شماره 138    |    15 آبان 1392

   


 

درنگی بر کارکرد تاریخ شفاهی در تاریخ معاصر ایران


نهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران


سفرنامه هیروشیما- بخش هفتم


درباره افزایش دسترسی ناشنوایان به تاریخ شفاهی


پنجمین همایش جهانی داستان‌سرایی


رور لومیس از چهره‏های برجسته در گسترش تاریخ شفاهی درگذشت


در جستجوی حقایق شهریور 1320 مشهد، حزب توده و کانون‌های فعالیت (8)


خاطرات محمد یگانه: رئیس بانک مرکزی، وزیر دارایی و وزیر آبادانی حکومت محمدرضاپهلوی


یادمانده‏های استاد احمد صافی از آموزش و پرورش دهه شصت


درس‌هاي ما از مارتين لوتركينگ-3 و پایانی


 



پیش خوان شماره 138

ـ کیانوش کیانی‌هفت‌لنگ، مشاور عالی مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی و رئیس پژوهشکده ابوریحان بیرونی از فرهیختگان کشور درخواست همکاری کرد تا در پروژه تاریخ شفاهی مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی این مجموعه را یاری کنند. دکتر کیانی، مدیریت پروژه تاریخ شفاهی این مرکز را بر عهده دارد.


ـ دفتر ادبیات بیداری حوزه هنری، خاطرات شفاهی دكتر دهر میندرنات، شاعر و نویسنده هندوستانی را تدوین می‌کند. میندرنات اشعار 400 شاعر هندو را درباره حضرت رسول (ص) گردآوری كرده است و مجموعه دیگری را با عنوان «عزاداری حضرت امام حسین (ع)» در كارنامه ادبی خود دارد.


ـ حجت‌الاسلام احمد مازني، معاون پژوهش و ارتباطات فرهنگي بنياد شهيد و امور ايثارگران در ديدار با مديران خانه نور ايرانيان بصير(مرکز امور جانبازان نابینا) پيشنهاد داد، تاريخ شفاهي جانبازان بصير ثبت و ضبط شود. وی در همين راستا خواستار اهتمام خانه نور در تامين محتواي كتاب و مستند سازي محتوا از طريق مراجعه به آرشيو مركز اسناد و منابع استاني بنياد شهید شد. توليد فيلم از تاريخ شفاهي جانبازان بصير و بررسي پيشنهاد برگزاری كنگره جانبازان بصير توسط معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگي بنياد شهيد از ديگر زمينه‌هاي تعاملي مطرح شده در اين جلسه بود.


ـ حوزه هنری استان آذربایجان شرقی از نخستین روز هفته کتاب امسال، برای نخستین بار کارگروه فرهنگ و مطالعات پایداری خود را با هدف جمع‌آوری، ثبت و انتشار خاطرات رزمندگان لشکر عاشورا از دفاع مقدس فعال می کند. این کارگروه تا پایان هفته کتاب میزبان هفت نفر از رزمندگان خواهد بود. همچنین نشستی با هدف گرامیداشت سالروز آزادسازی سوسنگرد در حوزه هنری استان آذربایجان شرقی و با هدف ثبت و ضبط خاطرات رزمندگان حاضر در این عملیات برپا می‌شود. بيست و يكمين دوره هفته كتاب جمهوری اسلامی ايران از 25 آبان تا دوم آذرماه 1392 در سراسر كشور برگزار می‌شود.


ـ اولین نشست تخصصی در زمینه تاریخ‌نگاری محلی خراسان رضوی، چهارمین نشست تخصصی تاریخ محلی ایران است که برگزار خواهد شد. محورهای نشست عبارت است از: موضوع شناسی تاریخ‌های محلی خراسان، منبع شناسی تاریخ نگاری محلی خراسان، اسناد تاریخ شفاهی، روزنامه‌های محلی، نسخ خطی، مفاهیم و مبانی نظری تاریخ نگاری محلی خراسان، عوامل موثر بر نگارش تاریخ‌های محلی خراسان در دوره‌های مختلف تاریخی، آسیب شناسی تاریخ نگاری محلی خراسان، مطالعات مقایسه‌ای تاریخ نگاری محلی خراسان با دیگر مناطق کشور، رجال محلی نگار در خراسان. این نشست 25 دی ماه 1392 در حرم مطهر امام رضا (ع)، ضلع شرقی بست طبرسی، ساختمان بنیاد پژوهش‌های اسلامی و از سوی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز آستان قدس رضوی برگزار خواهد شد.


ـ  کارگاه  دو روزه آموزش تاریخ شفاهی، هفتم و هشتم آبان ماه 1392 با حضور مصاحبه‌گران جوان دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری حوزه هنری هرمزگان و حسین نصرالله‌زنجانی، مسئول دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری حوزه هنری مرکز و محمد قاسمی پور، کارشناس این دفتر در محل حوزه هنری استان هرمزگان برگزار شد. در این کارگاه کاربرد مصاحبه در تاریخ شفاهی، روش‌های صحیح مصاحبه، مصاحبه خلاق، خود شناسی و انسان شناسی در برقراری ارتباط اجتماعی و در جهت ثبت و جمع آوری خاطرات مطرح شد.


