تدوین طرح ملي تاريخ شفاهي مهاجران جنگ
بخش اسناد ملی ایران در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران خبر داد طرح ملي تاريخ شفاهي مهاجران جنگ تحميلي عراق عليه ايران، به منظور گردآوري تجربه خانواده‌هایي كه در سال‌هاي جنگ از خانه و شهر خود آواره شدند و به شهرها و استان‌هاي ديگر كوچيدند، تهيه مي‌شود. اين طرح، با اتكا به منابع پژوهشي موجود در سازمان آمار ايران و كتاب‌هاي منتشر شده، در دست تهيه است و مراحل پاياني تدوين را مي‌گذراند. پس از اتمام اين مرحله، بخش اجرایي آن- كه انجام مصاحبه با گروهي از جنگ‌زدگان است- آغاز خواهد شد. طرح مزبور، در سطح ملي تعريف شده است و قابليت اجرا دارد. همچنین ويراست هشتم شيوه‌نامه تاريخ شفاهي (دستورالعمل تهيه و اجراي طرح‌هاي تاريخ شفاهي) با اصلاحات جديد كه در گروه اطلاع‌رساني منابع ديداري و شنيداري بخش اسناد ملی ایران در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به طور جمعي به دست كارشناسان اين گروه تهيه شده و موضوعات مختلف اين حوزه را مورد بحث قرار مي‌دهد، تكميل و ارائه شده است.
تهیه طرح تاریخ شفاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی
طرح تاریخ شفاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی با محوریت انقلاب فرهنگی دانشگاه‌ها در گروه اطلاع‌رسانی منابع دیداری و شنیداری (تاریخ شفاهی) معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در دست تهیه است. هدف از اجرای این طرح، گردآوری و مستندسازی مجموعه رویدادهای مرتبط با آموزش عالی بویژه از سال‌های 1359 تا 1362 اعلام شده که دوره انقلاب فرهنگی نامیده می‌شود. در این طرح قرار است مصاحبه‌هایی با افرادی که در اجرایی شدن انقلاب فرهنگی دخیل بوده‌اند، صورت گیرد. تهیه این طرح مراحل اولیه را طی می‌کند و پس از آن به صورت برنامه اجرایی به پیش می‌رود.
نشست «تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس» در دانشگاه تهران
نشست تخصصی «تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس» در محورهای موضوعی «تاریخ شفاهی در ایران از آغاز تاکنون چه مسیری را طی نموده است؟»، «مشخصه‌های تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس چیست؟»، «فرایند تدوین تاریخ شفاهی چگونه است؟»، «ظرفیت‌ها و فرصت‌های موجود در عرصه تاریخ شفاهی برای متخصصان رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی (علم اطلاعات و دانش‌شناسی) چیست؟»، و «زمینه‌های همکاری بین این دو حوزه کدام است؟» چهارشنبه 7 اسفند 1392 از ساعت 14 الی 16 در دانشگاه تهران برگزار می‌شود. در این نشست، حجت الاسلام سعید فخرزاده، مدیر واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری، ﻣﺤﺴﻦ ﻏﻨﯽ ﯾﺎری، ﭘﮋوھﺸﮕﺮ ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﻘﻼب، ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﮐﻤﺮی، ﭘﮋوھﺸﮕﺮ ﺣﻮزه اﺳﻨﺎد و ﭘﮋوھﺶ دﻓﺎع ﻣﻘﺪس و مدیر واحد پژوهش دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری و کاظم فرامرزی، رئیس کتابخانه و مرکز اسناد سازمان موزه انقلاب و دفاع مقدس حضور خواهند داشت. نادر نقشینه، عضو هیأت علمی گروه علوم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران درباره این نشست که در دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران درباره تاریخ شفاهی برگزار می‌شود توضیح داده که این نشست برای عموم آزاد نیست و در درجه اول به دانشجویان رشته آرشیو دانشگاه تهران اختصاص دارد.
