شماره 48    |    2 آذر 1390

   


چرا سربازان تگزاسی؟

در شماره 46 مطلبی داشتیم با عنوان «سربازان تگزاسی در بازداشتگاه‌های نازی» که محتوای آن خبر از حمایت مالی دانشگاه بایلور از یک طرح تاریخ شفاهی برای گردآوری خاطرات سربازان تگزاسی در جریان جنگ جهانی دوم می‌داد. یکی از خوانندگان گرامی در نظری که بی نام و نشانی الکترونیک ثبت کرده بود، تذکر داده بودند که درج چنین مطالبی در سایت ما دور از مسلمانی و حمایت از دیدگاه غرب درباره موضوع هولوکاست است. نظر این عزیز بدون نام و نشان درج شده بود و به همین خاطر از فعال ساختن آن معذور بودیم، اما تذکر ایشان مرا بر آن داشت تا مواردی را برای آگاهی این عزیز و دیگر خوانندگان گرامی بیان کنم.
سایت تاریخ شفاهی ایران یک رسانه تخصصی است و تلاش دارد تا به قدر بضاعت خود با نگاه علمی و پژوهشی به موضوع و اخبار تاریخ شفاهی در جهان بنگرد و از درج مطالبی با جان‌مایه‌های سیاسی، پوپولیستی و تبلیغاتی که عموماً جز لطمه زدن به فرهنگ عمومی جامعه نتیجه‌ای در بر ندارد، پرهیز کند. از چنین منظری، دیگر نمی‌توان با نگاه ایدئولوژیک به قضایای تاریخی نگریست. هر موضوعی، جدا از اینکه چه گروه یا تفکری در آن دخیل است، صرفاً به عنوان موضوعی که دستمایه یک طرح پژوهشی است نگریسته می‌شود. واقعیت این است که با گذشت شش دهه از پایان جنگ جهانی دوم، موضوعات مرتبط با این واقعه تاریخی، از جمله نسل‌کشی یهودیان، از مهمترین موضوعاتی هستند که همچنان با بودجه‌های کلان و از سوی مؤسسات و دانشگاه‌های بزرگ، معتبر و با سابقه با جدیت دنبال می‌شوند.
موضوع سربازان تگزاسی در جریان جنگ جهانی دوم نیز از همین دست است. دانشگاه خصوصی بایلور با قدمت بیش از 165 سال به دنبال ته مانده کهنه‌ سربازانی است که در دهه هشتم یا نهم زندگی خود ممکن است از آن رویدادها چیزی به یاد داشته باشند. هدف ما از پرداختن به این موضوع دقیقاً در همین نکته نهفته است. اینکه خبر دهیم در آن سوی زمین برای موضوعی که موزه‌های متعدد، مؤسسات پژوهشی مختلف، آثار بی‌شمار نوشتاری، نمایشی و سینمایی وجود دارد، همچنان برنامه‌ریزی و هزینه می‌شود و این کار، توسط بزرگترین، معتبرترین و با سابقه‌ترین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی صورت می‌گیرد.
آیا جای آن نیست، که در کشور ما نیز دانشگاه‌ها وارد عرصه شوند و برای حفظ تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، بسیار فراتر از آنچه که در یکی دو دانشگاه دولتی به طور محدود صورت گرفته، برنامه‌ریزی و هزینه کنند؟ آیا شایسته است در کشوری با این سهم بزرگ از میراث فرهنگی بشر، بعد از دو دهه از پایان جنگ تحمیلی، موضوعی با چنین اهمیتی شگرف، تنها دستمایه معدودی از پایان نامه‌های ارشد یا دکتری، آن هم صرفاً با علاقه شخصی دانشجو باشد؟ چرا بخش اصلی فعالیت‌های این عرصه با بودجه‌های دولتی صورت می‌گیرد و بخش خصوصی میلی به حضور، فعالیت، برنامه‌ریزی و هزینه کردن در این باره ندارد، و اگر داشته باشد با موانع متعدد و پیچیده در دستگاه‌های فرهنگی کشور روبه‌رو است؟ آیا جای آن نیست، دانشگاه‌ها برای این دو حادثه بزرگِ تاریخ معاصر کشورمان، همتای دانشگاه‌های خصوصی غرب برنامه‌ریزی‌ بلندمدت کنند؟

محمد کریمی


زیتون سرخ (۴۸)
خاطرات‌ناهید‌یوسفیان
گفت و گو و تدوین: سیدقاسم‌یاحسینی
انــتــشـارات‌سـوره‌مــهــر(وابسـته‌بـه‌حـوزه‌هنـری)
دفتـرادبیات و هنر مقـــاومت
نقل و چاپ نوشته‌ها منوط به اجازه رسمی از ناشر است.