ـ تازه‌ترین فعاليت‌هاي مربوط به تاريخ شفاهي در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران اعلام شد. در راستاي اجراي طرح‌هاي تاريخ شفاهي «آموزش تاريخ»، جلسه دوم مصاحبه با دكتر بيگدلي، در تاريخ 16 مهر 1392 به مدت 88 دقيقه، در ساختمان آرشيو ملي برگزار شد. همچنين، در زمينه اجراي طرح تاريخ شفاهي سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران با آقاي محمدحسن اصغرنيا، مشاور اسناد ملي در تاريخ 17 مهر 1392 به مدت 97 دقيقه مصاحبه انجام شد. در راستاي اجراي طرح‌هاي تاريخ شفاهي سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران هم در جلسه پنجم با مهندس تهراني، موضوعاتي از قبيل ممنوعيت استفاده از آب و آتش در ساختمان گنجينه، پرهيز از لوله‌كشي افقي آب، كابل‌كشي برق در داخل داكت‌ها، معرفي سامانه‌هاي خودكار اطفاي حريق و استفاده از حس‌گرهاي حساس به گرما، دود و شعله، سامانه اطفاي حريق در مخازن، آزمايش‌هاي ژئوتكنيك زمين و تشخيص آب و پيشگيري از آب‌هاي سطح‌‌ زمين با احداث چند فقره چاه براي هدايت اين آب‌ها و زه‌كشي و ... در باره احداث ساختمان آرشيو ملي ايران، مطرح شد.


ـ فراخوان مقالات نخستین همایش نقش لاریجان در تحولات سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر با محورهایی مانند «روش‌های تدوین تاریخ شفاهی لاریجان و جنبش تنباکو، جنبش مشروطه، نهضت ملی نفت، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس منتشر شد. فرصت ارسال چکیده مقالات با حداکثر 300 کلمه، پایان آذر ماه 1392 و به نشانی‌های  Larijan93@gmail.comو یا بخشداری لاریجان است. فرصت ارسال اصل مقالات در حداکثر 25 صفحه حروفچینی شده، پایان اسفند سال جاری و تاریخ برگزاری همایش توسط کارگروه فرهنگی بخش لاریجان و انتشارات جوان پویا ( javanpooya.com) تابستان سال آینده است.


ـ کتاب «سفرنامه ضریح امام حسین(ع)» نوشته مهدی قزلی و درباره اتفاقات رخ داده در مسیر حرکت ضریح از قم تا کربلا و شامل گفت‌وگو با دست‌اندرکاران ساخت ضریح، توسط انتشارات سوره مهر منتشر می‌شود. همچنین کتاب «گام به گام از دریای مازندران تا خلیج فارس» تالیف رویا لقمانیان، گزارش سفر این بانوی ایرانی با پای پیاده به استان‌های مازندران، البرز، قم، مرکزی، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر، هرمزگان و جزیره کیش و معرفی جاذبه‌های طبیعی، آثار تاریخی و فرهنگ مردمان هریک از این استان‌هاست. چاپ نخست این کتاب از سوی نشر چنار منتشر شد.


ـ کتاب «زن باید مرد باشد: سردار شهید علی‌اکبر آویش به روایت ملوک وثوقی همسر شهید» نوشته حسین شیردل در یادواره گردان مالک لشکر ویژه 25 کربلا در شهر آمل رونمایی شد. این کتاب از سوی مدیریت تدوین و انتشارات ستاد کنگره بزرگداشت ده هزار شهید استان مازندران و نشرهای زیرآب و نماشون منتشر شده است. شهيد آويش، فرماندهی سپاه پاسداران شهرهای چالوس و آمل را برعهده داشت و دهم دی‌ماه سال 1365 به شهادت رسید.


ـ واحد ادبیات مقاومت و پایداری حوزه هنری استان چهارمحال و بختیاری از انتشار خاطرات روزانه عزت‌الله سمیع از10 عملیات دفاع مقدس خبر داد. کتاب «از سوباتان تا رمادیه» هم که به قلم امیر حسین‌پور نگارش یافته است، به‌زودی از سوی حوزه هنری استان گیلان و انتشارات سوره مهر راهی بازار نشر خواهد شد. این اثر، مجموعه خاطرات جنگ و اسارت صابر نجفی، رزمنده دفاع مقدس را در بر دارد.


ـ دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری و انتشارات سوره مهر کتاب «خاطرات ایران» نوشته شیوا سجادی را به چاپ سوم و کتاب «همپای صاعقه‏‫: کتاب یکم از ک‍ارن‍ام‍ه‌ عملیاتی ل‍ش‍ک‍ر ۲۷ م‍ح‍م‍د رس‍ول‌ال‍ل‍ه‌ (ص) دی‌ ۱۳۶۰ - ت‍ی‍ر ۱۳۶۱( دوران فرماندهی احمد متوسلیان)» نوشته حسین‌ ب‍ه‍زاد، گ‍لعلی‌ ب‍اب‍ای‍ی را به چاپ بیستم می‌رسانند. همچنین مجموعه خاطرات «لشکر خوبان»، «بابانظر» و «فرمانده من» به ترتیب سه اثر پرفروش انتشارات سوره مهر در چهارمین نمایشگاه ملی دفاع مقدس معرفی شدند. چاپ پنجاهم کتاب «بابانظر» و چاپ پنجاه‌ونهم کتاب «فرمانده من» در این نمایشگاه ارایه شد.