برگزاری جلسه کارشناسان خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی چند استان
نصرت‌الله صمدزاده، مدیر کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری، سوم اسفند 1392 در نشست کارشناسان خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی استان‌های البرز، قزوین، قم و شهرهای دماوند، شهریار و ورامین که به همت اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان البرز در کرج برگزار شد، گفت: «از مهم‌ترین مسائلی که باید در خاطره‌نویسی مورد توجه قرار گیرد، سیر تاریخی و فرهنگی دوران هشت ساله جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و پس از آن است. جمع‌آوری خاطرات دفاع مقدس بسیار دشوار است و با گذشت سال‌ها از دوران هشت سال دفاع مقدس ممکن است برخی از رویدادهای آن دوران توسط رزمندگان به فراموشی سپرده شده باشد، لذا داشتن مطالعه کافی درباره جمع‌آوری خاطرات جنگ امری بسیار مهم محسوب می‌شود.»
کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی در همدان و کرمان
سیدعلی مساواتی، مدیر امور تحقیقات و پژوهش اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان همدان از برگزاری چهارمین دوره کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی در شهر همدان خبر داد. این دوره با موضوع «تدوین در تاریخ شفاهی» با میزبانی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان، هشتم اسفندماه 1392 در سالن جلسات بنیاد شهید و امور ایثارگران همدان برپا می‌شود. در این کارگاه آموزشی که با تدریس رحیم نیک بخت همراه است 50 نفر از کارشناسان، علاقمندان و کارکنان سازمان اسناد ملی غرب کشور، بنیاد شهید و امور ایثارگران، حوزه هنری و اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان همدان شرکت می‌کنند. دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان کرمان هم کارگاه آموزشی «شیوه های برخورد با سوژه‌های تاریخ شفاهی» را در قالب سومین جلسه از سه گانه تاریخ شفاهی این مجموعه، در اسفندماه 1392 برگزار می‌کند و ویژه علاقمندانی است که تمایل به همکاری در انجام پروژه‌های تاریخ شفاهی حوزه هنری را دارند.
گردآوری خاطرات شفاهی توسط «مرکز راویان ایثار»
داود مدیرفلاح، مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان البرز گفت: «مرکز راویان ایثار» به منظور ترویج فرهنگ ایثار و شهادت با استفاده از ابزارهای رسانه راه اندازی شده است و با هماهنگی‌های به عمل آمده با صدا و سیمای استان مقرر شده تا در بخش نخست فعالیت این مرکز، خاطرات جامعه ایثارگری به صورت تصویری و همچنین به صورت صوتی از رادیوی استان پخش شود. مقرر است تا در این مرکز از تمام ظرفیت‌های رسانه‌ای استان اعم از نوشتاری، تصویری، صوتی و رسانه مجازی برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و پررنگ‌تر شدن این موضوع استفاده شود. در این استان جمع آوری خاطرات ایثارگران که گنجینه‌های دفاع مقدس محسوب می شوند، مغفول مانده و با وجود حدود 15 هزار نفر جامعه ایثارگری فقط خاطرات حدود 500 نفر ضبط و ثبت شده است. در این مرکز مقرر است علاوه بر جمع آوری خاطرات به صورت تاریخ شفاهی و ثبت و ضبط آنها از این خاطرات انیمیشن، مستند، داستان و فیلم تهیه شود. این مرکز در قالب یک شورا متشکل از بنیاد شهید و امور ایثارگران استان، مدیریت ایثارگران استانداری، شوراهای اسلامی شهر و شهرستان، شهرداری‌ها، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و صدا و سیمای استان فعالیت خواهد کرد.»
سی‌وهفتمین نشست بانوان راوی و جشن سه سالگی
در سی‌وهفتمین نشست مجمع بانوان راوی دفاع مقدس که یکشنبه 4 اسفند1392 با محوریت «روایت بیمارستان شهید کلانتری» در حوزه هنری استان تهران برگزار شد، جشن سه سالگی این مجمع هم برگزار شد. آذرماه 1389 اولین نشست مجمع بانوان راوی دفاع مقدس با حضور 15 نفر از بانوان راوی برگزار شد و پس از گذشت سه سال تعداد این جمع به50 نفر رسید. اعضای مجمع بانوان راوی به چند گروه روایی همسران شهدا، بانوان رزمنده غرب و جنوب کشور و گروه پژوهش تقسیم می‌شوند. جلسات هم‌اندیشی بانوان راوی دفاع مقدس به صورت ماهانه برگزار می‌شود.