گفتم: «زائو من هستم!»
از آنجا كه شكمم خيلي كوچك بود، اصلاً معلوم نبود كه باردارم. آن خانم با پرخاش گفت: «خانم ما را مسخره نكن، برويد بيرون!»
ـ شما را به دينتان سوگند، بياييد مرا معاينه كنيد. بچه دارد به دنيا مي‌آيد.
مرا معاينه كردند، ديدند راست مي‌گويم! فوراً بستري‌ام كردند. تا دكتر بالاي سرم آمد، بچه خودش به دنيا آمد. دكتر بچه را گرفت و گفت: «دختر است!»
دوست داشتم فرزندم پسر باشد. با خودم فكر مي‌كردم كه اگر فرزند دوم هم پسر باشد، با روزبه همجنس مي‌شود و بزرگ كردن دو پسر و تربيت آن‌ها راحت‌تر است. اما دختر بود. نام دخترم
را لاله گذاشتم.
دو روز بود كه از بيمارستان مرخص شده بودم. روزبه نمي‌توانست به تنهايي به دستشويي برود. بايد حتماً يكي او را مي‌گرفت. جثه قوي و سنگيني هم داشت و من كه به تازگي زايمان كرده بودم بايد او را بغل مي‌كردم و به دستشويي مي‌بردم. فشار زيادي روي دل و كمرم مي‌آمد، اما چاره‌اي نداشتم. كسي نبود كه به من كمك كند. روزبه هم فقط نزد خودم آرام مي‌گرفت.
چند روز بعد، از اداره به من زنگ زدند. گفتند: «خانم چرا نمي‌آيي سر كارت.»
ـ من وضع حمل كرده‌ام. روز پنجم شهريورماه.
رئيسم گفت: «عجب آدم زرنگي هستي. اگر مي‌دانستم بارداري حكمت را براي سه ماه ديگر مي‌زدم. حالا سه ماه حقوق مفت و مجاني مي‌گيري.» خنديدم و گفتم: «حقم است!»
حقوقم در ماه‏‌، ده‌هزار و پانصد تومان بود كه در سال 1360 حقوق خيلي خوبي بود. با اين حقوق مي‌توانستم به راحتي زندگي كنم. البته مادر و خواهر علي با كار كردن من مخالف بودند اما من به نظر آن‌ها توجه نكردم. شهريور، مهر و آبان را در مرخصي با حقوق بودم. لاله جثه ضعيفي داشت. خيلي نگران بودم كه بر اثر قرص و آمپول‌هايي كه مصرف كرده بودم خداي نكرده ناقص باشد. مدتي بعد او را نزد دكترم بردم. بچه را از من گرفت، بالا برد و دستانش را پايين آورد. لاله از آن بالا در دستان دكتر افتاد. دكتر گفت: «خانم خدا را شكر كن. بچه‌ات سالم و باهوش است. فقط كمي ضعيف است.»
خدا را از صميم قلب شكر كردم.
 
فصل هفدهم

قبل از اينكه لاله را به دنيا بياورم، براي دريافت گواهي راهنمايي و رانندگي ثبت‌نام كردم. ماشين علي را از اهواز به شاهرود برده بودند. اگر من گواهي‌نامه مي‌گرفتم مي‌توانستم از آن استفاده كنم و بسياري از مشكلاتم نيز حل مي‌شد. چهار، پنج روز پس از تولد لاله اسمم براي امتحان درآمد. من هيچ تمرين عملي نداشتم و حتي كتاب آيين‌‌‌‌نامه را هم نخوانده بودم. پدرم گفت: «برو امتحان بده!»
ـ من چيزي بلد نيستم.
ـ ياد مي‌گيري!
ـ روزبه و لاله چه مي‌شود؟
ـ آن‌ها را من نگه مي‌دارم.