ـ آیت‌الله عبدالجلیل جلیلی کرمانشاهی از علمای کرمانشاه و دوست و همراه امام موسی صدر در قم و نجف بودند، هفتم آبان ۱۳۹۲ دار فانی را وداع گفت. وی متولد سال 1302 و درس آموخته حوزه‌های علمیه قم و نجف و فارغ التحصیل رشته حقوق از دانشگاه تهران بود و به دستور آیت‌الله‌العظمی بروجردی به کرمانشاه رفت و حوزه علمیه آنجا را از طرف ایشان اداره کرد. کتاب «من و آقاموسی» که انتشارات مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر آن را در سال 1390 منتشر کرد، مجموعه‌ای از خاطرات این روحانی از امام موسی صدر براساس مصاحبۀ گروه تاریخ شفاهی این مؤسسه و به کوشش حمید قزوینی را در بر دارد.


ـ سهیل کریمی، مستندساز از ساخت مستندی پیرامون مذاکرات هسته‌ای به نام «1+5 کوچک‌تر از 1» خبر داد. وی گفت: «تاکنون در مذاکرات روسیه، آلمآتی و ژنو حضور داشتم. این مستند تلفیقی از حاشیه‌های نشست‌ها، مصاحبه با شخصیت‌های بین‌المللی و مسئولان داخلی است. طبیعتاً من با روند مذاکرات جلو می‌روم و تا جایی که احساس نکنم روند مذاکرات تکراری شده‌است، به توليد كار ادامه خواهم داد، چون نمی خواهم يک مستند مقطعی یا یک گزارش خبری تهیه کنم.» وی افزود: «اواخر بهار و اوایل تابستان امسال در سوریه بودم و برای تولید چهار مستند تصويربرداری کردم. مستند «فتنه‌ شام» را که سال گذشته شروع كردم، تکمیل خواهم کرد و احتمالا این مستند 90 دقیقه‌ای را تا 120 دقیقه ادامه خواهم داد. سه مستند دیگر با نام‌های «زیتون تلخ»، «همه‌ بچه‌های سیداعلا» و «ما چند نفر» را نیز با موضوع جنگ سوریه توليد کردم که البته این دو مستند آخر محرمانه است و فقط برای نیروهای محور مقاومت به نمایش در می‌آيد.»


ـ ششم آبان ماه 1392 در مراسمی در بوستان ولایت از ۱۳ جلد از کتاب‌های «مردم‌شناسی محلات منطقه‌ ۱9» که با همکاری شهرداری منطقه 19 تهران و موسسه میراث فردا در نسخه‌های بسیار محدود منتشر شده بود، رونمایی شد. این آثار در حوزه مطالعات حاشیه‌نشینی با کمک 63 محقق که اغلب از کارشناسان ارشد مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی بودند و با همکاری عده‌ای از کارشناسان این رشته‌ها پدید آمده‌اند. صادق دقتی، مدیر مسوول موسسه میراث فردا درباره ویژگی این مجموعه گفت: «این پروژه از اردیبهشت‌ماه سال 1390 تا مردادماه سال 1392 انجام شد. از آنجا که اطلاعات و منابع درباره مناطق حاشیه‌‌نشین کم بود، انجام این تحقیق به کندی پیش‌رفت و با مشکلات فراوانی رو به رو بودیم. به عنوان مثال گاهی مجبور می‌شدیم به حوزه‌های مبدا مهاجرت و شهرهایی مانند کاشان و یزد و شهرهای نواحی مرکزی هم سفرهای پژوهشی داشته باشیم. نتایج این تحقیق در چهار حوزه هویت تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دسته‌بندی و تالیف شد. دستاورد اصلی این پروژه تولید محتوا و منابع مطالعاتی مردم‌شناسی برای حاشیه تهران است و محتوای این آثار نمای کاملی از هویت یک منطقه (حاشیه تهران) که تحولاتی را پشت سر گذاشته روایت می‌کند. درباره منطقه‌ها یا محلات تهران به جز نوشته‌های فردی و موردی تحقیقات جامعی نداریم که دست به دست می‌چرخند و زایش اطلاعاتی در پی ندارند. از این رو، این پژوهش تولید محتوا و منبع به شمار می‌آید.» خانی‌آباد شمالی و جنوبی، نعمت‌آباد، عبدل آباد، دولت‌خواه، اسماعیل‌آباد، صالح‌آباد، اسفندیاری، بهمن‌یار و شریعتی محله‌هایی هستند که مجموعه «مردم‌شناسی محلات منطقه‌ ۱9» آنها را بررسی کرده است. کتاب‌های این مجموعه تا بهمن ماه امسال منتشر خواهند شد.


ـ فراخوان چهارمین جشنواره خاطره نویسی دفاع مقدس استان همدان از 27 آبان‌ تا 12 بهمن‌ ماه 1392 برای ارسال آثار فرصت دارد. این جشنواره با هدف گردآوری خاطرات رزمندگان، ثبت وقایع دوران دفاع مقدس و نشر آنها در استان همدان برگزار می‌شود. خاطرات مربوط به ارسال کمک‌های مردمی و پشتیبانی از جبهه‌های دفاع مقدس به عنوان بخش ویژه این دوره در نظر گرفته شده و آثار از نشانی الکترونیکی sajed.hamedan@gmail.com دریافت می‌شوند.


ـ پنجاه و دومین شماره فصلنامه آموزش تاریخ با تاریخ انتشار پاییز 1392 از سوی دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش منتشر شد. در این شماره از فصلنامه «جدول مقایسه جنگ‌های ایران و روس و جنگ ایران و عراق» آورده شده است.