خاطره «فرزند روح‌الله» و صفحه مقاومت
پایگاه اطلاع‌رسانیkhamenei.ir در ششمین قسمت از مجموعه چندرسانه‌ای خاطرات آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره امام خمینی(ره)، خاطره‌ای را با عنوان «فرزند روح‌الله» در نشانی http://farsi.khamenei.ir/page?id=25380 منتشر کرده است. پایگاه اطلاع‌رسانی khamenei.ir همچنین اقدام به راه‌اندازی صفحه ویژه‌ی مقاومت نموده است تا به بررسی و بازخوانی آثار و اندیشه‌های آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ی مسأله مقاومت بپردازد. آخرین بیانات و كلیدواژهای به كاربرده شده توسط ایشان درباره مسأله مقاومت، بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و تولیدات مرتبط با مسایل «قدس شریف و فلسطین»، «حزب‌الله لبنان»، «رژیم صهیونیستی»، «بحران سوریه» و... از بخش‌های اصلی این صفحه است.كاربران می‌توانند برای دسترسی و استفاده از مطالب این صفحه، به نشانی http://farsi.khamenei.ir/moghavemat مراجعه كنند.
عکس‌های انقلاب اسلامی همدان در آلبوم «زمستان گذشت»
حمیدرضا چتربحر، مسئول واحد هنرهای تجسمی حوزه هنری استان همدان گفت که حوزه هنری این استان مجموعه عکس‌های انقلاب اسلامی همدان را با عنوان «زمستان گذشت» از دریچه دوربین محمدمهدی استعدادی منتشر می‌کند. این کتاب در هفت فصل با موضوعات آغاز انقلاب، فرار شاه، ورود امامخمینی(ره)، مبارزه همه جانبه، جشن پیروزی انقلاب و تثبیت نظام جمهوری اسلامی 93 قطعه عکس به ترتیب رخدادهایی که در همدان، قبل و بعد از انقلاب روی داد، از جمله تشییع پیکر آیت‌الله آخوند ملاعلی همدانی، آزادی زندانیان سیاسی، راهپیمایی تاسوعای 1357، پایین کشیدن مجسمه شاه، جشن ورود امام(ره) و... را در بر دارد و در کنار غالب این عکس‌ها که حوادث و رویدادهای بازه زمانی بین مردادماه 1357 تا اردیبهشت 1358 را پوشش می‌دهند، نوشته‌هایی به قلم مونا اسکندر‌ی آورده شده است.
دیدار با جانباز در 100 ثانیه
حمید مهدوی نصر، مستندساز با مستند كوتاه «بابا زهرا» در نهمین دوره جشنواره فیلم‌های 100 ثانیه‌ای حوزه هنری حاضر شد. این مستند درباره زندگی سید نورخدا موسوی منفرد، جانباز 100 درصد خرم آبادی است كه 4 سال قبل در درگیری با گروهك تروریستی ریگی به درجه جانبازی نائل آمده است. مهدوی نصر گفت: «این مستند حاصل یك روز حضور در خانه این جانباز است و از دل 12 ساعت فیلمبرداری، این اثر 100 ثانیه ای تهیه شده است. كبری حافظی، همسر سید نورخدا می‌تواند الگوی زن ایرانی باشد، او با سابقه 10 ساله معلمی، كار خود را رها كرده و از همسرش مانند یك كودك پرستاری و مراقبت می‌كند. زهرا سادات نیز دختر خردسال این جانباز است كه در این مستند نقش ویژه‌ای دارد.» نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم100 از 7 تا 9 اسفندماه 1392 در پردیس سینما آزادی تهران و همزمان در 10 استان دیگر برگزار می‌شود.
