برای مورخان «خاص» است؟ در اين صورت مفهوم «ژن» چه اثراتی بر درك ما از تاريخ داشته است؟ به‌طورقطع در دركي حرفه‌ای، عمومی و وسيع، ژنتيك و تاريخ در برخی زمینه‌ها با يكديگر در گفت‌وگو بوده يا هستند، اما دیدگاه مورخان و ژنتيك‌دانان درباره‌ی روابط بین ژنتیک و تاریخ متفاوت است. رابرت بيوينز(ترجمۀسيد محمدباقر آقايي نياركي): آيا ژن براي مورخان «خاص» است؟ در اين صورت مفهوم «ژن» چه اثراتي بر درك ما از تاريخ داشته است؟ به‌طورقطع در دركي حرفه‌اي، عمومي و وسيع، ژنتيك و تاريخ در برخي زمینه‌ها با يكديگر در گفت‌وگو بوده يا هستند، اما دیدگاه مورخان و ژنتيك‌دانان درباره‌ی روابط بین ژنتیک و تاریخ متفاوت است.


ناگفته‌های روزهای اول جنگ نقد و بررسی شد

نویسنده کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» گفت: کتاب‌هایی که در زمینه جنگ تحمیلی نوشته می‌شود، متأسفانه از دوره چند ماهه نخست جنگ تحمیلی عبور می‌کنند یا آن را نادیده می‌گیرند و در برخی جاها نیز خصمانه، ارزیابی نادرستی از عملکرد ارتش ارائه داده‌اند. به گزارش خبرنگار سرویس «فرهنگ حماسه» ایسنا، صبح ۱۰ مهر ماه - مراسم نقد و بررسی کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» با حضور امیرسرتیپ صادقی گویا و جمعی از پژوهشگران و منتقدان عرصه کتاب در پنجمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس برگزار شد.


سپهري به روايت سيف الله عباسي مقدم

خبرش را همکار جوانم مهدي عرشي مي دهد؛ اينکه يکي از کارکنان سابق مهمانسراي شربتي کاشان، از سهراب سپهري يک نقاشي يادگاري دارد. کافه يا مهمانسراي شربتي را کاشاني ها در کلام عادي و روزمره با همان مخفف «مهمانسرا» مي شناسند و وقتي مي خواهند جايي را در خيابان شهيد رجايي - به عنوان خيابان اصلي شهر- آدرس بدهند، آن را مبدا در نظر مي گيرند. در حالي که نه از تاک نشان است و نه از تاک نشان و اين کافه سال هاست برچيده شده. با اين حال اين اسم براي اهالي شهر آنقدر معرفه است که نه گوينده به خودش زحمت توضيح مي دهد و نه شنونده سوال مي کند که کدام مهمانسرا. انگار فقط يک مهمانسرا بوده و آن هم مهمانسراي شربتي بوده.


با این طرح تاریخ آمریکائیان آفریقایی تبار شنیده می‏شود

دورهام، کارولینای شمالی- وقتی که طرح تاریخ‏سازان The History Makers تازه در حال شکل‏گیری بود، جولیانا ریچاردسونJulieanna Richardson به دورهام آمد تا حمایت کسی را که قاطعانه تاریخ را ساخت، جان‏هاپ فرانکلین را جلب کند. او چند ساعتی را در منزل جان گذراند و در آنجا درباره این طرح تازه شکل گرفته گفتگو کردند. جان، نامه خود را در حمایت از این طرح نوشت و مصاحبه‏اش بعدها به عنوان یکی از 2600 مصاحبه ویدئویی تاریخ شفاهی بایگانی شده آمریکائیان آفریقایی‏تبار که جزء جدانشدنی از تاریخ ایالات متحده آمریکا هستند، بایگانی شد.


تلاش دولت فیلیپین برای حفظ خاطرات

دولت فیلیپین،42 سال پس از اعلام حکومت نظامی در این کشورتلاش می‏کند فیلیپینی‏ها‏ قساوت‏ها‏ی انجام شده در تاریک‏ترین دوره تاریخ معاصر این ملت را فراموش نکنند. رئیس کمیسیون حقوق بشر لورتا آن روزالس(Loretta Ann Rosales) در این مورد گفت کمیسیون حقوق بشر طرح تاریخ شفاهی را برای مصاحبه با قربانیان حکومت نظامی و جمع‏آوری ادبیات، یادبود‏ها‏ و مطالب دیگری که پنجره‏ای را برای جوانان رو به گذشته باز می‏کند، در دست انجام دارد. روزالس خود قربانی این دیکتاتوری بوده است و داستان شکنجه شدن او از سوی سربازان به اتهام طرفداری از کمونیست‏ها‏ ‏بخشی از این طرح خواهد بود.