ـ کتاب «ستارگان راه روشن» اثری درباره شهید حسن تهرانی مقدم و 45 شهید بخش هوافضا و موشکی سپاه پاسداران، توسط انتشارات نیلوفران منتشر می‌شود. زندگینامه، خاطرات،‌ نوشته‌ها و وصیت‌نامه این شهیدان در این کتاب گردآمده است. «یادداشت‌هایی برای فردا» نیز عنوان کتابی است که انتشارات نیلوفران در دست چاپ دارد. این کتاب شامل یادداشت‌های دانشجوی شهید، غلامرضا سگوند از سال‌های 1359 و 1360 و خاطرات او و وقایع اجتماعی و سیاسی جامعه است.


ـ محمدعلی فارسی فیلم مستند «ابرها در راهند» را با موضوع زندگی شیعیان در كشورهای اروپایی و با حمایت حوزه هنری در دست ساخت دارد. این مستند درباره یك جوان شیعه است كه بدون هیچ حمایتی از حكومت‌های اسلامی یك مركز بزرگ اسلامی را در شهر فرانكفورت آلمان بنا می‌كند.


ـ عصر 13 آبان‌ ماه 1392 در آیین پایانی چهارمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس در مصلای امام خمینی(ره) احمد صحرایی از انتشارات کنگره شهدای استان مازندران،‌ محسن صادق‌نیا از انتشارات سوره سبز، زهرا یزدی‌نژاد از انتشارات خورشید باران، سعید عاکف از انتشارات ملک اعظم و احمد عطایی از موسسه انتشاراتی قدر ولایت، به عنوان پنج ناشر برگزیده این نمایشگاه معرفی شدند. همچنین کمیته علمی این نمایشگاه از انتشاراتی‌های فاتحان، روایت فتح، فرهنگ گستر، سوره مهر، شاهد، عصر داستان، مرکز تحقیقات دفاع مقدس و سه نقطه تجلیل کرد.


ـ «جبهه ذوالفقاریه» عنوان کتابی است که قاسمعلی کرمی هرستانی، به عنوان دومین تاریخنامه دفاع مقدس شهرستان خمینی شهر نوشته است. وی گفت: «انجام مصاحبه‌ها و جمع‌آوری مطالب کتاب از سال ۱۳۸۸ و نگارش کتاب از سال ۱۳۹۰ شروع شد و در سال ۱۳۹۲ به چاپ رسید. بخشی از مصاحبه‌ها را خودم انجام دادم و بخشی را هم همکارانم در کنگره شهدای خمینی شهر انجام دادند. دوستان ما در کنگره، از رزمندگان دفاع مقدس برای مصاحبه دعوت به عمل آوردند که تا زمان نگارش این مجموعه ۹۸ نفر دعوت را پذیرفته و در جلسات حاضر شدند. همچنین برای مصاحبه با فرماندهان جبهه ذوالفقاریه که در خمینی شهر ساکن نبودند، مسافرت‌هایی به تهران و خوزستان انجام شد و حمید سرخیلی، غلام نوروزی، عباس سرخیلی و ابوالحسن بنادری ما را به حضور پذیرفتند و اطلاعات و خاطراتشان را در اختیار قرار دادند. در مجموع ۲۵۰ مصاحبه ضبط شد. بعد از چاپ کتاب هم افرادی مراجعه کرده‌اند و در حال حاضر، مشغول انجام مصاحبه‌های تکمیلی هستیم.» وی افزود: « تاریخنامه دفاع مقدس شهرستان خمینی شهر را با استفاده از اسناد مکتوب، تصاویر و حدود ۴۰ نوار کاست مصاحبه های رزمندگان در سال های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ که آن زمان توسط شهید محسن کیانی انجام شده است و همچنین مطالعه بیش از دو هزار صفحه از خاطرات شفاهی رزمندگان جبهه ذوالفقاریه تدوین کرده‌ام که همه این اسناد در کنگره شهدای خمینی شهر موجود است. کتاب اول مربوط به فعالیت‌های نیروهای رزمنده خمینی شهر بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در تاریخ یک سال قبل از دفاع مقدس است. یعنی در این کتاب به مباحثی همچون اعزام نیرو به کردستان، سیستان و بلوچستان و گنبد پرداخته می‌شود. جمع آوری مطالب این کتاب هنوز تکمیل نشده است، به همین جهت کتاب دوم زودتر به چاپ رسید. کتاب دوم به نقش بسیج و سپاه پاسداران خمینی شهر در جبهه ذوالفقاریه (آبان ۱۳۵۹ تا مهر ۱۳۶۰) می‌پردازد و در ۷ فصل تدوین شده است. این کتاب در قالب تاریخ شفاهی ارائه شده و ادبیات خاص خودش را دارد. ما کتاب را برای ویراستاری به کسی نسپردیم چرا که می‌خواستیم ادبیات خاص کتاب حفظ شود. کتاب، همان دست نوشته‌های خودمان است و مطمئنا خالی از ایراد نیست. مراسم رونمایی کتاب در مسجد ملاحیدر خمینی شهر برگزار و بعد هم توسط انتشارات ستارگان درخشان در سطح کشور توزیع شده است. از ۵ هزار نسخه کتاب، تعداد زیادی باقی نمانده است و کتاب تجدید چاپ می شود.»