ثبت واقعه 12 دی 1357 گالیکش
کار نگارش کتاب‌های «انقلاب در گالیکش» و «واقعه 12 دی 1357 گالیکش» به همت خبرنگاران پایگاه خبری، تحلیلی نیلکوه (http://nilkooh.ir) و با ثبت خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمدباقر موسوی، امام جمعه و رحمان صباغیان، فرماندار شهرستان گالیکش در استان گلستان آغاز شد. گالیکش در بین شهرهای استان گلستان جزو پیشروان حرکت‌های انقلابی بوده است. نقطه اوج فعالیت‌های انقلابی مردم این شهرستان در ۱۲ دی ماه سال 1357 بود که حوادث آن روز منجر به شهادت ۷ نفر و مجروحیت ده‌ها تن از مردم گنبد و گالیکش شد.
تصویب تدوین «تاریخ انقلاب اسلامی در چهارمحال و بختیاری»
قاسم سلیمانی، استاندار چهارمحال و بختیاری از تدوین کتاب «تاریخ انقلاب اسلامی در چهارمحال و بختیاری» خبر داد. وی در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان به میزان هزینه لازم برای تهیه این کتاب اشاره کرد و گفت: «باید برای تامین هزینه این کتاب از یک تا سه درصد از کل اعتبارات دستگاه‌های استانی استفاده و همچنین میزان برگشت هزینه از محل فروش نیز مد نظر گرفته شود و بقیه آن نیز با رای کمیته تشکیل شده در این خصوص از اعتبارات استان تامین شود.» طرح تدوین کتاب «تاریخ انقلاب اسلامی در چهارمحال و بختیاری» در شورای برنامه‌ریزی استان با اخذ 16 رای موافق از 21 رای به تصویب رسید.
ناگفته‌هایی از زندگی و زمانه جلال و شمس آل‌احمد
جلال آل احمد، پسر شمس آل‌احمد، درباره خاطرات پدرش می گوید: «ما هنوز در حال کار کردن روی این خاطرات هستیم که از سال 1327 تا سال 1380 را در برمی‌گیرد و دوستان در روزنامه اطلاعات برای چاپ آنها اظهار تمایل کرده‌اند. البته خاطرات بعد از انقلاب خیلی پراکنده است و زمان زیادی می‌برد تا بتوانیم آنها را منظم کنیم. اما خاطرات پیش از انقلاب آماده است و فکر می‌کنیم خاطرات برای چاپ در دو بخش پیش و پس از انقلاب چاپ شود.» شمس آل احمد متولد سال 1308، بیشتر عمرش را به کار معلمی و فعالیت در انتشارات پرداخت. از او چندین عنوان کتاب منتشر شده که «حدیث انقلاب»، «سیر و سلوک» (سفرنامه آلمان و اسپانیا) و «از چشم برادر» درباره برادرش، جلال آل احمد، از آثار او هستند. این نویسنده آذرماه سال 1389 درگذشت. از سوی دیگر انتشارات موسسه اطلاعات به تازگی کتابی با عنوان «دو برادر: ناگفته‌هایی از زندگی و زمانه جلال و شمس آل‌احمد» شامل خاطرات محمد حسین دانایی، خواهرزاده جلال و شمس آل‌احمد از این دو نویسنده و فعال فرهنگی را روانه بازار کتاب کرده است که حاوی اطلاعات دست اولی درباره زندگی و شخصیت جلال آل احمد است. این کتاب در قالب گفت‌وگوی محمدرضا کائینی با دانایی تدوین شده است. دانایی، صبح یکشنبه 4 اسفند ماه 1392 در گفتوگو با برنامه رادیویی پیک بامدادی ـ که صدای آن را از اینجا می‌توانید بشنوید ـ درباره علت تالیف این کتاب سخن گفت.
دانشنامه تهران بزرگ با «شمیرانات» آغاز شد
دو جلد از بخش نخست «دانشنامه تهران بزرگ» که مربوط به «شمیرانات» است، زیرنظر علی همدانی با ویراستاری کاظم موسوی‌بجنوردی از سوی انتشارات مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی منتشر شد. این دانشنامه به منظور ثبت هویت هر یک از نواحی تهران در سه بخش «شمیرانات»، «تهران» و «ری» در حال تدوین است. این بخش‌ها به ترتیب حروف الفبا تنظیم می‌شوند و دربردارنده حدود 12 هزار مقاله خواهد بود که موضوع‌های مختلفی درباره حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تهران بزرگ به‌ویژه در 200 سال گذشته را دربرمی‌گیرد. «دانشنامه تهران بزرگ» نخستین دایره‌المعارف محلی است که بیش از یک‌هزار و 300 مدخل در بخش شمیران، 500 مدخل در بخش تهران و ری، همچنین بيش از 100 تصویر را شامل می‌شود و از منابع و مراجع تهران‌شناسی به‌شمار می‌آید.