 

«جاده جنگ» برنده گران‌ترين جايزه ادبي تاريخ ايران

به گزارش سايت تاريخ شفاهي ايران؛ رمان «جاده جنگ» روايتي مستند و واقعي از حوادث تاريخي و سياسي نيم قرن اخير كشورمان است. ماجرا از شمال خراسان اغاز مي‌شود و در پايان نیز به خراسان ختم مي‌شود. نقطه شروع اين رمان به حضور متفقين و تجاوزات روسيه در جنگ جهاني دوم برمي‌گردد.


تاريخ شفاهي نقش استان مازندران در درگيري‌هاي كردستان تدوين مي‌شود

به گزارش سايت تاريخ شفاهي ايران؛ دوازدهمين كارگاه آموزش تاريخ‌شفاهي دفاع‌مقدس (23 شهريور ماه) در استان مازندران، با حضور جمعي از اساتيد و كارشناسان برجسته حوزه تاريخ‌نگاري و تاريخ شفاهي برگزار شد. با گذشت نزديك به 2 ماه از برگزاري اين كارگاه با حسين ولي‌پور، مسوول واحد تاريخ شفاهي دفاع‌مقدس استان صحبت كرديم تا اطلاعاتي درباره روند تغييرات در حوزه تاريخ شفاهي استان مازندران بعد از برگزاري كارگاه آموزشي تاريخ شفاهي در اين استان داشته باشيم.


تاريخ شفاهي بمباران چهارم آذر و نقش انديمشك در جنگ نوشته مي‌شود

به گزارش سايت تاريخ شفاهي ايران؛ «مرتضي طيبي»، نويسنده دفاع‌مقدس و مسوول موسسه فرهنگي هنري «طلوع غدير جنوب» از انتشار كتاب «نقش انديشمك در جنگ ايران و عراق» كه شامل خاطرات شفاهي سازمان ها و نهاد‌هاي مسوول زمان جنگ در اين شهر است، خبر داد و افزود: «براي بررسي نقش انديمشك در جنگ تحميلي به بررسي جغرافياي سياسي، نظامي و منطقه اي اين شهر پرداختيم.


فصلنامه مطالعات تاریخی، شماره 32

شمارۀ سی و دوم (بهار 1390) فصلنامه مطالعات تاریخی که موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی متولی آن است در روزهای پایانی آبان سال 1390 منتشر شد. در این شماره 7 مقاله همراه با یک سند با عنوان «روحانیت و 15 خرداد» گرد آمده است. در بخشی از سخن اول این شماره می خوانیم: "...


آرزوهايی براي كتاب سال دفاع‌مقدس

احد گودرزیانی،نويسنده و روزنامه نگار: اين روزها درباره خاطره دفاع‌مقدس، مي‌توان زياد و بسيار گفت و نوشت. آن‌قدر آثار اين حوزه زياد شده است كه خود به خود اجازه اين كار را مي‌دهد و مي‌طلبد. به عبارت ديگر، گوشزد مي‌شود كه وقت نقد جدي آثار فرارسيده تا از دل وضعيت توام با بسياري خاطرات منتشر شده و نقدهاي جان‌دار، كتاب‌هاي بهتر و برتر خلق شود.


جايزه كتاب سال دفاع‌مقدس به 52 نويسنده، هنرمند و ناشر اهدا شد

برگزيدگان پانزدهمين دوره جشنواره انتخاب كتاب سال دفاع‌مقدس، امشب (30 آبان) در تالار خليج‌فارس باغ‌موزه دفاع‌مقدس معرفي شدند. در اين مراسم از 42 نويسنده، شاعر، پژوهشگر و نمايشنامه‌نويس، چهار طراح جلد و 6 ناشر فعال دفاع‌مقدس تجليل به عمل آمد و جوايز آن‌ها اهدا شد.


شماره 162 كتاب ماه تاريخ و جغرافيا

شماره 162 «كتاب ماه تاريخ و جغرافيا» با رويكرد «چالش‌هاي همگرايي فارسي زبانان» به كوشش موسسه خانه كتاب منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان تاريخ قرار گرفت. اين ماهنامه تخصصي در اين شماره به موضوع تاريخ تجزيه ايران، گسست‌ها و پيوندها پرداخته است.