ـ حسین بهزاد، نویسنده و پژوهشگر، از انتشار یادداشت‌های جدیدی از سردار شهید محمدابراهیم همت در ویرایش دوم کتاب «به روایت همت» توسط نشر صاعقه خبر داد. بازه زمانی این یادداشت‌ها از سال 1359 تا سال 1362 است. در بخشی از این کتاب از تصاویری که ابراهیم حاتمی‌کیا از زمستان 1361 تا بهار 1362 ثبت کرده، استفاده شده است. ترجمه عربی آسیه حاجی‌عباسی از کتاب «در هاله‌ای از غبار» با خاطرات و زندگینامه حاج احمد متوسلیان هم در کشورهای لبنان و سوریه توزیع شد. این کتاب از جمله آثار مجموعه بیست‌وهفت در بیست‌وهفت با روایت زندگی و خاطرات فرماندهان لشکر 27 محمد رسول‌الله(ص) است که به قلم گلعلی بابایی نوشته و توسط نشر صاعقه به چاپ رسیده است.


ـ کتاب «یاد مانده‌ها» نوشته محسن وزیری‌ مقدم و شامل زندگینامه او از سوی انتشارات مشق هنر منتشر خواهد شد. این کتاب که علاوه بر ایران در کشور ایتالیا نیز در مراسمی رونمایی خواهد شد، خاطرات وزیری‌ مقدم از آنچه که بر هنر معاصر ایران گذشته را هم در بر دارد و او در بخشی از مقدمه کتاب نوشته است: «آنچه در این نوشتار آورده شده مجموعه رویدادهایی هستند که در طول هشتاد و هشت سال زندگی با آنها دست به گریبان بوده‌ام و سعی کرده‌ام با کمال صراحت و بدون اغراق‌گویی ماجراهای شاد و دردناک و تلاش بی‌امان خود را براي به وجود آوردن آثار هنری در مراحل گوناگون زندگي بیان کنم. در یک جمع‌بندی کلی به این نتیجه می‌رسم که گویی سرنوشت با من سر ناسازگاری داشته و یا شاید نیروی مافوق تصوری خواسته مرا آزمایش کند تا معلوم شود چه اندازه نیروی ایستادگی در برابر مشکلات را دارم. تنها دورانی که از یک آسایش نسبی برخوردار بودم، از سی و سه سالگی تا چهل و دو سالگی را در برمی‌گيرد.»


ـ مراسم رونمایی از کتاب «من زنده‌ام» که در برگیرنده خاطرات 4 سال دوران اسارت معصومه آباد است در سینما نفت آبادان برگزار شد. جعفر افشارپور، رزمنده و نوحه خوان دفاع مقدس، مهران ملایی، رزمنده و عکاسخانه‌دار شهر آبادان در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، مهدی جعفری، کارگردان فیلم مستند ۲۳ نفر، آزاده میرشکاک، ویراستار کتاب «من زنده‌ام»، ملا صالح قاری، قهرمان آزاده فیلم ۲۳ نفر که به تازگی نام و فداکاری‌های او در کتاب کلاس هفتم مدارس کشور آورده شده و طاهر شیخ الحکما، مجسمه ساز شهید دریاقلی سورانی) از افرادی بودند که در این مراسم از آنها تجلیل شد. در زمان اجرای مراسم از تندیس برنزی جدید مجسمه دریاقلی نیز رونمایی شد که هرسال به یکی از منتخبین خدمت به شهر آبادان هدیه خواهد شد. امسال از طرف مردم آبادان و به انتخاب هیت امنا، منوچهر کهتری، امیر ارتش در حماسه ذوالفقاری، واجد دریافت این تندیس زرین شناخته شد. او به علت کسالت قلبی در جلسه حضور نداشت و تندیس را حمید فرخ‌نژاد، بازیگر سینمای کشور دریافت کرد تا به نمایندگی از مردم آبادان در شهر مشهد به این امیر تقدیم کند. یکی از بخش های این رونمایی به معلمان زن آبادانی و تعدادی از مددجویان ندامتگاه شهر ری اختصاص داشت که کتاب «من زنده‌ام» را خوانده بودند و به ‌صورت حضوری و یا پیامی از تاثیر کتاب برخود گفتند. این مراسم سه ساعته از شبکه تلویزیون محلی آبادان و شبکه سراسری شما پخش شد. کتاب «من زنده‌ام» در فاصله زمانی کمی از نخستین انتشار، تاکنون در 10 نوبت از سوی انتشارا بروج چاپ شده است.


ـ یکی از شهدای دفن شده در کهف‌الشهدای ولنجک تهران پس از گذشت بیش از 31 سال از شهادتش شناسایی شد. شهید مجید ابوطالبی متولد 1334 است و در سال 1361 در عملیات مسلم بن عقیل در منطقه عملیاتی سومار به شهادت رسیده است. پیکر این شهید در ایام فاطمیه سال 1386 به همراه چند شهید دیگر با هماهنگی بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس در خیابان ولنجک تهران دفن شده بود. به تازگی و با توجه به رؤیایی که مادر شهید می‌بیند، پس از نمونه‌گیری و آزمایش خون و مطابقت آن با نمونه DNA ذخیره شده از استخوان‌های شهید، پیکر شهید مجید ابوطالبی شناسایی می‌شود. فرید ابوطالبی، برادر کوچک شهید نیز در سال 1367 در تک عملیاتی دشمن در منطقه شلمچه به شهادت رسیده بود. همچنین هویت پیکر یکی دیگر از شهیدان تازه تفحص شده، شناسایی شد. محمد منتظری متولد 1346 تهران است که سال 1364 در عملیات والفجر 8 در منطقه فاو به شهادت رسیده است. پیکر 46 شهید تازه‌تفحص‌شده که در جریان عملیان برون مرزی توسط کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح در فاو کشف شده بود در روز هشتم مهرماه 1392 با اجساد 203 عراقی در مرز شلمچه مبادله شد.