انتشار تقویم تاریخ مرداد 1361
مرکز اسناد انقلاب اسلامی جلد بیست و چهارم تقویم تاریخ دفاع مقدس ارتش جمهوری اسلامی ایران را با عنوان «و هنوز رمضان» و ویژه وقایع مرداد 1361 منتشر کرد. این کتاب تألیف شده توسط سرتیپ دو ستاد نبی حبیبی به نتایج عملیات رمضان هم می‌پردازد که در 5 مرحله از تاریخ 22 تیر 1361 آغاز شد.
تالیف تاریخ هنر ایران در 50 سال اخیر
مرتضی گودرزی‌دیباج، هنرمند نقاش و مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری، از سوی مدیریت مرکز امور هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسئول تالیف و نگارش مجموعه چند جلدی «تاریخ هنر معاصر کشور» مربوط به بازه 50 سال اخیر شد. وی گفت: «ما برای نگارش این بخش از تاریخ هنر کشورمان ابتدا هنر این دوران را ارزیابی کرده‌ایم که این ارزیابی نیازمند بستری است که اطلاعات آن دوره را در اختیار ما بگذارد و بعد با نشانه‌نشانی و برخی عوامل دیگر به نقد هنر خواهیم پرداخت و آن را در کتاب مندرج خواهیم کرد. ما تاریخ هنرهای زیادی داریم که در مورد ایران نوشته شده و بسیاری را ایرانی‌ها و بسیاری را نیز خارجی‌ها نگاشته‌اند، ولی در هیچ کدام به دوره جدید هنر ایران یعنی 50 سال اخیر منتهی به انقلاب اسلامی و دوران 33 سال اخیر اشاره‌ای نشده است، به همین دلیل ما در این کتاب جدید قصد داریم از 15 سال قبل از انقلاب شروع کرده و تا زمان حال به نگارش تاریخ هنر ایران بپردازیم. در این کتاب به همه رشته‌های هنری به موازات هم خواهیم پرداخت و تمام تلاش من این است در این کتاب که با تخمینی که زده‌ایم 25 جلد خواهد بود، تصویری واضح از هنر این دوران ارائه دهیم. کتاب «تاریخ هنر معاصر کشور» در دو فاز شکل می‌گیرد؛ فاز اول بخش هنرهای تجسمی و فاز دوم کل رشته‌های هنری را شامل می‌شود. ما در این کتاب روایتی عینی از تاریخ خواهیم داشت. کسانی که آثارشان حایز جایگاه هنری متوسط رو به بالا باشد در این کتاب حضور خواهند داشت.»
کتاب‌های پرفروش نیمۀ دوم بهمن
فهرست پرفروش‌های فروشگاه مرکزی شهرکتاب در تهران نشان می‌هد که در نیمۀ دوم بهمن 1392 این کتاب‌های حوزه‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی مخاطب بیشتری داشته‌اند: «سال سی (مجموعه عکس)/ رضا طاهرخانی/ اوج»، «نورالدین پسر ایران/ معصومه سپهری/ سوره مهر»، «من زنده‌ام/ معصومه آباد/ بروج»، «حماسه الوند/ انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس»، «دیار نزدیک/ انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس».
