ضرورت پژوهش درباره سامانيان در كتاب ماه تاريخ و جغرافيا
شماره 157 «كتاب ماه تاريخ و جغرافيا» با رويكرد «تاريخ سامانيان» به كوشش موسسه خانه كتاب منتشر و در دسترس علاقه‌مندان تاريخ قرار گرفت. اين ماهنامه تخصصي در اين شماره به كاستي‌ها و ضرورت‌هاي پژوهش درباره سامانيان مي‌پردازد.
سرسخن كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، «سامانيان: از ستايش تا پژوهش» نام دارد و نوشته دكتر علي غفراني، استاديار دانشگاه فردوسي مشهد است كه مروري بر كاستي‌ها و ضرورت‌هاي پژوهشي درباره سامانيان دارد.
غفراني معتقد است كه در پژوهش تاريخ سامانيان، اين نكته شايان توجه است كه اطلاعات دست اول درباره سامانيان و حوادث مربوط به دوران حاكميت آنان، بسيار اندك است و حتي كتاب‌هايي همچون تاريخ بخارا، ترجمه تاريخ يميني و زين‌الاخبار گرديزي نيز پس از سقوط سامانيان تأليف شده‌اند و در عين اختصار، از حب و بغض و دخل و تصرف به دور نمانده‌اند.
در بخش گفت و گو، نشستي درباره كتاب «تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران در دوره سامانيان» تأليف دكتر سيد ابوالقاسم برپا شده است. در اين نشست بحث «عصر نوزايش ايراني» در گفت‌وگو با دكتر سيد ابوالقاسم فروزاني، دانشيار دانشگاه شيراز و دكتر حسن باستاني‌راد، استاديار دانشگاه شهيد بهشتي مطرح شده است.
باستاني‌راد مي‌گويد: امكان ندارد كسي بخواهد راجع به ادبيات، فرهنگ ايران بعد از اسلام و قلمروي فرهنگي تمدني اسلام حرف بزند ولي راجع به سامانيان سخن نگويد و اين، ضرورت انجام پژوهش‌هاي بيشتر را در اين زمينه نشان مي‌دهد.
فروزاني نيز معتقد است كه حضور سامانيان در عرصه سياسي، موازي بود با حضور قدرتمند آريايي‌ها و فارسي‌زبانان، بعد از اين دوره، با هجوم‌هاي پي در پي مواجه شديم. يعني سامانيان مدافع عزت و استقلال ايرانيان بودند و اين كار را به روش‌هاي گوناگوني انجام دادند.
در بخش نظرگاه، «مشروعيت و پايگاه اجتماعي سامانيان» اثر دكتر محمدرضا ناجي، «انقلاب اداري سامانيان» نوشته دكتر محمدرضا شهيدي‌پاك و «درآمدي بر سنخ‌شناسي منابع و مأخذ مطالعات تاريخ شهر در سده‌هاي ميانه تاريخ ايران» اثر دكتر شهرام يوسفي‌فر بررسي شده است.
«اسلام در شرق ايران» نوشته رحيم شبانه، «بيهقي» اثر مسعود عرفانيان، «ميراث مشترك» به قلم جعفر آقازاده و «روستاهاي ايران» نوشته علي احمدي از بخش‌هاي كنكاش ماهنامه تخصصي كتاب ماه تاريخ و جغرافياست.
در بخش بازتاب نيز «بنيان‌گذاران ايران نو» نوشته مرضيه سليماني، «شكوه ايران زمين» اثر حميد اشرفي خيرآبادي، «عصر طاهريان» به قلم علي سلطاني‌شايان، «معماي بيستون» نوشته ابراهيم بوچاني، «قم باستان» اثر شيرين عقيلي و «نشريه نهضت جنگل» اثر فريدون شايسته آمده است.
در بخش يادگارهاي ماندگار كامران عاروان به بررسي «احكام عمادالسلطنه» مي‌پردازد و فاطمه هاشمي نيز به «اسناد مازندان» اشاره مي‌‌كند. عدالت عزت‌پور نيز در بخش تاريخ‌نگاران به ابن فندق، پرداخته است.
«فرهنگ ساماني» نوشته رضا مازني، «گرته‌برداري ناكام» اثر انور خالندي، «كردهاي ايراني‌تبار» به قلم جعفر نوري، «نگاره‌هاي هخامنشي» اثر فاطمه عبداللهي، «پايگاه انقلاب» اثر يزدان نجفي، «اعتراف‌نامه» به قلم رقيه فراهاني‌فرد و «ژرفاي تاريخ» نوشته فاطمه اميري پري در بخش پرتوهاي تلاش آمده است.
همين ماه، كوتاه از تاريخ، رهاورد ديگران، پيشخوان تاريخ، نمايه و چكيده انگليسي پايان‌بخش اين ماهنامه تخصصي است.
شماره 157 كتاب ماه تاريخ و جغرافيا به سردبيري حبيب‌الله اسماعيلي همراه لوح فشرده فهرست كتاب‌هاي منتشر شده ارديبهشت 90 با بهاي 1200 تومان به كوشش موسسه خانه كتاب منتشر شده است.
منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)