ـ حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، مسئول واحد مدیر تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی گفت: «از همان سال‌های نخست راه‌اندازی بخش تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، موضوع مهم تسخیر لانه جاسوسی آمریکا به عنوان انقلاب دوم در دستور کار قرار داشت اما به دلیل کمبود بودجه کارهای متفرقه و جانبی، اعم از مستند، تاریخ‌نگاری، خاطره‌نویسی در قالب کتاب، در این حوزه ارایه شد. این روند ادامه داشت تا این‌که حدود 6 سال پیش، آقای بهشتی‌پور، پژوهشگر حوزه تاریخ و رسانه، مسوولیت این پروژه را به عهده گرفت. در این راستا دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، به گردآوری و دسته‌بندی اطلاعات این واقعه به صورت مصاحبه با دست‌اندرکاران اقدام کرد. تاکنون حدود 400 مصاحبه با 100 نفر از افراد مرتبط با واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا انجام و اغلب مطبوعات و رسانه‌های داخلی و خارجی را جمع‌آوری و فیش‌برداری شده است. همچنین حدود 600 مقاله با موضوع تسخیر لانه جاسوسی آمریکا گردآوری شده است. می‌کوشیم نخستین جلد تاریخ شفاهی این موضوع را به ارایه مطالب جامع از واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا اختصاص دهیم. سایر مجلدات این مجموعه به جزییات واقعه اعم از مسایل امنیتی دانشجویان، حرف‌هایی که درباره دانشجویان مطرح شده بود، واکنش آمریکا و سایر کشورها نسبت به این واقعه و خاطرات دانشجویان خواهند پرداخت.» وی با بیان این‌که مجموعه مذکور قابلیت دربرداشتن حداقل 50 مجلد را دارد، افزود: «در صورت تامین بودجه لازم، می‌کوشیم این مجموعه را در سه سال آینده آماده انتشار کنیم. تقاضای دفتر ادبیات انقلاب اسلامی برای تامین بودجه در دستور کار رییس حوزه هنری قرار دارد.» فرهاد توحیدی هم چهار سال است مشغول تحقیق برای نگارش فیلمنامه سریالی درباره تسخیر لانه جاسوسی است و این روزها، تاریخ شفاهی آن واقعه را جمع آوری می‌کند. این سریال «پنجه شکسته» و توحیدی گفت: «قصد داریم در ادامه مراحل تحقیق، تاریخ شفاهی واقعه تسخیر لانه جاسوسی را به شکل تصویری با دانشجویان پیرو خط امام و سایر کسانی که در آن واقعه بودند ضبط کنیم تا سند روشنی از آن روزگار داشته باشیم. طرح کلی سریال آماده شده است و پس از ضبط بخش تاریخ شفاهی، نگارش آن را آغاز می‌کنم.»


ـ فیلم مستند «حاج سقا» به کارگردانی محمد هادی نعمتی به روایت زندگی حاج حسن مصفا، تعزیه‌خوان ایرانی می‌پردازد. او از آخرین نسل از پیرغلامان تعزیه استان مازندران به شمار می‌رود. این مستند ساخته گروه فرهنگی صدای میقات، برای پخش در ماه محرم از شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید شده است.


ـ رضا حاجی آبادی، مدیر انتشارات هزاره ققنوس در نشست ناشران دفاع مقدس گفت: «کل آثاری که برای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران طی این سال‌ها نوشته شده، 10 هزار عنوان برآورد شده و با این آمار باید به این فکر کنیم که برای فرهنگ دفاع مقدس چه کاری انجام داده‌ایم. به نظر می‌رسد بهتر است به خود مردم که سرنوشت جنگ را رقم زده‌اند، مجال دهیم تا در این عرصه فعالیت کنند و قصه خود را از جنگ بنویسند. متاسفانه ناشران خصوصی که عمدتاً‌ با دل و جان در حوزه دفاع مقدس کار می‌کنند، دچار یک نوع آپارتاید رسانه‌ای در توزیع آثار شده‌اند و این ظلم بزرگی بود که بسیاری از فعالیت‌های آنها را تحت پوشش خود قرار داد.» وی در ادامه به انجام کارهای سفارشی در حوزه دفاع مقدس اشاره کرد و یاد آور شد: «برخی از افراد در این حوزه به دنبال ژست هستند، به عنوان نمونه بدون اینکه از تاریخ شفاهی اطلاع داشته باشند و فرق آ ن را با دیگر گونه‌ها مانند مصاحبه و غیره بدانند به این کار دست می‌زنند؛ چرا که نوشتن در قالب تاریخ شفاهی مدتی است باب شده است. این دسته از ناشران به خوانده شدن کتاب توجه نمی‌کنند و تنها به دادن آمار و ارقام از فروش اثر بسنده می‌کنند.»


ـ کتاب «خاطرات دکتر قاسم غنی» با مقدمه مفصلی از محمدابراهیم باستانی پاریزی و به کوشش محمدعلی صوتی توسط نشر علم منتشر شده است. این کتاب پیش از این در اواخر دهه 1360 توسط ناشر دیگری منتشر شده بود.