تالیف کتابی درباره تاریخ ترانه در ایران
ناصر صفاریان، مستندساز و پژوهشگر سینما از تالیف کتابی درباره تاریخ ترانه در ایران خبر داد که این روزها در مرحله ویرایش است. وی گفت: «این پژوهش بررسی تاریخی ترانه و ترانه‌سرایی است و مسائلی چون «تاریخ آغاز ترانه‌سرایی»، «چه نوع شعر و چه نوع موسیقی ترانه است؟»، «سیر تکاملی ترانه» و همچنین «نام و آثار مهم ترانه‌سرایان شهیر و تاثیرگذار» آورده می‌شود.» این نویسنده درباره کتاب‌های پیشین خود گفت: «کتابی در سال 1381 با عنوان «آیه‌های آه؛ ناگفته‌هایی از زندگی فروغ فرخ‌زاد» و سال گذشته (1391) کتاب «مردی كه شبيه شعر خود نيست: درباره احمدرضا احمدی» که شامل برخی گفت‌وگوها درباره این شاعر است، منتشر کردم.»
یادگاری‌های ایرانی در شهر رم
کتاب «یادگاری‌های ایرانی در شهر رم» نوشته پروفسور آنجلو میکله پیه مونتسه توسط انتشارات کلیسای واتیکان در ایتالیا منتشر شد. این کتاب نتیجه پژوهشی در یادگاری‌های وقایع و مردم پرسیا (ایران) در شهر رم ادوار کهن، میانه و نو است که در آثار باستان‌شناسی، کلیساها، گورسنگ‌ها، نقاشی‌ها، کاخ‌ها، نمایشنامه ها و درام‌های موسیقی (مذهبی و عامیانه)، در قرون و اعصار یافته شده‌اند. «یادگاری‌های ایرانی در شهر رم» در 466 صفحه‌ای به همراه 46 تصویر و با عنوان «LA PERSIA ISTORIATA IN ROMA» با بهای 60 یورو منتشر شده است. پروفسور پیه مونتسه، نویسنده این کتاب سال‌ها استاد ادبیات فارسی و زبان‌شناسی در دانشگاه‌های رم، ونیز و استراسبورگ بوده است. «کتابشناسی ایران در زبان ایتالیایی» از برجسته‌ترین کارهای این ایرانشناس ایتالیایی است.
انتشار بخش دوم جلد دوازدهم «یادداشت‌های سیاسی ایران»
مركز اسناد انقلاب اسلامی بخش دوم جلد دوازدهم كتاب «یادداشت‌های سیاسی ایران» را با ترجمه افشار امیری منتشر كرد. این کتاب، جلد دوازدهم مجموعه چهارده جلدی مكاتبات سفارت انگلستان در تهران با وزارت امور خارجه این كشور در شهر لندن بین سال‌های 1881 تا 1965 میلادی است و اطلاعاتی درباره حوادث سال‌های 1943 تا 1945 میلادی (1321-1324هجری شمسی) و خروج رضاخان از ایران و روی كار آمدن محمدرضا پهلوی و حضور متفقین در ایران دارد و به شرح حوادث با جزییات می‌پردازد. این مجموعه در سال 1997 میلادی از سوی مركز اسناد انگلستان منتشر شد.
ماجرایی از بهار 1332 در کتاب پرفروش سال ژاپن
دو نویسنده ایرانی و ژاپنی که از یک اسکله تاریخ‌ساز ایرانی نوشته‌اند، سوم اسفندماه 1392 در موزه صلح تهران دیدار و گفتوگو کردند. نائوکی هیاکوتا، نویسنده ژاپنی کتاب «مردی که او را با لقب دزد دریایی می‌نامیدند» و حبیب احمدزاده، نویسنده کتاب «شطرنج با ماشین قیامت» پس از بازدید از موزه و آشنایی با کاربرد سلاح‌های شیمیایی علیه مردم ایران، به موضوع چگونگی نوشتن کتاب‌های خود پرداختند. ایده کتاب هیاکوتا به ماجرای جوانمردی رییس شرکت نفتی ژاپنی برمی‌گردد که پس از وقوف به حقانیت مردم ایران در موضوع ملی شدن صنعت نفت ایران و در اوج کارشکنی‌های دولت انگلیس در جهت تحریم نفت ایران، با اعلام صریح این مطلب که تاکنون انگلیسی‌ها نفت ایران را غارت می‌کرده‌اند و ایرانیان حق دارند نفت خود را ملی کنند، شرکت نفتی‌اش «ایده میتسو» را