یادی از «نامی که ماند»

در تاریخ نگاری شفاهی، هر قدر که شاهدان و ذهنیت‌های بیشتری روبروی میکروفون نگارنده قرار گیرند، اثر غنی تر می شود. در این میان وظیفه ای که نویسنده بر عهده دارد این است که بدون توجه به ذهنیت و خلقیات مصاحبه شونده، به کاوش در میان گفته های او بپردازد و خاطرات موثق و مطابق با شواهد تاریخی را از میان آنها جدا کند. درست مانند کاوشگری که در میان ماسه های رودخانه به دنبال طلا می گردد.


بررسی تأثير گفتمان رسمی بر روايت زنان از جنگ ايران و عراق

این مقاله برگرفته از تحقیقی با همین عنوان است که به بررسی روایات زنان از جنگ ایران و عراق در خاطراتشان از حیث چگونگی رابطه آنها با گفتمان رسمی جمهوری اسلامی می پردازد.فرضیه اصلی آن این است كه زنان در روایت خاطراتشان از جنگ ایران و عراق تحت تأثیر گفتمان رسمی جامعه هستند، و خود از این روند اطلاعی ندارند. در واقع دانش آنها از جنگ، شكل گرفته از مفصل بندی گفتمان رسمی جامعه است.


بازگشت انگلیسیها به ایران پس از کودتا

کودتای 28 مرداد 1332، بازگرداندن محمدرضاشاه به ایران و تشکیل دولت زاهدی برای دولت‌های آمریکا و انگلیس پیروزی بزرگی بود. به ظاهر دوره بحران نفت ملی شده ایران پایان یافت. اما حل مسئله نفت مستلزم سلسله مقدماتی بود که بیش از یکسال به طول انجامید.


گفت‌وگو با صادق زیباکلام درباره آخرین کتابش- بخش پایانی

در شماره 47، بخش نخست را خواندیم. بخش دوم و پایانی در ادامه می آید: در سال‌های آخر رژیم شاه، وضع اقتصادی مردم خیلی خراب شده بود، تورم بیداد می‌کرد، فقر از در و دیوار شهرهای ایران می‌ریخت، شکاف طبقاتی افزایش یافته بود یا به تعبیر خانم کدی، روستاییان مهاجر به شهرها بدل به پیاده‌نظام انقلاب شده بودند و غیره اصلاً موافقتی ندارم. بلکه من با عدد و رقم نشان داده‌ام که وضع اقتصادی ایران و مردم در سال‌های 57، 56 به نسبت پنج سال قبل از آن به مراتب بهتر هم شده بود.


یک سایت آنلاین آلبوم عکس، خاطرات جنگ جهانی دوم را جمع آوری می کند

سایت هزار خاطره، یک شرکت آلبوم عکس تاریخ خانواده، روایات شفاهی کهنه سربازان را در اختیار کتابخانه کنگره می گذارد. یک شرکت آلبوم عکس خانوادگی در سانفرانسیسکو، به نام هزار خاطره، در حال جمع‏آوری روایات شفاهی کهنه سربازان جنگ جهانی دوم در یونت ویل(Yountville) در ایالت کالیفرنیا است تا آنها را در اختیار کتابخانه کنگره بگذارد.


موزه تاريخ وارن کانتی به دنبال تاريخ شفاهي های جنگ دوم جهاني

مانماوس Monmouth، ایلینویز- موزه تاريخ وارن کانتی (The Warren County History Museum) در ايالت ايلينويز طي مراسمي در آخرين جشن عمومي خود از سربازان جنگ جهاني دوم قدرداني و پذيرايي كرد. 37 تن ازکهنه سربازان جنگ جهاني دوم در مراسمي در گراند گالريِ موزه تاريخ شهر وارن حضور به هم رساندند.


تاريخ شفاهي در جنوب شرق آسيا -27

چنان‌ كه اشاره شد، زمان و مكان خاص، موضوع مطالعه، گفت‌وگو و مصاحبه‌هاي گفت و شنودي با هم و استراق‌سمع و مشاهده، از فنون اصلي كسب اطلاعات هستند. پيشينه شخصي و موقعيت اجتماعي پژوهشگر ميداني، دسترسي مؤثر، پذيرش، حسن تفاهم و اعتقاد به توسعه رابطه با خبررسانان، نقش منتقدانه‌اي در پژوهش ميداني باز مي‌كند.


وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

 
 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.
counter UPDATE error: 1054, Unknown column 'count' in 'field list'