ـ هشتصدوسی‌وچهارمین کتاب مرکز اسناد انقلاب اسلامی و یکصدوهجدهمین اثر این مجموعه با محوریت خاطرات، با عنوان «خاطرات دكتر شمس‌الدین مجابی» منتشر شد. این كتاب در هشت فصل تنظیم شده كه عناوین آنها عبارتند از: سال‌های نخست، اوضاع سیاسی ایران از 1326 تا 1342، فرانسه، با امام در نوفل لوشاتو، بازگشت به ایران، پاریس از 1359 تا 1361، بازگشت به ایران در 1361، شهادت فرزندان.


ـ هدایت‌الله بهبودی، مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی گفت: «مشغول نگارش جلد چهارم از روزشمار تاریخ معاصر ایران هستم که برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال آینده آماده می‌شود. این مجموعه دوره‌ بین سال‌های 1300 تا 1320 را دربرمی‌گیرد که زمان روی کار آمدن رضاخان است. هر سال در یک جلد به چاپ می‌رسد و مجموعه‌ این کتاب‌ها بیست جلد خواهد شد. بنده وظیفه‌ تحقیق روی سال‌های 1300 تا 1304 را دارم که مربوط به جلدهای 2 تا 5 این مجموعه کتاب می‌شود. سایر جلدهای این مجموعه توسط سایر نویسندگان آماده می‌شود و تا به حال سه جلد از کتاب آماده و توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی روانه‌ بازار نشر شده است.»


ـ انتشارات ققنوس کتاب «خیزش عقلانی شدن در طلوع ایران مدرن» نوشته مجید ادیب‌زاده را منتشر می‌کند. کتابنامه این اثر مرجعی از مهم‌ترین منابع این دوره‌ها به‌ شمار می‌رود. نویسنده کتاب گفت: «خیزش عقلانی شدن در طلوع ایران مدرن» را به‌ منظور تحلیل تاریخ ایران از دوره قاجار تا پهلوی اول بر پایه نظریه‌های مثبت مارکس وبر بر مدرنیته تدوین کرده‌ام. این کتاب چگونگی شکل‌گیری جامعه مدرن و تشکیل نهادهای بروکراتیک را از برهه جنگ ایران و روس پیگیری می‌کند.»


ـ کتاب «شبکه فریب: نگاهی به نقش انگلستان در دنیا» نوشته مارک کرتیس با پیشگفتاری از جان پیلگر، با ترجمه علی فتحعلی‌آشتیانی از سوی انتشارات سروش در بیش از 600 صفحه منتشر شد. این اثر سومین کتاب از مجموعه «غرب شناسی» این انتشارات است که نویسنده با استفاده از منابع و مدارک و گشودن پرونده‌های برنامه‌ها و نقشه‌های دولت، واقعیت نقش انگلستان در گذشته و حال دنیا را نشان می‌دهد. وی با بیان چندین ماجرا از مداخلات انگلستان در ایران، مالزی، گویان و کنیا، نشان می‌دهد که این دخالت‌ها ویرانگرتر از آنچه که تا به حال تصور می‌شد، بوده‌ است.


ـ نسخه فارسی کتاب « نامه‌ها و گزارش‌های پزشکی یاکوب ادوارد پولاک از ایران ۱۸۵۲- ۱۸۶۲» پزشک شخصی ناصرالدین شاه که به همت کیکاووس جهانداری و افسانه‌ گشتر (جلیل‌زاده) و تورج آرامش از آلمانی به فارسی ترجمه و تصحیح شده است، یک ماه بعد از انتشار نسخه آلمانی آن در تهران رونمایی شد. پولاک از 1851 تا 1860 در ایران زندگی کرد و از سال 1855 به بعد طبیب مخصوص ناصرالدین شاه بود و در سال 1882 هم به ایران سفر کرد و به خصوص به مطالعه و تحقیق در منطقۀ الوند پرداخت و بعدها نیز در وین به تدریس زبان فارسی مشغول شد. این کتاب را انتشارات چوگان و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران منتشر کرده‌اند.


ـ کتاب «باران سیاه» نوشته ماسوُجي ايبوُسه با ترجمه قدرت‌الله ذاكری از سوی انتشارات گیسا منتشر شد. این کتاب بر اساس مستندات تاریخی دوران بمباران اتمی هیروشیما نوشته شده است. روزنامه‌ یومیوری ژاپن از این اثر به عنوان شفاف‌ترین و عمیق‌ترین تصویری که از فاجعه‌ هیروشیما در ذهن ادبیات نقش بسته، یاد کرده است. «باران سیاه» نخستین بار در سال 1965 به صورت سریالی در یکی از مجلات ژاپن به چاپ رسید.


ـ مستند زندگی و نظریات آلن هارت، مجری و کارشناس سابق شبکه بی‌بی‌سی که به خاطر تفکرات ضدصهیونیستی مشهور است، ساخته می‌شود. محسن یزدی، مستندساز، در این باره توضیح داد: «آلن هارت چند وقت پیش به ایران آمد و همین باعث شد که بتوانیم چند روزی را با او باشیم و درباره خاطرات و تفکراتش مستندی بسازیم. هارت نویسنده یک کتاب سه جلدی با نام «صهیونیسم، دشمن واقعی یهود» است. او زمانی با بسیاری از آدم‌های معروف دنیا مصاحبه کرده و روزگاری پیک صلح میان مسئولان حکومت خودگردان فلسطین و رژیم صهیونستی بود. در یک مستند 40 دقیقه‌ای بخشی از خاطرات وی که تاکنون بازگو نشده است به تصویر درمی‌آید. این مستند اکنون در حال تدوین است و نام نهایی آن هنوز مشخص نشده است.»