با تمام مخالفت‌ها مجاب کرد تا با اعزام نفتکش «نیشومارو» به بندر آبادان مقدار قابل توجهی نفت از ایران خریداری کند. این رویداد که پس از پهلوگیری این نفتکش در ماه می 1953 (بهار 1332) در بندر کاواساکی در صدر اخبار نفتی آن زمان جهان قرار گرفت، تحلیل‌ها و مناسبات خاصی را میان ایران و ژاپن رقم زد. این نفتکش با عبور از محاصره دریایی بنادر جنوبی ایران توسط نیروهای نظامی انگلیسی که قبل از آن کشتی رزماری ایتالیا را به همین دلیل توقیف کرده بودند مقدار 22 هزار تن بنزین و نفت گاز از اسکله نفتی شماره هشت پالایشگاه آبادان بار زد و به کاوازاکی برگشت. پس از آن شرکت نفت انگلیس (بی پی) از ایده میتسو در دادگاه توکیو شکایت کرد، هر روز مردم جهان از طریق روزنامه‌ها موضوع را پی‌گیری می‌کردند تا این‌که دادگاه شکایت بی پی را وارد ندانست. ولی با کودتای آمریکایی 28 مرداد این حماسه به سرانجامی درخور نرسید. به گفته احمدزاده، نائوکی هیاکوتا (Naoki Hyakuta)، نویسنده برجسته سال 2013 ژاپن، از این حادثه یک داستان جذاب نوشته که کتاب پرفروش سال ژاپن شده و توانسته در مدت یک سال حدود دو میلیون نسخه از این کتاب را در کتاب‌فروشی‌ها به‌فروش برساند. در ادامه جلسه یادشده، حبیب احمدزاده گفت: «کتاب «شطرنج با ماشین قیامت» دقیقا ماجراهای واقعی در همان اسکله‌های ذکرشده آبادان با بازه زمانی متفاوت در کتاب هیاکوتاست. این اسکله‌ها وقایع مختلفی از اشغال شهر در جنگ دوم جهانی تا درگیری بر سر اروندرود در هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را به خود دیده است.» وی آشنایی خود را با ماجرای نفتکش ژاپنی در سال دوم جنگ و تخریب دیوار انبار متروکه کتاب‌های راکد باشگاه انکس آبادان به واسطه انفجار ناگهانی گلوله توپ دشمن در کنار همان اسکله‌ها دانست که پس از رفع آتش‌سوزی و تورق دوره‌های مجله «خواندنیها» که توسط مأموران سانسور رژیم شاه برای مخفی کردن وقایع دوران قبل از کودتا از چشم خوانندگان از قفسه‌های کتابخانه جمع‌آوری و در این انبار در بسته رها شده بودند، به این ماجرای عجیب پی برده و امروز بسیار خوشحال است که این ماجرا توسط یک ژاپنی به دنیا معرفی می‌شود تا تکرار روش‌های زورگویانه در تاریخ توسط استعمارگران به جهانیان بازشناسانده شود. احمدزاده گفت: «این کتاب حتما باید به فارسی ترجمه و به فیلم تبدیل شود تا این ماجرا به نسل حاضر کنونی ایران نیز یادآوری شود.»
نشانی‌ها:
تاریخ شفاهی شعر انقلاب
http://ejtemaee.ir/daiosp_editaiosp_edit
پرونده‌ای برای خاطرات (صص 11 و 12)
http://press.jamejamonline.ir/Media/NewspaperImages/266/3921/Jamejam-140225220220.pdf
ناگفته‌های همسران خلبانان شهید ارتش شنیده می‌شود
http://www.mehrnews.com/detail/News/2236435
آیا کودتای سوم اسفند 1299 انگلیسی بود؟
http://www.ibna.ir/vdccs0qsi2bqo48.ala2.html
گفت‌وگوهایی با اساتید حوزه علمیه مشهد
http://lists.jamaran.ir/fa/File/NewsAttachment/2014/106-compress.pdf
گفتوگو با محمدعلی نجفی، کارگردان سریال سربداران
http://www.jamaran.ir/fa/NewsContent-id_35377.aspx
سازمان میراث فرهنگی در دهه 1360
http://www.jamaran.ir/fa/NewsContent-id_35423.aspx