گناه جنایات جنگی در فلسطین بر گردن آمریکا‏‏ست

آمریکا‏‏ در جنگ بین اسراییل و فلسطین میانجی بی‏‏طرفی نیست. این کشور شریکی فعال برای اسراییل بوده و در جنایت‏های اخیر اسراییل علیه فلسطینیان، کشتارهای دسته جمعی و ویرانی‏ها و خرابی‏هایی که در طول تابستان در نوار غزه به بار آورده، مقصر اصلی بوده است. این واقعیت که آمریکا‏‏ حامی این رنج غیرقابل تصور است، می‏تواند انگیزه خوبی برای تلاش‏های مصرانه آمریکا‏‏ باشد تا نگذارد فلسطینیان از هیچ کدام از ابزار پاسخگویی بین‏المللی همچون دادگاه بین‏المللی عدالت و دادگاه جرایم بین‏المللی استفاده کرده و اسراییل را مسئول همه چیز بدانند. زمانی که جمعیت بومی و آواره توسط ابرقدرت‏هایی همچون آمریکا‏‏ از دسترسی به فرصت‏هایی برای اثبات حقانیتش منع می‏شود، حتماً بی‏‏عدالتی و ظلمی در کار است، آن هم ظلمی بزرگ.


وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

 


 

● پيشنهاد ثبت تاريخ شفاهي كميته امداد امام خميني(ره)

● ارایه درس تاریخ شفاهی برای «پیام‌آوران ایثار»

● آموزش جوانان خوزستان برای ثبت تاریخ شفاهی

● نویسندگان، ناشران و ضعف اسنادی در حوزه تاریخ شفاهی

● فراخوان تاریخ شفاهی شهریار

● رونمایی از کتاب «دا» در نیویورک

● سفر «جمیله بوپاشا» به ایران

● معنای واقعیت گذشته چگونه قابل بازسازی است؟

● آماده‌سازی نسخه صوتی سه کتاب خاطرات

● یک روزنامه اقتصادی خاطرات شهرام جزایری را منتشر می‌کند

● میراث بنگلادشی‏ها در یک مجموعه



نظریه تاریخ شفاهی-۱۵
نویسنده: لین آبرامز
Lynn Abrams
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی


روایت
ماهیت روایی را نمی‌توان از تار و پود شفاهیت مصاحبه جدا نمود. راه و رسمی که مردم با تمسک به آنها داستان می‌سازند و دنیای خود را به واسطة همان داستان‌ها تفسیر می‌کنند به روایت-دومین مشخصة متمایز شفاهیت-موسوم است؛ به بیان دیگر، روایت را باید قالبی برای «ترجمة دانسته‌ها به گفته‌ها» تلقی نمود.(1) تقریباً تمام تاریخ‌های شفاهی، یا دست کم اقاریری که در مصاحبه‌های غیر رسمی، غیر ساختارمند یا نیمه‌ساختارمند از راوی استخراج شده است در قیاس با قالب رسمیِ پرسش و پاسخ، به وضوح مشخصه‌های روایی خود را به نمایش می‌گذارند. داستانِ نقل‌شده را به کمک عناصر متنوعی مانند نقل قول غیر مستقیم، افزودن نظر، بازاندیشی، و گریز به دیگر ماجراها در قالب روایی می‌ریزند و به نمایش می‌گذارند. در این مسیر شاید از کدهای ساختاری مشخصی که منحصراً از فرهنگ بومیِ روایت و راوی اخذ شده نیز استفاده گردد. مثلاً اقاریر شخصی به نام آفیه(2)  از بومیان قبیلة اینویی(3)  در شمال کانادا را که در دهه 1990 به زبان بومی خودش، اینوکتیتوت،(4)  سخن گفته است، می‌خوانید:
«من هست آفیه آوا. حالا شروع خواهد شد. از اجدادم شروع خواهد شدم. چطوری بود؟ یک دقیقه صبر کرد. باید دید از کجا شروع کرد... یا از کدوم آدم... حالا یک دقیقه صبر کرد...
حالا خانوادة اجدادی من، این جوری بوده که. خانواده آروارلوک من رو به فرزندخوندگی گرفت. آروارلوک و زنش، لاپالیک، من رو به فرزندی گرفته بودی... آروارلوک داشت یک مادر به اسم آقاق و یک پدر به اسم آتارجوآت... حالا اقوام واقعی من: کوبلو بود پدر واقعی من، و سولا هم بود مادر واقعی. من همه اجداد کوبلو یادم نبوده، اما ندونست مادر و پدرش کیا بودن... مادر واقعی من، خب پدرش نوتاراریاق بود و مادرش هم کائوکجاک...»(5)
حتی از روی متن واج‌نگاشت و برگرداندة مصاحبه نیز به راحتی می‌توانیم ساختار و شیوه مشخص نقل تاریخ خانوادگی در میان نسل ریش‌سفیدان قبیله اینویی را تشخیص بدهیم. در الگوی متداول غربی ابتدا تاریخ و محل تولد را ذکر می‌کنند، ولی در اینجا شفاهیت و روایت با مشخصه‌هایی منحصر به این قبیله دیده می‌شود. مسلماً می‌توان برخی از منابع مکتوب را مثال زد که فرم‌های روایی آنها با این نوع روایت تشابه نزدیک دارند، لذا عنصر روایت کاملاً منحصر به تاریخ شفاهی نمی‌شود.




 
 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.