ـ جایزه گنکور به عنوان مهمترین جایزه ادبی فرانسه، پی یر لوماتره را برای نوشتن رمانی درباره جنگ نخست جهانی به عنوان برنده خود در سال 2013 انتخاب کرد. رمان «خداحافظ بالایی‌ها» داستان دو نفر به نام آلبرت و ادوارد است که در جنگ نخست جهانی حضور داشتند و به عنوان نسل پس از جنگ در فرانسه شناخته می‌شوند. گروه داوری جایزه گنکور از لوماتره برای قدرانی از زندگی پس از جنگ تجلیل کرد. این در حالی است که سال آینده، صدمین سالگرد جنگ نخست جهانی  است.


ـ رونالد رِنگ که چندی پیش برای کتاب «روزهای بازی: داستان دیگر بوندسلیگا» جایزه کتاب فوتبال سال آلمان را برد، برای همین کتاب به عنوان برنده جایزه کتاب غیر داستانی رادیو فرهنگی شمال آلمان به ارزش 15 هزار یورو برگزیده شد. گفته می‌شود او با تحقیقاتی دقیق به روایت تغییر و تحولات بوندسلیگا از آغاز تا زمان معاصر و  با روایت زندگینامه هاینتس هوهر، بازیکن، مربی، مدیر ورزشی و استعداد یاب، به روایت پنج دهه تاریخچه لیگ برتر فوتبال آلمان می‌پردازد. رونالد رنگ، روزنامه‌نگار ورزشی و نویسنده در بارسلون زندگی می‌کند و در سال 2011 زندگینامه‌ای درباره روبرت انکه، دروازه‌بان ملی‌پوش آلمان به قلم وی به زیر چاپ رفت. امسال دانیل اشتال نیز به عنوان برنده جایزه حمایتی اوپوس پریموم بنیاد فولکس واگن هم انتخاب شد. او این جایزه را برای کتاب «تعقیب – نازی: دیکتاتورهای آمریکای جنوبی و مجازات مجرمان نازی» نصیب خود می‌کند.


ـ کنراد موری، پزشک مایکل جکسون، خواننده، که به دلیل کوتاهی در حفظ جان او در زندان بود، به موضوعی برای انعقاد قرارداد کتاب بدل شده است. وی پس از تحمل دو سال زندان آزاد شد و اعلام کرد مدتی که در زندان بود، به نوشتن خاطراتش پرداخته و از ساعت‌هایی که با مایکل جکسون گذرانده نوشته است. او که هنوز ناشری پیدا نکرده، مطمئن است با سوژه داغی که کتابش دارد، ممکن است حتی به کتاب شماره یک کریسمس امسال بدل شود.


ـ کتاب «نامه‌های لئونارد برنشتاین» از سوی انتشارات دانشگاه ییل منتشر شد. این کتاب با ویراست نیگل سیمئونه نشان دهنده چهره جدیدی از این آهنگساز فیلم‌ها و جایگاه او در حوزه موسیقی فیلم و حاصل بیش از 60 سال نامه‌نگاری است. برنشتاین سال 1990 در 72 سالگی درگذشت و با نامه‌هایی که سیمونه جمع کرده، تلاش کرده است دیدگاه‌های برنشتاین درباره موقعیت اجتماعی دوران زندگی وی و یکی از دوره‌های فرهنگی آمریکا را نیز بازتاب دهد. در دوران حمله به کمونیست‌ها در دهه پنجاه میلادی، برنشتاین به دلیل همکاری‌هایی با این گروه‌ها و حمایت از صلح در دوره جنگ ویتنام در مظان اتهام بود.


ـ «امپراتوری قطب جنوب» کتاب سال اسکاتلند شد. گوین فرانسیس، نویسنده ادینبوگی که 14 ماه در ایستگاه مطالعاتی قطب سر کرد، با نوشتن این کتاب درباره این دوره، موفق به کسب مهم‌ترین جایزه ادبی اسکاتلند در سال 2013 و 30 هزار پوند دریافت کرد. فرانسیس این کتاب را زمانی نوشت که به عنوان پزشک اردوگاه در مرکز تحقیقات هالی در ساحل «کرد» قطب ساکن بود. این منطقه چنان پرت و دور افتاده است که بیرون آوردن فردی از این ایستگاه در زمستان را سخت‌تر از تخلیه ضایعات ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌کند. جنیس گالووی برای کتاب خاطراتش با عنوان «همه چیز ساختگی است» به عنوان برنده سال 2012 این رقابت انتخاب شده بود.


نشانی‌ها:
بررسی کتاب «روند جنگ ایران و عراق»
http://www.ibna.ir/vdciw5azzt1avr2.cbct.html
بررسی جایگاه گروه‌های مردمی در سال‌های حکومت پهلوی دوم
http://borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=5949
تاریخ شفاهی محله
http://www.ammi.ir
نشست بررسی کتاب «اکیپ حاج هادی»
http://ibna.ir/vdcb9ab8zrhbwsp.uiur.html
تاريخ شفاهي گردان كربلا
http://gordankarbala.blogfa.com
پرنده آبی: خاطره زنده‌ياد خانم مهين ديهيم
http://www.nlai.ir/Default.aspx?tabid=2847&ctl=Details&mid=6677&ItemID=453
مردم به‌دنبال تاريخ شفاهي جنگ هستند
http://www.javanonline.ir/fa/news/619269



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.
counter UPDATE error: 1054, Unknown column 'count' in 'field list'